1
¶ Liber Quadripartiti Ptolomęi, id est
2
quattuor tractatuum: in radicanti discre〈-〉
3
tione per stellas de futuris et in hoc mundo
4
constructionis et destructionis contingentibus
5
Cuius in primo tractatu sunt .24. capitula.
6
incipit
7
¶ Capitulum primum in collectione intellectus
8
scientie iudiciorum astrorum Prohoemium.
9
RErum
10
Iesure
11
in quibus
12
est pro-
13
nostica-
14
bilis scientie
15
stellarum
16
profectio
17
magnas
18
et precipu-
19
as duas
20
esse depre〈-〉
21
hendimus.
22
Quarum altera quę praecedit et est fortior.
23
est scientia Solis et lunae: nec non .V. stel-
24
larum erraticarum figuras demonstrans: quas
25
suorum motuum causa: et unius ad aliam eorumque ad
26
terram collatione contingere manifestum
27
est. Altera vero est scientia qua explanantur mu〈-〉
28
tationes et opera: que accidunt. et complentur pro-
29
pter figuras circuitus earum naturales eis
30
in rebus quas circumdant: Sed quoniam duarum prę〈-〉
31
dictarum: prima quidem est scientia per se
32
alterique incommixta: oportet ut scientie perscru〈-〉
33
tator eam sui causa perquirat et adiscat et
34
hic fructum accipiat: licet secundam non adi-
35
ciat scientiam. Quoniam igitur hoc ita se habere mani-
36
festum est: iam primę per se scientie tibi a nobis
37
per acto volumine: in quo pro posse nostro
38
rationabiliter processimus: In hoc libro
39
secundam scientiam per se nequaquam explicabi-
40
lem prout ratio phisica postulat explana〈-〉
41
bimus. Oportet autem eius inuestigatorem hanc
42
intentionem exequi: ut in ea recto trami-
1
te viaque veraci procedat. Modum tamen ad
2
hanc perueniendi scientiam: modo quam ad alte〈-〉
3
ram peruenitur: que semper unius eiusdemque modi est
4
assimilare non velit. hanc etenim postponet et
5
abnegabit scientiam si assimilet. Breuis enim
6
mora accidentium meteriei in qua hęc ver〈-〉
7
satur scientia. est huius scientię secundę mutationis oc-
8
casio Hęc namque materia numquam in eodem sta〈-〉
9
tu perseuerat: ideo perfectam istius scientie cogni-
10
tionem grauiter quis attingit. Ob hoc tamen a
11
nullo pigricie causa postponenda est: quin ex ea
12
sciri quod possibile est scire nitatur. Planum qui-
13
dem est: illud quod nos ambit: plurimum acci〈-〉
14
dentium et mutationum in hoc mundo contin-
15
gentium occasionem existere. Quoniam autem mul〈-〉
16
torum est ad inuestigandum difficilia vili-
17
pendere: quidam mentis cęcitate animique im-
18
peritia: primam scientie partem accusantes post〈-〉
19
ponebant: quidam vero secundam. Occasio qui-
20
dem illos ad hec ita distrahens forsitan
21
hęc est. Qui[*]Qui corrupt for Quia [(DJ)] vel sunt vt quidam qui quod predifficulta〈-〉
22
te nimia scire nequeunt: alios scire pos-
23
se nequaquam extimant: vel forsan velut hi
24
qui licet scire valeant repudiant: eo quod leuiter
25
a memoria diffluat. His itaque de causis
26
hanc vilipendentes scientiam pro nihilo repu〈-〉
27
tabant. Nos vero, priusquam huius scientie parti-
28
cularia manifestemus: breuiter probare nite〈-〉
29
mur: quid in hac habetur: quidque sciri potest de pro-
30
gnosticationis scientia: quisve sequatur fructus: et
31
ex his duobus incipiemus explanare quan-
32
tum sit: ad quod ex hac scientia pertingere possumus
33
¶ Capitulum secundum Qualiter ad prognosti-
34
cabilem scientiam iudiciorum astrorum possumus.
35
peruenire. et quantum est. quod ex ea sciri potest
36
Vim aliquam in materia ala〈-〉
37
hir existere que ad terrenas
38
es[*]es corrupt for res vsque perueniens eas mu-
39
tare compellat immo cogat
40
easdemque res item naturaliter
41
mutabilitatem suscipere ex
1
duabus primis materiebus lunari circulo suppo〈-〉
2
situs que sunt ignis et aer. quas motus alathir cir〈-〉
3
cundat et mutat: ipsique cętera aquam. scilicet et terram
4
eorumque singula vegetabilia circumdant: suis-
5
que mutationibus mutant nulli dubium esse cre〈-〉
6
dimua. eo quod sol et aer in terrenis omnibus operantur
7
et quod non solum terre ex .4. anni temporibus alte-
8
rationes adueniunt: velut in animantium con-
9
ceptionibus: arborum fructibus: aquarum ex-
10
cessibus: corporumque mutationibus. sed etiam
11
ex diurna volubilitate in qua quottidie con-
12
tinetur. Ob hanc etenim volubilitatem terra ca-
13
lescit et infrigidatur. desiccatur. et humectatur
14
vno eodeque modo: propter consimiles in spe fi-
15
guras: que formantur secundum eorum loca a çenit
16
nostrorum capitum. A luna quoque similiter. quia terrę pro-
17
pinquior est magna nobis vis attribuitur
18
qua multis animatis et inanimatis mutationes
19
conferuntur. Excessus namque riuorum et de-
20
crementa: secundum lunę diminutionem et au-
21
gmentum eueniunt. Maria quoque in eius ortu et
22
occasu alterantur. Uegetabilia item et animata
23
in toto vel in parte ipsius augmento vel diminu〈-〉
24
tione: crementum et decrementum ineunt. Erra-
25
ticarum quoque stellarum atque fixarum circumuolu-
26
tio: calores et ventos ac niues in aere nos
27
ambiente multis modis efficit. Qua propter
28
secundum illius complexionem rebus terre suprepositis
29
alterationes accidunt. et secundum eorum figuras
30
ad inuicem: quas ex sua coniunctione suarum-
31
que fortitudinum commixtione suscipiunt: va-
32
rie rerum mutationes contingunt: pręter quod
33
solis efficacia semper in rerum variationibus
34
ordinatim incedentibus pręualet cęteris
35
Alie vero illum quandoque iuuant et non numquam im〈-〉
36
pediunt: quod in luna contingit euidentius atque
37
frequentius: velut in coniunctione et dicotho-
38
mitate ac plenilunio. In aliis vero stel〈-〉
39
lis euenit in temporis prolixioris circuitione et oc〈-〉
40
cultiore significatione secundum quod est in horis
41
occultationis et apparitionis earum: atque de-
42
clinatione sua versus quamlibet latitudinem.
1
Quoniam igitur ita se stellarum opus habet: necesse est
2
ut quod suis operantur motibus non solum
3
in manifestis appareat. verum etiam in
4
principio ortus seminum et fructuum ut for-
5
me earumque modi secundum aeris qualitates in
6
ipsa hora designentur. Inde est quod qui plura
7
experti sunt agricultores ac pecorum custo〈-〉
8
des: in hora coitus animalium: seminumque proie-
9
ctionis quod inde futurum sit per ventorum fla-
10
tus depręhendunt. Generaliter etiam cogno〈-〉
11
scimus quod res vninersales que per solis et lunę
12
nec non stellarum figuras declarant. plane
13
sunt et aperte. Huius etenim artis expertores
14
eorum prognosticationes solis frequentur expe〈-〉
15
rimentis agnoscunt. Illi quoque stellarum
16
effectus qui maximis viribus accidunt: et qui na〈-〉
17
turaliter euenire consueuerunt ab imperitis im-
18
mo etiam et a quibusdam animalium prognosticantur
19
Quamplurima namque animalia temporum anni va〈-〉
20
riationes ventorumque mutationes qui aulia
21
vocantur significare videmus. Quod quia harum
22
significationum occasio frequentius est solis
23
contingere non dubitamus. Ea vero que mi-
24
noribus accidunt viribus non nisi a frequenter
25
expertis prognosticantur: velut a nautis in〈-〉
26
diuidue mutationes hiemalis aeris et
27
longioris temporis ventus. hęc autem per lunę: fi-
28
xarumque stellarum cum sole figuras eueni-
29
re manifestum est At quia stellarum loca re〈-〉
30
rumque predictarum horas et erraticarum
31
stellarum motus qui plurimum prefatorum iuuant
32
scientiam ignorauere multotiens in hac scientia
33
decepti sunt. Quod cum ita sit: si quis omnium stel-
34
larum et solis lunęque motus notitiam ha-
35
buerit. ita ut loca et horas: in quibus earum
36
figurę formantur veraciter agnoscat. sua-
37
rumque etiam naturarum quas per multorum expe〈-〉
38
rimenta temporum didicerit non obliuisca〈-〉
39
tur: licet earum substantiales naturas nesci〈-〉
40
uerit. sed quos operantur effectus agnoue-
41
rit ut solem calefacere: lunam humectare et
42
in cęteris similiter fueritque fortis ad hoc scien-
1
dum modo naturali et in horum commixtione
2
significationis modum bona depręhende〈-〉
3
rit extimatione. Quid eum enim prohibere po〈-〉
4
terit quin ita semper agnoscat futuras ae〈-〉
5
ris mutationes: ut eum nunc calidiorem: nunc
6
humidiorem fore predicat. ¶ Poterit item per
7
aeris qualitates omnium hominum naturarum qualita〈-〉
8
tes deprehendere sic ut corporis animęque qua〈-〉
9
litates ita et ita euenire dignoscat: et fu〈-〉
10
tura earum in certis horis accidenda depre-
11
hendat. Quin etiam cum aer ambiens corporumque
12
natura sic et sic se habuerit: saluti cor-
13
porumque meliorationi conueniens esse progno-
14
sticabit. Cunque contrarium fuerit iudicabit
15
contrarium. Ex predictis igitur eorumque similibus
16
ad hoc opus nos peruenire posse manife〈-〉
17
stum est. ¶ Qui hanc autem scientiam culpandam
18
et postponendam esse dixere licet friuolas ali〈-〉
19
quas tamen occasiones habuerunt. Quarum prima
20
est eorum magna deceptio qui hanc auctori-
21
tate non attendunt scientiam. cum eam inspicere gran〈-〉
22
dis sit industria multis modis. Ideoque
23
complures opinati sunt. fortuitu contingere
24
cum hęc scientia vera fuerit: hęc autem horum occasio
25
inconueniens est. eo quod hęc deceptio non huius
26
artis debilitate sed inspicientium temerita〈-〉
27
te contingit. Occasio vero secunda est hęc: sunt
28
quamplurimi qui ut multa lucrifacerent: al-
29
terius doctrinę prognosticationem habentes
30
eam huic ascripsere scientię: a quibus multi de-
31
cepti ad hanc impellebantur opinonem[*]opinonem corrupt for opinionem ut in
32
huius scientię multa predicerent: ita ut in opi-
33
nando eius naturę modum excederent. Qua〈-〉
34
propter hoc eorum opus: multorum fuit occasio
35
ut non solum quod ex ea nesciri potest. veum etiam
36
quod scibile est vilipenderent. Hec item occa〈-〉
37
sio velut et prima inconueniens est. Non enim
38
propter stultorum ignauiam: vilipendenda est philo〈-〉
39
sophia. Planum est etiam scientiarum scrutatores
40
bonos et accuratos quandoque non propter prędi-
41
ctas occasiones decipi. sed propter eiusdem rei〈-〉
42
naturam suamque debilitatem: quioniam rem huic sci-
1
entię debitam attingere nequeunt. ¶ Accidit
2
item generaliter quod ad nullam qualitatem istius ma〈-〉
3
teriei scientiam veraciter sed opinabiliter perue〈-〉
4
nimus. Maxime autem ad id quod ex multis
5
dissimilibusque rebus colligitur. Contingit etiam
6
cum hoc quod erraticarum stellarum figurę in an〈-〉
7
tiquis formatę temporibus sunt illę per quas nostrorum
8
temporum figuras que eis assimilantur consideramus
9
et super earum effectus. id quod prisce auctori-
10
tatis viri rerum inspectores per suorum temporum
11
figuras depręchenderunt iudicamus: que nostris
12
forsan figuris multum vel parum propter longas
13
earum circuitiones assimilantur. Quod autem heę fi-
14
gurę prorsus eis assimilentur. ita ut que in cęlis
15
et que in terris sunt: ad id quod tunc fuerant reuer-
16
tantur: nequaquam est possibile: nec ab aliquo
17
dici poterit: nisi qui stulte. deridendo perfecte
18
se id scire confiteatur quod a nullo undequam[*]undequam corrupt for unquam perfe-
19
cte sciri potuit: vel qui se ad id peruenisse di〈-〉
20
cat: ad cuius peruentum nullius mortalis vi-
21
ta suffecit: His etiam occasionibus per quasdam
22
horas in iudiciorum prognosticatione falli-
23
mur: quoniam exemplaria per que adiscimus. his qui-
24
bus iudicamus non assimilantur. Nam cum aeris
25
accidentia in aere perscrutamur. ob hoc
26
nobis reppertui[*]reppertui probably corrupt for reperta difficilia sunt: quoniam occasio〈-〉
27
num que sunt in aere grauis est inuentio: et si que per cę〈-〉
28
lestia fuerint occasiones deprehendimus. Cunque
29
super hominum natiuitatibus loquimur: secundum col-
30
lectiones virium rerum multas et non friuolas
31
in hoc percipimus occasiones que etiam per se res
32
variare compellunt. Seminum namque differen-
33
tię. mutationum qualitates multum iuuant. quia
34
cum regio quelibet eiusdemque regionis aer vnius
35
eiusdemque sunt modi. vnaque sęminum diffe-
36
rentias: ad suę speciei competentem formandam
37
imaginem vires optinet. velut hominis et equi
38
cęterarumque bestiarum semem. Ortuum item loca
39
res magna conuertunt mutatione. Cum sęmi〈-〉
40
minum[*]sęmi minum corrupt for sęminum et enim vnius fuerint speciei differentię. ve〈-〉
41
lut hominum semen. et aerum item qualitates eodem
42
extiterint. multas ac magnas in corpore et
1
anima qualitates differentes sortientur nascen〈-〉
2
tes secundum regionum in quibus nascuntur differen〈-〉
3
tias. Cibi quoque atque mores diuersi eo〈-〉
4
rum indiuiduas alterationes futuras vtcum-
5
que iuuabunt. At cum omnia nequaquam occasioni-
6
bus que in aere se concordauerint licet magna
7
sit vis aeris qui in esse harum rerum secundum quod sunt
8
grandis est magni iuuaminis occasio si
9
ab eis non iuuantur hii qui per superorum solummodo
10
motus prognosticantur: et qui per eos tantum. id quod per-
11
fecte scire nequęunt inuestigant quandoque fallentur
12
Quoniam igitur hęc ita est: non quia quandoque in ea fal〈-〉
13
limur: tota vilipendenda est et destruenda
14
hęc scientia: sicut nautarum solertia: qui nauigan〈-〉
15
do frequenter extant: a nobis nec vilipenditur
16
nec repudiatur: sed in ea magis attenti at-
17
que solliciti manere debemus. Pollicentur
18
namque nobis ardua atque inestimabilia.
19
et id etiam quod ex ea attendere possibile est
20
non dubitemus. Item non conuenit ut per eam
21
omnia: sed solum inuestigando inuestigemus:
22
Necessarium quoque dicimus ut earum materias de〈-〉
23
prehendamus: nec quod non est idoneum interpona-
24
mus: sicut enim medicos cum infirmitatum oc〈-〉
25
casiones: infirmorum qualitates querunt non repre-
26
hendimus sic nobis molestum esse non debet
27
materias et regiones. et cibosque et omnia
28
quę preterita sunt accidentia inuestigare.
29
¶ Capitulum .3. ad demonstrandam huius operis
30
vtilitatem.
31
QUaliter stellarum prognostica〈-〉
32
tiones deprehendantur: et quod ea
33
solummodo accidentia que cor-
34
pori globum terre cirundanti[*]cirundanti corrupt for circundanti
35
et que horum occasione homi〈-〉
36
nibus accidunt: innotescant
37
et quod hęc hominum accidentia corpori et animę eo-
38
rumque viribus nec non et operibus que a primis vs-
39
que ad extremos operati sunt annos: sint per-
40
tinentia. et quę sint que extrinsecus accidunt
41
que predictis naturaliter et ineuitabiliter adhe〈-〉
42
rent: vult quedam amoris connexio quę est
43
inter corpus et substautiam nec non et eius sociam
1
et ut connexio quę interest animę eiusque progeni-
2
ei: atque dominio quantumcunque ex eis in cęteris[*]cęteris corrupt for certis [(DJ)] con〈-〉
3
tinget horis: generaliter probatum est. Nunc
4
autem promissorum residuum indicabimus: quod est
5
huius vtilitatem operis breuiter inuestigare.
6
Sed modum intentionemque sciendi quantita〈-〉
7
tes istius scientię fructus prius enodare proposui〈-〉
8
mus. Dicemus namque quoniam si huius vtilitatis
9
quantitatem que ad animam pertinet considerare veli〈-〉
10
mus: deprehendemus nihil esse: a quo esse alacrita〈-〉
11
tesque animę tantam meliorationem assumant.
12
Uniuersaliterque dicimus nihil esse in quo tantum lu〈-〉
13
cretur anima: sicut in huius scientię prognosticatione
14
Per ipsam etenim ad diuinarum humanarumque re〈-〉
15
ru notitiam peruenimus. Corporis item vtili-
16
tas quoniam ad ea quę cuique complexioni co-
17
petunt[*]co- petunt corrupt for competunt peruenire nequimus nisi per huius operis co〈-〉
18
gnitionem. In diuitijs autem et dignitatibus
19
ac in his similibus id dicere possumus quod in to〈-〉
20
ta philosophia consideramus. Non est enim
21
philosophię ex se vt ad predictorum lucrum
22
aliquod quamquam adducat: nec tamen est idoneum ut
23
ab hominibus inculpetur. Similiter itaque nec propter
24
hanc occasionem inculpanda est hęc scientia
25
nec ipsius magnę postponendę sunt vtilita-
26
tes. Generaliter etiam rationes hanc inculpan-
27
cium scientiam: eamque nullius vtilitatis esse dicen-
28
tium: animaduertentibus patebit eos hęc non
29
veraciter protulisse. Eorum namque stulta delibe〈-〉
30
ratio ad hoc erat procliuior: ut rerum ineui〈-〉
31
tabiliter contingentium prognosticationes su〈-〉
32
perfluas et inutiles esse dicerent. Ad hęc eo-
33
rum verba sunt dissoluta: aspectu subtili
34
idoneaque cognitione carentia. primum namque
35
scire debemus quod res necessario contingen〈-〉
36
tes: cum alicui contigerit nisi pretimeantur mul〈-〉
37
tum ei fortasse nocebunt. et adeo quod sensum et
38
memoriam auferent: aut tantum gaudij vel tri-
39
stitię conferent quod idem eueniet. Progno〈-〉
40
sticatio vero animam applicat et attrahit ad
41
rerum adhuc longinquarum frequentes memo〈-〉
42
rias: ita quod eas iam pro constanti atque pro prę〈-〉
43
senti habeat: et plane suauiterque eam ad cu〈-〉
1
iusque rei future receptionem coaptat. ¶ Rur〈-〉
2
sus non est extimandum quod superiora super
3
sua significata procedant ineuitabiliter: ve-
4
lut ea quę ad diuina dispositione contin-
5
gunt: et quę nullatenus sunt euitanda: nec〈-〉
6
non quę veraciter et ex necessitate proue-
7
niunt: immo scire debemus: quod cęlestium vi-
8
res fiunt dispositione diuina. quę prohibe〈-〉
9
ri nequęunt: quin veraciter eueniant. et item quod ter〈-〉
10
restrium variatio naturali calle procedit que
11
variantur: et primas rerum superiorum occasiones
12
accidentaliter suscipiunt: et quod quedam etiam acci〈-〉
13
dentium generali nocumento. non ex alicuius
14
rei proprietate contingunt hominibus: velut in
15
grandi mutatione aeris: a qua vix nobis pre〈-〉
16
cauere possumus: multorum eueniunt hominum
17
exitus: qui ex aeris excessu vel mortalitate
18
aut submersione contingunt: hęc autem iccir-
19
co contingunt: quoniam magna et fortis occa-
20
sio breuem atque debilem super occasionem supe〈-〉
21
rat: et quod quedam accidentium: secundum naturales et
22
proprias vnicuiusque[*]vnicuiusque probably corrupt for unicuique complexionis accidunt
23
qualibet mutatione sibi contraria. Quoniam hęc
24
igitur huiusmodi sunt: probatum est in rebus generalibus
25
et indiuiduis quod ea accidentia quorum prima
26
occasio fortior et maior est omnibus occasio〈-〉
27
nibus sibi contrariis quomodo necessario contin〈-〉
28
gent. Sciendum est item quod ea que sic se non habent
29
cum contrarium eque forte receperint: leuiter muta〈-〉
30
buntur. Quę vero hęc non inuenerint primas na〈-〉
31
turas imitabuntur quod pigritia et insipientia
32
non necessarijs viribus euenit. Idem etiam in
33
omnibus quorum initia naturalia sunt: euenire vi-
34
demus: ut in naturis quorundam lapidum atque ve-
35
getabilium: necnon et viuentium et apostema〈-〉
36
tum: ac infirmitatum: quę necessario aliquid o〈-〉
37
perantur: quorumquadam[*]quorumquadam corrupt for quorundam sunt ut id operentur nisi eis ab
38
aliquo contrario contradicatur. Similiter etiam conuenit
39
omnibus in hac scientia versantibus quę hominibus acci-
40
dunt accidentia considerare: ac in ipsis natu〈-〉
41
raliter prognosticari: et ut falsis non adhereant
42
opinionibus cum quędam ideo euitari nequęant
43
quod occasionum a quibus procedunt quedam sunt multę
1
et magne: quedam vero his contrarię alterationesque
2
suscipiunt: velut medici quibus hominum infir-
3
mitates innotescunt predicunt: qui eorum sunt cura〈-〉
4
biles qui vero minime. ¶ In rebus quoque quibus inesse
5
potest alteratio: attendere debemus ex iudici〈-〉
6
orum modis: id quod subiungam. Cum in cuiuslibet
7
natiuitate dixerit astrologus: quod cum talis
8
fuerit eius complexio et sic se aeris habue-
9
rit mutatio: alterataque fuerit temperata com〈-〉
10
plexio secundum augmentum vel diminutionem ta〈-〉
11
lis prosequetur infirmitas: et velut quandoque dicet
12
medicus quod hęc infirmitas vel hęc vlcera
13
augmentabuntur et putrescent: et similiter si quis rerum
14
magdania naturas agnoscens dicat quod
15
magnetes ferrum attrahat: vnumquodque isto〈-〉
16
rum si artificis ignauia eius non aptetur contrarium:
17
necessario continget et secundum suę proprie nature vi〈-〉
18
res procedet. et non augmentabuntur: nec putre〈-〉
19
scent vlcera cum eis obuiauerit medicina.
20
Nec item lapis magnetis ferrum attrahet.
21
si cum aliis vngatur. hęc autem que predicta sunt non
22
prohibentur nisi ab his que naturaliter sunt illis
23
contraria: et secundum quod iam indicatum est. Similiter etiam in
24
illis rebus eueniet: quod quę cum hominibus accidunt
25
ignorabuntur accidentia: vel cum scientur: sed illis
26
non obicientur contraria: sequetur necessario primus
27
ordo naturę. At si pręsciantur et qui illis me〈-〉
28
deri sciat inuematur: aut nullatenus via na-
29
turali et prius indicata contingent: vel si contige〈-〉
30
rit in modico accident. Cunque in rebus ge-
31
neralibus et indiuiduis est vis eadem: mirum est
32
cur ab hominibus conceditur quod generalium progno-
33
sticatio possit haberi et quod ab eis precaueri
34
possit. Sunt namque plurimi qui temporum anni progno〈-〉
35
sticationes stellarumque fixarum nubes ac fi-
36
guras concedunt: et circa ea multum vesantur
37
necnon et ab his quę per eam futura sunt: sibi
38
precauent: et que frigida sunt in ęstate: in hie〈-〉
39
me vero quę calida sunt reseruant: Genera〈-〉
40
liter etiam eorum complexiones temperate complexiones
41
nituntur allicere. Item cum ab in fortunis
42
et accidentibus quę in mari contigunt sibi preca〈-〉
43
uere uolunt stellarum fixarum nubes attendunt
1
In bestiarum quoque conceptionibus: ac plantarum
2
plantationibus lunę figuras que secundum sui lu-
3
minis quantitatem formantur obseruant: et quid
4
agam: Neminem vidimus qui hoc vnquam dene-
5
garet vel qui diceret eam nec proficere necesse
6
posse. Quidam vero sunt qui ad indiuiduorum pro〈-〉
7
gnosticationes in propera complexione nemi-
8
nem posse peruenire iudicant ut in augmento
9
vel diminutione caloris vel frigoris: et si〈-〉
10
militer in propera cuiusque rei complexione: opi〈-〉
11
nantur etiam esse multa: a quibus nemo sibi preca〈-〉
12
uere possit. At si planum est quod cum nostra nos
13
infrigidamus corpora ante caloris generalis
14
aduentum: minus caloris nobis incumbat:
15
Idem nos in rebus indiuiduis facere possumus
16
que calores augmentant: vt eas scilicet ad intemperiem
17
conuertamus: nisi qua huius deceptionis oc〈-〉
18
casione indiuiduorum rerum grauis est progno-
19
sticatio: et quia perpauci eam in vsu habent: adeo
20
quod fere est occasio: ut alia nullatenus cre-
21
dantur. Res enim vires contrarietatis habentes:
22
absque rebus per quarum vires prognosticamur non
23
leuiter inueniuntur: ideoque in maiori parte non
24
reperiuntur perfecte. Quapropter cum naturę primę
25
super absque prohibente sint vincentes putauerunt
26
quod ipse facerent quicquid est ineuitabiliter: et ita
27
quod prohiberi nequeat. Et ut mihi videtur idem in
28
ipsa eadem prognosticatione putauerunt. At
29
licet contingeret quod in maiori parte progno〈-〉
30
sticatio falleret: esset tamen conueniens
31
ut eam subtiliter inuestigaremus: eo quod ei ve〈-〉
32
ritatis aliquid inest: velut in scientia que salutem
33
conseruare demonstrat: licet non omnium hominum
34
salutis sit occasio: cum sit tamen quorundam quod
35
licet sit modicum: et tamen appetendum atque diligen〈-〉
36
dum: et hoc in eo magnum fore proficuum exi-
37
stimare debemus. Patet etiam quod huius ope〈-〉
38
ris vires ideo maximas egiptii monstraue-
39
rant: quoniam in omnibus libris medendi scientiam stel〈-〉
40
larum prognosticationibus coniunxerunt. propterea quod
41
hec huiusmodi fore cognouere: nec in
42
eadem hora illa insimul coniungerent ut incan〈-〉
1
tationes et medicinas facerent: ad delen-
2
dum impedimenta presentia siue futura: gene-
3
ralia seu particularia per corpus circumdans
4
accidentia: nisi quoniam opinati sunt quod inde pro-
5
uentura nec mutentur nec conuertantur. Qua〈-〉
6
propter id quod huic naturę et que eum sequuntur con〈-〉
7
tradicendi vim habent: in ordine secundo posuere
8
in virtute et posse: et vires vtilitatis eius operis
9
viribus prognosticatione coniunxere: in libris
10
qui ostensores medicinę nuncupantur: eo scilicet
11
ut existentium complexionum qualitates per stel〈-〉
12
las deprehenderent: necnon et accidentia que per
13
corpus circumdans sunt euentura: eorumque occasio〈-〉
14
nes et ut fortes etiam essent in istarum scientia rerum
15
ac in doctrina curandi curabilia in maiori
16
parte: eo quod esse nequaquam est possibile ut omnia
17
corpora infirmitatesque eiusdem modi sint qua-
18
litatis in temperie: et ut per medicinam et per res
19
vnicuique corpori conuenientes et non conue〈-〉
20
nientes in futurarum infirmitatum custodia
21
fortiores existerent: nec non et ut his que iam
22
euenerunt medicamine in quo nec imperfectio
23
nec vlla sit deceptio mederentur: et ut ex
24
hoc ad summam perfectionem ad quam aliquis at〈-〉
25
tingere possit attingerent. Hęc igitur in ge-
26
neraliter dicendo premittendum erat. Consequenter
27
vero dicenda modo prosequamur introductorio:
28
Eaque opera prius manifestabimus: quibus rerum
29
cęlestium alterationes proprie contingunt. et hoc
30
antiquorum experimentis ordine naturali dispo〈-〉
31
sitis exequemur: et ex his primum erratica-
32
rum stellarum atque luminum opera pertractabi-
33
mus deo volente.
34
¶ Capitulum .4. in fortitudinibus luminari-
35
um et erraticarum stellarum.
36
MAnifestum e quidem quod substan〈-〉
37
tię Solis opus est caleface〈-〉
38
re: modicunque desiccare cu〈-〉
39
ius operis sensus proprie ipse cę-
40
teris operibus aptior est: eius-
41
que scientia leuior propter magnam
1
solis quantitatem: et manifestam temporum anni mu-
2
tationem: sol etenim quanto magis loco cęnit
3
nostrorum capitum proprior accedit: tanto magis
4
calefacit. ¶ Maior ante Lunę vis est humecta〈-〉
5
re. est enim terra proprior a qua vapor humidus
6
ab imo vsque ad eam ascendit. Quapropter ad
7
hunc modum mutatione manifesta corpora
8
mutat. Nam quamplures earum rerum partes, que
9
infra corpus existunt: maturat et putrefa-
10
cit. Ipsa item cum sole licet modicam in calore
11
societatem habet: quoniam ab ipso lumen recipit
12
¶ Saturni vero stella secundum operis sui partem
13
maiorem infrigidat: suaque frigiditate ma-
14
xima: modicum desiccat: hęc autem propter eius
15
elongationem magnam a calore solis et ab
16
humidis vaporibus qui prope terram sunt eueni-
17
re videtur: huius quidem stellę cęterarumque stellarum
18
virium scientia: a suarum figurarum experimentis que
19
sunt in earum collatione cum sole et luna: proce〈-〉
20
dit. In ordinibus namque mutationum qui secundum
21
augmentum diminutionemque differant vide-
22
mus earum quasdam aeris qualitates vno modo
23
quasdam autem alio variare. ¶ Opus quidem for〈-〉
24
titudinis stellę iouis temperate complexio〈-〉
25
nis existit. locus namque sui motus medius
26
est inter saturni frigiditate martisque feruo-
27
rem. Quapropter insimul calefacit et humectat et
28
quoniam eius magis est calefacere: ipseque super
29
alios cęlos vehitur: auctor ventorum qui res
30
oriri faciunt existit. ¶ Martis autem stella〈-〉
31
proprie desiccat. eiusque nature vis comburi: eius
32
namque calor: ignis assimilatur calori. et lo-
33
cum iuxta solem optinet cuius sphęra ferens
34
subest illi. ¶ Ueneris quoque stella propter suę〈-〉
35
complexionis temperiem iouem prorsus in operibus
36
imitatur: pręter quod in ea iouis ordo conuersus
37
est: modicum namque calefacit quia prope solem est:
38
et humectat quantum luna. propter magnam sui lu-
39
minis quantitatem: ideoque sibi vapores qui ex
40
humoribus terram circumdantibus ascendunt attrahit
41
¶ Stellę quidem mercurij opus est in maiori
42
parte desiccare et equaliter humectare. In qubusdam
43
etenim horis desiccat humores: eo quod nus-
1
quam a calore solis nimis elongatur. In quibus〈-〉
2
dam autem humectat eo quod eius locus superest lu〈-〉
3
nari sphęrę que terrę proprior existit. et in horum
4
quidem vtroque eius alteratio est festina. Uen-
5
torum et hic auctor existit. ob hoc quod eius
6
motus circa solem citus habetur.
7
¶ Capitulum .5. in fortunis et in infortunijs.
8
CUm igitur sint figurę predi-
9
ctę prout diximus sintque na〈-〉
10
turarum .4. Duę videlicet ca-
11
lor et humor procreantes et ef-
12
ficientes: nil etenim nisi per il〈-〉
13
la crementum suscipit: duę
14
vero scilicet frigiditas atque siccitas destruentes
15
per eas namque res minuuntur esseque desistunt
16
Duas stellarum eraticarum[*]eraticarum corrupt for erraticarum iouem scilicet ac venerem
17
lunam etiam secundum prisce viros auctoritatis for〈-〉
18
tunas esse dixere. eo quod earum est complexio tem〈-〉
19
perata et quod eis multum caloris ac humoris
20
inest. Opera quidem saturni atque martis operi〈-〉
21
bus predictarum stellarum naturaliter contraria fo〈-〉
22
re testati sunt: eo quod horum alter per frigiditatem
23
intensam et alter per siccitatem intensam operatur. So-
24
lem autem atque mercurium in natura siccitatem
25
habere subiunxere. eo quod illi vtriusque prebent
26
effectum: et secundum aliarum stellarum mutationem
27
cum quibus ictisal habuerint: magis quam cęte
28
rarum stellarum alique res mutare compellunt.
29
¶ Capitulum .6. in masculinitate et foemi-
30
nitate.
31
CUm partium item naturę
32
duo sint prima genera ma〈-〉
33
sculinum scilicet et femininum. cum-
34
que ex viribus predictis proprię
35
foemina vis sit ex humida
36
substantia: eo quod hęc quali〈-〉
37
tas in foeminis generaliter inuenitur: et residua
38
qualitas in maribus proprie semper reperiatur: ab antiquis
39
concinne dictum est: lunam et venerem quibus multum
40
inest humiditatis foeminas esse. Solem autem
1
atque saturnum. iouem etiam ac martem mascu〈-〉
2
linos. Mercurium vero quoniam siccitatem et humi〈-〉
3
ditatem: equaliter operatur: inutroque genere socie〈-〉
4
tatem habere dixerunt. ¶ Aiunt etiam planetas
5
ut ita dicam masculiniçare et foemini-
6
çare secundum figuras que in sui cum sole collatio〈-〉
7
ne formantur. Nam cum ipsi solem precedentes orien〈-〉
8
tales existunt masculini. cum vero solem sequen〈-〉
9
tes occidentales fuerint feminini dicuntur.
10
Idem etiam per figuras quas in orionte for〈-〉
11
mant habere probantur. Cum enim in locis fuerint que
12
sunt ab oriente vsque ad cęli medium: vel
13
ab occidente vsque ad oppositum medij
14
cęli sub terra: sunt masculini: eo quod cum sunt
15
orientales ea morantur in parte: a qua procedit
16
ventus qui vocatur assabe. In duabus autem quar〈-〉
17
tis residuis sunt foeminini: ob hoc quoniam
18
partem illam optinent vnde procedit adabor.
19
¶ Capitulum .7. in diurnis et nocturnis.
20
QUoniam item duo sunt spa-
21
tia ex quibus tempus efficiter:
22
Quorum alterum dies est. qui proprię〈-〉
23
masculiniçat proper calorem
24
eiusquam vim efficacem atque
25
mouentem. Alterum vero nox
26
est qui feminiçat propter illius humiditatem atque
27
quietem: Lunam ac venerem nocturnas so-
28
lem autem et iouem diurnos esse dixere. Mer〈-〉
29
curium vero velut prediximus vtrisque socium
30
fecere et eum in oriente diurnum in occiden
31
te vero nocturnum esse rettulere. Infortunam
32
autem vtramque super hos duos modos diui〈-〉
33
sere preter quod hoc non naturaliter sed per contrarium
34
fecerunt. Nam cum res consimiles rebus quarum com〈-〉
35
plexio idonea est commiscentur earum valitu-
36
dines meliorantur. Cum autem res dissimiles com〈-〉
37
miscentur rebus destruentibus minuetur eorum no〈-〉
38
cumentum. ob hoc ergo saturnum qui infrigi〈-〉
39
das calori diei. martem vero qui desiccant hu-
40
mori noctis assimilauere ideo scilicet quod vterque
41
istorum causa eius temperabitur complexio qualitati
42
temperate complexionis assimilabitur.
1
¶ Caplitulum .8. in fortitudinibus figurarum que
2
formantur secundum solis positionem.
3
LUna item et tres erraticę
4
stellę soli suprapositę di-
5
minutionem et augmentum
6
in suis propriis viribus assu〈-〉
7
munt scilicet figuras quas in colla-
8
tione solis effigunt: Luna nam〈-〉
9
que a sua prima corniculatione vsque ad suam
10
primam dicothomitatem humectat: et inde vs-
11
que ad plenilimium[*]plenilimium corrupt for plenilunium calefacit. et inde vsque
12
ad dicothomitatem secundam desiccat. deinde
13
vsque quo occultetur: et in directo solis existat
14
infrigidat. Stellę vero matutinales ex quo
15
apparent de sub radijs solis vsque ad suam
16
stationem primam magis humectant: et a stati-
17
one sua prima vsque ad vespertinam ascensio-
18
nem magis calefaciunt: et inde vsque ad statio〈-〉
19
nem secundam plus desiccant: a qua vsque ad suam oc-
20
cultationem magis infrigidant. Planum est
21
etiam quod cum heę commiscentur ad inuicem differen〈-〉
22
tes qualitates in aere multis modis operantur
23
secundum vniuscuiusque proprie fortitudinis victoriam
24
¶ Capitulum .9. in fortitudinibus stellarum
25
fixarum.
26
CUm de naturis stellarum
27
quas secundum suorum operum proprie-
28
tatem assumunt tractatus pre〈-〉
29
dicta sequatur: hec consequenter in〈-〉
30
cipiamus: earumque variati〈-〉
31
ones per experimenta repertas
32
commemoremus ex quibus earum similitudines
33
cum stellis erraticis indicemus: et primum quidem
34
earum que in ipsius circuli signorum figuris sunt
35
memoriam premittamus. ¶ Stellarum itaque vi-
36
res in vertice Arietis existentium commixtis
37
viribus saturni et martis assimilantur. Earum vero
38
que in eiusdem ore sunt vires: mercurii viri-
39
bus similes esse perhibentur que etiam licet modicum
1
saturni viribus assimilantur: Opus autem earum que in
2
eiusdem pede posteriori sunt: ab operibus
3
martis non differunt: et que in ipsius cauda lo-
4
cantur viribus veneris sequuntur. ¶ Stellarum
5
autem quę in tauro sunt: illius complexio que eius
6
insistit humero: a veneris complexione non
7
distat. et etiam saturni complexioni modicum
8
assimilatur. Athorace vero complexio mar-
9
tis et lunę commixtę complexioni simul fore pro-
10
batur. At stellarum in tauri vertice lucidioris〈-〉
11
que clare rubedinis similitudinem gerit, et di〈-〉
12
citur aldebaran: illius inquam complexio a mar〈-〉
13
tis complexione non elongatur: Aliorum vero que
14
ibidem sunt complexio saturninę complexio〈-〉
15
ni coęquatur et martialis complexionis similitu-
16
dinem gerit aliquantisper. In eius autem cornu〈-〉
17
um cacuminibus positę idem quod mars
18
operantur. ¶ Stellarum item que in geminorum signo
19
sitę sunt sunt: illę que in suis collocantur pedibus
20
a mercuriali qualitate non recedunt et quamuis
21
modicum qualitati veneris associantur: Luci〈-〉
22
diores vero stellę in eorum coxis positę satur-
23
turnine[*]satur- turnine corrupt for saturnine coęquantur complexioni. Due quoque ma〈-〉
24
gnę stellę in eorum duobus capitibus impressę
25
sunt quarum prima mercurio in operibus assimila〈-〉
26
tur et vocatur auellar: altra vero martis com-
27
plexionem imitatur: et dicitur abracaleus. ¶ Item in
28
cancro duarum stellarum que in eius pede locum
29
optinent: opus vnum est et idem: et operibus mer-
30
curialibus assimilatur: et modicum martialibus.
31
Earum vero complexio que sunt in eius açubene
32
saturni mercurijque complexioni non repu〈-〉
33
gnat: Illius autem opus que in eius locatur pecto〈-〉
34
re nubisque gerit similitudinem vocaturque
35
meelef lunę et martis operibus ęquatur. Duarum
36
vero stellarum vires que sunt ex vtraque parte
37
meelef: et que duo asini dicuntur a martis et
38
solis viribus non recedunt: et manifestum est
39
quod hęc complexio abscidit et destruit. ¶ At
40
stellarum in leone duarum quę ipsius insitę sunt
41
capiti: opus saturninis operibus assimilatur et
42
martialibus etiam modicum Trium vero que in ipsius
1
collo sunt opera: saturninis operibus parifican〈-〉
2
tur: et licet modicum martialibus operibus
3
assimilantur. Stella vero lucida in corde leo〈-〉
4
nis posita: quam vocant regiam: quemadmo-
5
dum iupiter et mars operatur. Stella quidem in eius
6
dorso posita. Claraque stella in ipsius cauda
7
locata veneris et saturni viribus coęquentur
8
et licet modicum mercurium in operibus imi〈-〉
9
tantur. Due vero huius coxis insitę a veneris
10
mercurijque viribus non discedunt. ¶ Item
11
in virgine illarum quę in eius vertice: earumque que in
12
illius oculo: necnon in eius alę meridianę
13
extremo figurantur opera: a mercurialibus ef〈-〉
14
fectibus non remouentur et martis operibus licet
15
parum assimilantur. Alię quoque stellę lucidę
16
que in eius ala septentrionali necnon quę in
17
eius dorso formantur ab operibus mercurii non
18
discrepant: et quamuis modicum martis gerunt
19
similitudinem. Stella vero lucida in eius ala
20
septentrionali gesta: quam almucedeme
21
alacaf appellant ut saturnus atque mercu〈-〉
22
rius operatur. At opus stellę quę dicitur açimech
23
alaaçel a veneris viribus non recedit et
24
mercurialibus aliquantisper assimilatur. In
25
eius autem pedum summitate positę: et ex ea parte
26
a qua protrahunt fimbrias: mercurialibus
27
et martis viribus coęquantur. ¶ et quę iu extre〈-〉
28
mo duarum açubene scorpionis apparent:
29
insitis operibus: saturnum atque mercuri〈-〉
30
um immitantur: et quę earum medietatem opti〈-〉
31
nent: saturni viribus assimilantur: et licet modi〈-〉
32
cum martis sequuntur complexionem. ¶ Earum quidem
33
que in scorpione notantur illius luculentę vires
34
quę in illius fronte sibi locum vendicant a
35
martis viribus non recedunt. Trium etiam quę
36
in eius ore sunt media quę lucidissima
37
est: et parum habet rubedinis vocaturque
38
cor scorpionis. a martis operibus non
39
separatur et licet modicum: iouis vires as〈-〉
40
summit[*]assummit corrupt for assumit. Quę autem in ipsius caudę nodis consti〈-〉
41
tuuntur veneris et saturni viribus assimilantur. At in
42
eius aculeo constitutę martis ac mercurij
1
vires imitantur. In alatha vero locatę que
2
nubibus gerit similitudinem: eumque subsequitur:
3
a martis et lunę viribus non recedunt. ¶ Stel〈-〉
4
larum item in sagictario: ea que sagictę cacumen
5
indicat: martis et lunę viribus coęquatur. Ea〈-〉
6
rum autem que ipsius formam arcus exprimunt. et illę
7
que in loco contactus manus figurantur ut iupiter
8
et mars operantur. Quę autem in alatha vultus eius
9
sunt. soli et marti operibus concordant. Illarum
10
vero que sunt in loco sagictę. contactus vires: iouis
11
viribus ęquantur: et licet modicum operibus mercurij
12
concordant In eius autem cruribus insitę. iouis
13
saturnique vires non postponunt. Quattu-
14
or autem que sunt in eius cauda. viribus veneris
15
et saturni assimilantur. ¶ Stellę quoque capri〈-〉
16
corni que eius adherent cornibus: a venerea
17
complexione non discedunt: et martialem licet
18
parum sequuntur. Earum autem opera que in eius ore
19
videntur saturninis operibus coequantur et modi〈-〉
20
cum etiam veneris et martialibus: et eius in
21
cauda formatę a iouis saturnique viribus
22
non discrepant. ¶ Item in aquario. stellę quę
23
in eius sunt hauritorio cum his que in ma-
24
nu sinistra figurantur: quemadmodum satur-
25
nus ac mercurius operantur. At eorum que in co-
26
xis sunt vires quamplures a mercurialibus
27
operibus non dissonant perpauce quidem earum sa〈-〉
28
turninis assimilantur viribus. In aque vero de-
29
cursu collocatę: saturnum in operibus imitantur
30
et ex iouis complexione modicum adipiscuntur.
31
¶ Stellarum vero que in piscibus ordinantur: illę que
32
meridiani piscis verticem optinent a mer-
33
curij viribus non discordant et quamuis modi-
34
cum saturni vires sequuntur. In eius autem ore
35
verisę[*]verisę corrupt for visę ad iouis et mercurij similitudinem ope〈-〉
36
rari non cessant: super eius caudam et supra filum
37
meridionale constitutę a saturni complexioni〈-〉
38
bus non discrepant: et quamuis parum: mercurij
39
viribus assimilantur. Earum item opera que sunt in ipso
40
corpore piscis septentrionalis in ipsius scilicet spi-
41
na: iouis opera non refutant et aliquantisper
42
venerem imitantur. In filo autem septentrio-
43
nali fixę velut saturnus et iupiter operantur.
1
Stella quidem lucida super eius ligaturam consti〈-〉
2
tuta martis gerit similitudine: et mercurij
3
modicum.
4
¶ Item de stellis que sunt in figuris a circu-
5
lo signorum septentrionalibus dicamus.
6
STellę quippe lucidę in vrsa
7
minori formatę a viribus
8
saturni non recedunt. et vene〈-〉
9
reas qualitates licet parum am-
10
plectuntur. In vrsa vero maio〈-〉
11
ri locatę martis concordant
12
complexionibus. ¶ Stelle quidem assimilatę mi-
13
nori alatha. conformatę sub eius cauda
14
a veneris et lunę complexionibus non disso-
15
nant. ¶ Lucidę quoque stellę que draconis locum
16
significant saturni martisque viribus ęquantur.
17
¶ Earum vero qualitates que sunt in ficaris a iouis
18
saturnique qualitatibus non discordant. In sui quoque
19
dorsi micha positę. mercurij saturnique
20
vires non postponunt: quin etiam iouis et martis
21
vires quandoque sequuntur. ¶ Stella quidem luci-
22
da colorem rubeum optinens que dicitur açimec.
23
ariamec. iouis martisque similitudinem por-
24
tat. ¶ At que sunt in alfelta venerique mercu〈-〉
25
rioque similes existunt. ¶ Quę autem in viro super
26
sua genua sedente constituuntur a mercuria-
27
libus complexionibus faciem non auertunt. ¶ Quę〈-〉
28
dam etiam earum que sunt in affange que vultur cadens ap-〈-〉
29
pellatur: veneris mercuriique vires non abi-
30
ciunt. ¶ Quę autem gallinę formam exprimunt his
31
predictis assimilantur. ¶ At que figura optinet
32
in qua est sedes saturno venerique coęquantur.
33
¶ Stellę vero que dicuntur illius que fert: catenę ca〈-〉
34
put: saturni venerisque opera non refutant: et que
35
tenent similitudinem alatha que in cultelli
36
manubro continentur: martiales et mercuria〈-〉
37
les complexiones imitantur. Lucidę que stellę il〈-〉
38
lius figurę in qua ora formantur a mar〈-〉
39
tis mercurijque viribus non recedunt.
40
¶ Item stellarum opera que hominis serpentem tenentis.
41
imaginem representant. saturninis operibus assimilatur
42
et modicum veneris in ipso quidem serpentis
43
corpore fixę a saturno et marte in operibus
1
non differunt. ¶ In sagictario vero locate
2
martis similitudinem retinent venerisque modi〈-〉
3
cum. ¶ In vulture volante figuratę martis io〈-〉
4
uisque complexionem sequuntur. ¶ Et que delfini
5
formam indicant: ut saturnus et mars operantur
6
¶ Clarę vero stellę in equo sitę: quemadmo-
7
dum mars atque iupiter operari non renuunt.
8
¶ Stellę quidem andromedes vires vene-
9
reas habere probantur. ¶ Trianguli vero stel-
10
lę mercurij complexiones habere non spernunt
11
¶ Item de stellis que in figuris a circulo si〈-〉
12
gnorum meridionalibus ordinantur.
13
¶ Stellam nempe lucidam in meridiani pi-
14
scis ore formatam viribus veneris et mer-
15
curij similem esse manifestum est. et in eiusdem
16
piscis corpore locatę saturno in operibus
17
ęquiparantur. ¶ Uires autem stellarum
18
que sunt in figura fortissimi earum scilicet que in eius
19
vtroque sunt humero a martis mercurijque vi〈-〉
20
ribus non discrepant. Omnium vero cęterarum stella-
21
rum lucidarum eiusdem opera ab operibus iouis
22
ac saturni non recedunt. ¶ Ultima quo-
23
que stellarum riui lucidissima iouem. alię
24
vero saturnum imitantur. ¶ Quę leporis desi〈-〉
25
gnant effigiem mercuriique saturnique viri-
26
bus non disconueniunt. ¶ Omnes autem stellę in ca〈-〉
27
ne sitę pręter illam que in eiusdem ore ponitur et
28
idem operantur: et veneri assimlantur. Lucida ve〈-〉
29
ro stella in ipsius ore formata et dicitur ascehe〈-〉
30
re gemmia: iouis opera non postponit: et
31
licet modicum martis operibus associatur. Com〈-〉
32
plexio quidem lucidę stellę in primo cane con〈-〉
33
stitutę mercurialibus ęquatur com-
34
plexionibus et modicum etiam martialibus
35
¶ Opera vero stellarum lucidarum que magnani〈-〉
36
mi formam representant operibus saturnis atque
37
veneris assimlantur. At quę in calice constituuntur
38
venereas complexones non spernunt. et mercu〈-〉
39
riales licet parum imitantur. In corui qui-
40
dem constitutione positę saturno marti-
1
que sunt similes. ¶ Stellę vero lucidę na-
2
uis imaginem exprimentes saturno ioui-
3
que coęquantur. ¶ In centauro vero consti-
4
tute illę scilicet quę eius formam humanam obti-
5
nent veneris et martis gerunt similitudinem.
6
Clarę autem que in ipsius equina figura sitę
7
sunt: quemadmodum iupiter et venus operantur.
8
¶ Ludę[*]Ludę corrupt for Lucidę quoque stellę in lupi forma po-
10
etiam martiales licet modicum. ¶ In turri-
11
bulo vero constitutę veneri sunt similes: et ali-
12
quantulum mercurio. ¶ Et complexiones
13
lucidarum stellarum que sunt in corona meri-
14
diana: que alfecca meridiana dicitur satur-
15
nine complexionis et martialis non obliui-
16
scuntur.
17
¶ Capitulum .10. in fortitudinibus .4. temporum.
18
STellarum itaque fortitudinum
19
qualitates in semetipsis vt
20
ab antiquis expertum est sunt
21
heę: anni vero tempora quattuor
22
esse dicuntur ver: ęstas: autu〈-〉
23
mnus: et hiems. ¶ In veris
24
itaque tempore fortior est humiditas: hiemis nam-
25
que frigiditate preterita ad humorum distemperan-
26
tiam qui propter hiemis frigiditatem congelati sunt
27
calor incipit: At in ęstiuali tempore propter solis〈-〉
28
accessum çenit nostrorum capitum calor preualet
29
In autumnali quidem tempore vincit siccitas
30
Calor enim ęstatis transactę humiditate exic〈-〉
31
cauit. In hiemali vero tempore propter solis remo〈-〉
32
tionem a loco çenit nostrorum capitum superat
33
frigiditas. ¶ Quapropter cum circulus signorum
34
naturali careat principio. velut et omnis debet cir〈-〉
35
culus: illius principium signum vernalis ęqunoctii
36
quod est aries posuere: ab illo scilicet initium sum-
37
psere a quo complexio crescit humida: sicut et in
38
animatis prima pars annorum vitę est tempus in quo eorum com-
39
plexio existit humidior. Eodemque ordine cęte〈-〉
40
ra constituere tempora. ¶ In omnium etenim animan〈-〉
41
tium complexione in primis annis preualet humiditas
1
sicut et i vere. In illis etenim annis mollis
2
est et tenera. In secundis autem annis vsque
3
ad caloris stationem perfectam: velut in
4
ęstate vincit calor. In tertijs quidem an〈-〉
5
nis in quibus est prope suam declinationem: et circa
6
minuendi principium: fortior est siccitas
7
velut et in autumno. Et in annis extremis in
8
quibus ad destructionem peruenit in ipso
9
sicut et in hieme superat frigiditas.
10
¶ Capitulum .11. in fortitudinibus .4.
11
angulorum et .4. oriçontis partium.
12
EOdem quoque modo in qua〈-〉
13
litatibus .4. locorum oriçon-
14
tis et angulorum: a quibus ven〈-〉
15
torum flatus ad omnem partem
16
ichoant dicendum est. ¶ In par〈-〉
17
te namque que dicitur oriens forti〈-〉
18
or est siccitas: ob hoc quod cum per eam partem
19
sol incedit: quicquid nox humectauit desicca-
20
re non desinit. et quia venti qui ex illa parte
21
flatus emittunt et generaliter orientales ap〈-〉
22
pellantur ab omni priuantur humiditate atque desic〈-〉
23
cant. ¶ Pars autem meridiana calidissima〈-〉
24
est. ob hoc quod solis calor multus est cum in cę〈-〉
25
li medio moratur. et quoniam hęc pars quantum
26
ad nostrę regionis situm est dextra: venti qui
27
ab ea parte: procedunt generaliter meridia-
28
ni nuncupantur: qui calidi sunt et comburentes.
29
¶ Occidentalis vero pars humida est. eo
30
quod cum sol in illa parte moratur: ea que dies
31
exiccauit mox humectari incipiunt: et qui
32
inde procedunt venti: quos generaliter oc〈-〉
33
cidentales dicimus mollificant et humectant.
34
¶ Pars autem septentrionalis est frigidissima〈-〉
35
ob hoc quod caloris occasiones que nobis in-
36
cumbunt propter solis existentiam in cęli medio
37
secundum nostri situs locum a nobis multum elongantur
38
Et quoniam in oppositione solis cęli medium opti-
39
nentis ponitur: et venti ex hac parte procedentes fri〈-〉
40
gidissimi sunt et constrictiui. ¶ Horum itaque
1
notitia valet et proficit ad omnium partium com〈-〉
2
plexionum cognitionem in omni hora. Ideo scilicet
3
quia planum est et apertum: quod vis stellarum effici〈-〉
4
ens secundum temporum aunorum[*]aunorum corrupt for annorum et angulorum qualita-
5
tes mutatur. Nam cum omnes res eis assimilantur
6
purę erunt earum qualitates et absque vllius
7
alius commixtione. Quapropter erunt earum
8
opera fortiora. verbi gratia. Stellę naturaliter
9
calefacientes in modis calidis sunt fortio-
10
res: et stellę similiter humectantes in modis
11
humidis. Earum vero vires in istorum modorum
12
contrarietatibus non sunt purę: sed alijs rebus
13
admixtę sunt debiles: velut in stellarum
14
calefacientium viribus in modis frigidis: et
15
in stellarum humectantium fortitudinibus in
16
modis desiccantibus euenit. Idem quoque
17
in omnibus alijs modis euenire secundum qualita-
18
tum commixtionem non dubitemus.
19
¶ Capitulum .12. in signis fixis mobilibus
20
et communibus.
21
HIs itaque premissis sequitur ut pro〈-〉
22
rias partium circuli signo〈-〉
23
rum mutationes sicut no-
24
bis aduenere adiciamus
25
Quę sunt generales vnius
26
cuiusque complexiones temporum
27
quę per ea sunt assimilatę: et quedam etiam suarum pro-
28
prietarum que soli et lunę cęterisque stell as-
29
similantur: quas nos in sequentibus com-
30
memorabimur post premissas signorum vires
31
in semetipsis absque vllius alius commixtione
32
quas eis tantum ex collatione vnius ad aliud
33
assignamus. ¶ Prima nempe signorum
34
differentia est: quod quedam eorum tropica: quedam
35
ęquinoctialia: quedam quoque fixa: et quedam
36
communia nuncupantur. ¶ Tropica namque duo
37
sunt gradus scilicet .30. qui ęstiuali solsticij pun-
38
ctum sine interuallo sequuntur: et sunt can-
39
cri gradus Et alij etiam in .30. gradus punctum:
40
hiemalis solstitij ordinatim succedentes
1
qui sunt capricorni gradus. hęc autem his
2
iccirco nominibus designantur: quoniam illud in eis
3
euenire manifestum est. Nam cum sol ad isto-
4
rum duorum signorum initia peruenit: ver
5
sus motum qui est in altitudine contraria
6
motui quem prius habebat tunc conuertit.
7
Cunque fuerit in cancro ęstatem. In capri-
8
corno vero facit hiemem. ¶ Aequinoctia〈-〉
9
lia quoque duo sunt. signum videlicet ęqui〈-〉
10
noctij vernalis punctum loco proximo
11
subsequens. suntque gradus arietis. Et si-
12
gnum autumnalis ęquinoctij punctum ordi〈-〉
13
natim succedens. quod est siguum[*]siguum corrupt for signum libre. Hoc
14
quidem nomen sortiuntur ex hoc: quod in eis indu-
15
bitanter euenit. Cum sol etenim eorum ingreditur
16
initia nocti dies vbique coęquantur. ¶ Reli〈-〉
17
quorum autem signorum octo: que inter tropica et
18
ęquinoctialia signa locantur .4. fixa et .4. no-
19
minantur communia. ¶ Fixa vero sunt quę duo〈-〉
20
solstitialia et duo ęquinoctialia signa se-
21
quuntur: quę sunt taurus leo scorpius aqua〈-〉
22
rius. eo quod .4. temporum mutationes: quę sole in-
23
grediente solstitialia et ęquinoctialia con〈-〉
24
sequuntur signa principium sumunt: et sunt cum
25
aer ad humiditatem vel ad calorem. aut ad fri〈-〉
26
gus siue ad siccitatem mutatur. Figuntur: et ma〈-〉
27
gis apparent: quotienscunque sol in his si-
28
gnis fixis moratur. Aeris quoque qualitas
29
tunc naturaliter existit pura. Nam propter lon〈-〉
30
gam istorum qualitatum durabilitatem earum vires
31
apertissime recipit. ¶ Signa vero communia
32
sunt: quę post signa fixa mox apparent
33
quę sunt gemini virgo sagictarius et pisces
34
Ideoque sic appellantur: quoniam inter mobilia fi〈-〉
35
xaque signa locantur: et cum suis principijs
36
atque extremitatibus naturali fere muta-
37
tioni consimilantur: quę vnicuique duarum qualita〈-〉
38
tum est propria: qualitatum videlicet mobi〈-〉
39
lium atque fixorum.
40
¶ Capitulum .13. in masculinis et foemini-
41
nis signis.
1
MAsculinęque autem diurnę na-
2
ture .6. signa iudicauerunt.
3
.6. vero residua ad natu-
4
ram foemininam atque no-
5
cturnam rettulere: et vnum post
6
aliud disposuere. ob hoc
7
quod nocti dies adheret et iuxta eam semper
8
existit: et quia sexus masculini sunt pro-
9
pe foeminos: et eis frequenter adiunguntur.
10
Huius autem rei principium ab ariete propter
11
occasiones predictas sumpsere: et quoniam etiam ma-
12
sculi dominantur et agunt: est que conuenientius ut sint
13
precedentes: patientibusque honorabiliores
14
Ob hoc igitur a masculino fecere initium
15
Arietis et etiam librę signa masculina sunt
16
atque diurna: eo quod circulus ęquinoctialis
17
super ipsa protendit: a quo primus fortisque motus
18
qui firmamenti motus dicitur sumit originem
19
¶ Ordo vero signorum hęc duo subsequen〈-〉
20
tium est velut prediximus: foemininum scilicet post
21
masculinum: et post foemininum masculinum
22
Quidam autem sub ascendente ordinem sexus si-
23
gnorum incepere: vnum scilicet masculinum et aliud
24
nominando foemininum: et inceperunt a mascu〈-〉
25
lino velut quidam qui signorum mobilium prin-
26
cipia a lunę signo posuere. eo quod citius
27
quam aliarum stellarum aliqua variationem re-
28
cipit. Similiter namque modo sexuum signorum ini〈-〉
29
tia ab ascendente ceperunt. ob hoc quod orienti
30
propius existit: et ordinem subsequentem ve-
31
lut prędictum est subsecuti sunt. ¶ Quidam
32
etiam in .4. omnia signa partiti sunt: qui et dixe〈-〉
33
re quod signa: que matutinalia masculina-
34
que dicuntur sunt ea: que ab ascendente vsque ad
35
cęli medium constituuntur: et que etiam sunt eis
36
opposita ab occidente vsque ad angulum
37
terrę. ¶ Duas vero quartas residuas foe〈-〉
38
mininas et vespertinales appellauere
39
Imposuereque signis alia multa prenomina
40
secundum figuras que in eis sunt. Quędam eorum etenim
41
quadrupedi: et quedam siluestria. Quędam ve-
42
ro multorum nominauere filiorum: et his similia
1
ed[*]ed corrupt for sed quoniam eorum nominum est occasio manife-
2
sta. et quoniam huiusmodi quę sunt per has figu〈-〉
3
ras illo in loco nominari possunt: in quo no〈-〉
4
bis ad hanc scientiam vtilitatem conferent hoc in
5
loco reticendum fore decreuimus.
6
¶ Capitulum .14. in affinitatibus .4. signorum
7
et figuris.
8
Prima quidem partium circu〈-〉
9
li signorum inter se consimilium
10
affinitas est quę in figuris
11
habetur: et sicut partes inter
12
quas vnius est diametri lon〈-〉
13
gitudo: et quę duobus re-
14
ctis angulis subtenduntur. suntque .6. si-
1
gna et .180. gradus. Et partes etiam inter
2
quas est longitudo trina et que vnum rectum
3
angulum ac eiusdem tientem circumdant: et sunt
4
.4. signa ac .120. gradus. Partes quoque
5
inter quas est longitudo tetragona que vnum
6
rectum angulum continent: et sunt .3. signa atque
7
gradus .90. Nec non et partes inter quas est
8
exagona longitudo que vnius recti anguli
9
bisse circumtenent. et sunt duo signa ac gra〈-〉
10
dus .60. Occasiones autem cur has solas lon〈-〉
11
gitudines et non alias obseruauere: ex
12
hoc quod subsequitur adiscemus. Nam occasio〈-〉
13
nes obseruandi longitudinem vnius dia-
14
metri per se manifestantur: eo quod in eius
15
oppositione secundum lineam rectam collocantur.
16
¶ Figura Aspectuum.
i1
1
Cunque duas maiores partes consideraue-
2
rimus in quibus erit conuenientia quantitatis par〈-〉
3
tis ac quantitatis totius et partis: heę resi
4
duę figurę constituentur Per conuenientiam ita-
5
que partis erit ita: cum ad duorum rectorum an〈-〉
6
gulorum longitudinem assignabimus proportio〈-〉
7
nem quę diametri est longitudo: ab eius
8
medietate et tertia erit scilicet medietas: ipsius
9
longitudo tetragona. et eius tertia erit lon-
10
gitudo ipsius exagona. ex hac autem lon-
11
gitudine duplicata trina constituetur lon-
12
gitudo Per totius vero. partisque conuenien-
13
tiam fiet ita. cum a tetragona longitudine
14
ad duas alias longitudines inter quas ipsa
15
constituitur proportionem fecerimus: fueritque
16
vnius proportio sesquialtera: alterius vero sex-
17
quitertia: cum assignauerimus in quam pro-
18
portionem ab ea ad id quod minus ea fuerit.
19
et cuius proportio ad eam sit sesquialte-
20
ra exagona fiet: inde longitudo. cunque ad
21
maius ea proportionem assignauerimus et cu〈-〉
22
ius proportio sit ei sesquitertia: trinam longi-
23
tudinem constituemus. Istarum itaque affinita〈-〉
24
tum trinam et exagonam conuenientes: appella〈-〉
25
uere: eo quod ex signis in genere conuenien-
26
tibus constituuntur: masculina namque vel foe-
27
mina sunt omnia. Quę autem ex diametro vel
28
ex figura tetragona formantur: disconue〈-〉
29
nientes nominauere: eo quod in contrarie-
30
tate signorum in genere conuenientium sem〈-〉
31
per inueniunr[*]inueniunr corrupt for inueniunt.
32
¶ Capitulum .15. in sublimibus et infimis que
33
pręcipientia et obedientia dicuntur.
34
PArtes quidem quarum longitu〈-〉
35
do ab aliquo vno eodem-
36
que puncto punctorum ęqui-
37
noctialium est eadem: subli-
38
mes et infimę nuncupantur
39
et sunt illę quarum ascensio〈-〉
40
nes et descesiones[*]descesiones corrupt for descensiones in equis temporibus con-
1
tingunt: eo quod in ęqualibus circumferen-
2
tijs circulorum paralellorum ęquinoctia-
3
li circulo feruntur. Istarum autem partium
4
illę quę in medio ęstiualis circuli for〈-〉
5
mantur: sublimes dicuntur: et que sunt in hiemalis
6
circuli medio nominantur infimę. ob hoc
7
quod cum sol per ęstiualis circuli medium pro〈-〉
8
greditur. dies noctibus maiores efficit. Cum
9
autem hiemalis circuli medietatem illumi-
10
nat: dies noctibus breuiores esse demon-
11
strat.
12
Capitulum .16. in signis se inuicem aspicienti-
13
bus et sibi in fortitudinibus ęquatis.
14
DIcunt item quasdam esse partes
15
que alijs partibus in fortitu〈-〉
16
dinibus ęquantur: cum earum lon-
17
gitudo ab vno quolibet
18
puncto ex duobus punctis
19
tropicis: vna est et eadem:
20
eo quod cum sol per quemlibet istorum duorum pun-
21
ctorum perrexerit dies diei: noctique nox
22
ęquabitur: et tempora horarum erunt eadem: Aiunt
23
etiam quod heę partes propter predictas occa-
24
siones se inuicem aspiciant: et quod vnaqueque ea〈-〉
25
rum ab eisdem oriçontis partibus ascen-
26
dat in oriente: et in eisdem partibus in oc-
27
cidente occumbat.
28
Capitulum .17. in signis sibi contradicentibus
29
et inter quę nulla fit colligatio.
30
PArtes quippe que contradi-
31
centes et extraneę nuncu〈-〉
32
pantur illę sunt inter quas ex
33
modorum predictorum affini-
34
tatibus nulla continetur af〈-〉
35
finitas id est nec sunt ex pręci〈-〉
36
pientibus: nec ex obedientibus nec ex se in-
37
uicem aspicientibus que sunt in fortitudinibus
38
ad inuicem ęqualia: nec sunt ex his quę per
39
aliquam .4. figurarum positarum aliquam habe〈-〉
40
ant ad inuicem affinitatem id est per diametri
1
figuram et per trigonam tetragonam quoque
2
ac exagonam. Partes autem quas nullatenus per
3
hos modos associari depręhendimus: sunt
4
inter quas vnum vel .5. signa continetur[*]continetur corrupt for continentur. ob
5
hoc quod ille partes inter quas vnum signum ha-
6
betur se non aspiciunt. ponuntur enim sibimet
7
ex obliquo. Illę vero partes inter quas
8
.5. signa locantur circulum per partes ęqua-
9
les: non abscidunt.
10
¶ Caplulum .18. in domibus .5. stellarum er-
11
raticarum ac solis et lunę.
12
PArtes namque circuli signo-
13
rum quę domus triplici〈-〉
14
tates exaltationes ac ter〈-〉
15
mini nominantur: hisque similia:
16
in quibus aliquam similitudinem
17
vel dignitatem habant .7. pla〈-〉
18
netis assimilantur Domorum quidem natura est ut
19
subiungam: quoniam igitur ex signis .12. duo sunt
20
septentrionalia illa videlicet quę in loco
21
çenit nostrorum capitum sunt viciniora: que de
22
re calorem generant: quę sunt cancer et leo
23
duobus maximis dignioribus luminari-
24
bus pro domibus sunt attributa: et leo〈-〉
25
nis signum quod est masculinum solis domum po〈-〉
26
suere. Cancri vero signum quod foemininum est:
27
lunę domum constituerunt. Ideoque circuli
28
medietatem quę est a leone vsque ad capri〈-〉
29
cornum solarem nuncuparunt. Aliam vero me-
30
dietatem quę est ab aquario vsque ad can〈-〉
31
crum lunarem appellauere. Ita ut in vnaquaque
32
duarum circuli medietatum in solari scilicet at-
33
que lunari. domum sibi congruentem secundum sua-
34
rum sphęrarum ac naturarum ordinem vnusquis-
35
que planetarum habitet. ¶ Quapropter quia sa〈-〉
36
turnus est naturaliter frigidus calorique
37
contrarius et eius cęlum altius et remotius est a
38
luminaribus ei duo signa capricornum et aqua-
39
rium: quę sunt in oppositione cancri atque
40
leonis assignarunt. ob hoc scilicet quod hęc duo
41
capricornus videlicet et aquarius frigida sunt
1
et hiemalia et quia iterum figurarum affinitas
2
quę fit ex oppositione non est conueniens et in-
3
fortuna. ¶ At quia iupiter complexionis est tem
4
peratę: et sub saturni sphęra fertur: duo si-
5
gna quę capricornum sequuntur: et aquarium:
6
et sunt sagictarius et pisces: ei sunt attribu〈-〉
7
ta: eo quod ventos procreant: et res oriri com〈-〉
8
pellunt: suntque a domibus luminarium in lon-
9
gitudine trina: et quę est conueniens et for〈-〉
10
tunij: ¶ Post hęc autem quia mars naturaliter de〈-〉
11
siccat: et eius sphęra sub iouis sphęra vo-
12
luitur: duo signa quę post iouis hospitia
13
locantur ei dedere: et sunt aries et scorpius
14
quorum longitudo a luminarium dominbus
15
est tetragona sicut caliditati destructo-
16
rie et contradictorie conuenit: quę naturę
17
martis assimilatur. ¶ Ueneris autem stellę quia
18
complexionis est temperatę et sub martis
19
sphera circumuoluitur: duo signa que mar〈-〉
20
tis habitacula sequuntur: sunt attributa
21
eo quod res oriri faciunt et sunt taurus ac
22
libra: quorum longitudo a domibus lu-
23
minarium: est sextilis: quę est longitudo
24
similitudinis: et conuenientię: et quia ve〈-〉
25
nus etiam inuenitur duarum partium plusquam
26
duobus signis elongatur a sole. ¶ Item quoniam
27
ex erraticis stellis mercurius remanserat
28
qui in neutra duarum partium a sole vnquam
29
plusquam per vnius signi spatium elongatur: et
30
sub alijs stellis vehitur: data sunt ei duo
31
signa residua: quę post luminarium loca
32
locantur et sunt gemini ac virgo.
33
¶ Capitulum .19. in triplicitatibus et earum
34
dominis.
35
TRiplicitatum affinitates
36
cum planetis sunt heę.
37
Quoniam igitur ęquilateri trian〈-〉
38
guli figura in semet est
39
ęqua et conueniens: et quia
40
3. circuli sunt terminati-
1
ones çodiaci circuli: ęquinoctialis videlicet
2
circulus et duo circuli solstitiales 12. ço〈-〉
3
diaci circuli partes in .4. triangulos ęquila〈-〉
4
teros diuisere. ¶ Prima ergo triplici-
5
tas est ex ariete leone et sagictario: quę
6
sunt signa masculina: suntque solis et io〈-〉
7
uis et martis domicilia. Quapropter hanc
8
triplicitatem soli et ioui repulso marte de〈-〉
9
dere: eo quod mars est ex haiç contrario haiç
10
solis: Huius autem triplicitatis primus dominus est
11
in die sol. In nocte vero iupiter. Arietis eti〈-〉
12
am signum circulum eqnoctialem sequitur et leo
13
vicinior est ęstiuali circulo. Sagictarius
14
autem hiemali circulo propior existit. Est et
15
hęc triplicitas septentrionalis eo quod do〈-〉
16
minium habet ibi iupiter. arietis etiam signum
17
circulum ęquinoctialem et res oriri compellit:
18
necnon ventos septentrionales adducit:
19
pręter quod quia in ea est domus martis: qui ibi so〈-〉
20
cietatem habere dicitur septentrionali ven〈-〉
21
to: aliquantulum ex occidentali commiscetur.
22
Quapropter colligitur inde ventus ex septen-
23
trionali et occidentali commixtus. Mars
24
enim huiusmodi ventos adducit. pars etiam
25
occidentalis est foeminina. ¶ Secunda vero
26
triplicitas quę est ex tribus signis foe-
27
mininis tauro scilicet et virgine ac capricor-
28
no collecta Lunę venerique assignatur eo
29
quod illa est ex haiç lune. Istius vero triplici-
30
tatis in die dominus est luna et in nocte ve-
31
nus. ęstiuali quidem circulo taurus: ęquino-
32
ctiali virgo. hiemali vero capricornus est
33
proprior. Hęc autem triplicitas meridiei con〈-〉
34
uenientior est: propter veneris in ea do-
35
minium: hę cetenim stella huiusmodi ven-
36
tos adducit: eo quod eius vis per calorem et
37
humiditatem hęc efficit: pręter quod propter sa-
38
turni domum quę est capricornus: et propter
39
eius in ea societatem venti qui per hanc
40
nascentur triplicitatem ex meridionali et ori〈-〉
41
entali coadunabuntur: conntrario[*]conntrario corrupt for contrario modo
1
triplicitati primę: ob hoc quod saturnus ven-
2
tos orientales adducit: eo quod est ex haiç
3
solis. ¶ Tertia quidem triplicitas quę
4
ex tribus signis masculinis: geminis scilicet
5
et libra ac aquario. colligitur saturno et
6
mercurio attribuitur: eo quod in illa domus
7
eorum habentur: huius autem diurnus dominus
8
est saturnus: quoniam est ex haiç diei. noctur〈-〉
9
nus vero dominus est mercurius. Signum
10
quoque geminorum ęstiuali circulo propius
11
existit: et libra circulum ęquinoctialem sub〈-〉
12
sequitur. aquarius autem hiemali circulo vi-
13
cinior habetur: hęc autem triplicitas orien〈-〉
14
tali vento magis conuenit: propter saturni do〈-〉
15
minium. atque iupiter saturno in haiç assi〈-〉
16
milatur est enim diurnus: erunt venti qui huius
17
triplicitatis occasione prouenient inter
18
septentronalem[*]septentronalem corrupt for septentrionalem et orientalem. ¶ Quartam
19
autem triplicitatem faciunt cancer scorpi〈-〉
20
us et pisces. Restat igitur ut marti do-
21
netur et ut ipse in ea dominium exerceat:
22
eo quod scorpius est eius domicilium: asso-
23
ciantur ei in dominio: propter haiç: et eo
24
quod hęc signa sunt foeminina: in nocte qui〈-〉
25
dem luna in die vero venus. Cancer item
26
ęstiuali: et scorpius hiemali: pisces autem
27
equinoctiali circulo propiores: existunt.
28
Ista quidem triplicitas ventos occiden〈-〉
29
tales efficit: propter in ea martis lunę-
30
que dominium: ac quia venus ei associa-
31
tur: erit ventus ex occidentali meridio〈-〉
32
nalique collectus.
33
¶ Capitulum .20. in exaltationibus.
34
SIgnorum quippe modi
35
qui luminarium et stella〈-〉
36
rum erraticarum exalta〈-〉
37
tiones dicuntur: sunt velut
38
subiungam. Sol etenim cum
39
in arietis signo fuerit ad
1
altiorem circuli medietatem septentriona-
2
lem mutabitur: Cunque librę signum ingredi〈-〉
3
tur ad inferiorem circuli medietatem meri〈-〉
4
dionalem proprium iter aduertit. Quapropter
5
arietis signum in quo longitudo dierum:
6
eorumque caloris naturalis augmentum in-
7
choat: solis exaltationem posuere: libram
8
vero propter prędictarum occasionum contrari〈-〉
9
etates: eiusdem casum fore dixere. ¶ Saturnus
10
autem ut eius a sole longitudo foret opposi〈-〉
11
tionis: sicut et in domibus: eo quod vbi ca-
12
lor crescit frigiditas remittitur: et vbi fri-
13
giditas intenditur calor remittitur librę si-
14
gnum pro exaltatione. arietem vero pro casu re〈-〉
15
cepit. ¶ Item cum luna fuerit in arietis signo
16
cum sole quod est eius exaltatio. quoniam post hęc
17
prius apparebit in tauro: in quo initium
18
augmennti[*]augmennti corrupt for augmenti sui luminis erit quasi prin〈-〉
19
cipium: fuit eius exaltatio in tauro: quod est
20
primum suę proprię triplicitatis signum. In
21
scorpione vero signo quod in illius opposi-
22
tione formatur: eius casus designatur: ¶ At quia
23
iupiter est autor ventorum septentrionalium
24
qui res oriri faciunt et quoniam cum in maiori
25
declinatione septentrionali fuerit que est
26
in cancro: ipsius vis propria apparebit ven-
27
tosque septentrionales efficiet: ei cancri
28
signum exaltationem et capricornum casum
29
tribuere. ¶ Mars autem quoniam naturaliter est com-
30
burens et maxime cum in capricorno fue-
31
rit: eo quod eius declinatio tunc est in parte
32
meridionali in capricorno iouis exal-
33
tationi contrario sublimatur Cadit autem in
34
cancro. ¶ Rursus quia venus naturaliter hu〈-〉
35
mectat: maxime autem in signo piscium: in
36
quo veris humiditas apparere eiusque
37
vis naturalis incipit crescere: in piscibus
38
exaltatur et in virgine cadit. ¶ Mercurius
39
autem quoniam desiccat: in contrarium veneris in
40
signo scilicet virginis exaltatur: in quo autumnus
41
qui est siccus incipit apparere: cum eius
42
iterum propria vis crescit in veris contrarium:
1
est et eius casus in signo piscium.
2
¶ Capitulum .21. in terminis
3
TErminorum quidem modi
4
duo sunt. Quorum alter ęgi-
5
ptius alter vero caldaicus
6
appellatur. At qui ęgiptius di-
7
citur maxime a domorum do〈-〉
8
minis accipitur Caldaicus
9
autem a dominis triplicitatum assumitur: sed ęgi-
10
ptius nec in ordinibus semper nec in vni〈-〉
11
uscuiusque quantitatibus id quod pro radice ge-
12
neraliter est positum in terminorum modis ve〈-〉
13
raciter mutatur. Nam primos in ordine domo〈-〉
14
rum dominis et quandoque triplicitatum: quandoque vero
15
exaltationum dominis attribuunt: ut in libra
16
non a venere: sed a saturno. in ariete quo-
17
que non a marte sed a ioue coeperunt. Si
18
dominos igitur triplicitatum et non alios secuti
19
sunt: cur in capricorno a mercurio et non
20
a venere sumpsere exordium. Item si dominos
21
exaltationum et non alios secuti sunt cur in
22
cancro a marte et non a ioue initiarunt.
23
Rursus si in his non sequebantur nisi plane-
24
tas: quorum plures sint predictarum fortitudi〈-〉
25
nes cur in aquario: principium fecerunt a
26
mercurio qui solam habet in eo triplici-
27
tatem: et non a saturno: qui domum ibi atque
28
triplicitatem possidet. In capricorno etiam
29
a mercurio qui nullam habet auctorita-
30
tem ibi incoeperunt. Reliquorum vero termino-
31
rum ordo ad hunc modum reperitur. In quan-
32
titatibus quoque terminorum nullum ordinem
33
obseruare videntur. nam in horum omnium termi-
34
norum numero qui vnicuique planetarum colli〈-〉
35
gitur: quem cum numero annorum planetę eius〈-〉
36
dem esse quantitatis denunciant: nulla est ratio
37
quę secundum hoc esse vitę quantitas pro-
38
betur. At si dixerimus et concesserimus quod qui
39
inde colligitur verus sit numerus. aut ab ęgy〈-〉
40
ptijs affirmatur. isdem numerus fortasse colli-
41
gentur: et si terminorum quantitates multis
1
diuersisque modis variarentur: Quidam autem qui
2
id in hęc affirmare videtur: quod eis phisica
3
ratione satis videtur sufficere dicunt: quod cum
4
tempora ascensionum terminorum vniuscuiusque
5
planetę collecta fuerint vna eademque
6
quantitas in omnibus climatibus ex eis na〈-〉
7
scetur: quod falsum esse mauifestum[*]mauifestum corrupt for manifestum est. Sunt
8
etenim in hęc secuti id quod in insipientium libro
9
reperitur: et pro ascensionibus ęquales adiunctiones
10
sumpserunt: hęc autem veritati contrarium esse nullus
11
ambigit. Inuentum est enim in hoc libro
12
quod ascensiones virginis ac librę in linea
13
ęquinoctiali lineę paralella quę per in-
14
feriorem ęgyptię regionis locum habet tran〈-〉
15
situm: sunt vnicuique duorum signorum prę〈-〉
16
dictorum .37. tempora et triens: et quod ascensio〈-〉
17
nes etiam vniuscuiusque duorum signorum le〈-〉
18
onis ac scorpionis .35. sint tempora: sed
19
geometrica ratione probatur leonem et scor〈-〉
20
pionem plus .35. temporibus: virginem aut
21
et lihram[*]lihram corrupt for libram minus supradictis temporibus ascen
1
dere. Item hij qui hanc adduxere ratio〈-〉
2
nem: non eas secuci sunt terminorum quan〈-〉
3
titates quas quamplures hominum affir〈-〉
4
marunt: In multis etiam locis mentiri ne〈-〉
5
cessarium reperitur: At ut eorum sententia fir〈-〉
6
mior appareret gradus in minuta diui〈-〉
7
serunt: nec tamem ob hoc eos veraces sed men〈-〉
8
dacissimos in hęc ut prediximus affirma〈-〉
9
mus: Eorum autem termini quos hic prędi〈-〉
10
ctis rationibus vituperamus sunt hij ve〈-〉
11
lut dixere vt inferius. ¶ Quod autem ex predictis
12
gradibus vnicuique istorum planetarum col〈-〉
13
ligitur: est hoc. Saturno .57. ioui .79.
14
marti .66. veneri .82. mercurio .76. quo〈-〉
15
rum omnium collectio est .360. graduum.
16
¶ Alterum vero modum quem caldaicum ap-
17
pellarunt: per triplicitatum dominos ratiocinantur:
18
sed eorum rationes et apertiores et magis
19
sufficientes inueniuntur: et tamen nec in ordi-
20
nibus nec in quantitatibus planetas qui
21
triplicitatibus dominantur semper imitantur.
1
Termini ęgiptiaci
2
In arieteIupiter6Uenus6Mercurius8Mars5Saturnus5
3
CancerUenus8Mercurius6Iupiter8Saturnus5Mars3
4
GeminiMercurius6Iupiter6Uenus5Mars7Saturnus6
5
CancroMars7Uenus6Mercurius6Iupiter7Saturnus4
6
LeoneIupiter6Uenus5Saturnus7Mercurius6Mars6
7
UirgineMercurius7Uenus10Iupiter4Mars7Saturnus2
8
LibraSaturnus6Mercurius8Iupiter7Uenus7Mars2
9
ScorpioneMars7Uenus4Mercurius8Iupiter5Saturnus6
10
SagictarioIupiter12Uenus5Mercurius4Saturnus5Mars4
11
CapricornoMercurius7Iupiter7Uenus8Saturnus4Mars4
12
AquarioMercurius7Uenus6Iupiter7 Mars5Saturnus5
13
PiscesUenus12Iupiter4Mercurius3Mars9Saturnus2
1
Aries[*]This table is printed on the bottom half of b3v but had to be inserted here in order to comply with the line breaking.Iupiter8Uenus7Saturnus6Merc5Mars4
2
TaurusUenus8Saturnus7Merc6Mars5Iupiter4
3
Gemin.Saturnus8Merc7Mars6Iupiter5Uenus4
4
CanceMars8Iupiter7Uenus6Saturnus5Merc4
5
Leo.Iupiter8Uenus7Saturnus6Mercu5Mars4
6
UirgUenus8Saturnus7Merc6Mars5Iupiter4
7
Libra.Saturnus8Merc7Mars6Iupiter5Uenus4
8
ScorMars8Iupiter7Uenus6Saturnus5Merc4
9
SagiIupiter8Uenus7Saturnus6Merc5Mars4
10
Capric.Uenus8Saturnus7Merc.6Mars5Iupiter4
11
AquariSaturnus8Merc.7Mars6Iupiter5Uenus4
12
Pisc.Mars8Iupiter7Uenus6Saturnus5Merc4
1
Horum autem sententia breuiter et absque libro
2
memorię commendari potest. Primę nam〈-〉
3
que triplicitati quę est ex ariete leone et
4
sagictario terminorum apud eos diuisio
5
in vnoquoque signorum eius vna est et eadem
6
Primum etenim terminum dant domino tripli-
7
citatis qui est iupiter: Secundum domino tripli〈-〉
8
citatis sequentis et est venus: Tertium
9
autem et quartum duobus dominis triplicita-
10
tis geminorum qui sunt saturnus ac mer〈-〉
11
curius: Quintum quoque domino reliquę
12
triplicitatis: et est mars. Secundę vero tri-
13
plicitatis quę ex tauro virgine et capri-
14
corno colligitur: vnum quodque signorum vna ea〈-〉
15
demque diuisione partiuntur: assignantque
16
primum terminum veneri: propter eius in ea
17
dominium. Secundum vero et tertium duobus
18
dominis triplicitatis geminorum qui sunt
19
saturnus et mercurius. Post hęc autem quar-
1
tum marti. Ioui reliquum assignauere:
2
Hunc quidem ordinem maxime secuti sunt
3
in duobus reliquis triplicitatibus: prę〈-〉
4
ter quod tertię triplicitatis quę duos do-
5
minos habere dicitur saturnum scilicet mercuri〈-〉
6
um. primam in die partem saturnus: in no-
7
cte vero mercurius assumit. Modus autem
8
quantitatis terminorum qui in vnoquoque si〈-〉
9
gno reperitur et qui supradictum obseruat or〈-〉
10
dinem vnus quidem est et manifestus: nec
11
eorum differunt quantitates nisi ęquali〈-〉
12
diminutione. Nam vnusquisque terminorum in
13
quantitate vnius gradus a pręcedenti mi〈-〉
14
nuitur .7. Posuere etenim primum cuiusque
15
signi terminum .8. graduum: secundum .7. tertium .6.
16
quartum .5. quintum autem .4. qui est finis .30.
17
graduum: Ex quibus omnibus in die colliguntur
18
saturno .78. gradus. In nocte vero .66.
19
et ioui .72. marti .60. veneri .75. Mer-
1
curio autem in die .66. in nocte vero .78. At
2
istorum duorum id quod ab ęgyptiis dictum est
3
magis veritati concordat: eo quod ęgi〈-〉
4
ptiorum librorum auctores ex hoc quod
5
natiuitatibus inuenerunt esse commemoratum
6
eos collegerunt et in suis libris scripserunt
7
quas exemplari via graduum terminorum
8
ordinauerant: In his in quibus opus haberent
9
et quoniam hij qui libros composuerunt termi-
10
norum ordinem non scripsere: nec in suorum
11
librorum aliquo numerauere: necessario du〈-〉
12
bietates et deceptiones in eis reperiuntur.
13
¶ Nos autem in quodam libro vctustissimo[*]vctustissimo corrupt for vetustissimo
14
cuius pars maior pręvetustate nimia
15
consumpta fuerat: et perforata termi-
16
nos inuenimus: in quo id quod ex ordine
17
et quantitate terminorum continebatur natu〈-〉
18
raliter rationabiliterque fuerat ordinatum.
19
Item in eo prędictarum natiuitatum gradus
20
reperimus et quot etiam haberet vnusquisque
21
planetarum: concordabatque cum hoc quod in
22
libris priorum inuenitur. Erat etiam in eo ser〈-〉
23
mo valde longus in quo ipsi termini mul〈-〉
24
tis necessarijs probabantur: sed propter
25
eius nimiam vetustatem: et crebram filorum
26
perforationem eum contrascribere nequimus
27
Eiusque rationes omnes nobis difficiles et ob〈-〉
28
scure videbantur Partes tamen terminorum que
29
nos ad hęc intelligendum multum iuuere:
30
circa libri finem integre et absque lęsione
31
remanserant et quicquid illic ex termi-
32
nis inuenimus in hoc loco subiungitur
33
In ordine namque considerabatur in vno-
34
quoque signorum dominum exaltationis tri〈-〉
35
plicitatis ac domus: et quicunque eorum du-
36
as istarum haberet in signo potestates et
37
si foret infortuna pręcedebat in ordi-
38
ne. Quod si modus infortunarum non sic
39
inueniretur in fine signorum ordinabatur.
40
et item pręcedebant exaltationis domi〈-〉
41
ni: postea triplicitatum: deinde domorum
42
domini subsequebantur secundum signorum or〈-〉
1
dinem. Quicunque vero duas haberet in
2
signo potestates habenti vnam potesta-
3
tem in ordine pręponebatur: pręter quod
4
in leone et cancro: qui sunt solis et lunę
5
domicilia: quibus tertium[*]tertium probably corrupt for terminum [(DJ)] non assigna-
6
tur. prmum vniuscuiusque signi terminum:
7
alteri in fortunarum ascripserunt. Nam
8
primum cancri terminum marti: leonisque pri〈-〉
9
mum saturno donarunt. Istorumque duorum
10
planetarum ordo in his duobus signis
11
preibat eo quod in alijs omnibus ipsi lo-
12
cabantur extremi. Modus itaque quan〈-〉
13
titatis terninorum[*]terninorum corrupt for terminorum est ita: cum alicuius pla〈-〉
14
netarum nec in eodem signo nec in sequen-
15
tibus vsque ad quartum signum duę potesta〈-〉
16
tes inueniebantur: si esset aliqua duarum
17
fortunarum: quę sunt iupiter et venus .7.
18
ei gradus assignabant. Si vero foret
19
in fortunarum altera quę sunt saturnus
20
et mars .5. gradus ei donabant. Mer-
21
curio autem quoniam est commixtus .6. gradus at-
22
tribuebant: qui sunt finis .30. graduum:
23
Et quia quidam eorum duas habent pote〈-〉
24
states ut venus quę in tauro domum ha〈-〉
25
bet et triplicitatem: augmentetur: etiam in eo
26
eius potestas: et ideo quia luna nihil
27
habet in terminis: vnus eius gradus sic
28
se habentibus superadditur: siue in eo〈-〉
29
dem signo siue in sequentibus vsque ad
30
quartum: hęc habuerunt. Inuenimus etiam
31
in predicto libro vnicuique istorum super pronota[*]super pronota: cf. MS M: super (DJ)
32
punctum vnum. Illę ergo gradus qui ter-
33
mino planetę duas habenti potestates
34
superadditur a residuis planetarum termi-
35
nis vnam solam ibi potestatem habentium au〈-〉
36
ferebatur maximeque saturno: primum de-
37
inde ioui surripiebatur: eo quod tardus est
38
eorum motus. hii autem termini sic ordinantur
39
Ex quibus in vnum redactis saturno .57.
40
assignantur. marti .66. veneri .82. mercu-
41
rio .76. ioui .79. qui simul collecti. gra-
42
dus .360. efficunt.
1
AriesIupiter6Uenus8Mercu5Mars5Satur4
2
TaurusUenus8Merc7Iupiter7Satur2Mars6
3
Gemin.Merc7Iupiter6Uenus7Mars6Satur4
4
CancMars6Iupiter7Mercu7Uenus7Satur3
5
Leo.Saturni6Merc7Mars5Uenus6Iupiter6
6
Uirg.Merc7Uenus6Iupiter5Saturnus6Mars6
7
LibraSaturnus6Uenus5Mercu5Iupiter8Mars6
8
Scor.Mars6Uenus7Iupiter8Merc6Saturnus3
9
Sagi.Iupiter8Uenus6Mercu5Saturnus6Mars5
10
Capric.Uenus6Merc6Iupiter7Saturnus6Mars5
11
AquariusSaturnus6Merc6Uenus8Iupiter5Mars5
12
PiscesUenus8Iupiter6Mercu6Mars5Saturnus5
1
¶ Capitulum .22. in duodecimis.
2
SUnt etenim quidam qui per par〈-〉
3
es prędictis partibus bre〈-〉
4
uiores demum diuiserunt:
5
eas locos et gradus nun〈-〉
6
cupantes: locos scilicet duode〈-〉
7
cimam vnius signi partem di-
8
xerunt. quę est duorum graduum et semis:
9
posuerunt etiam earum dominos: dominos domorum
10
secundum signorum successionem. Quidam vero per
11
alias partes per .10. scilicet signa diuiserunt se〈-〉
12
cutique sunt in ordine: id quod caldei in ter〈-〉
13
minorum ordine sequębantur. Sed quoniam isto-
14
rum modus inconueniens est: eum postpo〈-〉
15
nendum fore putamus Alium vero modum
16
quem imitari debemus: quia conueniens
17
est imitabimur. In duodecimis igitur et
18
terminis a duobus punctis ęquinocti〈-〉
19
alibus et duobus solstitialibus pro ut librorum
20
auctores explanauere incipiemus: et quoniam
21
naturę vires earumque similitudines pro〈-〉
22
prię depręhenduntur: non nisi a duobus pun-
23
ctis ęquinoctialibus et duobus solstitia-
24
libus velut prędiximus inceperunt: nec
25
vllam aliunde incipiendi habuere occasi-
26
onem. Nam si aliud initium pręter hęc repe-
1
riretur oporteret necessario ut in eorum na〈-〉
2
tura in istius scientię profectione: nil
3
proficere concedatur: vel ut in aliquo
4
prodesse et concedatur et obseruetur. Quod
5
si quis concesserit decipietur eo quod circu〈-〉
6
li signorum partes per quas heę vires
7
eueniunt non obseruauerit.
8
¶ Capitulum .23. in almugea id est in visionem
9
ad inuicem facie ad faciem: et in alchina-
10
ra id est splendore: et in his similibus.
11
ERraticarum quidem stellarum
12
similitudines in signis
13
sunt velut prędiximus.
14
Item quod planetę proprię
15
habeant almugea simili〈-〉
16
ter ostenditur: cum eorum
17
vnusquisque aliquam in figura cum sole vel
18
luna societatem habuerit: modo qui dicitur
19
almugea: hoc est ut sit inter vnumquodque et so〈-〉
20
lem ac lunam ex longitudine: quantum est
21
inter ipsius domum et domum solis: aut lu〈-〉
22
nę ex longitudine: veluti si venus esset
23
in sextili aspectu alterius luminaris: ita
24
quod a sole occidentalis vel a luna foret ori〈-〉
25
entalis esset tunc in almugea. hic est er〈-〉
1
go modus almiega vniuscuiusque plane-
2
tarum cum luminaribus. ¶ Hoc autem se-
3
quitur alchinara quę fit cum fuerit in sua
4
haiç et in eius simili ex locis sibi conuenien〈-〉
5
tibus. Cunque duas vel plures auctoritate a-
6
liquis eorum habuerit: in loco sui gaudij
7
et honoris esse dicitur: Eorumque vires tunc au〈-〉
8
gnentantur[*]gnentantur corrupt for gmentantur eso quod signis in quibus sunt assi〈-〉
9
milantur: quę vires eorum adiuuant: Di-
10
cuntur etiam gaudere cum signis in quibus
11
fuerint prędicto modo non assimilantur:
12
sed planetę quę fuerint ex eorum haiç: ipso〈-〉
13
rum locis assimilantur: Quę similitudo li〈-〉
14
cet remotissima sit: est tamen aliqua. Cunque
15
in locis extraneis scilicet in haiç. suis haiç con-
16
trarijs inueniuntur: eorum vires proprię val〈-〉
17
de decrescunt: et tunc sunt eorum com-
18
plexiones: signorum in quibus fuerint
19
complexioni contrarię. Quapropter fi〈-〉
20
et ex hoc opus ex duabus naturis col-
21
lectum.
22
¶ Capitulum .24. in alictisal id est continuatione
23
et alnisigref id est separatione: et in alijs for〈-〉
24
titudinibus
25
HUius capituli generale
26
est verbum: quod planetę
27
qui pręcedunt et qui alio〈-〉
28
rum petunt coniunctionem
29
sint in eorum alictisal: nisi
30
grandis sit inter eos lon〈-〉
31
gitudo quę duabus medietatibus corpo〈-〉
32
rum duorum planetarum maior existat: si
33
fuerit alictisal ex coniunctione vel ex di〈-〉
34
ctarum figurarum aliqua pręter quod vtile est
35
in ictisal coniunctionis eorum latitudi-
36
nem considerare. Similiter etiam valet in alnisi〈-〉
37
gref coniunctionis eorum latitudinem consi〈-〉
38
derare. In alictisal autem cętera figurarum
39
hęc obseruare superuacaneum est. eo quod
40
omnes eorum radij vsque ad terrę dimi〈-〉
1
dium semper extenduntur: ibique ex omni par〈-〉
2
te coniunguntur: Manifestum est etiam ex prę〈-〉
3
missis quod omnium planetarum vires inuelti-
4
gandę sunt ex eorum naturis propriis et
5
ex signis: nec non ex figuris quas ha-
6
bent in collatione solis: anguli quoque
7
secundum horum omnium prędictum modum. ¶ In ho〈-〉
8
um autem virium quantitate scire debemus quod
9
cum fuerint orientales et eorum motus pro-
10
prius augmentabitur: erunt tunc quam fortes
11
esse poterunt: Cunque minuetur eorum motus
12
occidentalesque fuerint: erunt debiles quan〈-〉
13
tum esse cuibunt.[*]cuibunt, cf. MS M: quibunt (DJ) ¶ Idem etiam eis con-
14
tingit: secundum suorum oriçontium qualitatem.
15
Nam cum in cęli medio fuerit vel cum
16
ad cęli medium ascenderint: erunt fortis〈-〉
17
simi. gradatim autem a fortitudine decli-
18
nant secundum eorum a cęli medio remotionem.
19
Cum enim in ipso orientali puncto oriçon〈-〉
20
tis extiterint non erunt ita fortes: in oc-
21
cidentali vero minus: et cum sub terra
22
fuerint in oppositione medii cęli: vel inter
23
occidentem et angulum terrę: minus ad-
24
huc fortes existent. Similiter etiam for-
25
tes esse dicuntur cum non ex hac sed ex a〈-〉
26
lia figura aliquam habuerint cum ascenden〈-〉
27
te societatem. Cum autem istorum nil fue-
28
rint debiles erunt et nullam fortitudi-
29
nem habere putabuntur.
30
Incipit subsequenter tractatus secundus
31
libri .4. in quo sunt .13. capitula.
Capitulum pri-
32
mum in istius scientię generali diuisione.
1
EOrum ita〈-〉
2
que in qui-
3
bus prę〈-〉
4
mitten-
5
da susten〈-〉
6
tantur et qui〈-〉
7
bus in inqui〈-〉
8
sitione:
9
progno〈-〉
10
sticandi
11
particu-
12
laria v-
13
ti opor-
14
tet: ea quę generalitur a nobis premissa sunt
15
satis sufficiunt. Nunc autem velut consequens
16
est sermo particularium que hoc modo pro-
17
gnosticandi depręhendantur: post predicta
18
subiungatur in quo directum tramitem rebus-
19
que naturalibus conuenientem exequemur
20
Dicemus ergo quod quia stellarum prognostica-
21
tio in duo diuiditur: quę sunt maiores et
22
potiores eius partes: quarum prima et que
23
magis est vniuersalis illa pars est: que scitur
24
quid in regionibus ac terris futurum sit
25
vocaturque pars vniuersalis. Secunda vero
26
pars quę predicta minus est vniuersalis
27
est illa qua quid vnicuique futurum sit deprę〈-〉
28
henditur nominaturque natiuitatum scientia: vni-
29
uersalem pertem premittendam dignum fore puta〈-〉
30
ui. Eo quod hęc vniuersalis alteratur occasi〈-〉
31
onibus que particularium fortiores et maiores
32
esse dicuntur. Quapropter quia debiles naturę sub for〈-〉
33
tioribus et particularia sub vniuersalibus
34
in suis omnibus qnalitatibus continentur.
35
necesse est ut qui obseruare quęrunt par〈-〉
36
ticularia: ea quę sunt vniuersiliora et ma〈-〉
37
ioris occasionis prius obseruare festinent
38
Et quoniam ex his vniuersalibus obseuatonibus
39
quedam generaliam[*]generaliam corrupt for generalia [(DJ)]. regionum indicant: quędam
40
vero generalia terrarum: quędam etiam im-
41
pedimenta maxima et generalia velut
42
pręlia mortalitates fames: terrę motus
1
submersiones et his similia: quedam autem mino-
2
ra his prędictis impedimenta demon〈-〉
3
strant: quę in quibusdam horis contingunt
4
ut anni temporum mutationes: caloris ac frigo〈-〉
5
ris ac ventorum augmenta eorumque dimi〈-〉
6
nutones: intentiones: et earum atque remissiones
7
habundantię pluuiarum ac siccitates et
8
his similia: et quia quod ex his duabus par〈-〉
9
tibus precedit: est scientia eorum et que generaliter
10
in regionibus futura sunt: magnorumque im〈-〉
11
pedimentorum proter predictas occasiones. In qua
12
rerum cognitione duobus proprie vtimur: quo-
13
rum alterum est signorum et stellarum in vnoque
14
climatę similitudo: alterum vero sunt signa
15
in horis et horis ac in similibus partibus con〈-〉
16
tingentia: secundum lunę et solis eclipticas con-
17
iunctiones: atque pręuentiones atque secundum er〈-〉
18
raticarum stellarum de sub radijs appariti〈-〉
19
ones: earumque secundum stationes: naturalem ser-
20
monem communium qualitatum premittimus: super quas
21
omnium gentium qualitates in maiori parte pro-〈-〉
22
prias adiungemus que sunt corporis et anime: cum non
23
longe sint a modis naturalibus qui per stel〈-〉
24
las signaque similia contingunt.
25
¶ Capitulum .2. in vniuersalibus proprietatibus
26
climatum.
27
SUnt quippe quedam gentium proprie〈-〉
28
tates qua generaliter in line-
29
is paralellis etenim angu-
30
lis terrę contingunt: propter eo〈-〉
31
rum similitudines cum circulo
32
signorum ac cum sole. Nam quia
33
pars illa terrę in qua sustentamur est in vna
34
duarum quartarum septentrionalium: his qui in ea
35
morantur sub lineis paralellis meridiei proxi-
36
moribus et sunt lineę que protenduntur inter punctum
37
solstitialem ęstiualem: et punctum ęquinoctialem
38
sol per çenit suorum capitum currit eosque
39
comburit: ideoque nigra sunt eorum corpora: ni〈-〉
40
grique crines et crispi cum asperitate. facies
41
eorum sicca: et corpora macilenta: naturę quoque
1
eorum sunt calidę: et animę qualitates in ma-
2
iori parte sunt crudeles propter longam et assi〈-〉
3
duam solis moram: in eorum regionibus: et
4
hi sunt qui generaliter ęthiopes ab eis vocantur
5
et non solum in his hęc caloris qualitas eis
6
apparet: verum etiam in aere circumdante
7
calor intensus in omnibus animalibus et in vege〈-〉
8
tabilibus quę apud eos sunt depręhenditur.
9
¶ In illis autem qui sub lineis peralellis proprio〈-〉
10
ribus septentrioni morantur id est qui in locis
11
sub enetnaz positis habitant: quia magna
12
est eorum remotio a circulo signorum et so〈-〉
13
lis calorem vincit frigiditas. Quapropter
14
quia magna est eorum humiditas multęque
15
vegetationis nec est apud eos calor qui〈-〉
16
eam desiccat: sunt eorum colores albi: et cri〈-〉
17
nes plani corpora magna atque carnosa:
18
frigidę sunt etiam eorum naturę: nec non anima-
19
rum habitudines Similiter sunt feroces: propter
20
longam et assiduam frigoris moram in eorum
21
habitationibus: est etiam secundum earum rerum qua〈-〉
22
litates: hiemalis qualitas in eorum aere
23
et magnitudo est in herbis: tardęque coeunt
24
eorum animalia hij quidem sunt qui secundum maiorem
25
partem sclaui dicuntur. ¶ At qui morantur inter
26
punctum solsticialem ęstiualem et benetnaz quia
27
sol ad çenit suorum capitum non peruenit
28
nec ab eis in hora meridiei multum elon〈-〉
29
gatur: et quoniam est eorum aeris complexio tempe〈-〉
30
rata et quandoque variantur propter quod non ei
31
grandis accidit variatio: de calore ad
32
frigus: mediocres habent colores. Est et eo〈-〉
33
rum corporum magnitudo moderata. na〈-〉
34
tura quoque bonę complexionis: et sunt eorum
35
habitationes absque interuallis. Animę vero
36
qualitates domesticę sunt et suaues. Horum
37
autem hij qui meridiei sunt propriores in ma〈-〉
38
iori parte melioris sunt ingenij: et acu-
39
cioris intellectus: et in scientia rerum stel〈-〉
40
larum fortiores: propter circuli signorum
41
et stellarum erraticarum loco çenit capitum
1
eorum propinquitatem. Suarum etiam animarum
2
motus stellarum motibus assimilantur in fe〈-〉
3
stinatione subita perueniendi ad rem:
4
et in hoc quod sunt inuestigatrices et obseruatri〈-〉
5
ces scientiarum que dicuntur attahalem Sed qui genera〈-〉
6
liter orienti sunt propriores: maioris sunt ma〈-〉
7
sculinitatis et fortiores animę: omniumque su-
8
orum rerum detectores existunt: eo quod orien〈-〉
9
talem partem ex natura solis atque diur-
10
nam masculinam item et dexteram esse di-
11
cendum est. Quemadmodum et in animalibus de〈-〉
12
xtrę partes conuenientiores et in vigo-
13
re fortitudineque validiores inueniun-
14
tur. Qui autem in occidentali parte moran〈-〉
15
tur: magis sunt foeminnii[*]foeminnii corrupt for foeminini: animęque suę
16
molliores: sua etiam in maiorum parte tegunt
17
et abscondunt eo quod hęc pars lunaris est
18
Lunę vero primus ascensus et prima eius
19
post coniunctionem apparitio semper est
20
in ea parte a qua ventus occidentalis suos
21
flatus emittit. Quapropter hęc pars foemi〈-〉
22
nina nocturna sinistra dicitur in contrarium scilicet
23
partis orientalis. ¶ In vnaquaque vero istarum
24
partium universalium particulares debent esse qualita〈-〉
25
tes ex animę qualitatibus ac moribus naturali-
26
bus. Nam sicut ambientis aeris qualitates in predictis lo〈-〉
27
cis secundum maiorem partem calidis vel frigidis
28
seu temperatis inter se differunt: ita se habet
29
eorundem locorum atque terrarum proprietas ad
30
augmentum vel diminutionem: siue propter or〈-〉
31
dinem loci in dispositione: seu propter eius ele-
32
uationem vel depressionem: vel propter hoc quod
33
iuxta ipsos est: et ut quidam rursus propter
34
suorum agrorum habilitatem proprie sunt agricul〈-〉
35
tores. Quidam vero sunt nautę propter maris
36
affinitatem. Quidam autem sunt diuites pro-
37
pter suę regionis fertilitatem. ¶ Simili-
38
ter in vnaquaque regionum proprias homi〈-〉
39
nis naturas inuenimus secundum na-
40
turalem similitudinem quę est inter cli〈-〉
41
mata particularia et stellas ac signa.
1
Has vero prędictas variationes: non
2
nisi secundum maiorem partem protulimus: quin ali〈-〉
3
ter ideo non tamen qua ut prędiximus in rerum
4
singulis euenire possit. Nunc autem neces〈-〉
5
se est ut nominatim in oportuna quan〈-〉
6
titate particularia generaliter indicemus.
7
¶ Capitulum .3 in similitudine regionum cum
8
triplicitatibus et stellis.
9
QUoniam igitur figurę tripli-
10
citatum quę formantur in cir-
11
culo signorum sunt .4. ve-
12
lut ostensum est in pręmis〈-〉
13
sis Et arietis leonis ac sa〈-〉
14
gictarij triplicitatem inter
15
septentrione et occidentem esse diximus:
16
cuius primus dominus est iupiter: est enim
17
septentrionalis cui mars in dominio asso-
18
ciatur quoniam est occidentalis. Tauri vero vir〈-〉
19
ginis et capricorni triplicitatem inter me〈-〉
20
ridiem et orientem cuius primus dominus venus
21
quia est meridiana eique in dominio saturnus
22
associatur est enim orientalis. Geminorum autem
23
librę et aquarij triplicitatem inter septentri〈-〉
24
onalem et orientem cuius primus dominus saturnus
25
quoniam est orientalis: eique iupiter in dominio as-
26
sociatur est enim septentrionalis. Cancri
27
quoque scorpionis ac piscium triplicitatem
28
inter meridiem et occidentem: cuius primus do-
29
minus mars: est enim occidentalis cui ve-
30
nus in dominio quia meridiana est as〈-〉
31
sociatur. ¶ Quoniam hęc ita sunt habitationisque
32
nostrę locus in .4. quartas diuiditur: quę
33
triplicitatibus numero sunt ęquales eiusque
34
latitudo diuiditur a linea quę transit per
35
nostrum mare: et incipit a loco qui vocatur
36
transitus abrucalis peruenitque ad flumen
37
qui dicitur citicon: et est in dorso montano
38
quod ei ex orientali parte subsequitur: et per
39
hanc lineam diuiditur quod est inter septentri〈-〉
40
onem et meridiem Longitudo vero ipsius
1
a linea quę transit per flumen occidenta〈-〉
2
le et per pelagus quod aggion nabartis nun〈-〉
3
cupatur: et per stagnum quod mautis appel-
4
latur: et hęc linea diuidit quod est inter orien〈-〉
5
tem et occidentem: heę .4. quartę triplici-
6
tatibus in dispositione conueniunt. ¶ Habi-
7
tabilis igitur loci prima quarta quę inter
8
septentrionem et occidentem ponitur ea in
9
parte terrarum est quę vocantur felito ala-
10
tię: et sunt terrę quę generaliter vrubem
11
appellantur. Quarta vero in istius oppo〈-〉
12
sitione posita inter meridiem et orientem
13
in parte terrarum est: quę nuncupantur ito〈-〉
14
sie orientales: et pars meridiana terra〈-〉
15
rum et: quę dicuntur asia maior: Tertia quidem
16
quarta inter septentrionem et orientem
17
constituta in parte terrarum quę vocantur
18
sefume collocatur. et est in parte septentri〈-〉
19
onalis maioris asię. Quarta autem quę
20
in huius oppositione inter occidentali〈-〉
21
um meridionaliumque ventorum flatus po〈-〉
22
nitur: in parte terrarum quę dicuntur ithosie
23
occidentales ordinantur[*]ordinantur corrupt for ordinatur [(DJ)]: quę generaliter
24
nominantur linugue. ¶ Item in vnamquaque istarum
25
prędictarum quartarum quod ex suis partibus
26
circa totius habitabilis terrę dimidium
27
continetur illius ordo respectu illius quartę
28
cuius pars est: dispositioni eiusdem quar〈-〉
29
tę respectu totius habitabilis terrę con〈-〉
30
trarius est. Nam in quarta que vrukin
31
dicitur quę respectu vniuersę terrę habita〈-〉
32
bilis inter septentrionem et occidentem con〈-〉
33
stituitur: illius ordo quod circa terrę dimidium
34
est: in angulo qui est in oppositione illius
35
anguli in quo hęc quarta conformatur ap〈-〉
36
propinquat: et est meridianus orienta-
37
lis. Idem et in alijs quartis indubitanter
38
eueniet ita quod vnaqueque istarum quartarum
39
duabus triplicitatibus ad inuicem oppositis
40
assimiletur. Ipsius etiam partes quę
41
circa terrę dimidium sunt ei cui illa pars
42
appropriant: quę etiam in contrarium illius
1
cui generaliter illa quarta appropinquat ap-
2
priat[*]ap-priat corrupt for appropriat. Alię autem partes ipsius generali qua〈-〉
3
litati illius quartę concordabunt. Oportet
4
etiam ut cum stellis triplicitatis ipsius quartę
5
in similitudine stellę que in cęteris triplici〈-〉
6
tatibus dominium habent accipiantur: et ne〈-〉
7
cesse est ut in omni habitatione sumantur
8
stellę que ipsi triplicitati solummodo dominantur in
9
vnaquaque quarta pręter in illis partibus que sunt
10
versus medietatem habitationis in quibus
11
stella mercurij cum stellis que triplicitatibus
12
dominantur accipietur: quoniam est ex communi commixto-
13
que genere. Necesse est igitur secundum hunc ordi-
14
nem ut partes quę sunt inter septentrionem
15
et occidentem habitabilis terrę id est illa quar-
16
ta que vruliyn appellatur: triplicitati que est inter
17
septentrionem et occidentem assimiletur que tripli〈-〉
18
citas ex ariete leone ac sagictario colli〈-〉
19
gitur. Et generaliter erunt domini istius triplici〈-〉
20
tatis iupiter et mars cum fuerint vespertini
21
Generales autem gentes has partes inha〈-〉
22
bitantes sunt homines terrę britanię: galatię
23
germanię: bestranię: italię: gallię: appu〈-〉
24
lię: et sicilię: torimię: calitę: necnon et hi-
25
spanię. Oportet igitur ut quamplures istarum
26
regionum homines propter istius triplicitatis do〈-〉
27
minium: et propter stellas eorum dominatrices
28
non humilientur sed libertatem appetant et arma
29
concupiscant: laborent et sint bellicosi nec〈-〉
30
non periti regiminis nitidi sint ac mundi et
31
magnanimi. At quia iupiter et mars in isto〈-〉
32
rum associantur dominio: cum sint vespertini:
33
et quoniam huius triplicitatis primę partes
34
sunt masculinę: postremę vero foeminę ac〈-〉
35
cidit his gentibus circa mulieres non esse
36
çelotipos sed earum concubitus vilipendere
37
sodomiticumque scelus magis appetere
38
et circa hęc plus çelotipos existere: et qui
39
hęc perpetrauerit: se turpe quid commisisse non
40
extimet: Illę vero in quam perpetratur: ut in hęc
41
effoeminetur et mollescat: et ut postponen-
42
dum fit nullatenus putet: animositates etiam
1
teutare[*]teutare corrupt for tentare consuescunt et in bonis operibus
2
ac fidelitate versantur. consanguineitates
3
diligunt et omne quod bonum est et honestum ac
4
laudabile non postponunt. ¶ Harum autem
5
omnium pręfatarum regionum: britanię regio〈-〉
6
nes et galatię germanię ac saturnie ari〈-〉
7
eti proprię assimilantur et marti. Quapropter qui
8
eas inhabitant in maiori parte siluestres
9
sunt et feroces animarumque qualitates fera〈-〉
10
rum qualitatibus assimilantur. Regiones
11
autem italię et apulię atque gallię: necnon et
12
sicilię leoni assimilantur et soli. Qua de re
13
remorantes in eis: sunt periti regiminis
14
et bene agunt: omnium etiam ac laudabilium ope〈-〉
15
rum sunt imitatores. Sed tormię mal〈-〉
16
tę hispanięque regiones sagictario et io〈-〉
17
ui assimilantur. et ob hoc qui in illis habi〈-〉
18
tant: libertatem appetunt: suntque sani corde
19
et amant mundiciem atque nitiditatem. Par-
20
tes autem istius quarte quę circa medieta〈-〉
21
tem habitabilis regionis ordinantur: sunt
22
taralyi regiones ac macedonię et abe-
23
lernię volas et achaye acritis insula: et
24
terrę que duclaus appellantur: necnon litus
25
asię minoris et carbos insula. Heę sunt
26
igitur partes que ponuntur inter meridiem et orien〈-〉
27
tem istius quartę. et cum hoc quod dictum est: as-
28
similantur triplicitati quę est inter meridiem
29
et orientem: quę ex tauro virgine et capri〈-〉
30
corno constituitur associantur ei in dominio
31
venus et mercurius. Quapropter harum re〈-〉
32
gionum habitatores pre omnibus alijs homi〈-〉
33
nibus in formis et figuris ad inuicem as〈-〉
34
similantur. Eorum quidem animę atque corpora
35
sunt temperatę: fortissimi quoque sunt periti〈-〉
36
que regiminis: nec humiliantur propter mar-
37
tem: qui exaltatur in capricorno liber〈-〉
38
tatemque diligunt. At quia mars et iupiter tri〈-〉
39
plicitati quartę dominantur in moribus atque
40
dominationibus sibimet proprijs ab inuicem
41
segregantur. Suntque legum inuentores
42
mu cam[*]mu cam corrupt for musicam diligunt: addiscere cupiunt de〈-〉
1
fensiones non postponunt. In omnibus etiam
2
suis operibus causa veneris cum nitiditate
3
munditiaque perseuerant: bene agunt: et ex-
4
traneos libenter hospitantur iustitiam amant
5
et obseruant: scribere cupiunt: loquelis
6
vtuntur propter mercurium: et quia vespertinis
7
stellis assimlantur sua maxime celant con〈-〉
8
silia. Item cum heę regiones particulariter
9
diuidentur et morantur in regionibus cuclaus
10
ac in minoribus asię littoribus et in car-
11
bos insula: tauro et veneri proprie assimila〈-〉
12
buntur: ideoque sunt in maiori parte mol〈-〉
13
les munditiam atque nitiditatem concupiscen-
14
tes et corporum altitudines ac ornatus inue〈-〉
15
stigantes. Qui autem valas achaiam et acritem
16
inhabitant: virgini assimilantur et mercu〈-〉
17
rio: Unde proprię dialetici doctrinę stu-
18
dium amantes et circa spiritualia magis quam
19
circa terręna conuersantes. At qui in ma-
20
cedonia et taralyi qui bizantium dicitur.
21
ac in ableuue morantur capricorno et sa〈-〉
22
turno assimilantur: ideoque regnare deside-
23
rant: et suorum animorum qualitates non sunt
24
mites ac domesticę: nec legum rebus as-
25
sociantur.
26
SEcunda vero quarta me〈-〉
27
ridiana pars est asię ma〈-〉
28
ioris: cuius partes conti〈-〉
29
nentes indię regiones et
30
arbalui caurosie fatha-
31
thie inidbie parthię ba-
32
bilonie insulę atque regiones assur: qua〈-〉
33
rum omnium situs respectu totius habitabi-
34
lis regionis est in parte meridiana: ori〈-〉
35
entali triplicitati quę est inter meridiem et
36
orientem quę ex tauro virgine et capricor〈-〉
37
no constituitur assimilari debent. Harum
38
quoque regionum domini sunt venus et sa〈-〉
39
turnus cum sunt matutinales. Quapropter
40
naturę has habitantium regiones horum
1
duorum dominorum naturas imitantur: ve-
2
nerem namque venerantur et vocant eam asis
3
Saturnum autem solem lucidum appellant. Qui〈-〉
4
dam etiam horum sunt qui futura pręnunciant:
5
custodiunt et accurate obseruant: mem〈-〉
6
bra generantia: et illa pro diuinantibus
7
habent: eo quod prędictis stellis que natura-
8
liter sunt eodem modo generatrices assi〈-〉
9
milantur: suos etiam parentes venerantur
10
Sunt homines calidi: qui venereos actus
11
multum exercent: et in eis plusquam oporteat
12
sollicitantur: sunt saltatores et salientes:
13
instrumentorumque musicorum tactores: eo〈-〉
14
rum quoque corpora sunt apte carneitatis:
15
semetipsos pingunt et adornant propter
16
venerem: mores etiam eorum plani sunt pro〈-〉
17
pter saturnum: et manifeste non occulte pro-
18
pter matutinalem figuram: cum mulieribus
19
coeunt: sodomiticum scelus viriliter abhor〈-〉
20
rent: ideoque quamplurimis eorum accidit ex pro-
21
prijs mulieribus filios procreare. In hęc
22
etiam cum pectoribus indicant: assimilantur
23
propter matutinalem ascensionem: et quia
24
dominatrix corporum virtus quę cordibus
25
eorum inest: fortitudini solis assimilantur:
26
sunt etiam secundum maiorem partem in modis in〈-〉
27
duendi se: et in venustandi ac in omnibus
28
quę corpori pertinent molles et effemi〈-〉
29
nati propter venereas qualitates: sunt
30
et magnanimi fortes bellatores quia sa〈-〉
31
turnus est orientalis. Item cum heę regiones
32
diuiduntur qui sunt ex regionibus fara-
33
chie nudhie parthie tauro et veneri as〈-〉
34
similabuntur. Idoque harum regionum habi〈-〉
35
tatores vestimentis venereos colores
36
habentibus vtuntur: quibus totum corpus
37
tegunt pręter pectus: et generalitur effemi〈-〉
38
nati sunt et delicati. At qui et virgini et
39
mercurio assimilantur sunt babiloni:
40
cultoresque insulę et regionum assur. Qua〈-〉
41
propter hij suut in doctrinalibus peri〈-〉
1
ti et stellarum motuum obseruatores. Qui
2
autem capricorno et saturno assimilantur
3
sunt indi arbalui et taurosi: ideoque defor〈-〉
4
mes et sordidi: animarum suarum qualitates
5
sunt ferocissimę. ¶ Alię vero huius quar〈-〉
6
tę partes quę versus habitabilis terrę
7
dimidium sunt idaurace regiones sureque
8
profundę terrę iudeorum cunice caldai〈-〉
9
ce urchime: ac habitatę arabum regiones
10
Harum autem omnium situs respectu istius toti〈-〉
11
us quartę est in parte quę ponitur inter
12
septentrionem et occidentem: assimilaturque
13
triplicitati: quę est inter septentrionem et
14
occidentem quę ex ariete et leone et sagi〈-〉
15
ctario colligitur: cuius domini sunt iupi〈-〉
16
ter mars et mercurius. Quapropter vi〈-〉
17
ri has regiones habitantes mercatione
18
et commutationibus vtuntur: sunt decepto〈-〉
19
res et proditores ac vilipendentes. In
20
suarum autem animarum qualitatibus vincit pu〈-〉
21
sillanimitas et generaliter sunt bifarij: at〈-〉
22
que bilingues: quia prędictis stellis assi〈-〉
23
milantur. Istorum autem hij qui sunt in par〈-〉
24
te terrarum sirię profundę ac idumeę re〈-〉
25
giones terręque iudęorum arieti et marti
26
proprię assimilantur. Ideoque in maiori par〈-〉
27
te instabiles proditores creatorem igno〈-〉
28
rantes. At homines cunice regionis
29
et caldęi habitatoresque vitanie soli assi〈-〉
30
milantur: atque leoni. vnde sanicordes
31
sunt: et misericordes: stellarum scientiam dili〈-〉
32
gentes et solem inter cęteras stellas pro〈-〉
33
prie venerantes: habitatę vero arabum
34
regiones sagictario et ioui assimilantur.
35
Quapropter ipsarum terrarum fertilitas
36
est eorum nomen quod est habitatio:
37
et fertilitas. Ibi sunt etiam ciborum sapo〈-〉
38
ramenta. Quarum regionum homines sunt bene
39
morigerati audaces et regnare deside〈-〉
40
rantes
1
TErtia autem quarta est in
2
septentrionali parte ter〈-〉
3
rarum asię maioris: cuius
4
partes armeniam continen〈-〉
5
tes et curucaniam: mari〈-〉
6
chiam: beccatraiam: fasluiran: çufan ro〈-〉
7
matican: sarmaticas quę sunt mulierum
8
regiones: tucsiana et terras ascade quę
9
sunt partes septentrionalis orientalis
10
totius habitabilis regionis: triplicita〈-〉
11
ti quę est inter septentrionem et orientem
12
assimilantur: quam geminorum et librę
13
aquarijque signum componunt: cuius do〈-〉
14
mini sunt saturnus et iupiter cum sunt
15
orientales. Ideoque harum incolę regio〈-〉
16
num: iouem venerantur et solem. Quibus
17
aurum et diuitię multum affluunt: et eorum
18
actus nitidi sunt: et formosi ac velut oportet
19
sunt item sapientes et diuina inquirunt
20
et obseruant auimarum suarum qualitates
21
a veritate et iustitia non declinant: sunt
22
liberales: intellectusque boni ac immu〈-〉
23
tabiles nequitias abhorrentes. Integra
24
est et incorruptibilis eorum amicitia:
25
pro consanguineis rebusque laudandis
26
et honestis morti se leuiter tradunt: sunt
27
casti et abstinentes: carissimis intendunt
28
vestibus grandia donant: actusque sui
29
sunt pręclari: hęc autem in maiori parte
30
offert: saturni iouisque societas in hęc quod
31
sunt orientales. ¶ Istorum autem qui
32
sunt in parte eurfame[*]eurfame: cf. MS P: eursanie et marhiaie (DJ): et mathiaie nec〈-〉
33
non armenię signo geminorum et mer〈-〉
34
curio proprię assimilantur. Quapro〈-〉
35
pter mobiliores et circa deceptiones
36
sunt procliuiores. At hij qui sunt in par〈-〉
37
te terrarum fassluire: bacatraie: çirice:
38
librę assimilantur et veneri. Ideoque
39
sunt harum regionum habitatores mul〈-〉
40
tarum pecuniarum musicam atque
1
quietem diligunt. Qui autem in confinibus
2
terrarum sarmatię tucsiane et terrę asaede
3
conuersantur aquario et saturno assimilatur[*]assimilatur corrupt for assimilantur [(DJ)]
4
vnde maioris sunt crudelitat[*]crudelitat corrupt for crudelitatis [(DJ)]: animarumque suarum
5
qualitates ferrocissime: ¶ Alię vero par-
6
tes istius quartę quę sunt versus habitabilis
7
terrę dimidium sunt regiones bathiome
8
ferogie: asiaoye: filogice: sirie et cuma-
9
gine: cacholye: ludyie: silyie: mafulię:
10
Quarum omnium situs est versus partem occidentalem
11
meridianam. huius quartę Has itaque regi-
12
ones triplicitati que est inter meridiem et oc〈-〉
13
cidentem: quę ex cancro et scorpione ac pi-
14
scibus constituitur assimilamus: in cuius dominio
15
mars et venus ac mercurius associantur
16
Qua de re quamplures harum incolę regi〈-〉
17
onum venerem venerantur et eam multis dif〈-〉
18
ferentibus earundem terrarum nominibus appel〈-〉
19
lant martem autem ideum: et quibusdam alijs vo-
20
cabulis nominant. quibus: multa secreta ascri〈-〉
21
bunt. Sunt homines laboriosi ac miseriarum
22
infoelices et circa nequitias procliues
23
In pręlijs et expeditionibus ac in rapi〈-〉
24
nis et viarum abscisionibus conducuntur: inter
25
seruos reputantur et in pręlijs moriuntur pro-
26
pter dominium martis: et veneris in eis:
27
cum sunt orientales. Item martis exal〈-〉
28
tatio est in trino veneris aspectu: in ca-
29
pricorno scilicet signo. Uenus autem in trino
30
martis aspectu quod est signum piscium exal-
31
tatur. Quapropter eorum vxores eos ex to-
32
to corde diligunt et multum sane consiiliantur[*]consiiliantur corrupt for consiliantur
33
in proprijs domibus assidue morantur: sunt
34
magni laboris atque in seruitutem redactę
35
Generaliter quidem sunt valde laboriosę ac
36
depressę Horum autem hij qui sunt in regioni〈-〉
37
bus bathionię ferogię felogicę cancro
38
et lunę assimilantur. Ideoque quamplures ea-
39
rum habitatores: sunt homines timoris et
40
humilitatis et propter lunę orientalem ac
41
eiusdem figurę masculinitatem in quampluri-
42
mis earum vxoribus est virilitas: dominium et
1
seggregatio: sicut et in mulieribus que di-
2
cuntur amaçones que a virorum connubiis[*]connubiis corrupt for conubiis au〈-〉
3
fugiunt et arma diligunt: sunt etiam suorum
4
patrum memores a cunabulis cum eis de-
5
xtre mamillę expeditionum itinera se-
6
cantur: quę mebra detegunt cum bellare ag〈-〉
7
grediuntur ut in eis muliebris natura mini〈-〉
8
me fore putetur[*]putetur corrupt for putentur [(DJ)]. At qui sirie cumachię cana〈-〉
9
dochię partes inhabitant scorpioni et
10
marti assimilantur. Quapropter quamplures
11
eorum sunt instabiles deceptores proditores
12
magnique laboris. Uiri autem ludhie: fiiilye[*]fiiilye corrupt for fililye
13
macholię piscibus assimilantur et ioui Ideo〈-〉
14
que proprię sunt homines multarum pecuniarum
15
bonęque societatis: atque mercationis libe-
16
ralitatis etiam fidelitatis in omnibus suis ne〈-〉
17
gotijs.
18
REsidua vero quarta est in
19
parte quę generali nomine
20
lunę nominatur cuius partes
21
continentes regiones nu〈-〉
22
midie: iarfinodię: africę:
23
cadbanię: locicemunitis:
24
harmanticę: mauritanię: hatolię: mete〈-〉
25
gonate: quorum omnium situs est in parte me〈-〉
26
ridiana occidentali totius habitabilis
27
regionis: triplicitati quę est inter meridi〈-〉
28
em et occidente[*]occidente corrupt for occidentem assimilantur: que ex cancro
29
scorpione et piscibus colligitur: huius autem do〈-〉
30
mini sunt mars et venus: cum sunt vesper〈-〉
31
tini. Quapropter quamplurimis istarum regionum
32
propter horum duorum planetarum societatem re〈-〉
33
gem et reginam eiusdem matris sobolem: in
34
eis pariter regnare virum scilicet viris: mulierem
35
vero mulieribus dominari contingit: et semper
36
hanc de progenie obseruant consuetudinem
37
Eorum naturę sunt calidissimę in coeundo
38
superabundant: ita quod eorum coniugia fiunt
39
vi atque rapina. Multotiens etiam eorum rex
40
cum alienis sponsis priusquam earum sponsi
41
venereos actus exercet: et quorundam eorum
42
sunt vxores communes inter ipsos: Ipsi quoque
1
picturas et ornatus concupiscunt: et se mo-
2
re foeminino adornant propter venerem: animi
3
tamen eorum sunt viriles: versutę: apparito-
4
res diuinatores: proditores ac decepto-
5
res: pericula non metuentes propter mar〈-〉
6
tem: ¶ Horum autem: hij qui sunt in partibus
7
numidie iarsidonie africę cancro pro-
8
prię assimilantur et lunę. Quapropter sunt vi〈-〉
9
ri societatis et mercationis: magnęque pin-
10
guedinis. Illi vero qui sunt in parte ter-
11
rarum metagonice: mauritanię: hacolie
12
scorpioni proprię assimilantur et marti. I-
13
deoque sunt suarum animarum qualitates fera-
14
les: sunt contentores: placitatores et mul-
15
tum carnium comestores: nec pericula
16
formidantes: vitam nihil pendentes: ita
17
quod eorum quidam alios pro nihilo interfi-
18
cere ducunt. At illi qui sunt in parte ter-
19
rarum fadhanie ietice munitis harmane-
20
boie piscibus assimilantur et ioui: qua pro-
21
pter suarum animarum qualitates sunt libera〈-〉
22
les et plane: sunt operum amatores grati〈-〉
23
arum redditores virique timoris: nec humi〈-〉
24
liantur quamplures eorum propter iouem quem vene〈-〉
25
rantur et vocant hamon: ¶ Alię aā[*]aā corrupt for autem [(DJ)] istius quar-
26
tę partes quę sunt versus dimidium habi-
27
tabilis terrę sunt terrę curinace marma〈-〉
28
rice: ęgypti tabneis: auesis: tarage dhy-
29
tice: dhame arame: iumemede: que sunt terrę
30
alhabai medie: et sunt heę omnes regiones
31
versus septentrionalem partem orientalem
32
istius quartę: assimilaturque triplicitati
33
quę est inter septentrionem et orientem quę
34
ex geminorum librę et aquarij signo com〈-〉
35
ponitur. In cuius dominio saturnus et iupiter et
36
mercurius associantur. et quoniam in istarum regi〈-〉
37
onum dominio .5. planetę erratici cum vesper〈-〉
38
tini sunt frequentius associantur: Earum inco〈-〉
39
lę deum diligunt: veritatem venerantur[*]venerantur corrupt for venerant [(DJ)] rebus
40
creatoris adherent: suorum funera deflent
41
mortuos sub terra sepeliunt et abscon〈-〉
42
dunt quia sunt vespertini: mores eorum sunt
1
differentes animarum qualitates: actus et eo〈-〉
2
rum leges sunt quamplures. Cum quis eis dominatur
3
illi obediunt. et humiliantur et tunc in eis
4
vincit pusillanimitas ac vęrborum humi〈-〉
5
litas. Cum autem alij[*]alij corrupt for aliis [(DJ)] ipsi dominantur eorum animę sunt
6
conuenientes: cogitationesque maxime
7
Uiri multas ducunt vxores et mulieres
8
quoque multis nubunt viris: circa vene〈-〉
9
reos actus multum anxiantur: cum proprijs coe〈-〉
10
unt sororibus et cum hominibus etiam: multos pro-
11
creant filios et eorum vxores cito pręgnan〈-〉
12
tur sicut in eorum regionibus multum cre〈-〉
13
scunt: et augmentantur omnia. Eorum quidem quam〈-〉
14
plurium virorum animę sunt molles et femini〈-〉
15
nę: Quidam etiam eorum membra generantia
16
vilipedunt: propter veneris et infortuna〈-〉
17
rum societatem in qualitate vespertina.
18
Istorum autem hij sunt qui in parte vesperti〈-〉
19
na quę vocantur curmanta et marmarica
20
prope assimilantur signo geminorum et mer〈-〉
21
curio. Ideoque sunt eorum habitatores vi〈-〉
22
ri deliberationis et intellectus acutique in-
23
genij in omnibus rebus: et maxime in scruta〈-〉
24
tione scientiarum philosophię et diuinarum re〈-〉
25
rum Sunt diuinatores: secetis et occultis
26
vtuntur: generaliter etiam sunt in scientijs doctri〈-〉
27
nalibus fortes et firmi. Uiri autem balneis
28
auosis: coraxe: turice: librę assimilantur
29
et veneri. Quapropter earum naturę sunt ca〈-〉
30
lidę et ipsi sunt iter agentes et mercato-
31
res: eorumque regiones sunt fertiles et co-
32
piosę. At hij qui terras colunt adhame
33
arame. et terras alhabas medie: aquario
34
et saturno assimilantur. Ideoque sunt mul-
35
tum carnium et piscium comestores: a locis
36
sterilibus ad loca fertilia se transferunt.
37
Eorum vita ferarum et bestiarum vitę assimi-
38
latur. ¶ Huc vsque signorum et stellarum simi-
39
litudinem cum vnaquaque gentium: earumque proprie〈-〉
40
tates in maiori parte generaliter annumera〈-〉
41
uimus. Nunc autem vniuscuiusque istarum gen〈-〉
42
tium cum vnoquoque signorum similitudi-
1
nem secundum quod prędictis conuenit particula〈-〉
2
riter insinuabimus ut leuior sit istorum
3
consideratio hoc modo.
4
EX pręfatis itaque regioni〈-〉
5
bus assimilantur arieti Bri〈-〉
6
tania: alathia germania
7
et bestrania: ex regionibus
8
aut versus dimidium habi〈-〉
9
tabilis terrę positis assimi〈-〉
10
lantur siria profunda: idumea: regionesque iu〈-〉
11
dęorum. Tauro quidem assimilantur. regiones
12
farathie nudhie parthie: et eis quę sunt
13
versus habitabilis terrę dimidium: constitu〈-〉
14
untur: sufalaus carbos et litus asię mino〈-〉
15
ris. Regiones autem quę signo geminorum
16
assimilantur sunt: vricinia: herminia: ma〈-〉
17
thilia: et ex regionibus versus habitabi〈-〉
18
lis terrę dimidium collocatis: curbania
19
et inferiores terrę ęgypti. At cancro assi〈-〉
20
milantur regiones numidie farchidonie
21
africe. ex regionibus vero quę sunt versus
22
habitabilis terrę dimidium: bathionia:
23
farogia: faricha. Regiones autem italię
24
gallię: apulię sicilię: signo leonis assimi〈-〉
25
lantur. Et ex regionibus versus habita〈-〉
26
bilis terrę dimidium constitutis: cuni〈-〉
27
ca caldea vrgunia. Uirgini quoque assimi-
28
lantur. babilonia: algiçira regionesque asur
29
Ex regionibus vero versus habitabilis
30
terrę dimidium positis: alias: achaia: et a〈-〉
31
critis. Librę autem assimilantur: bactrania fa〈-〉
32
scira: siriaca. Et ex illis quę sunt versus
33
habitabilis terrę dimidium: bamanis:
34
auesis aluntica. Scorpioni vero assimi〈-〉
35
lantur: metagantas mauritania: catholi〈-〉
36
ca. Et ex regionibus versus habitabilis ter〈-〉
37
rę dimidium constitutis: siria: cumachina
38
meidhulyia. Sagictario quidem assimilan〈-〉
39
tur: curinia: malta: hispania. Ex ex his
40
que versus habitabilis terrę dimidium lo〈-〉
41
cantur: regiones arabum: alhamira. Capri〈-〉
1
corno autem assimilantur: india: arbania ca〈-〉
2
trosia. Et ex regionibus versus dimidium ha〈-〉
3
bitabilis terrę positis biçantium: macedo〈-〉
4
nia: abuluris. Aquario assimilantur: saroma〈-〉
5
tica: cucsiana: asaeda. Et ex illis que sunt
6
versus habitabilis terrę dimidium: arania
7
athania: adaunia: media: que est terra ala〈-〉
8
bas media. Piscibus assimilantur regiones
9
sadhanie: natagonie: iessasse munitis
10
armatica. Ex his autem que versus habitabi〈-〉
11
lis terrę dimidium collocantur ludhia: fily〈-〉
12
lia. ¶ Sunt autem omnes heę .72. et quoniam hęc ita
13
sunt: oportet ut eis iterum hęc que subiunguntur:
14
attribuantur scilicet quod vnaqueque stellarum fixarum as〈-〉
15
similatur regionibus quibus earum partes cir-
16
culi signorum assimilantur et in quibus omnes agunt: et
17
sunt rartes in quarum directo stellę fixę con〈-〉
18
stituuntur que super vnum ex circulis per duos po〈-〉
19
los circuli signorum transeuntibus ordinan〈-〉
20
tur. his etiam in significatione matrum asso〈-〉
21
ciantur: illa loca in quibus sol et luna in istarum
22
matrum ędificationis exordio fuerant nec
23
non angulorum loca: et maxime angulus
24
ascendentis sicut et in natiuitatibus. At in
25
illis ciuitatibus quorum tempus ędificationis
26
ignorat: locum medij cęli in illius regis na〈-〉
27
tiuitare[*]natiuitare corrupt for notiuitate in tempore cuius ipsę fundatę sunt ob〈-〉
28
seruare debemus.
29
¶ Capitulum .4. qualiter ad prognosticabilem sci〈-〉
30
entiam futurarum generalium perueniatur
31
POst hanc prędictorum ob〈-〉
32
seruationem qualiter futura
33
vniuersalia generaliter pro-
34
gnosticari sciamus ut in-
35
dicendo persequamur: opor〈-〉
36
tet: Et ea per futura que gene〈-〉
37
ralia in terris ac regionibus accidunt: pre-
38
mittemus. Quorum hęc est narratio prima
39
scilicet et fortior istorum accidentium occasio
40
nonnisi ex ecliptica solis et lunę coniuncti〈-〉
1
one ac preuentione necnon et ex locis motu〈-〉
2
um planetarum in ipsis horis contingit.
3
Quędam etiam ex his vniuersalibus acciden〈-〉
4
tibus prognosticationes sunt loci locutio〈-〉
5
nes hoc est id quod ad cognoscendum in qua re〈-〉
6
gionum et terrarum significationes particu〈-〉
7
laris eclipsis contingent pręmittendum est.
8
stationes et stellarum erraticarum in vnoquoque
9
tempore stationis dico: saturni: iouis et
10
martis scilicet cum stant et eorum significationes
11
obseruantur. Quedam vero sunt loqui de tem〈-〉
12
pore id est quod significationis hora: eiusque spa〈-〉
13
tij quantitas: est prescienda. Quedam autem
14
sunt loqui de genere: hoc est quod scire de〈-〉
15
bemus in quo genere futura contingent
16
accidentia. Quedam etiam sunt loqui de spe〈-〉
17
cie futuri et hęc est vltima partium per quam
18
modum futuri qualiter sit depręhendemus.
19
¶ Сapitulum .5. in cognitione regionum qui〈-〉
20
bus accidentia futura contingent.
21
PRimum quidem quod narrare
22
proposuimus. est prima
23
species prognostice loqui
24
scilicet de loco. sed qualiter ad
25
eius cognitionem perueni〈-〉
26
re possumus hic indica〈-〉
27
bimus. In eclipticis etenim coniunctionibus ac
28
pręuentionibus solis et lunę: et maxime in
29
eo quod apertius est locum eclipsis in circulo
30
signorum obseruare debemus: necnon et re〈-〉
31
giones quę illi triplicitati assimilantur.
32
terras etiam quę signo eclipsis assimilan〈-〉
33
tur siue per ascendens horę ędificationis
34
earum: et per loca luminarium in illa hora:
35
seu per medium cęli locum in illius natiuita〈-〉
36
te qui tunc eis dominabatur: obseruare nos
37
oportet. Sciendum est etiam quod in quibuscunque regionibus
38
vel terris hanc quam prędiximus similitu〈-〉
39
dinem inuenerimus: in eis omnibus quę
1
futurę sunt significationes euenient: et
2
maxime in ea quę eidem signo eclipsis
3
assimilatur et in qua super terram vide〈-〉
4
tur eclipsis.
5
¶ Capitulum .6. in tempore futurorum
6
accidentium.
7
SEcundam vero speciem pro〈-〉
8
gnostice: per quam significa〈-〉
9
tionis hora et spatij quan〈-〉
10
titas cognoscitur hoc mo〈-〉
11
do depręhendemus: quoniam
12
vno scilicet et eadem eclipsis que
13
in aliquo tempore contingit: non in omnibus
14
regionibus in eadem hora in ęquali cernitur
15
nec id quod eclipsatur ex sole: nec etiam spatium
16
temporis eclipsis illius in omnibus terris est ęquale:
17
horam eclipticam quę erit in vnoquoque lo〈-〉
18
corum habentium partem in futuro et angu〈-〉
19
los secundum altitudinem poli pariter ponamus
20
sicut facimus in natiuitatibus. post hęc ob〈-〉
21
seruemus quot horis ęqualibus in vna〈-〉
22
quaque terrarum tenebrę eclipsis extendentur: quia
23
cum harum notitiam habuerimus sciemus quod fu〈-〉
24
tura solaris eclipsis tot annis durabunt
25
quot eius hore ęquales fuerint: lunaris
26
vero totidem mensibus. Quapropter quia princi〈-〉
27
pium horarum istarum rerum: et totum esse
28
earum spatij non nisi secundum proportionem lo〈-〉
29
ci eclipsis ad angulos depręhenditur.
30
cum locus eclipsis in orientali parte ori〈-〉
31
çontis fuerit: futuri principium: in .4. pri〈-〉
32
mis mensibus post eclipsis horam fore
33
significabit. Intensionis vero status
34
in prima tertia spatij totius temporis
35
in quo erunt significationes illius ec-
36
clipsis apparebit. Si autem in parte cę〈-〉
37
li medij fuerit significabit quod erit in .4.
38
mensibus secundis et in tertia media.
39
Quod si fuerit in occidentali parte oriçontis in
1
4. postremis mensibus illud fore designa-
2
bit et in tertia vltima. ¶ Particulares autem
3
augmentationes et diminutiones futuro〈-〉
4
rum deprehenduntur ex coniunctionibus et pre-
5
uentionibus que fient inter hęc cum erunt in locis
6
quę sunt futurorum occasiones: vel in ali-
7
quo locorum cum eis societatem habentium in
8
figura: et ex locis etiam motuum planetarum
9
per quas futura contigunt: ut sint scilicet orientales vel
10
occidentales seu stationarij vel ascendentes
11
in principio noctis: et ut in figura signis
12
quę sunt occasiones futurorum per aspe-
13
ctu: vel alio modo prędicto assignen-
14
tur: Cum orientales namque fuerint vel statio〈-〉
15
narij augebunt futura. Cum orientales[*]orientales corrupt for occidentales [(DJ)]
16
autem vel sub radijs extiterint aut ascenden〈-〉
17
tes in vespere retrogradi futura minorabunt.
18
¶ Capitulum .7. in genere futurorum accidentium
19
TErtia vero species prognosti〈-〉
20
ce est per quam in quo ge-
21
nere futurum accidet depre-
22
hendimus: quod ex qualita-
23
tibus et figuris quę proprię
24
sunt signorum in quibus est
25
eclipsis locus indicatur: et signorum etiam
26
in quibus erraticę et non erraticę consistunt
27
stellę: quę signo eclipsis et signo anguli
28
pręcedentis eclipsi donando disponunt:
29
¶ Scietur autem almudhebir ex stellis errati〈-〉
30
cis istorum duorum locorum sicut hic narrando
31
docemus. Stella igitur quę multas in duo〈-〉
32
bus pręfatis locis auctoritates habue〈-〉
33
rit id est in eclipsi loco: et in alio loco angu〈-〉
34
li pręcedentis eclipsim secundum alictisal et secundum
35
hoc quod illis domibus ac triplicitatibus ex-
36
altationibus etiam atque terminis dominabitur: il〈-〉
37
la solummodo erit almudhebir. Quod si vnam
38
stellam que loco eclipsis et auguli[*]auguli corrupt for anguli dominetur: non
39
inuenerimus duas stellas plures in his duo〈-〉
40
bus locis auctoritates ut prędiximus
1
habentes inueniamus oportet: et tunc
2
pręponendus est eclipsis dominus. At si plu〈-〉
3
res quam duę stellę ęquas in his locis duobus
4
auctoritates habuerint illam in disposi-
5
tione eligemus et pręponemus fortiorem: de
6
qua quod sit in angulo conuenientius indica〈-〉
7
tur: vel quę sit fortioris operis: aut que ma-
8
gis illius haiç conueniat. ¶ Et cum hoc iterum
9
stellarum non erraticarum dispositionem sic
10
accipiemus. Ex stellis igitur lucidissimis il〈-〉
11
lam quę cum loco eclipsis in angulo qui prę〈-〉
12
cessit eclipsim apparuit primitus obserua-
13
bimus. Quod ex his que in primo nostro libro di〈-〉
14
ximus deprehendetur. In quo .9. modis soci〈-〉
15
etatum figurarum quę stellis apparent enar〈-〉
16
rauimus. Nam iterum stellam quę hora ecli〈-〉
17
psis cum angulo ascendentis vel cum angu〈-〉
18
lo medij cęli fuerit cum illo scilicet istorum duorum
19
angulorum qui locum ecipsis subsequatur ob-
20
seruabimus. Postquam autem depręhendimus
21
stellas quas ad cognoscendas futuri oc-
22
casiones taliter obseruamus formę signi in
23
quo est eclipsis obseruationem et illius in
24
quo sunt stellę habentes dispositionem sub〈-〉
25
iungemus. Cum generis in quo futurum con-
26
tinget non possit haberi notitia: nisi per
27
qualitatum istorum predictorum locorum proprie-
28
tates. Signorum igitur figurę quę formantur
29
in angulo circuli çodiaci et quę sunt secundum
30
stellas non erraticas cum in humanę figu〈-〉
31
rę similitudine figurantur id quod futurum esse si〈-〉
32
gnificatur in humano genere continget: et
33
si figuram animalis siluestris repręsentant vel
34
si quadrupedibus assimilantur in animalibus
35
eis similibus inuenietur. Quod si formis re〈-〉
36
ptilium animantium assimilantur erunt in serpen〈-〉
37
tibus et in eis similibus. Item si ferarum si〈-〉
38
militudinem gerunt in feris siluestribus que
39
nocent hominibus illud futurum eueniet:
40
et si domesticorum animalium formas repręsen-
41
tant in domesticis animalibus quibus vtuntur
42
homines: et quibus omni tempore vitę suę iuuantur
1
illud inueniri non dubitatur: sed vniuscu-
2
iusque speciei horum animalium formam id est in ęquis
3
et bobus ac pecudibus et in his similibus
4
Item id quod ex figuris animalium siluestrium
5
versus partem septentrionalem ponitur subi〈-〉
6
taneas terrę mutationes proprię significat
7
Quod autem versus partem meridianam figura〈-〉
8
tur: alterationes aeris nemini timorem in〈-〉
9
ferentes ostendit. Nam cum loca stellarum
10
que dominando disponuntur in figuris alas ha-
11
bentibus fuerint ut in virgine et sagicta〈-〉
12
rio. et gallina ac vulture volante et in his
13
similibus illud futurum in volantibus contin〈-〉
14
gere manifestum est: et maxime in volan〈-〉
15
tibus quę ab hominibus comeduntur. Quod
16
si fuerit in figuris animalium natabilium in
17
piscibus et in omnibus animalibus aquati-
18
cis illud accidet. Nam si in figuris ani-
19
malia marina repręsentantibus fuerit ut
20
in cancro ac capricorno atque delphino
21
illud erit futurum in animalibus marinis et in
22
nauibus ęquoris. At si in figuris animalium
23
fluuialium fuerit ut in aquario et piscibus in
24
animalibus fluminum et fontium apparebit. Et si
25
in figura nauis fuerit in vtroque genere
26
videbitur. Smiliter[*]Smiliter corrupt for Similiter si fuerit in aliquo
27
signorum solstitialium vel ęquinoctialium
28
erit significatio generaliter in rebus ae〈-〉
29
ris et in temporibus vnicuique earum conue-
30
nientibus. Earum autem significationes pro-
31
prie in his quę ex terra nascuntur appare〈-〉
32
bunt. Nam cum fuerit in signo ęquino〈-〉
33
ctiali vernali in fructibus arborum cum oriri
34
ceperint earum significationes inuenientur
35
ut in vineis ac ficulneis et in eis contem-
36
peraneis[*]contem-peraneis corrupt for contemporaneis. Quod si fuerit in signo ęstiuali
37
solstitiali: in fructibus cum colliguntur et re〈-〉
38
seruantur futura contingere significabunt
39
pręter quod in ęgypti regionibus in augmen-
40
to nili proprię significationes ostenden-
41
tur. Si autem fuerit in signo ęquinoctiali
1
autumnali erunt significationes in semini〈-〉
2
bus cum sęminantur ac in herbis et in his
3
similibus. Sed si fuerint in signo solsti-
4
tiali hiemali in oleribus et in hoc quod ex vo〈-〉
5
lucribus et piscibus apparet eorum significa〈-〉
6
tiones euenient. Item cum fuerint in aliquo
7
signorum ęquinoctialium in ecclesijs et in do〈-〉
8
mibus ad honorem dei constitutis futura
9
contingere significabunt. Si vero fuerit
10
in aliquo signorum solstitialium mutationes
11
morum in ipsa regione manentium indica-
12
bunt. Quod si fuerit in signis fixis in funda〈-〉
13
mentis et in ędificijs futura contingere
14
demonstrabunt. et si fuerit in signis com-
15
munibus in hominibus et regionibus euenire
16
futura pręsignabunt. Similiter etiam cum
17
fuerit hora eclipsis in locis proprie ver〈-〉
18
sus orientem constitutis: in fructibus et in
19
his quorum anni sunt iuuentutis ac in fun〈-〉
20
damentis euenire futura designabunt.
21
Si autem in cęli medio fuerit quod est super terram
22
in ecclesijs ac potentibus et in his quorum an〈-〉
23
ni sunt medij significationes apparebunt
24
quod si in occidente fuerit: in moribus ac
25
morum variationibus: et in his quorum an-
26
ni sunt senectutis necnon et in mortuis
27
significata contingent. ¶ Scientia quidem
28
quantitatis partis in qua futura subie〈-〉
29
cti generis apparebunt: ex quantitate te-
30
nebrarum eclipsis et ex proportione stel-
31
larum quę futuri sunt occasiones ad locum
32
eclipsis depręhendetur. Nam si fuerit in
33
figuris vespertinis in eclipsi solari aut
34
in matutinalibus: in eclipsi lunari in mi-
35
nori parte illius generis futura contin〈-〉
36
gent: cunque per diametrum in oppositione
37
fuerit ipsius generis dimidium futurum
38
illud amplexabitur. Si autem in solari ecli-
39
psi fuerint in figuris matutinalibus in lu〈-〉
40
nari vero in vespertinis futura in maio-
41
ri parte contingere significabunt.
1
¶ Capitulum .8. in qualitatibus futurorum.
2
QUarta quidem species pro-
3
gnostice futurorum quali〈-〉
4
tates inquirit id est vtrum ea
5
bona sint an boni contraria: aut
6
que species ex istorum duorum
7
speciebus contingat: inue〈-〉
8
stigare proponit. hęc autem ex naturis stella〈-〉
9
rum almudhebir reginarum que futurorum sunt
10
occasiones: et ex commixtionibus vnius eorum
11
ad alteram et ad loca in quibus fuerit deprehen〈-〉
12
ditur id est sol et luna pręcipiunt: et alijs stellis
13
dominantur. Quapropter totius operis et stella〈-〉
14
rum dispositionis: fortitudinumque stellarum
15
almudhebir et earum debilitationum: sunt
16
occasiones: obuiatio vero commixtionis
17
stellarum almudhebir ad inuicem futurorum
18
accidentium qualitates significat. Nos
19
autem vniuscuiusque stellarum erraticarum pro-
20
prietates operis incipiemus enarrare: sed
21
ut nostra perfectior sit narratio: quoddam
22
generale pręmittendum fore putamus: et
23
est quod cum alicuius ex .5. stellis errati-
24
cis complexiones generaliter ostendemus.
25
Scire debemus quod ipsius opus eiusdem na-
26
turę assimilabitur: siue sit ipsa stella prę-
27
nominatę qualitatis in semetipsam vel
28
non pręnominatę. ob hoc quod sunt quędam
29
stellarum non erraticarum: et quędam ex locis cir〈-〉
30
culi signorum: quarum complexiones ipsius
31
stellę complexionibus assimilantur. at si fieri
32
posset: quod sic nominibus stellę carerent earum na〈-〉
33
turas et qualitates ostenderemus: et quia nos
34
etiam cum earum commixtiones obseruabimus
35
non solum stellarum erraticarum ad inuicem com〈-〉
36
mixtiones obseruare debemus: sed etiam
37
earum naturarum commixtiones cum stellis non
38
erraticis et cum locis circuli signorum secundum
39
hoc quod ex earum similitudinibus cum stel〈-〉
40
lis non erraticis explanauimus.
1
¶ Saturnus itaque cum solus fuerit di-
2
spositionis dominus ipse generaliter erit occa〈-〉
3
sio destructionis ex frigore contingentis
4
opus autem eius particulare est. quod cum in
5
hominibus futura contingent longas
6
generabit infirmitates: et ptisin ac no-
7
cumenta que proueniunt ex humoribus et ex
8
humorum collectionibus: febres quarta-
9
nas: fugas: stupores: anxietates: tristiti〈-〉
10
as: timores: et mortem. Maxime autem in
11
his qui iam in annos ingressi sunt: sed
12
cum in animalibus quibus homines nimis
13
vtuntur: futura contigerint: erit impedi-
14
mentum ex eorum paucitate: et in his que tunc
15
inueniuntur: egritudines: et corporum detri-
16
menta contingent. In homibus etiam qui eis
17
vtuntur infirmitates infirmitatibus illorum
18
consimiles aduenient et morientur. Si autem
19
in aeris qualitatibus acciderint: erit fri-
20
gus maximum cum glatie et nebulis: erunt-
21
que in aere detrimenta: qualitatesque morti〈-〉
22
fere: inspissabitur nubibus et obscurabitur
23
niues ac ventorum flatus inconuenientes
24
et destructores erunt. ex quibus quamplures
25
bestię quę nocebunt hominibus procreabuntur
26
At in mari ac in fluminibus hiemalis
27
aer et submersiones nauium communiter contingent
28
In eis iter agere difficiliter accidet: pisci〈-〉
29
um erunt paucitates atque destructiones
30
In mari vero diminutiones et augmen〈-〉
31
ta proprie contingent. In fluminibus autem
32
proprie inundationes maxime: et aqua-
33
rum detrimenta. In terrarum quoque fructi〈-〉
34
bus euenient diminutiones paucitates
35
ac detrimenta: et maxime in his quibus
36
homines opus habent necessario: erunt au〈-〉
37
tem eorum detrimenta per vermes qui crean〈-〉
38
tur in oleribus vel per locustas: aut per sub〈-〉
39
mersiones vel per pluuiarum superhabun〈-〉
40
dantiam: siue per frigus siue per horum similia
41
ita quod ex hoc quandoque caristia proueniet cu〈-〉
1
ius occasione morientur homines.
2
¶ Iupiter autem cum solus fuerit dominus dispo-
3
sitionis: res generaliter augmentabit: cu〈-〉
4
ius opus proprium in hominibus: est graduum
5
sublimitas: statusque melioratio: apta
6
carneitas: salutis ac securitatis qualitas
7
augmentum etiam rerum quibus opus habent
8
homines: corporum et animarum habitudo conue〈-〉
9
niens: remunerationes et regum premia: au-
10
gmenta quoque rerum regalium: fama nominis
11
atque magnanimitas et generaliter est occa〈-〉
12
sio fortune. In bestiis autem quibus homines
13
frequenter vtuntur: satis augmentabuntur:
14
ille vero quę his sunt contrarie morientur
15
et anihilabuntur: sed aer temperabitur: eritque
16
salutifer ac multorum ventorum humidorum:
17
terrę fructus augmentabit: salubres erunt
18
maris nauigationes: et fluminum inunda-
19
tiones temperate: fructus quoque multi
20
et his similia.
21
¶ Mars vero cum solus fuerit dispositi〈-〉
22
onis dominus: erit occasio detrimenti proue-
23
nientis ex siccitate generaliter. Eius autem
24
opera particularia in hominibus sunt belli-
25
cationes et guerrę multę inter eiusdem gene-
26
ris viros: deprędationes seruitutes ire
27
regum: et turbationes hominum generaliter
28
Quibusdam etiam hominibus continget pro-
29
pter hoc: mors repentina: egritudines cum
30
febribus: tertiane febres empissis: ac mors
31
festina. Maxime autem his qui circa an-
32
norum iuuentutis extremitatem versantur.
33
similiter etiam irascentur quidam et ab homi-
34
nibus paruipendentur: illicita committent: le〈-〉
35
gem transgredientur combustiones etiam: vi〈-〉
36
rorum interfectiones: rapinas: ac viarum
37
abscisiones patientur. In aere vero fiet
38
calor maximus et ventus calidus atque
39
peremptorius corporum dissolutor ful-
40
gura: pluuiarumque paucitates. In mari
41
quoque subite submersiones nauium per
1
ventorum commixtiones vel per fulgura aut
2
per his similia contingent. In flumini〈-〉
3
bus autem accident diminutiones aquarum
4
ac fontium desiccationes ac potabilis aque
5
detrimentum. In rebus etiam ad vsum
6
hominum pertinentibus scilicet in bestijs et vege〈-〉
7
tabilibus continget paucitas: eruntque
8
fructuum detrimenta: siue quoniam a calore com-
9
burentur: siue per locustas: aut propter
10
dissolutiones eis accidentes ex ventis
11
vel quia in ipsis reseruatoriis comburentur
12
¶ Uenus autem cum sola fuerit dispositi〈-〉
13
onis domina ipsa generaliter quemadmodum
14
et iupiter operabitur. et cum hoc venereos
15
actus aliquantulum exercebit: cuius opus
16
proprium particulare in hominibus: est
17
graduum sublimitas: honores alacrita-
18
tes: meliorationes status: coniugij boni〈-〉
19
tas: filiorum multitudo: commoditates omnium
20
rerum coniugalium: augmentationes substan-
21
tię: actus nitidi et mundi: bonus animus
22
in legum obseruatione: apta carneitas
23
applicatio ad reges: et potentum consan〈-〉
24
guineitas. Sed in aeris qualitatibus
25
venti cum temperie et humiditate con-
26
tingent: commestiones multe: erit aer
27
habilis: atque serenus: aquę vero que res oriri
28
iuuant et pluuię quamplures erunt. Naues eti〈-〉
29
am in ęquore nauigando saluabuntur
30
in mercimonijs fiet lucrum: flumina au-
31
gmentabuntur et implebuntur: animalia quoque qui〈-〉
32
bus vtuntur homines: et terrę fructus crescent et me〈-〉
33
liorabuntur: atque proficient.
34
¶ Mercurius itaque cum solus fuerit disposi〈-〉
35
tionis dominus ipse generaliter sicut cęterarum
36
stellarum commiscebitur ipsius naturę assimilabitur.
37
eius autem opus proprium: est motus rerum plus-
38
quam aliarum stellarum et eius opus est in futuris ac〈-〉
39
cidentibus hominibus acutissimum et forte: erunt est
40
ihoc quod agere voluerint subtilis ingenii. Ui〈-〉
41
arum abscisiones latrocinia et depredationes
1
eis accident. In itineribus ero maris: cum in〈-〉
2
fortunijs associabitur erit difficultas: est
3
etiam siccę egritudinis occasio necnon et
4
febrium quottidianarum: tussium: ac vomitu〈-〉
5
um ptisis diuinationis officii diuini et
6
eorum quę futura sunt in hereditatibus do〈-〉
7
morum orationis: variationis morum et le-
8
gum quandoque secundum ipsius commixtionem cum cęte〈-〉
9
ris stellis. Quapropter quia sicca est eius
10
complexio: festinique motus propter solis pro〈-〉
11
pinquitatem et quoniam eius frequentes sunt retro〈-〉
12
gradationes in sua circumuolubilitate tur〈-〉
13
batos et repentinos festineque variationis
14
in aere ventos excitat: necnon tonitrua ful〈-〉
15
gura apertiones terrę: terręmotus ac coru〈-〉
16
scationes et forsan propter hęc quę prędicta
17
sunt: detrimenta in animalibus et vegetabi-
18
libus quibus nimis vtuntur homines eueni〈-〉
19
ent. diminutiones aquarum et fluminum in
20
horis occasus eius euenient: in horis
21
autem sui ortus augmentabuntur. ¶ Unusquis〈-〉
22
que igitur planetarum: cum in suo naturali esse
23
sibi proprię fuerit operabitur. Cum vero ad
24
inuicem commiscebuntur: secundum figurarum socie-
25
tatem et signorum differentiam: eorumque appa〈-〉
26
ritionem respectu solis: et ante hoc secundum operum
27
commixtionem erit eorum opus proprium: ex dif〈-〉
28
ferentibus speciebus secundum hoc et ex naturis
29
quę suis naturis associabuntur commiscebitur.
30
Quapropter cum enarratio proprij operis
31
quod ex vnaquaque specie commixtionis fuerit:
32
sit inexplicabilis et esse non possit: et cum
33
istorum omnium enarratio generaliter in quali〈-〉
34
bet figurarum accidentium multis modis
35
possit depręhendi: hęc species auditori〈-〉
36
bus relinquatur: oportet ut quę in ea sunt
37
particularia: inquirant et obseruent. ¶ Heę
38
vero similitudines stellarum per quas fu-
39
tura contingent cum regionibus et terris in
40
quibus quę futura sunt euenire significant
41
obseruare debemus hoc modo. Cum igi〈-〉
1
tur erunt fortunę et locis in quibus futu-
2
ra contingent assimilabuntur: et stellę que
3
sunt ex haiç earum haiç contraria super
4
eas non eleuabuntur: erit proprium opus na〈-〉
5
turarum suarum maioris valitudinis sicu-
6
ti cum ipsis locis non assimilabuntur: et
7
stellę quę sunt ipsis contrarię super eas
8
eleuabuntur: minor erit earum valitudo
9
Cum autem earum complexio nociua fue-
10
rit et futuri operi dominabuntur: si locis in qui-
11
bus futura contingent assimilantur: et stellę
12
quę sunt ex haiç contraria earum haiç
13
super eas eleuabuntur earum nocumentum
14
alleuiabunt. Quod si non earum fuerit ipsa-
15
rum regionum dispositio: nec super eas ele〈-〉
16
uabuntur: stellę quę regionibus eisdem assi-
17
milantur earum nociue complexionis opus
18
in ipsis magis eueniet. Accidentia vero
19
generalia frequentius accidunt homini〈-〉
20
bus in quorum natiuitatibus loca necessa〈-〉
21
ria id est loca in quibus sunt luminaria: et lo〈-〉
22
loca[*]loloca corrupt for loca angulorum sunt loca rerum quę sunt oc〈-〉
23
casiones accidentium generalium id est loca
24
eclipsium vel loca que sunt eis opposita. hoc
25
autem tunc erit grauius et ad pręcauendum
26
et difficillimum: cum ipse eedem partes locorum
27
eclipsium erunt partes locorum vnius lumina-
28
ris in natiuitatibus et post hoc cum heę
29
partes erunt eis oppositę.
30
¶ Capitulum .9. in coloribus eclipsis et in
31
caudatis stellis et his similibus.
32
IN rebus namque futuris vni〈-〉
33
uersalibus colores hora
34
eclipsis apparentes id est ipso-
35
rum luminarium colores
36
et eorum qui circa ipsa viden〈-〉
37
ur[*]viden ur corrupt for videntur ut sunt ea quę vocantur
38
haleisi halela: et his similia nobis obser〈-〉
39
uare conuenit. Cum igitur nigri vel quasi
1
virides fueriut[*]fueriut corrupt for fuerint: ea quę saturni naturam
2
imitari diximus significabunt: et cum ali〈-〉
3
bi fuerint: ea quę sunt ex natura iouis
4
significare dicuntur. quod si ad rubedinem de〈-〉
5
clinauerint designabunt ea: quę sunt ex
6
natura martis: et si aurei coloris extite〈-〉
7
rint: ea quę veneris naturam sequuntur in〈-〉
8
dicabunt. At si diuersorum colorum fuerint
9
significabunt ea quę sunt ex natura mer〈-〉
10
curij. Si autem color ille totum corpus lumi-
11
naris vel eorum qui circa ipsum sunt ample〈-〉
12
xabitur: in maiori parte regionum futurum
13
accidet: sed si quamlibet vnam partem lumi〈-〉
14
naris vel eorum quę circa ipsum sunt oc〈-〉
15
cupauerit in ea parte solummodo quę est in
16
directo partis illius in qua ille color ap〈-〉
17
paruerit futurum eueniet. Item conuenit ut
18
caudatas stellas quę hora eclipsis vel
19
alius temporis apparuerint obseruemus. nec〈-〉
20
non et alia futura vniuersalia ut sunt il〈-〉
21
la quę vocantur aleisi abbocat halhaue〈-〉
22
ni et his similia. Quarum naturę martia〈-〉
23
libus et mercurialibus naturis quas prediximus assi〈-〉
24
milantur: qui pręlia combustiones et qualitates
25
quę res moueri faciunt et accidentia quę
26
propter eas accidunt operantur: loca etiam in
27
quibus futura contingent ex eorum locis
28
in circulo signorum et ex locis quę sunt
29
in directo stellę caudatę cognoscemus.
30
Speciem quoque significati futuri et eius
31
subiectum genus ex forma illius accidentis
32
quod tunc apparebit depręhendemus. Ex
33
quantitate vero temporis illius acciden〈-〉
34
tis quod tunc apparet futuri sciemus spatium
35
Ex earum etiam affinitate cum sole quota
36
hora futurum incipiat indicabitur. Nam cum
37
mane magis apparebunt subito futurum
38
eorum eueniet: et cum magis in vespere fu-
39
turum earum tarde continget.
40
¶ Capitulum .10. in anni principio.
1
POst premissum vniuersalem
2
modum cognitionis eorum
3
quę futura sunt in regio〈-〉
4
nibus et terris: restat ut
5
particularia id est ea quę in
6
anni temporibus accide〈-〉
7
rint subiungamus et tempus quod anni prin〈-〉
8
cipium dicitur. in hoc ut ostendamus: oportet
9
quod reiterationis igitur solis initium in
10
vnaqueque circumuolutione illud esse debe〈-〉
11
at: fere propter eius vim eiusque nomen pla〈-〉
12
num et apertum est. At in circulo nullus
13
existimare principium poterit absolute.
14
In çodiaco vero circulo principium nisi
15
a punctis qui sunt in directo horarum ęqui-
16
noctialium et solstitialium intelligi minime
17
potest. Contingit etiam hominibus super
18
hęc loca dubitare: eo quod quis eorum .4. ad
19
premittendum sit conuenientior ignoratur.
20
Nam secundum planam naturam circularem: nul〈-〉
21
lus eorum pręcedit alium ita quod ad initian〈-〉
22
dum sit magis aptus alio. Illi autem qui
23
hoc in suis libris tractare conati sunt:
24
in modis differentibus hęc .4. tempora po〈-〉
25
suere: et eorum vnumquodque loco principij
26
constituerunt. Quos conueniens eorum ratio
27
eorumque naturam[*]naturam cf. MS P: naturarum (DJ) effectus ad hoc adduxit
28
Istorum etenim vnicuique temporum queddam est
29
proprium per quod ipsum anni noui fore
30
principinum existimare debemus. ob hoc
31
etenim ęquinoctiale vernale tempus initi〈-〉
32
um posuere quod dies in ipso superare no〈-〉
33
ctem incipit et quoniam ipsum est humidum na〈-〉
34
turaque humida multa est in omni principio
35
rei cum procreatur: ut in premissis ostendimus
36
Tempus autem ęstiuale solstitiale loco princi〈-〉
37
pij ponitur eo quod in ipso dies perficitur: et est eius
38
vltima longitudo. Et quoniam in ipso apud
39
ęgyptios est augmentum nili. Ascenditque
40
in eo aschere algemenia: ac ęquinocti〈-〉
41
ale tempus autumnale sumsit initium. ob
42
hoc quod in ipso est omnium fructuum collectio
1
et quę futura sunt in eo seminari incipiunt
2
hiemale vero tempus solstitiale propter
3
hoc initium constituitur quia post dierum curta-
4
tionem in ipso incipit eorum dierum elongatio: et quod
5
magis esse conueniens naturalique rationi
6
proprius in obseruatione rerum anni depre〈-〉
7
hendimus est istorum .4. principiorum obser-
8
uatio nec non coniunctionum et preuentionum
9
solis et lunę quę prędicta tempora pręceden〈-〉
10
tes prope ipsa fuerint. Maxime autem in
11
quibus fuerint eclipses. Ita ut per prin-
12
cipium quod ex solis existentia in ariete de-
13
pręhenditur vernalem qualitatem cognosci-
14
mus: et per initium ex eiusdem existentia in
15
cancro depręhensum: qualitatem ęstiualem.
16
Per principium autem quod ex ipsius in libram
17
ingressu cognoscitur qualitatem autumna〈-〉
18
lem. Initium vero quod per eiusdem introitum
19
in capricornum accipitur hiemalem qualita〈-〉
20
tem demonstrat. propterea quod generales
21
temporum qualitates et eorum omnes modi
22
non sunt: nisi per solem. Quarum qualita-
23
tum notitiam non solum doctrinalium exper-
24
tores: verum etiam alij anticipant. Conue〈-〉
25
nit etiam ad earum notitiam signorum proprie〈-〉
26
tates per quas ventorum flatus significe-
27
mus: et generaliter omnem eorum obseruare na〈-〉
28
turam. Uariationes autem augmenti vel di〈-〉
29
minutionis in aliquibus horis contingentis
30
ex coniunctionibus et pręuentionibus que post pre-
31
fata puncta fuerint et ex stellarum erratica〈-〉
32
rum societate cum ipsis in figuris generaliter
33
significabimus. Nem vero particularem desi-
34
gnabimus ex coniunctionibus ac preuentionibus
35
solis et lunę quę fuerint in vnoquoque si〈-〉
36
gnorum et ex stellarum locis: hoc est i-
37
gitur quod memsium[*]memsium corrupt for mensium obseruatio nuncu-
38
pari potest.
39
¶ Capitulum .11. in naturis signorum particu〈-〉
1
laribus qualitatibus anni conuenientibus
2
ILlorum quidem quę huic rei
3
necessaria sunt hęc prędi〈-〉
4
cta nos enarrasse et vnius
5
cuiusque signi naturales pro〈-〉
6
prietates particulares ex
7
hoc quod anni qualitatibus
8
conuenit: ac vniuscuiusque stellarum proprie〈-〉
9
tates ostendisse conueniens est. Erratica-
10
rum igitur stellarum similitudinem et non erra〈-〉
11
ticarum quarum complexiones erraticarum com-
12
plexionibus assimilantur cum aere et ventis scilicet cum
13
sol in eis fuerit necnon omnium signorum cum ven〈-〉
14
tis et temporibus similitudinem in premissis
15
ostendimus. Restat itaque particulares eo〈-〉
16
rum naturas assignare. ¶ Arietis ergo si〈-〉
17
gni naturam generaliter propter ęquinoctium in
18
ipo contingens tonitrua et coruscationes
19
adducit. Sed natura suarum partium in au〈-〉
20
gmento et diminutione ex proprietatibus
21
stellarum non erraticarum que in eo sunt depre-
22
henditur: huius namque signi principia: pluui〈-〉
23
as et ventos efficiunt: eiusque medietas
24
temperate complexionis existit. Extrema vero
25
pars eiusdem comburit et mortalitatem gene〈-〉
26
rat. At ipsarum illa que sunt septentriona〈-〉
27
lia: calefaciunt et destruunt. quę autem sunt me〈-〉
28
ridiana congelant et infrigidant. ¶ Can-
29
cri vero signum vniuersaliter vtramque comple-
30
xionem significat: sed tamen ad caloris signifi〈-〉
31
cationem procliuius est. Ac suarum initia par-
32
tium maxime autem quę circa pliades sunt:
33
terremotus ventos et nebulas faciunt: eiusdem
34
vero medietas humectat et infrigidat. Quod
35
autem circa aldebaran in eius extremo po-
36
nitur est igneum et coruscationes et fulgura
37
gignit. Ipsarum vero quę septentrionales
38
sunt temperate complexionis existunt: et que sunt
39
meridionales instabilitatem et motus inor〈-〉
40
dinatos faciunt. ¶ Signum autem geminorum
1
vniuersaliter facit temperiem: quorum prin-
2
cipia magne sunt humectationis et destructi〈-〉
3
onis. Media vero temperatam demonstrant
4
complexionem. Extrema quidem commixte com〈-〉
5
plexionis et instabilis esse dicuntur: earum
6
partes septentrionales ventos ac terrę-
7
motus adducunt. At meridiane ignee
8
sunt et comburentes. ¶ Signum item cancri
9
generaliter facit serenitatem et calorem cu-
10
ius primordia quę circa pręsepę locatur
11
callidum ac turbidum aerem reddit: necnon
12
terremotus et obscuritatem afferre proban〈-〉
13
tur. Quę autem sunt in eius medio tempera〈-〉
14
tam nutriunt complexionem: et que in eius〈-〉
15
dem extremo ponuntur ventos procreant:
16
septentrionales vero partes siue meri-
17
dionales ignee sunt et comburentes. ¶ Le〈-〉
18
onis quidem signum calorem et aerem turbi-
19
dum vniuersaliter designat: eius partes prę-
20
cedentes aerem calidum et turbidum ac mor〈-〉
21
talitates annunciant: eius vero medietas
22
temperate complexionis existit: et quę
23
ponuntur extrema humectant et destruunt
24
At quę sunt in septentrione ignea sunt
25
et comburentia: quę vero meridianam
26
sibi partem vendicant: humectant. ¶ Si〈-〉
27
gnum autem virginis vniuersaliter humectat
28
et tonitrua demonstrat cuius partes pri〈-〉
29
me maiorem calorem faciunt et destru〈-〉
30
unt. At medie temperatam complexio〈-〉
31
nem obseruant. Ultimę vero sunt aqua〈-〉
32
tice: eius vero partes septentrionales
33
ventos adducunti[*]adducunti corrupt for adducunt et meridiane tempe〈-〉
34
ratam complexionem obseruant. ¶ Li〈-〉
35
brę signum generalitur narrat et mutat:
36
cuius partes pręcedentes ac medie tem〈-〉
37
peratę sunt complexionis. Quod autem in
38
eius extremo locatur: est aquaticum. At
39
quod in septentrione constituitur ventos
40
procreat: et quod in meridie ponitur:
41
humectat et mortalitatem generat. ¶ Scor〈-〉
1
pionis signum vniuersaliter facit toni〈-〉
2
trua et est igneum: cuius partes prę-
3
cedentes ventiniuium[*]ventiniuium cf. MS P: ventum nimium (DJ) faciunt: et quę in
4
eius medio locantur temperatę sunt com〈-〉
5
plexionis: extreme vero terremotus osten〈-〉
6
dunt: eius septentrionalia comburunt:
7
humectant autem meridiana. ¶ Signum sa〈-〉
8
gictarij generaliter facit ventos et eius hu〈-〉
9
mectant initia: partes vero medie tem〈-〉
10
peratam complexionem indicant: vltima
11
sunt ignea ipsius: septentrionalia ventos
12
adducunt: meridiana vero fortiter hu〈-〉
13
mectant et variant. ¶ At capricorni si〈-〉
14
gnum vniuersaliter nimis humectat cuius
15
principia comburunt et destruunt: et eius
16
media sunt temperatę complexionis: ex〈-〉
17
trema vero pluuias ostendunt: eius se〈-〉
18
ptentrionalia seu meridionalia hume〈-〉
19
ctant ac destruunt. ¶ Signum aquarij ge〈-〉
20
neraliter infrigidat: et est aquaticum cu〈-〉
21
ius initia valde sunt humida: et eius me〈-〉
22
dia temperantur in complexione: extre〈-〉
23
ma vero faciunt ventos: illius septen〈-〉
24
trionalia comburunt: meridiana vero
25
ventiniuium[*]ventiniuium cf. MS P: ventum nimium (DJ) faciunt. ¶ Piscium vero
26
postremum signum vniuersaliter infrigi〈-〉
27
dat: et ventos generat. cuius partes primę: tem〈-〉
28
perate complexionis existunt: medie
29
fortiter humectant: ultimę vero combu〈-〉
30
runt: meridiane quidem sunt aquatice:
31
et septentrionales ventos efficiunt.
32
¶ Capitulum .12. in particularium quali〈-〉
33
tatum inuestigatione.
34
HIs itaque pręmissis signi-
35
ficationum particularium
36
modos subsequenter di-
37
camus. Unus igitur istorum
38
modorum est obseruatio rei
39
generaliter quod per obseruationem
1
rei vniuscuiusque quartę depręhendi-
2
tur. In quo propriorem coniunctio-
3
nem vel pręuentionem solis ac lunę quę
4
solstitialia et ęquinoctialia puncta prę〈-〉
5
cesserit ut prędiximus obseruemus o-
6
portet: et ut oportet angulos hora con-
7
iunctionis vel preuentionis in vnoquoque
8
climate pro quo inuestigare volumus velut
9
aptantur in natiuitate aptemus. postea[*]postea … sequentur cf. MS P: Postea planetas almudebir locorum in quibus coniunctio vel preventio fuerit necnon dispositores anguli quem hec loca sequentur (DJ) pla-
10
netas almudebir locorum in quibus coniun〈-〉
11
ctionalis preuentio fuerit: necnon disposi〈-〉
12
tionis anguli quam hęc loca sequentur: quem-
13
admodum in rebus eclipsis ostendimus obser〈-〉
14
uemus. deinde generalia proprietatum quar-
15
tarum et augmentum ac diminutionem for-
16
titudinis debilitatisque futurorum ex na-
17
turis stellarum almudebir addiscemus eorum
18
qualitates cuiusmodi fuerint et quę qua-
19
litates etiam ab ipsis mouentur obseruando
20
Secundus vero modus est rerum mensium obser〈-〉
21
uatio. In quo coniunctiones et pręuenti-
22
ones quę sunt in vnoquoque mense et in
23
vnoquoque signorum secundum ipsum eundem mo〈-〉
24
dum quem prędiximus: post eorum quę di〈-〉
25
cemus notitiam obseruare necesse est. Cum
26
igitur coniunctio fuerit circa punctum solstiti〈-〉
27
alem vel ęquinoctialem quę pręcessit con-
28
iunctiones vsque ad eiusdem quartę perfecti〈-〉
29
onem obseruabimus. et cum circa quemlibet
30
istorum punctorum pręuentio fuerit pręuen〈-〉
31
tiones vsque quo eadem quarta perficiantur[*]perficiantur corrupt for perficiatur [(DJ)]
32
attendemus. Item angulos et stellas vni-
33
uscuiusque prędictorum locorum almudebir
34
obseruare debemus: ut propinquarum stella〈-〉
35
rum apparitionem et erraticarum stellarum
36
alictisal et alinsiref. earumque stellarum pro-
37
prietates atque qualitates: quos etiam ven〈-〉
38
tos ipse mouent: necnon signorum in quibus
39
fuerint partes: inuestigemus. Rursus ad
40
quos ventorum flatus latitudo lunę declinat
41
cum a çodiaco circulo declinauit ob-
1
seruabimus: ita ut in maiori parte quali〈-〉
2
tatum mensium: per hęc omnia quid vincet et eo-
3
rum flatus pręsciamus. Tertius autem mo〈-〉
4
dus est ut fortiorem significatorem qui super
5
debilitatem et fortitudinem rei significat
6
obseruemus. Quod ex societate luminari〈-〉
7
um in figuris particularibus non solum in fi〈-〉
8
guris coniunctionis et preuentionis: verum etiam
9
in ipsis que in[*]que in cf. MS P: que fuerint in (DJ) dicothomitate lunę deprehen-
10
ditur eritque[*]eritque … accidet cf. MS P: eritque frequentius alterationis quam significant inicium tribus diebus antequam sit cum Sole Luna et forsitan erit hoc post 3 dies, quod super equalium partium longitudinem accidet (DJ) frequentius initium alterationis que
11
figuratur tribus diebus antequam sit cum sole
12
luna et forsan erit hoc opus .3. dies qui super
13
ęqualium longitudinem accidet. Item deprę〈-〉
14
henditur ex ipsorum duorum societatibus cum
15
stellis erraticis in his vel in alijs qua-
16
litatibus ut in trino et sextili. et quod hęc na-
17
turalem ordinem imitantur: ad variationis autem
18
qualitatem perueniemus cum naturales simili〈-〉
19
tudines quas habent signa et stellę que ob-
20
seruantur: cum aere circundante et ventis imi〈-〉
21
tabuntur. Harum vero qualitatum particula〈-〉
22
rium fortitudo que quotidie fuerit: tunc erit proprie
23
cum non erratice stellę quę maioris cla-
24
ritatis et fortioris operis fuerint: mane
25
vel vespere in oriente vel occidente secundum
26
solis affinitatem apparebunt: propterea quod
27
hic in maiori parte qualitates particu〈-〉
28
lares ad suas naturas mutant et alterant.
29
Item non minus erit hoc cum luminaria
30
in angulorum aliquo fuerint. Debilita〈-〉
31
tes etenim et fortitudines qualitatum vnius-
32
cuiusque horę contingent cum in his lo〈-〉
33
cis: luminaria processerint. Sicut ac-
34
cessus et recessus cum in his angulis lu〈-〉
35
na fuerit euenire probantur: et mutatio di-
36
spositionum ventorum proprię: non est nisi
37
apud cursum duorum luminarium ad
38
istos cardines et est mutatio earum ad ven〈-〉
39
tum ad quem declinat latitudo lunę.
40
In omni autem loco scire debemus quod
41
prima generalis occasio fortior est.
1
Quę vero sequuntur sunt accidentium particu〈-〉
2
larium occasiones: et quod opus certissime ve〈-〉
3
rificatur: et coroboratur cum stellę quę natu-
4
rarum generalium fuerint almudhebir in fi〈-〉
5
gura naturis particularium[*]particularium corrupt for particularibus [(DJ)] associabuntur.
6
¶ Capitulum .13. in significationibus quę
7
ex alijs signis accpiuntur.
8
VAlet quidem in significati〈-〉
9
onum particularium progno-
10
sticatione signacula que sunt
11
circa solem et lunam ac stel-
12
lis[*]stel- lis corrupt for stallas [(DJ)] obseruare. Illud etiam
13
quod ex his accidit: soli inue〈-〉
14
stiganda notitia diurnalium qualitatum
15
cum emergit. In cognitione vero quali-
16
tatum nocturnalium perscrutanda cum occide〈-〉
17
rit obseruare conuenit. Ad sciendas vero
18
qualitates quarum spatia prolongantur: ho-
19
ras societatum luminarium: in figura consi-
20
derabimus. eo quod vnaqueque figurarum: qua-
21
litatem quę fuerit ab ipsa hora vsque ad ho〈-〉
22
ram in qua luna fuerit: in figura quę eam
23
sequitur in maiori parte significat: ¶ Cum sol
24
igitur orietur vel occidet: et ipse clarus fuerit
25
ita quod non tegatur ab aliquo: liber a nubi-
26
hus: serenum tempus significabit. et si eius
27
circulus diuersorum colorum fuerit: vel ad i-
28
gneum ruborem declinauerit: aut si solis ra〈-〉
29
dij qui ab ipso processerint vel qui circa
30
ipsum sunt rubei fuerint: aut si nubes quę
31
soles dicuntur in vna parte solis apparue-
32
rit[*]apparue- rit corrupt for apparuerint [(DJ)]: et colorem nubium ad ruborem declinan〈-〉
33
tium habuerint: eiusque radij in longum ex〈-〉
34
tensi fuerint. et. ab inuicem extra circulum se-
35
parati: ventos fortissimos quorum flatus
36
procedunt ab angulis in quibus hęc signa
37
quę diximus apparebunt: significabunt
38
Quod si niger ascenderit vel ad viriditatem
39
declinans aut nubilosus occiderit vel cir〈-〉
40
ca ipsum vnus vel duo circuli fuerit: seu cir〈-〉
1
rca[*]cirrca corrupt for circa se nubes quę soles appellantur habue〈-〉
2
it[*]it corrupt for rit: eorumque radij declinantes ad viridita〈-〉
3
tem: vel nigri fuerint: aerem hiemalem et
4
pluuias indicabunt. ¶ Item in luna ea die
5
quę tribus diebus ante coniunctionem: et quę
6
totidem ante pręuentionem et totidem ante
7
dicothomitatem: necnon que tribus post has
8
horas fuerit eiusdem locum obseruare de-
9
bemus. Cum igitur apparuerit: si subtilis et
10
clara nitidaque videbitur et nihil fuerit a
11
quo circumdetur serenum significabit: sed si sub-
12
tilis fuerit et rubea: totumque quod non illumi〈-〉
13
natur ex ea clarum apparuerit: et quasi mo〈-〉
14
ueri videatur: ventorum flatus ex ea parte
15
versus quam ipsa declinat venturos signi-
16
ficabit. Sed si nigra fuerit vel viridis et
17
spissa hiemalem aerem atque pluuias nun-
18
ciabit. Item conuenit ut circulum qui circa
19
eam formatur attendamus. Quod si vnus fu〈-〉
20
erit et clarus ac pedetentim abbreuietur ae〈-〉
21
rem clarum designabit. At si duo vel .3. fu〈-〉
22
erint hiemalem aerem demonstrabunt. Quod
23
si ad clarum ruborem declinauerint et qua-
24
si abscisi fuerint hiemalem aerem qui per va〈-〉
25
lidos ventos fiet: annunciabunt: Si autem
26
turbidi et spissi fuerint hiemalem aerem qui
27
per ventiniuium[*]ventiniuium cf. MS P: ventum nimium (DJ) erit indicabunt: et si ad ni〈-〉
28
gram viriditatem abscisi declinauerint: ae-
29
rem hiemalem qui per vtriusque occasionem ac-
30
cidet significabunt: cunque plures circuli
31
fuerint: plura erunt secundum hęc quę prędixi-
32
mus. ¶ Circulus item qui circa erraticas
33
stellas et ex non erraticis circa lucidas ap〈-〉
34
parebit: ea quę coloribus ipsorum circulorum
35
et earum quę circundant naturis assimilantur
36
significabit. Sellas etiam non erraticas ut
37
pliades alfecca et his similia nobis ob〈-〉
38
seruare conuenit. Quatenus earum in quibus
39
quamplures stellę ad inuicem appropinquant
40
collectiones inspiciamus: et ut earum colo〈-〉
41
res atque quantitates depręhendamus: nam
42
cum apparuerint et ipse maioris luminis
1
maiorisque quantitatis solito fuerint: ven〈-〉
2
torum flatus ex ea parte in qua ipsę constituuntur
3
significabunt. Simili namque modo stellę que
4
proprię assimilantur aladcha velut illę quę
5
nathra vocantur quę et pręsepe dicuntur
6
et his similia: cum in sereno tempore fuerint quasi
7
non apparentes vel spissę multitudinem
8
pluuiarum et aerem hiemalem indicabunt
9
At si clarę fuerint et fulgidę ventos va-
10
lidos annunciabunt. Modus etiam illarum
11
rerum quę in aliquibus temporibus ex
12
habitudinibus alijs contingunt: similiter est.
13
Caudate namque stellę que assimilantur alad〈-〉
14
cha ventos et aeris siccitatem semper osten〈-〉
15
dunt: erit etiam illius quod ex hoc continget
16
fortitudo secundum illarum rerum multitudinem et
17
ipsarum spatij longitudinem: ac stellarum ia〈-〉
18
culatio et earum currere si ab vno angu〈-〉
19
lorum fuerit ventorum flatus illa ex par〈-〉
20
te futuros significabit: et si ex differen〈-〉
21
tibus angulis apparuerint: inordina-
22
tos ventos annunciabit. Quod si a .4.
23
angulis videbitur aerem hiemalem: ex mul〈-〉
24
tis differentiis indicabit: ita quod inde to-
25
nitrua: coruscationes: et his similia pro〈-〉
26
uenire non dubitabimus: eodem quoque
27
modo: cum nubium qualitates lunę floc〈-〉
28
cis assimilabuntur: hiemalem aerem for〈-〉
29
tassis significabunt: Iris etiam quę quan-
30
doque videtur: cum in serenis temporibus ap〈-〉
31
paruerit: aerem hiemalem pręsignabit: cum-
32
que in temporibus hiemalis aeris forma〈-〉
33
bitur: serenum nunciabit. Generaliter autem
34
dicimus quod in maiori parte proprij colo〈-〉
35
res qui apparent in aere qualitates si-
36
miles accidentibus prędictis coloribus
37
significatis indicabunt: nec[*]nec corrupt for hec [(DJ)] igitur vniuersa〈-〉
38
li inuestigatione rerum generalium et parti-
39
cularium generali modo predicta sunt. In
40
subsequentibus vero natiuitatum progno-
41
sticationem velut ordo postulat expla-
42
nabimus.
1
¶ Incipit tractatus .3. libri .4. Ptolo-
2
męi in quo sunt .14. capitula.
Prohoemi〈-〉
3
um istius tractatus.
4
POstquam ac〈-〉
5
cidentia
6
enera-
7
lia in his
8
que ex no-
9
stra obser〈-〉
10
uatione pre〈-〉
11
missa sunt
12
demon-
13
strauimus
14
eo quod eo-
15
rum ob-
16
seruatio
17
ad pręmittendum est conuenientior qua〈-〉
18
liter futura rerum vniuscuiusque hominum in
19
suarum naturarum proprietatibus depręhen-
20
damus: nunc explanare nitemur. hęc igi〈-〉
21
tur pars operis vocatur rerum natiuitatum pro-
22
gnostica. Quod autem istarum duarum specierum
23
vis in via operis et scientię sit vna: scire non
24
est inconueniens. nam solis et lunę stellarum〈-〉
25
que motus vniuscuiusque proprij et generalis
26
accidentis est occasio. differentia vero
27
naturarum eorum quę prędicta sunt et mo-
28
tuum consimilium et obseruatio quos et cęle-
29
stia mouent et ea quę ipsa circundant est
30
occasio per quam erit horum accidentium pro-
31
gnosticatio: pręter quod generalia acciden-
32
tia maiora sunt et alterius suplemento
33
non egent. particularia vero non sic: nec
34
oportet ut ipsarum principij horas in qui-
35
bus cęlestium qualitates ponimus et qui-
36
bus id pręscire vtimur: quod a societate fi〈-〉
37
gurarum quę in ipsis horis formantur signi-
38
ficatur vnum et idem principium esse putemus.
39
Immo quod plura sint initia generalium
40
accidentium existimare debemus: eo quod in
41
toto vnum principium inuenire non possu-
1
mus. hęc vero principia semper non ex ipsis
2
rebus subiectis sed ex rebus circundantibus
3
quę futurorum sunt occasiones inueniuntur.
4
nos etenim in maiori parte cuncta acciden〈-〉
5
tia per grandiores eclipses et per stellas
6
que manifesto motu mouentur inquirimus. In
7
singulis autem hominbus vnde et multa princi〈-〉
8
pia reperiuntur. vnum itaque principium est ini〈-〉
9
tium collectionis quod est in nobis: multa ve〈-〉
10
ro principia respectu primi sunt altera〈-〉
11
tiones quę post hęc ex rebus circundanti〈-〉
12
bus contingunt. vnum igitur initium ad pre-
13
mittendum hoc in loco conuenientius est. ob
14
hoc quod alia omnia non nisi huius occasione pro〈-〉
15
ueniunt. Quapropter cum hęc ita sint: gene-
16
rales proprietates collectionis ex obser-
17
uatione primi initij depręhenduntur: ex
18
reliquis vero principijs id quod in vnaque[*]vnaque corrupt for vnaqueque
19
horarum ex augmento vel diminutione
20
continget secundum hoc quod ex temporum diui-
21
sionibus subiungemus addiscemus.
22
¶ Capitulum .1. in casu spermatis et in exi-
23
tu infantis.
24
QUoniam ad esse hominum
25
temporabile principium ha-
26
betur: est autem hoc princi-
27
pium naturaliter cum sperma
28
cadit: in potentia vero et ac-
29
cidentaliter cum infans hora
30
partus ingreditur. Conuenit his qui horam casus
31
spermatis fortuitu vel obseruando depre-
32
henderunt ut cum corporis et animę qua〈-〉
33
litates proprias scire voluerint: suas ad
34
hoc inuestigationes ex hoc quod figura stel〈-〉
35
larum hac hora proprię id est hora casus sper-
36
matis operatur: accipiant. Quapropter cum ac-
37
ciderit spermati semel in principio quali〈-〉
38
tatem recipere quę sibi ex rebus circun〈-〉
39
dantibus aduenit. licet illa qualitas in
1
hoc ex rebus horis esse corporis continget
2
postea varietur: ipsum cum augmentum ma-
3
teriei sibi tantum simili naturaliter sibimet attra〈-〉
4
het. cunque creuerit illa rerum materies qua-
5
litati prime quę spermati propria est assi-
6
milabitur. Cum autem hora casus spermatis
7
ignorabitur sicut multotiens euenire com〈-〉
8
pertum est: initium quod est infantis exitu ne-
9
cessario conuenit obseruare. Quod idem
10
maximum est initium: nec etiam a primo dif〈-〉
11
fert: nisi in hoc quod subiungitur: per primum
12
itaque principium id quod est ante partum ut pre〈-〉
13
sciatur autem possibile est. nam primum esse
14
principium: alium autem simile fore princi-
15
pio satis enunciari potest: eo quod vltimum eo〈-〉
16
rum: secundm est in tempore: et fortassis eius
17
quantitas est in fortitudine perfectior
18
primo: oportet etiam ut primum initium est
19
sęminis hominis frequentius appelle-
20
tur. Secundum vero esse hominis dicatur ob hoc
21
quod infans ea tunc adipiscitur: quę dum in
22
vtero clauderetur non habebat. et cum hic
23
etiam proprietates quę tantum sunt in homi-
24
nis natura et qualitatem quę sunt corpori ac-
25
cidit acquirit. Item id quod hora partus nos
26
circundat: licet in faciendo natum nihil iu〈-〉
27
uare putetur ut illius cuius est qualitatis exi〈-〉
28
stat: iuuat tamen ut sit eius apparitio eiusque
29
exitus secundum propriam circundantis rei qua-
30
litatem. propterea quod natura post ipsius perfe-
31
ctionem: cum ad exitum moueri facit cum qua-
32
litas qualitati que eum formauit assimilabitur.
33
Oportet igitur ut stellarum qualitatem hora
34
exitus infantis istarum rerum similia ite〈-〉
35
rum significare existimemus non quod ipsa hęc
36
operetur: sed necessario et naturaliter
37
in fortitudine opifici assimilatur. ¶ At
38
quoniam in hoc sermone nostra inten〈-〉
39
tio ut hanc scientię partem solerti tra-
40
mite manifestemus sicut promisimus
41
in huius libri primordio: vbi ad hanc
1
prognosticandi modum perueniri posse pro〈-〉
2
bauimus et quoniam antiquissima via prognosti〈-〉
3
candi quę est secundum omnium stellarum vel plurium
4
commixtionem multorum est modorum: et fere
5
infinita. cum quis eam plane et aperte perscru〈-〉
6
tari tentauerit. Maxime autem in futuris
7
particularibus que a naturarum speculato〈-〉
8
ribus inquiruntur: quod in narrationibus quę
9
ab ipsis dicta fore dicuntur inueniri potest:
10
et propter eius vsus grauitatem et eius explana〈-〉
11
tionis difficultatem nos hęc prętermitte〈-〉
12
re deliberauimus. Illius autem magisterij pro-
13
gnosticatonem per quam vnaqueque specierum
14
in perscrutandi modo depręhenditur: mani〈-〉
15
festare necnon vires opifices proprie stel-
16
lis cum perfectione per hoc quod consequi potest
17
via naturalis coniecturę compendiose nar〈-〉
18
rare intendimus. nec oportet ut ad quali〈-〉
19
tates rei circundantis per quas vnumquodque ac-
20
cidens quod accidit homini depręhenditur nostra
21
tradatur intentio. Sed generaliter conuenit
22
vt vires corporum opifices cum locis sibi
23
consimilibus coniungamus super victorię domina〈-〉
24
tionisque modum: sicut in emissione sagictę
25
facimus. at futuri quod in hac subiecta specie per
26
multarum naturarum collectionem colligitur
27
ei qui super ipsum ita deliberauerit et perspi〈-〉
28
caciter inquisierit. sicut sagictator cum be〈-〉
29
ne ei euenit ad signum obseruationem reli〈-〉
30
quimus. Nostri vero sermonis initium in re〈-〉
31
bus vniuersalibus in principio quod est in
32
exitu infantis apparentibus: velut congruo
33
conueni ordini ponemus. cum per hoc
34
principium ad esse omnium rerum hanc natu〈-〉
35
ram habentium: sicut diximus peruenire
36
possimus proprietates autem quę hora ca〈-〉
37
sus spermatis innascuntur: per hanc eandem
38
obseruationis speciem ab illo qui solas pro〈-〉
39
prietates quę in ipsa eadem collectione
40
fuerint sagaciter perscrutabitur et subtiliter
41
inuestigauerit depręhenduntur.
1
¶ Capitulum .2. in scientia gradus ascendentis.
2
CUm in re prima quę sub〈-〉
3
stentaculum est: quod est gra〈-〉
4
dus ascendentis: hora exi〈-〉
5
tus infantis multotiens
6
innascatur dubietas: eo quod
7
in maiori parte horam in-
8
gressiois absque scrupulo scire nequit nisi
9
qui inter omnia horarum instrumenta per solum
10
astrolabium obseruauerit: alia quippe ho〈-〉
11
rarum instrumenta quibusquam plures eorum qui
12
versantur in his inspiciunt multum fortasse
13
falluntur et a veritate declinant. Illis ete〈-〉
14
nim quibus sol indicat horam propter eorundem de〈-〉
15
clinationem in positione scioterorum et ex scio〈-〉
16
terorum tortuositate contingit. Instrumen-
17
tis autem horarum que per aquarum decursus ada〈-〉
18
ptantur: euenit ex aquarum retentione et de-
19
cursus differentia. que per differentes oc〈-〉
20
casiones vel per quamlibet vllam occasionem
21
ei contingentem aduenit: necessario conue〈-〉
22
nit ut viam qua gradus circuli signorum: qui
23
secundum naturalem rationem consecutiuam debet
24
esse ascendens: depręhendi possit indice〈-〉
25
mus. Postquam gradum ascendentis fere de〈-〉
26
pręhendemus in via ascensionum per horam
27
quę nobis attribuitur. Oportet igitur ut gra〈-〉
28
dum coniunctionis vel preuentionis que ante
29
natiuitatem ipsi proprior fuerit inuenia〈-〉
30
mus et eum veraciter addiscamus. Quod si fu〈-〉
31
erit illud quod inuenerimus coniunctio vtri〈-〉
32
usque luminaris gradum accipiemus. Si au〈-〉
33
tem pręuentio fuerit: gradum luminaris
34
super terram existentis obseruabimus Post
35
hęc cui planetarum natiuitatis hora illius
36
gradus dispositionem habere conuenit in〈-〉
37
quiremus. Generaliter autem via qua planetę
38
conuenit dispositio. his .5. rebus explicatur
39
quę sunt triplicitas: domus exaltatio: ter〈-〉
40
minus: et apparitio: vel solis affinitas in
41
figura: eritque loci illius dispositio: pla〈-〉
1
netę qui habuit in eo plus vna istarum
2
fortitudinum vel omnes. At si vni planetę hęc
3
omnia vel plura inuenerimus eius gradum ex
4
signo in quo fuerat ipse natiuitatis ho〈-〉
5
ra veraciter inuentum obseruabimus dice-
6
musque quod gradus signi per ascensiones fe〈-〉
7
re accepti: qui ei in numero ęquatur sit gradus
8
ascendentis. Si autem duos vel plures pla〈-〉
9
netas inuicem associari inuenerimus: aspi〈-〉
10
ciemus numerum quem vnusquisque peram〈-〉
11
bulauerit hora natiuitatis et quicunque
12
numerus fuerit proprior ascendentis gra〈-〉
13
dui qui nobis per ascensiones apparuerit
14
ipse erit ascendens hore natiuitatis. Quod
15
si numerum graduum duorum vel plurium pla〈-〉
16
netarum proprię numerum ascendentis gra-
17
dus qui nobis per ascendens exiuit in-
18
uenerimus illum qui plures auctoritates
19
habuerit in angulis: et cuius fuerit haiç:
20
in hoc mutabimur. At si longitudo gra〈-〉
21
dus almudebir a gradu ascendentis absque
22
subtili obseruatione reperto: maior fue-
23
rit longitudine sui ipsius a gradu medij
24
cęli ipsa eadem via exquisito: illum eundem
25
numerum gradum medij cęli constituemus per
26
quem alios angulos coęquabimus.
27
¶ Capitulum .3. in paritione locutionis na〈-〉
28
tiuitatum.
29
POst pręmissam istarum re-
30
rum positionem subiunge〈-〉
31
mus quod generales natiui〈-〉
32
tatum obseruationes: ordi-
33
nata et competenti parti〈-〉
34
tione quis partiri volue〈-〉
35
rit: inueniet quod eorum ad que naturali calle
36
peruenitur: quędam sunt accidentia quę ante
37
partum contingunt: ut loqui de parentibus
38
Quędam autem eorum sunt accidentia quę ante
39
partum et post partum accidunt ut sermoci〈-〉
40
nari de fratribus. At illa quę ipsa eadem
1
hora partus eueniunt non sunt vnum et idem
2
plane et apertum velut hęc que prędiximus
3
Accidentium vero postremum quod sciri potest
4
illod esse dicitur quod post partum accidet. Hanc
5
autem speciem multorum modorum multarumque
6
partium fore non dubitatur. Ex his igitur que
7
in ipsa eadem hora partus eueniunt illa
8
que scire volumus sunt loqui de maribus feminis: et
9
vtrum geminos an plures parturiens pa〈-〉
10
riet: loqui etiam de formis monstruosis nec〈-〉
11
non ex his qui nunquam crescent: ex his autem quę
12
post partum: ea que scire querimus: sunt sermo-
13
cinari de vita: eo quod eorum qui non crescunt
14
narrationibus non adherent. Post hęc autem
15
loqui de forma corporis: et ex infirmitati〈-〉
16
bus atque impedimentis corpori contingen〈-〉
17
tbus: deinceps de qualitatibus animę et illius
18
accidentibus sermocinari. Deinde loqui
19
de fortunio et infortunio nati: et de re-
20
gno ac exaltatione illiusque sublimitate
21
postea ipsius et esse in hoc quod ex operibus effi-
22
ciet enarrare. Deinceps de eius coniugio
23
sermocinari: ac de mora cum vxore facien〈-〉
24
da. et ex hoc quod de infantibus ei continget
25
nec non ex eius commixtione ac familiari〈-〉
26
tate cum hominibus et ex amicis ipsius. Deinde
27
peregrinationes ostendere. postremo qui-
28
dem modum sue mortis indicare quod infor〈-〉
29
titudine locutioni quę fit de vita assimi-
30
latur. Illius tamen ordo post hęc prędicta
31
ponendus est. Nos autem horum vniuscuius-
32
que modum generaliter enarrabimus et cum so〈-〉
33
lis nostrę narrationis fortitudinibus hoc
34
operantibus ista dicemus: sicut superius ma〈-〉
35
nifestauimus. ea vero quę a quamplurimis
36
stulte superflueque prolata sunt: in quibus non
37
est sermo probabilis: qui occasionibus per pri〈-〉
38
mam naturam existentibus conueniat: postpo〈-〉
39
nemus et ex his id ad quod peruenire possu-
40
mus non per sortes neque per numeros in qui〈-〉
41
bus occasiones per quas hoc oporteat
42
esse non habentur. Sed per planetarum figurarum
1
earumque similitudinum cum suis locis ob-
2
seruationes inuestigabimus. Quapro〈-〉
3
pter ne verbum hoc in vnoquoque pręscri〈-〉
4
ptorum capitulorum retractare sit opus
5
in omnibus generaliter nos hic proferre con-
6
uenit. ¶ Ex capitulis igitur obseruationis
7
natiuitatum locum circuli signorum qui speciei
8
illius quesiti capituli assimiletur: con-
9
sideremus. velud est loci medij celi cum
10
operibus: et loci solis cum re patris simi-
11
litudo. postea planetas quibus ex predictis
12
.5. specibus illius loci dispositionem habere
13
conuenit: obseruemus. et si vnus plane〈-〉
14
ta omnibus his modis ipsi loco dominabi〈-〉
15
tur illius rei quesitę dispositionem attri〈-〉
16
buemus ipsi. Si autem duo vel tres ei do〈-〉
17
minentur: illi qui plurium numerorum for〈-〉
18
titudinem habuerit: dispositionem dabi〈-〉
19
mus. Deinde futuri qualitatem considere〈-〉
20
mus: cuius inuestigatio erit ex naturis
21
illarum stellarum quibus dispositio con〈-〉
22
uenit: et ex naturis signorum in quibus planete fue〈-〉
23
rint necnon ex locis similibus. post hoc
24
inuestigationem quantitatis futuri ex
25
eorum viribus accipiemus: considerando
26
vtrum in suis qualitatibus fortes extite〈-〉
27
rint in mundo et in natiuitatibus: an si
28
contrarium fuerit. ¶ In mundo quidem for〈-〉
29
tiores dicuntur existere: cum in locis sibi
30
proprijs vel similibus fuerint: et cum ori〈-〉
31
entales etiam extiterint et aucti numero.
32
In natiuitatibus vero fortiores erunt:
33
cum in angulis vel in locis ad angulum
34
ascendentibus fuerint. maxime autem in
35
duobus primis qui sunt ascendens et cę〈-〉
36
li medium. ¶ Debiliores autem erunt in mundo
37
cum in locis extraneis vel sibi dissimili〈-〉
38
bus extiterint: aut cum occidentales vel
39
in itinere diminuti fuerint: at in natiui〈-〉
40
tatibus tunc erunt debiliores: cum ab an〈-〉
41
gulis recesserint. ¶ Spatium quoque tempo〈-〉
42
ris futuri considerabimus inuestigando
43
vtrum respectu solis ascendentis: matuti〈-〉
1
nales an vespertini fuerint: Duę namque
2
primę quartę vtriusque eorum: et due per
3
diametrum eius oppositę sunt matutina〈-〉
4
les: reliquę vero sunt vespertinales. ¶ Con〈-〉
5
siderabimus etiam si fuerint in angulis:
6
vel ad angulos ascendentibus. Si ma〈-〉
7
tutinales igitur vel in angulis fuerint:
8
acutioris erunt operis. Si vero vesper〈-〉
9
tini vel ascendentes ad angulos extite〈-〉
10
rint: tardioris operis esse dicentur.
11
¶ Capitulum .4. in parentibus.
12
PRima namque via quam in
13
vniuscuiusque istarum speci〈-〉
14
erum inuestigatione semper
15
imitari debemus: est hu〈-〉
16
iusmodi. nos itaque nunc a
17
primo capitulo quod est ca〈-〉
18
pitulum in locutione parentum: exordium
19
faciemus: velut ordini quem mox enunti-
20
auimus conuenire videtur. Solem igitur
21
et saturnum patribus: lunam autem et vene〈-〉
22
rem matribus: naturaliter assimilari di〈-〉
23
cemus. Quapropter quemadmodum harum
24
stellarum qualitates ad inuicem et cum
25
alijs inuenientur: ita fore parentum qua〈-〉
26
litates nobis existimare conuenit. eorum
27
etenim fortunium et infortunium: necnon
28
et regnum ex stellarum vicinitate cum lu〈-〉
29
minaribus nobis considerare conueni〈-〉
30
ens est. nam cum vtrumque a fortunis que fue〈-〉
31
rint ex eorum haiç et in duobus signis
32
eorundem vel in signis ea sequentibus
33
circundabitur: esse parentum egregium fo〈-〉
34
re significabunt. Maxime aut cum pla〈-〉
35
netę circundantes solem matutinales: cir〈-〉
36
cundantes vero lunam vespertinales exti〈-〉
37
terint: tunc enim erit eorum positio conue〈-〉
38
niens. Item si saturnus et venus orienta〈-〉
39
les fuerint in almugea sibi propia. vel
40
si fuerit in angulis manifestum fortuni〈-〉
41
um parentum ex hoc significare debe-
42
mus secundum quantitatem vtrique ipsorum conue〈-〉
1
nientem. Si autem horum contrarium fuerit: vt lumi〈-〉
2
naria scilicet sint cursu vacua et a nullis stellis
3
circundata: parentum declinationem ac vi〈-〉
4
litatem significabunt. Maxime vero si po-
5
sitio veneris et saturni fuerit inconueni-
6
ens: quod si planetę ex eorum haiç non existentes
7
ea circundent. Quemadmodum contingit cum
8
mars post solem: saturnus vero post lunam
9
ascenderit: nec etiam loca fortunarum re-
10
spectu luminarium conuenientia fuerint: nec ex
11
eorum haiç: miseram vitam parentum et ipsorum esse
12
destructionem: nobis ex hoc significare non
13
disconuenit. Si autem pars fortunium signifi〈-〉
14
cans: cuius mentionem faciemus: stellis solem
15
vel lunam circundantibus: apta conuenien〈-〉
16
tia coueniens fuerit in natiuitatibus pa-
17
rentum substantia saluabitur: atque durabit. Quod
18
si pars fortunium significans non extiterit:
19
velud diximus. Aut si horum contrarium fuerit:
20
nec fortune circundederint luminaria: vel
21
si circundantes fuerit infortune: non proficiet
22
parentum possessio sed nocebit. Longitu〈-〉
23
dinem autem vite parentum: eiusque breuitatem
24
ex stellarum societatibus in figuris consi〈-〉
25
derabimus. ¶ De patris igitur vita dica-
26
mus. Cunque iupiter et venus in figura quo〈-〉
27
libet modo soli vel saturno associantur.
28
Aut cum iupiter item veneri associatur:
29
fueritque solis et saturni apta societas: vel
30
si coniuncti aut in trino vel sextili aspe〈-〉
31
ctu fuerint et vterque fortis: longam patris
32
vitam ex hoc annunciabimus. Si vero for〈-〉
33
tes non fuerint: non erit hoc ita: pręter
34
quod vite breuitatem veraciter non signifi〈-〉
35
cabunt: hoc autem si non sic euenerit: sed su〈-〉
36
pra solem vel saturnum mars eleuatus
37
fuerit aut si sequatur eos: nec soli satur-
38
nus conueniens fuerit sed in eius aspe〈-〉
39
ctu .4. vel per diametrum opposito: vel
40
si vterque fuerit ab angulo remotus: pa-
41
tris debilitas significabitur. At si in an〈-〉
42
gulis vel in locis ad angulos ascendenti-
43
bus fuerint: breuem vitam parentum aut nocumentum
1
significabunt. cum enim duobus primis angulis: que
2
sunt ascendens cęlique medium steterit: vitę
3
breuitatem indicabunt. Cum autem in duobus
4
alijs extiterint qui sunt occidens: et angu〈-〉
5
lus terrę: vel in locis ad ipsos ascendentibus impe〈-〉
6
dire dicuntur. Cum mars etiam solem predicto modo aspe〈-〉
7
xerit pater subita monte migrabit: aut in ipsius
8
luminibus impedimentum continget. si vero saturnum aspe-
9
xerit: patri mortem aut febrem cum tremore vel
10
impedimentum ex abscisione seu combustione futu〈-〉
11
rum significabit. rursus cum saturni figura
12
respectu solis inconneniens[*]inconneniens corrupt for inconveniens fuerit: occasione mor〈-〉
13
borum: ex humoribus nociuis accidentium mors
14
patri eueniet. ¶ Item de vita matris agamus. cum
15
igitur in figura lunę seu veneri iupiter vel venus
16
iterum lunę associabitur siue cum ea seu in
17
eius aspectu trino vel sextili fuerit et vtre〈-〉
18
que fortes: vitam matris elongabunt. At si
19
lunam mars aspexerit vel venerem secutus
20
fuerit: aut in ipsius aspectu .4. vel per dia〈-〉
21
metrum opposito remanserit seu si satur〈-〉
22
ni qualitas respectu lunę istius qualita〈-〉
23
tis extiterit: si ipsi minuti cursu fuerint
24
vel ab angulo recesserint: in morbos et
25
egritudines solummodo matres illaquęari
26
designabunt. Sed si aucti cursu fuerint
27
vel in angulis: matrum vitam abreuiabunt:
28
aut eis impedimentum inferent abreuia〈-〉
29
bunt quippe vitam cum in orientalibus
30
angulis fuerint vel in ascendentibus ad
31
eos. In occidentalibus autem angulis vel
32
in ascendentibus ad ipsos cum fuerint: eis
33
impedimentum adducent: cum modo namque
34
prędicto lunam mars viderit: fueritque lu〈-〉
35
na orientalis repentina: mors matrum vel suo〈-〉
36
rum oculorum impedimentum inde proueniet. Si vero
37
fuerit occidentalis earundem mors ex abor-
38
sibus vel ex his similibus accidet aut occasione
39
incisionis et combustionis eis impedimentum
40
eueniet. Si venerem autem mars aspexerit:
41
erit earum mors per febres et infirmita〈-〉
42
tes ex visus offuscatione contingentes
43
ac per humores subito decurrentes.
1
cunque lunam saturnus aspexerit: mortem vel
2
egritudinem generabit: luna vero cum orien〈-〉
3
talis fuerit per febres cum tremore mor-
4
tem annunciabit: et cum fuerit occidentalis
5
occasione corrodentium apostematum et con〈-〉
6
mestionum vel in muliebribus membris con〈-〉
7
tingentium illud eueniet. ¶ At sciendum quod
8
species particularium impedimentorum vel
9
infirmitatum seu mortis quę parentibus
10
accidunt signorum qualitates que cum his quę
11
prędiximus: nobis obseruare conuenit. In
12
quibus stellę proprię qualitatis opifices in〈-〉
13
uenientur: necnon signorum qualitates quo〈-〉
14
rum mentionem faciemus: et quorum etiam esse
15
explanabimus. cum res natiuitatum enarra〈-〉
16
bimus: et ut in die proprie solem et venerem: in
17
nocte vero saturnum et lunam obseruemus. Il〈-〉
18
lud etiam quod ad inuestigandas residuas
19
res particulares parentum nos obserua-
20
re oportet est: ut locum patris vel matris
21
qui secundum haiç fuerit ascendentis loco po〈-〉
22
namus: et omnes eorum res obseruemus: sicut
23
ipsis parentum natiuitatibus facimus: quem-
24
admodum in sequentibus probauimus ex ac-
25
cidentalibus et opificibus modis: qui in ge〈-〉
26
neralibus speciebus inueniuntur. Modorum
27
autem coadunationis occasionum ad inuicem
28
nobis hic et vbique memoriam habere conue-
29
nit: ut consideremus quod cum planetę qui locis
30
exquisitis dominabuntur vnius speciei non fu〈-〉
31
erint: sed ex speciebus differentibus vel con〈-〉
32
trarium operantibus ex planetis quorum vires super
33
ipsum sunt maioris auctoritatis: illum qui ma〈-〉
34
iores auctoritates habuerit: accipiemus
35
ita ut et ipse rei futurę conueniat et per ipsum
36
istarum rerum naturę contingant. Quod si eorum
37
auctoritates ęquales extiterint: et stellę
38
cum eis eleuatę fuerint: leuiter ad notitiam
39
rei coadunate ex istarum naturarum diffe-
40
rentium commixtione perueniemus. Si autem fue〈-〉
41
rint separate: id quod ex accidentibus ei assimila〈-〉
42
tur secudum horas particulares vnicuique ipsorum
1
attribuemus. Sed illis qui matutinales
2
fuerint attribuemus primitus: illis vero
3
qui vespertinales extiterint posterius. Ne〈-〉
4
cessario tamen oportet ut ex principio eis as〈-〉
5
similetur. nam si sic se non habuerit nil futu-
6
ri facere poterit: cum nullam retinuerunt so-
7
cietatem in principio. prima vero disposi-
8
tio non est occasio futuri temporis: sed qualitas
9
stellę que respectu solis et anguli mundi do〈-〉
10
mina dispositionis fuerit tempore natiuitatis.
11
¶ Capitulum .5. in fratribus et sororibus.
12
EX prędictis igitur locum pa〈-〉
13
rentum probauimus: locum
14
vero fratrum si quis iuestiga〈-〉
15
tione generali perscrutetur:
16
et sua perscrutatione quanti-
17
tatem possibilem non pretereat
18
quę ad inquirendam notitiam numeri fratrum
19
veraciter esse potest: rem fratrum qui eiusdem ma〈-〉
20
tris sunt naturali modo scire poterit ex
21
signo medij cęli: aut locum matris. locum
22
quidem dicimus in quo venus in die et luna
23
fuerit in nocte. At quia signum hoc et signum
24
quod ad ipsum ascendit locus matris sunt quo
25
res filiorum eius depręhenduntur: eum locum fra〈-〉
26
trum esse oportet. Huic ergo loco si pla-
27
netę fortune in figura associantur: fratrum
28
multitudinem inde iudicabimus: huius autem
29
existimationem rei ex numero istorum pla〈-〉
30
netarum assumemus. Considerabimus etiam
31
si fuerit in signis vnius imaginis vel du-
32
orum corporum. quod si planetę infortune super
33
hunc locum eleuati fuerint vel eum ex oppo〈-〉
34
sitione aspexerint: paucitatem fratrum indica〈-〉
35
bunt: maxime autem si sol cum eis extiterit.
36
Si vero fuerint in angulis et proprie in ascen〈-〉
37
dente: fueritque planeta in istorum aliquo lo-
38
corum existens saturnus: in virginibus et ma〈-〉
39
ioribus fratribus hoc esse significabit. Si
40
autem mars fuerit: aliorum fratrum numerum: per
1
mortem abreuiabit. Qualitas quidem pla〈-〉
2
netarum qui sunt datores fratrum si fuerit
3
in positione conueniens: fratres potentes
4
et exaltatos existimemus oportet. Si autem
5
in contrarium fuerit imbecilles erunt et impo-
6
tentes. At si planetę infortunę super dato
7
res eleuentur: vel si eos sequantur: breuis vi-
8
tę iterum erunt: masculorum datores sunt
9
planetę masculini in suis qualitatibus
10
mundi: largitores aut feminarum: sunt fe〈-〉
11
minini in suis qualitatibus mundi. Orien-
12
tales item primos largiuntur fratres: occi-
13
dentales postremos. Rursus cum in figu〈-〉
14
ra largitores associentur signo rem fra〈-〉
15
trum significanti societate conuenienti
16
fratrum concordiam significabunt: et si cum par〈-〉
17
tes iterum fortunę conuenerint fratrum soci〈-〉
18
etatem in suis rebus indicabunt. Si vero
19
fuerint in signis nullam ad inuicem societa〈-〉
20
tem habentibus vel si qualitatem predictę qua〈-〉
21
litati contrariam habuerint: voluntatem fra〈-〉
22
trum ad discordiam et inuidiam significa〈-〉
23
bunt: et eos deceptores esse demonstra〈-〉
24
bunt: si quis autem vnamquamque rem fratrum plus-
25
quam supradictum sit: inuestigando perscru-
26
tari voluerit: satis hoc agere poterit: si
27
loco ascendentis largitores planetas con〈-〉
28
stituerit: et tunc omnes eorum res quemadmodum
29
in natiuitatibus facimus obseruauerit.
30
¶ Capitulum .6. in masculinis et femininis
31
POstquam naturali calle fra-
32
trum enarrationem expla〈-〉
33
nauimus quod in ipso nato
34
cotinget subiungamus opor〈-〉
35
tet: et masculorum femina-
36
rumque considerationem pri〈-〉
37
mitus indicemus: cuius obseruatio non
38
vnius modi est nec ab vna re: sed ab vtroque
39
luminari: et ab ascendente necnon a pla〈-〉
40
netis in hoc auctoritatem habentibus acci〈-〉
1
pitur: hoc autem ex qualitate qua hora casus
2
spermatis fuerit proprie depręhendemus.
3
In vniuersali vero modo: per qualita-
4
tes hora natiuitatis apparentes hoc in〈-〉
5
dicabitur: nobis quoque generaliter obser-
6
uare conuenit: si hęc tria loca pręfata: et
7
planetę eis omnibus vel pluribus dominantes
8
masculini fuerint quia natus erit ma-
9
sculus. et si feminini fuerint erit femina
10
et sed hoc supra natum iudicabimus: opor〈-〉
11
tet etiam ut loca et planetas masculinos
12
ac femininos consideremus: quemad-
13
modum in huius libri principio monstra-
14
uimus. demonstrauimus inquam ex natu〈-〉
15
ris signorum in quibus fuerit et ex naturis
16
ipsorum planetarum: necnon ex eorum qua-
17
litatibus respectu mundi. cum orienta〈-〉
18
les namque fuerint masculiniçant: femini〈-〉
19
çant vero: cum occidentales extiterint.
20
Item ex eorum qualitatibus respectu
21
solis: masculiniçant namque cum matuti-
22
nales fuerint: vespertinales existentes
23
feminiçant. Ex his igitur omnibus quod
24
genus in nati constitutione secundum maiorem
25
partem incurrit coniciamus oportet.
26
¶ Capitulum .7. in natiuitate gemino-
27
rum.
28
SImili quippe modo no〈-〉
29
bis in geminis et eis plu〈-〉
30
ribus: esse eorundem prę-
31
dictorum locorum id est lumi〈-〉
32
narium et ascendens ob〈-〉
33
seruare conuenit: hoc autem
34
ex collectionibus euenire manifestum est
35
si pręfatorum locorum duo vel tria fuerint
36
in signis duum corporum: maxime autem cum
37
planetis illorum dispositoribus idem ite〈-〉
38
rum accidens contigerit ut quidam scilicet
39
eorum sint in signis duum corporum: fue-
40
rintque quidam eorum bini et bini vel plures
1
in dispositione. et si loca dominantia signa
2
duum corporum extiterint: et cum hoc cum pluri〈-〉
3
bus in figura planetis associentur: erunt
4
nati plures duobus. Eorum quoque nume〈-〉
5
rum nonnunquam augmentat planeta qui hanc
6
proprietatem habuerit. Generis autem nati
7
notitiam auget planetarum genus: qui soli
8
et lunę ascendentique signo associantur in fi〈-〉
9
gura quę masculinis et femininis secundum
10
pręmissum modum in nascendi fortitudine
11
superaddit. hec vero qualitas si signum ascen-
12
dens et luminaria non continuerit: sed eius
13
loco medij cęli locus sit inuentus fuerit: ha〈-〉
14
rum matrum partus secundum maiorem partem ge〈-〉
15
minorum vel plurium erit. ¶ Quod autem propri-
16
um in trium masculinorum parturitione est: vt
17
quemadmodum contingit in albetatraç qui
18
sunt reges: contingat vt saturnus scilicet et iu-
19
piter ac mars cum pręfatis locis in duum
20
corporum signis existant. et est proprium
21
in parturitione trium feminarum: vt id quod
22
in alchatis contingit: eueniat vt luna vi-
23
delicet ac venus ac mercurius femininus
24
in prędictis locis permaneant. In duorum
25
masculinorum ac vnius feminę parturiti〈-〉
26
one proprium est vt contingat sicut contin〈-〉
27
git illis qui diasaccora vocantur: vt satur〈-〉
28
nus scilicet et iupiter ac venus in illis sint lo-
29
cis. Parturient etiam duas feminas et
30
vnum masculum cum id euenerit: quod illis qui
31
dimantarcoris appellantur: euenisse dici〈-〉
32
tur: vt luna scilicet et venus ac mars: illis in lo〈-〉
33
cis existant. Secundum hunc vero modum fre-
34
quenter contingit vt natus non perficiatur: et
35
vt in ipsius natiuitate quędam impedimen-
36
ta corpori accidentia contingant. In ipsius
37
etiam quibusdam membris id ex quo nullus
38
timor perueniet absque perfecta occasione
39
contingit. aut erit in eis quoddam horum
40
accidentium secundum partem rei que non apparet.
41
¶ Capitulum .8. in monstruosis signis.
1
ILlud quidem quod nullatenus
2
a nostro recedit intellectu
3
est monstruosarum figura〈-〉
4
rum enarratio. Dicemus igitur
5
primitus quod in his lumina〈-〉
6
ria frequentius inueniuntur
7
remota vel ab ascendente disiuncta: et quod
8
ab infortunijs anguli continentur. Cum hoc
9
igitur sic inuentum fuerit: conuenit si hoc
10
illud fore contigerit quod in miseris et infor〈-〉
11
tunatis natiuitatibus multotiens euenire
12
dicitur. et si natiuitates ille monstruosa〈-〉
13
rum figurarum non fuerint: vt pręteritam
14
coniunctionem vel preuentionem obseruemus:
15
qtūs[*]qtūs probably abbreviated for quatenus coniunctionis vel preuentionis: nec〈-〉
16
non loci luminarium natiuitatis hora: di-
17
spositores planetas depręhendamus.
18
Quoniam si loca eorum in natiuitatibus: et lo-
19
cus lunę vel ascendentis iterum omnia scilicet vel plura
20
loco coniunctionis vel preuentionis non allige〈-〉
21
retur: erit natus forme monstruose. hec
22
autem si sic fuerint et cum hoc in quadrupe-
23
dibus vel feralibus signis luminaria re〈-〉
24
periremus: fuerintque infortune in angulis
25
existentes: non erit natus ex hominibus. Si qua
26
vero fortunarum cum luminaribus testimo-
27
nium non habuerit: sed eis infortunę testi〈-〉
28
ficatę fuerint. natus non erit domesticus
29
eritque natura ipsius ex ferarum impedientium
30
naturis. ¶ Quod si iupiter aut venus lumi-
31
naribus testificentur: erit natus ex animalibus
32
domesticis: vt sunt canes: furones: et his
33
similia. ¶ Si mercurius autem testificetur:
34
natus erit ex animabus quibus opus habent et
35
vtuntur homines: vt ex gallinis: porcis: bobus
36
capris: et his similibus. At si luminaria mo〈-〉
37
uentur in signis quorum imagines sunt hominis
38
omniaque similiter fuerit: natum ex hominibus vel
39
ex his quę cum hominibus conuersantur fore non
40
dubitamus: preter quod cum monstruosam for〈-〉
41
mam habere dicemus. ¶ Qualitatis autem
42
istius notitia eiusque proprietas erit hoc
1
in loco iterum ex figuris signorum in quibus
2
infortunę steterint: quę luminaria vel an〈-〉
3
gulos continuerunt. Item si signa fortu〈-〉
4
narum hoc in loco nulli prędictorum lo-
5
co testificetur: erit natus non loquens:
6
eiusque fortuna veraciter et perfecte mu〈-〉
7
tabitur. Si iupiter autem vel venus te-
8
stificetur: nati proprietas in quo fuerit
9
illa mutatio erit vt honoretur et sublimetur
10
eo quod ex hoc illa figura armasorodhotis
11
continget id est figura ex venere et mercu〈-〉
12
rio denominata: necnon figura que nun〈-〉
13
cupatur arfocaraçietu: et his similia.
14
¶ Mercurius ipse si testificetur: fiet na〈-〉
15
tus cum his somniorum interpretator:
16
et ex his erit eius victus pręter quod surdus
17
erit et absque dentibus. In alijs vero re-
18
bus erit conuenientis naturę et subdolus
19
ac deceptor.
20
¶ Capitulum .9. in his qui non creuerunt.
21
POstquam eorum qui non cre-
22
uerint sermocinatio re-
23
stat de illorum elocutione
24
quorum per natiuitatis
25
hora contingentia noti-
26
tiam habere querimus.
27
Hanc autem enarrationem ob hoc quod istud
28
quesitum capitulum ab istorum duorum
29
vtroque modorum non longe remouetur:
30
quandoque locutioni de vita adherere:
31
quandoque vero illi contrariam esse: eo
32
quod huiusmodi inuestigationis vis quibus〈-〉
33
dam variationibus alteratur: sciendum est:
34
Sermo namque vitę non est nisi in his om
35
nibus qui vitam senserunt. Hi autem sunt
36
quorum vita solari circuitione quod est vuius
37
anni spatium nequaquam minor habetur. vita
38
vero que est in fortitudine est id quod minus
39
esse dicitur: vt sunt menses dies: et horę. Eo〈-〉
40
rum autem qui non creuerint sermocinatio est
1
eorum locutio qui ad aliquod istorum predicto-
2
rum temporum non peruenient. sed in breui tempore propter
3
mali et nocumenti superfluitatem morientur
4
Quapropter vitę inuestigatio multarum est partium
5
Illorum autem qui non crescent: vna est et plana.
6
Generaliter igitur cum luminarium aliquod in angu〈-〉
7
lorum aliquo fuerit: eique associetur infortunarum
8
altera in longitudine que cum eo fuerit gradu per
9
gradum. vel fuerit in figura equicrutia[*]equicrutia corrupt for equicruria: nec
10
fortunarum aliqua ei associetur in figura: fuerit〈-〉
11
que dispositor loci luminarium in locis infortu〈-〉
12
narum: natus non viuet sed mox morietur.
13
¶ Quod si fuerit in figura equicrutia[*]equicrutia corrupt for equicruria sed in proie〈-〉
14
ctione radiorum infortunarum a locis lumiarium ad
15
ipsum ascendens: fuerintque infortunatores duo:
16
alterum vel vtrumque luminarium infortunantes
17
ad ipsorum duorum loca vel alterius ascenden〈-〉
18
tes. Aut si in eius vel eorum oppositione fuerit
19
seu sui namque infortunarum alterum luminarium
20
infortunauerit cum eorum altera fuerit oppo〈-〉
21
sita: altera quidem ad luminaris locum ascen〈-〉
22
derit: natum vitam non habere minime dubi-
23
tabitur. Quoniam maximum nocumentum quod est in
24
hoc: valitudinem et profectum qui ex longitu〈-〉
25
dine loci ad localium narium ascendentis in
26
vitę spatio prouenit: destruit et occultat
27
Id autem quod proprie solem impedit ex his que sunt
28
in loco qui ad ipsius locum ascendit mars esse di〈-〉
29
citur: lunam vero saturnus. At in eorum oppositone
30
vel cum ad ipsam ascenderit: contingit contrarium.
31
Solem etenim saturnus: lunam vero mars impe-
32
dit. Maxime autem cum locis luminarium et
33
ascendentis: dispositores eorum existendo
34
dominentur. Et si duas oppositiones habue-
35
rint: fuerint luminaria infortunę in angulis vel in
36
equicrutia[*]equicrutia corrupt for equicruria figura: mortui vel semimortui
37
nascuntur infantes. Quod si hoc ita contingit et
38
ab altera fortunarum lumiaria separata. vel in
39
figura fuerit ei associata: et peruenerint ra〈-〉
40
dij ad precedentes partes: viuet natus secundum signifi〈-〉
41
cationem numeri graduum qui fuerint iter alhileg et
42
propioris fortune radios ex numero mensium uel dierum
1
aut horarum: secundum eorum infortunij quantita〈-〉
2
tem quę sunt huius occasio. At si infor〈-〉
3
tunarum radij ad precedentes partes lumi〈-〉
4
narium: fortunarum vero ad sequentes perue〈-〉
5
nerint: natus crescet et viuet. Item cum
6
eleuabuntur infortune super associantes for〈-〉
7
tunas in figura: erit natus misere quali〈-〉
8
tatis et imbecillis. quod si fortunę eleuabuntur
9
natus cum parentibus non morabitur. et si
10
altera fortunarum cum luna pariter oriatur:
11
vel ieccisal habeat et altera infortunarum oc-
12
cidat: natus a parentibus nutrietur: hoc igi〈-〉
13
tur iterum modo multorum natorum erit ob-
14
seruatio: cum stellarum aliqua duobus plu〈-〉
15
ribusue modis in figura societatem habentium
16
in occidente fuerit: infans semiuiuus ori〈-〉
17
etur: aut velut carnis frustum: aut imperfe-
18
ctę creationis: et si altera infortunarum super
19
eam eleuetur: non nutrietur natus vel non
20
habebit vitam secundum hoc quod per istud contingit.
21
¶ Capitulum .10. in spatio vite.
22
EOrum quidem accidentium que
23
post partum contingunt: enar〈-〉
24
ratio. Primum est vitę ser〈-〉
25
mocinatio: eo quod eorum qui
26
primitus ordinauerunt ex
27
his omnibus quę raro contin-
28
gunt tractare: qui ad tot anuos[*]anuos corrupt for annos vite non
29
peruenerit in quibus ista perfici possunt: no〈-〉
30
bis risum habere conuenit. Hec autem ob-
31
seruatio nec leuis est nec plana: immo ex
32
dominantium locorum potestatibus accipitur
33
et deprehenditur. Quod multis modis obser〈-〉
34
uatur. Modus autem qui secundum nostram existi〈-〉
35
mationem peruenit. et qui naturalem viam
36
imitatur est vt enarrabimus. Hec autem obser-
37
uatio ex loco alhileg et eorum quę super al-
38
hileg potestatem habuerint. necnon et stel〈-〉
39
larum interficientium locis consideratur. Istarum
40
vero rerum vniuscuiusque notitia est vt sub-
1
iungitur. ¶ Primum namque nobis scire
2
conuenit quod loca alhileg illa sunt in qui〈-〉
3
bus stellam cuius dominium fuerit alhileg
4
esse oportet: hic autem super signum ascenden-
5
tis: quod est a .5. gradibus qui super oriçon〈-〉
6
tem ante ipsum ascenderant vsque ad .25.
7
qui ad ascendendum remanserint: et post
8
hos gradus qui in horum .30. graduum de〈-〉
9
xtera exagona radiatione consistunt: qui
10
sunt domus fortunij. At hi qui sunt in
11
eorum aspectu tetragono: quod est medium
12
cęli super terram: et gradus etiam qui sunt in
13
eorum trigona radiatione: quod est locus qui
14
neum appellatur. Necnon et gradus qui sunt
15
in eorum oppositione: quod est occidens. Horum
16
autem id quod ad pręmittendum conueniens
17
est eo quod fortioris auctoritatis existit: id
18
esse dicitur quod est cęli medium super ter-
19
ram: et post hoc ascendens: deinceps id
20
quod cęli medium ascendit: et post ipsum
21
occidens ad quod cęli medium pręcedit. omne
22
autem quod sub terra moratur hac in re tam
23
pręclara et tam excellenti: pretermittendum
24
fore decreuimus: preter id quod ascendens
25
super terram apparuit. Illorum vero quę su〈-〉
26
pra terram sunt signa quę cum ascendente
27
non colliguntur: obseruanda non sunt. nec
28
etiam signum ascendens ante ascendens quod
29
laboris domus appellatur: ob hoc quod cum
30
hoc est quod ab angulo remouetur eius fortitudi〈-〉
31
nem ad terram prouenientem: spissus et obscurus va〈-〉
32
por qui ad ipsam ex humiditate terrę ascendit
33
disturbat et destruit. Ideoque id quod ex
34
coloribus ac qualitatibus stellarum: hac
35
in domo existentium apparuerit naturam
36
ex eodem vero dubitatur. Postea conuenit vt
37
4. dominantia: quę sunt sol: luna ascendens
38
pars fortunę: eorumque locorum disposito-
39
res: alhileg constituamus. ¶ Partem
40
igitur fortunę sciemus: si numerum
41
quem inuenerimus a loco solis vsque ad
42
lunę locum: in die ac nocte acceperi-
1
mus et ab ascendente inchoando illius
2
numeri quantitatem secundum signorum successio〈-〉
3
nem computauerimus. Hoc itaque modo partis
4
locum addiscemus. Quod iccirco facimus
5
vt solis qualitas respectu ascendentis
6
sit velud qualitas lunę aspectu partis
7
fortunę. Erit enim fortunę pars quasi ascen〈-〉
8
dens lunę. Hanc autem eandem rationem imi〈-〉
9
tari videntur qui dicunt quod in nocturnis na〈-〉
10
tiuitatibus: vt a luna in solem enumeremus
11
oportet. Dende ab ascendente initian-
12
do eiusdem numeri quantitatem in contrarium
13
eius quod prędiximus id est secundum ordinatam
14
signorum antecedentiam computemus. Quod
15
cum fecerimus idem partis fortunę locus
16
qui nobis exierat: secundum modum appare〈-〉
17
bit: et eadem erit societatis figurę qua〈-〉
18
litas. ¶ Conuenit etiam vt ex his in die
19
solem: si fuerit loco alhileg primitus eli〈-〉
20
gamus: sin autem lunam: quam si nequiueri〈-〉
21
mus eligere stellamquę maiores aucto〈-〉
22
ritates habuerit in dispositione loci so〈-〉
23
lis: et loci precedentis coniunctionis: nec〈-〉
24
non et ascendentis eligemus id est stella que
25
habuerit ex .5. potestatibus per quas di-
26
spositio consistit .3. vel plures auctori-
27
tates in aliquo locorum prędictorum est eli-
28
genda. Quod si non contigerit: ascendentis gra〈-〉
29
dum accipiemus. ¶ In nocte vero conuenit
30
vt lunam primitus eligamus: postea solem.
31
Deinde stellam quę maiores auctoritates
32
habuerit in dispositione loci lunę: ac loci prę〈-〉
33
cedentis preuentionis: locique partis fortunę
34
Cum autem hoc non euenerit dominium si natiui-
35
tatem coniunctio precessit accipiemus ascen-
36
dens. Si autem pręuentio precesserit fortunę
37
partem: quod si fuerint vtraque luminaria: et
38
qui secundum conueniens alahiç dispositor fu〈-〉
39
erit in locis alhileg: conuenit vt ex lumina〈-〉
40
ribus: illud quod loco maioris et forti-
41
oris potestatis fuerit: sumamus. dispositorem
42
autem eligere super luminaria nullatenus
1
conuenit: nisi cum loco maioris et fortioris
2
dignitatis fuerit: habens in dispositione
3
secundum duo alahiç auctoritates. ¶ Cunque po〈-〉
4
tuerit alhileg duas eius species nobis ob〈-〉
5
seruare conueniet. Quarum altera est secundum si〈-〉
6
gnorum successionem solummodo. Altera vero et
7
secundum eorundem successionem et in successionis
8
contrarium. Illam quę est solummodo secundum successio〈-〉
9
nem in qualitate: quę radiorum proiectio
10
nuncupatur: nos obseruare conuenit: que tunc
11
esse dicitur cum alhileg in locis orientali〈-〉
12
bus id est a cęli medio vsque ad ascendens fue〈-〉
13
rit. Illam vero quę secundum successionem et in suc〈-〉
14
cessionis contrarium existit ea in qualitate quę
15
grece vtine appellatur: considerabimus. Hec
16
quidem est: cum alhileg in loco recedente
17
a cęli medio fuerit: et cum taliter ista fore
18
percipientur gradus interitum significantes secundum
19
alhileg quę est in specie quem secundum signorum
20
accidentia inuenerimus: erit gradus occi〈-〉
21
dens: eo solummodo quod ipse vitę dominium oc〈-〉
22
cultat: secundum stellarum gradus ipsi eidem al〈-〉
23
hileg quę sic inuenta fuerit applicantium
24
aut eidem testificantium: ob hoc scilicet quod ipse
25
collectis numeris superaddunt et minuunt
26
vsque ad horam qua ceciderit alhileg: preter
27
quod non occident eo quod ad locum hyleg ipse
28
non eunt: sed ipsa vadit ad earum loca.
29
At illę quę semper addunt fortunę: que vero
30
minuunt infortunę dicuntur. Mercurius
31
iterum erit cum stellis quibus associabitur in fi〈-〉
32
gura. ¶ Numerus autem augmenti vel di〈-〉
33
minutionis ex locis graduum vniuscuiusque
34
eorum depręhendetur: Ipse etenim secundum numerum
35
temporum horarum quem vnusquisque gradus eo〈-〉
36
rum habuerit: inuenietur. Nam cum tempus
37
diurnum fuerit: tempora diurnalium horarum
38
attribuemus. Cunque nocturnum extiterit:
39
tempora nocturnalium horarum secundum quorum quan〈-〉
40
titatem erit numerus annorum perfectorum. Quod
41
intelligendum est esse dictum cum in ascendente fu〈-〉
42
erint. post hoc secundum ipsius elongationem ab
1
ascendente: numerus itaque ex ipso cum ad occi-
2
dentis punctum peruenerimus: nihil remaneat
3
¶ At secundum alhileg que est in specie quam secundum signorum
4
successionem inuestigamus: loca stellarum in〈-〉
5
fortunarum id est saturni et martis sunt pereuntia
6
cum corporaliter adhileg peruenerint: vel cum ra-
7
dios ex qualibet istorum locorum proiecerint id est
8
ex locis quartę: ac oppositę radiationis et
9
fortassis ex sextilibus quę obediunt aut
10
aspiciunt et ęquantur in fortitudine. Item
11
etiam quartus aspectus loci alhileg qui
12
est secundum signorum successionem occidet
13
iterum et forsitan idem operabitur sextilis: cum
14
fortuna fuerit: et cum ex signo multarum
15
ascensionum extiterit. Similiter quoque faciet
16
trinus cum fuerit infortuna et in signo pau〈-〉
17
carum ascensionum manserit: cunque luna fue〈-〉
18
rit alhileg interficiet solis locus quandoque eo
19
quod cum sol ad locum alhileg istius speciei per〈-〉
20
uenit: interficiendi et saluandi vim habebit. Ibit
21
enim ipse ad locum alhileg: nec nobis exi〈-〉
22
stimare conuenit quod hęc loca necessario
23
super occidant. nam nullatenus occident nisi cum in〈-〉
24
fortunabuntur solummodo: quia prohibetur hoc. cum
25
vnius fortunarum terminus fuerit vel cum altera
26
fortunarum ex .4. vel trino seu ex oppositio〈-〉
27
ne ad ipsum gradum qui occidt: seu ad gradum
28
qui post ipsum occidit succedit: radios proiecerit
29
ita quod in proiectione radiorum iouis plusquam. 12
30
gradus: ipsum non transgrediantur nec veneris
31
plusquam .8. similiter etiam ita eueniet: cum coniunge〈-〉
32
tur alhileg stellę cui corporali conditioni ad〈-〉
33
herebit: nec eorum duorum latitudo fuerit
34
eadem. Cum autem stellę saluantes vel adiuuan〈-〉
35
tes aut interficientes duę vel plures fue-
36
rint in vnoquoque istorum duorum conuenit
37
ut secundum rerum ea iuuantium multitudinem ac
38
eorundem fortitudinem id quod ipsorum duorum
39
fortius est obseruemus: secundum multitudinem igitur
40
cum altera duarum specierum plusquam altera fu-
41
erit augmentatione manifesta. Secundum for〈-〉
42
titudinem vero cum stellę que iuuant vel interfici〈-〉
1
unt in locis sibimet conuenientibus fuerint
2
nec in huiusmodi locis alię permanserint.
3
maxime autem cum stellę vnius speciei fuerint
4
orientales: alteriusque speciei stellę occi-
5
dentales. Quapropter eorum que sunt sub radijs
6
in occidendo iuuando ac saluando nos
7
nihil generaliter oportet obseruare: nisi ut lu-
8
na sit alhileg. tunc etenim ipse idem locus solis
9
erit interfector: et tunc etiam si infortuna que
10
cum ipso fuerit cum impedierit et nulla for-
11
tunarum eum adiuuauerit considerabimus
12
¶ Numeros autem qui sunt secundum longitudinem quam
13
inter locum alhileg et locum abscisorem inuenimus
14
ut dissolute et qualitercunque sumatur minime
15
conuenit. Quemadmodum plurimi faciebant
16
qui secundum quantitatem temporum ascensionum graduum
17
illius longitudinis hoc super esse dicebant: nec
18
etiam ut hoc aliquo tempore consideremus
19
nisi cum ascendens fuerit ipse locus alhi-
20
leg: vel vnus locorum ascendentium ad ascendens
21
Illos igitur qui naturali consideratione hanc
22
speciem obseruauerint: omnibus modis vnum
23
obseruare conuenit scilicet quot temporum ex ęqui-
24
noctialis circuli temporibus erit locus stel〈-〉
25
lę: vel figurę sequentis loco stellę: vel figu〈-〉
26
rę pręcedentis in natiuitate eo quod ęqui-
27
noctialis circuli tempora circulum oriçontis et
28
meridiei lineam ęqualiter perambulant: qui
29
duo sunt per quos consimiles longitudines
30
locales accipiuntur: unumquodque vero ęqunoctialis
31
circuli tempus loco vnius anni solaris con〈-〉
32
stituitur. Conuenit igitur ut cum ipse locus alhi-
33
leg pręcesserit et super orientalem circulum
34
oriçontis fuerit: tempora ascensionum graduum
35
ab ipsa hora vsque ad horam que interficit ac-
36
cipiantur: ob hoc quod post hanc quantitatem
37
temporis ęquinoctialis circuli: in loco alhi-
38
leg qui est orientalis circulus oriçontis
39
erit interfector. cunque fuerit alhileg in li-
40
nea medij diei et ascensiones circuli directi
41
secundum quas erit tempus transitus illius partis
42
circuli signorum in circulo medij diei: acci〈-〉
1
piantur oportet. cum autem in occidentali cir-
2
culo oriçontis fuerit numerum temporum in quibus
3
vnaqueque illarum longitudinum cadit: et occi-
4
dit: accipiemus: quod est sicut numerus graduum
5
ascensionum partium circuli signorum que sunt
6
istius opposita. At si locus alhileg cum
7
pręcesserit non in aliquo istorum trium sed in
8
locis inter ipsa constitutis fuerit prefatum tempus
9
ascensionum et tempus occasus ac tempus
10
transitus per cęli medium: non erunt illa in
11
quibus loca sequentia ad loca preceden-
12
tia: sed erunt in quibus ad differentia loca
13
peruenerint eo quod locus ad quem vadit
14
sequens: loco in quo fuerat precedens nec
15
similis nec talis qualis ipse est: diiudicatur
16
nisi cum eius positio ipsius positioni assi〈-〉
17
milabitur: et eius pars respectu oriçontis
18
et cęli medij quemadmodum ipsius pars fue〈-〉
19
rit: nec contingit etiam ut respectu horum
20
duorum vna sit eius positionis: cum fue-
21
rit prope loca quę sunt supra semicircu〈-〉
22
lum ex circulis per locum communem circulo
23
medij diei et circulo oriçontis transeun-
24
tibus. et hi sunt quorum vnusquisque vnam tem-
25
poralem efficit horam: ęquales ad inuicem
26
fere. cum autem hic semicirculus prefatum locum
27
communem circumrotauerit erit eius positio quando-
28
que sicut positio emisperij: quandoque vero si-
29
cut positio circuli medij diei. eruntque tempora
30
in quibus circuli signorum partes: hęc duo
31
loca pertransibunt inęqualia: tempora
32
vero in quibus partes circuli signorum
33
hunc semicirculum transgredientur cum in
34
certis locis alijs extiterit: quę differenti〈-〉
35
um sunt longitudinum: erunt differentia
36
¶ Generalem autem modum per quem operabimur
37
ponemus hoc quod subiungitur: videlicet cum
38
pręcedens duorum predictorum locorum in
39
ascendente vel in circulo medij diei vel
40
in occidente: siue in alio loco fuerit: so-
41
lus ipse locus sequens ibit ad pręceden〈-〉
42
tem secundum tempora quę per ipsum eundem antece-
1
dentem locum pertransibunt. Nam co〈-〉
2
gnito gradu medij cęli: ac gradu pręce-
3
dentis necnon et sequetis locum anteceden-
4
tis gradus prius inuestigando considera-
5
bimus: quot temporalibus horis a medij
6
diei circulo distat: numerando ascensi-
7
ones quę sunt sub gradibus qui sunt inter
8
hunc et cęli medij gradum qui super terram
9
vel sub terra in circulo directo constituitur.
10
post hoc eas per numerum temporum hora-
11
rum quem pręcedens gradus habuerit
12
diuidemus. Quod si super terram fuerit
13
per diurnalium horarum tempora: et sub ter-
14
ra fuerit per horarum nocturnalium tempo〈-〉
15
ra: et quod exierit: erunt hore ipsius longitu〈-〉
16
dinis a medij diei circulo. Quapropter
17
quia circuli signorum partes: quarum lon〈-〉
18
gitudo a circulo medij diei est vna ea-
19
demque quantitas numeri temporalium
20
horarum sunt cadentes super vnum et eun〈-〉
21
dem semicirculum ex pręfatis circulis:
22
oportet ut sciamus in longitudine quan〈-〉
23
ti temporis ex temporibus ęquinoctialis cir〈-〉
24
culi longitudo gradus sequentis a linea
25
medij diei: reddet horas temporales ęqua-
26
les in numero horis longitudinis gra〈-〉
27
dus pręcedentis a circulo medij diei.
28
Cunque hoc sciuerimus: considerabimus
29
quot temporum ex ęquinoctialis circuli
30
temporibus fuerit longitudo gradus se〈-〉
31
quentis a gradu medij cęli: cum positio
32
gradus sequentis prima positio fuerit.
33
Hoc autem ex ascensionibus circuli dire〈-〉
34
cti depręhendemus. post hoc igitur ob〈-〉
35
seruabimus quanta erit eius longitudo
36
ab eo iterum quod suarum temporalium hora〈-〉
37
rum numerus quę sunt inter eum et me〈-〉
38
dij diei circulum erit: sicut sunt hore gra〈-〉
39
dus pręcedentis: istarum horarum numerum
40
in numerum temporum horarum sequentis multipli〈-〉
41
cando. At si horę que nobis extiterint re〈-〉
42
spectu medij cęli quod supra terram est accepit
1
fuerint ea per que multipticabimus erunt tem〈-〉
2
pora diurnalium horarum. Si autem fuerit re〈-〉
3
spectu medij cęli quod est sub terra per no〈-〉
4
cturnalium horarum tempora multiplicabi-
5
mus: deinde id quod inter vtramque longitudinem
6
ex superatione vnius ad alterum exierit ac〈-〉
7
cipiemus: quia ipsum erit numerus annorum quesi〈-〉
8
torum: et ut hoc quod diximus sit euidentius:
9
arietis principium locus precedens ponatur:
10
locusque sequens: sit geminorum initium. cli-
11
ma etiam in quo fuerimus quemadmodum et
12
illud cuius dies longior est .14. horarum: tem〈-〉
13
pora igitur horarum principij geminorum
14
erunt fere .17. ascendatque primitus ari-
15
etis initium ita quod capricorni principium
16
sit in cęli medio: tunc etenim erit longitu-
17
do geminorum a medio cęli quod est super
18
terram. 148. temporum ex ęquinoctialis circuli
19
temporibus et quia longitudo initij arie-
20
tis a medio cęli quod est super circulum me〈-〉
21
dij diei est .6. horarum temporalium cum eas in
22
17. tempora multiplicauerimus que sunt quantitas
23
temporum horarum initij geminorum: eo quod
24
longitudo .1448. temporum non est nisi
25
respectu medij cęli: quod est super terram
26
erit tempus huius longitudinis .102. temporum
27
Sequens igitur locus post tot tempora quot sunt tempora
28
superationis quę sunt .46. ad pręceden〈-〉
29
tem locum mutabitur: tempora igitur ascensionum
30
arietis et tauri tot sunt fere: quot et ista
31
tempora: hoc autem ita positum est: vt si locus
32
alhileg sit ipse locus ascendens. Sit ite〈-〉
33
rum cęli medium arietis initium ita quod si pri-
34
mam positionem initij geminorum longitu-
35
do a medio cęli quod est super terram sit ęqui〈-〉
36
noctialis circuli temporibus .58. tempo-
37
rum. Quapropter in hoc secundo loco: nobis
38
obseruare conuenit quando erit ea in qui〈-〉
39
bus aries et taurus medij diei circulum
40
abscidunt. Ideoque mediam diem accipi〈-〉
41
mus sic: quandoque ibidem alhileg esse ponimus
42
Item sit occidens arietis principium su-
1
per eundem modum ita quod initium cancri sit
2
in cęli medio et longitudo principij ge-
3
minorum a medio cęli quod super terram est
4
sit secundum signorum accessionem .32. temporum ex
5
ęquinoctialis circuli temporibus. Rursus
6
quia longitudo principij arietis a me-
7
dij cęli circulo: versus occidentem est .6.
8
horarum temporalium cum eas in .17. multi〈-〉
9
plicauerimus habebimus 102. tempora: que sunt a me〈-〉
10
dij diei circulo geminorum initij longitu〈-〉
11
do cum occiderit: eratque iam ipsius longitu〈-〉
12
do versus hanc eandem partem: cum in suo pri-
13
mo loco fuerat .32. temporum. probatum est igitur
14
ipsum ire ad occidentalem locum in superatione que
15
est inter hęc duo tempora: quod est tempus occasus ari〈-〉
16
etis et tauri: ac tempus ascensionum duorum
17
signorum eis oppositorum que sunt libra et scor〈-〉
18
pius. ¶ Item non sit arietis initium in angu-
19
lorum aliquo et ponamus eius longitudinem
20
versus partem premissam a circulo medij diei
21
trium horarum temporalium: ita quod medium cęli sit
22
18. gradus tauri: sitque geminorum principij lon〈-〉
23
gitudo cum in suo loco primo fuerit a me-
24
dio cęli quod est super terram secundum signorum
25
antecedentiam .13. temporum ex ęquinoctialis cir-
26
culi temporibus. Cum autem .17. tempora in tres ho-
27
ras multiplicauerimus: erit geminorum
28
initij longitudo a medio cęli circulo cum
29
ad secundum locum peruenerit secundum signorum suc-
30
cessionem .51. temporis. Erunt quidem hęc omnia tempora
31
64. et iam preambulauerat locus alhileg: cum
32
in ascendente fuerat .46. In medio autem cę〈-〉
33
li .58. In occidente vero .70. differunt itaque
34
numeri temporum qui sunt cum inter occidentem cęlique me〈-〉
35
dium eius locus fuerit ab vnoquoque nume〈-〉
36
rorum qui tunc sunt cum ipsius locus aliter quam nunc
37
diximus extiterit. est enim .64. temporum et secundum tres ho〈-〉
38
ras adiectionis est eius differentia eo quod superatio
39
temporum que nobis extiterat cum per angulos operabi〈-〉
40
mus qui sunt de quarta in quartam circuli .12. temporum fo〈-〉
41
re non dubitatur: cunque trium horarum longitu〈-〉
42
do fuerat .6. temporum erat superatio. Modum aut
1
his omnibus rebus conuenientem sic agendo pro-
2
sequemur licet in hac alia leuiori aperti〈-〉
3
orique via quam mox enarrabimus: conuenienter
4
vti possumus. Cum accedens igitur gradus fue〈-〉
5
rit oriens: ascensiones quę ab ipso vsque
6
ad sequentem extiterint in hoc obseruabi-
7
mus. Cum autem in cęli medio fuerint ascen-
8
siones circuli directi considerabimus: cum-
9
que fuerit in occidente: aspiciemus illorum
10
graduum occidentia. At cum inter hęc loca
11
steterint et erit exempli causa in supra po〈-〉
12
sita longitudine arietis tempora superati〈-〉
13
onis vnius ad alterum eorum scilicet quę debentur
14
vnicuique duorum angulorum qui formantur
15
ex vtraque parte arietis primitus accipie-
16
mus. Quapropter quia principium arietis est
17
inter angulum medij cęli et angulum occiden〈-〉
18
tis. erat enim positum ipsius initium post medium
19
cęli quod est super terram: accipiemus tem-
20
pora quę signo geminorum debentur. si fo-
21
ret aries in celi medio quę sunt .58. summe〈-〉
22
mus tempora que debentur ei. si foret aries in
23
occidente que sunt .70. Cunque sic factum fue-
24
rit eorum superationes accipiemus: et tunc quod
25
horarum temporalium longitudo precedentis
26
puncti: ab vtroque duorum angulorum ei in-
27
tersecus positorum inuenta fuerit et quan-
28
ta sit eius pars ex .6. horis temporalibus
29
que quanta sunt obseruabimus: et secundum ipsius
30
partis quantitatem ex superatione quam in〈-〉
31
ter duos angulos inuenerimus accipie-
32
mus. Quod autem acceptum fuerit ab angulo
33
cui relationem fecimus: minuendum vel adden〈-〉
34
dum fore decreuimus. verbi gratia. Quoniam au〈-〉
35
gmentum quod fit per has .6. horas positas
36
12. temporum fuerat: et quia precedentis loci lon-
37
gitudinem ab vnoquoque duorum angulorum
38
trium horarum temporalium que sunt medietas
39
de .6. posuerimus: accipiemus dimidium. 12
40
quod addimus supra .58. vel minuimus ex .70
41
inuenimus augmentum esse .60. quod si fuerit
42
huius loci longitudo a quolibet duorum an〈-〉
1
gulorum: duarum temporalium horarum quod est illarum
2
6. horarum pars tertia: tertiam partem de .12.
3
quę superatio sunt accipimus quod est .4. Si
4
autem ille hore longitudinis a medio .C. lon-
5
gitudo fuerint: addimus illa .4. tempora super
6
58. Si vero fuerint longitudo ab occi-
7
dente: illa eadem .4. de .70. minuemus. Ido〈-〉
8
neum est igitur ut ex hoc modo quantitates
9
temporum prędictarum longitudinum sicut conue〈-〉
10
nit et oportet: addiscamus. Remansit autem
11
nobis vnamquamque speciem rerum premissarum
12
ipsi alhileg obuiantium notificare: que illa-
13
rum que breuioris sunt temporis fuerint occi〈-〉
14
dentia: et quę fuerint ex his quę vocantur
15
felimecaturaç: et alia etiam que ei obuiare
16
dicuntur. Cuius rei cognitio erit ex scientia ini-
17
quę obuiationis impedientis: et bone iu-
18
uantis que secundum mox predictum modum euenire
19
dicuntur nec non ex initijs annorum sequen-
20
tium super quos locus ille qui ipsi alhileg
21
obuiauerit significationem habere non du〈-〉
22
bitatur. Nam cum iniqua et infortunata
23
fuerint obuiationis loca: fuerintque lo-
24
ca stellarum in annorum subsequentium initijs
25
impedientia loca dominantia: illud quod inde
26
proueniet veraciter esse mortem nobis scire
27
non est incongruum. At si alterum istorum duo〈-〉
28
rum tantum bonum fuerit id quod inde continget ma-
29
gnum felicaturaç esse non dubitamus que sunt
30
ipedimenta grandia magni timoris. Quod
31
si vtraque bona fuerint pigritiam et debili-
32
tatem vel impedimentum aut exulationem seu
33
peregrinationes inde contingere manife〈-〉
34
stum est proprias autem species in vnaquaque
35
istarum rerum contingentes ex similitudine
36
loci rei obuiantis rebus natiuitatis depre〈-〉
37
hendemus. et cum quandoque dubitauerimus qui
38
locorum earum interfectores esse debeant: ni〈-〉
39
hil nobis prohibere poterit: quin existime-
40
mus et obseruemus res quę in vnaquaque re〈-〉
41
nati perueniunt ad alhileg: et in hoc quod inde
42
futurum est: id quod ei assimilatur quod ex acci-
1
dentibus iam contingit et apparuit prose-
2
quemur: eorumque modum omnium considerabi〈-〉
3
mus: eo quod modus in perfectione eorum que
4
per ea contingunt ęqualis fortitudinis
5
est in omnibus. Secundum hoc igitur nostram
6
inuestigationem et eorum augmentum ac di〈-〉
7
minutionem constituemus.
8
¶ Capitulum .11. in forma et figura corpo-
9
ris nati ac in ipsius complexione.
10
POst electionis vitę perfe-
11
ctionem: formam et figuram
12
corporis ex rebus particu〈-〉
13
laribus sicut ordinatim
14
conuenit enarrare primi-
15
tus incipiemus: eo quod cor-
16
poris qualitates naturaliter: animę qualita-
17
tes pręcedunt: ideo quia cum corpus spis〈-〉
18
sius sit quam plura in eo apparentia quę
19
ipsius coadunationi sunt propria cum
20
ipso nascuntur. In anima vero non apparent
21
nisi ea que per primam occasionem post natiuita〈-〉
22
tem et creationem in ipsa fuerit pedetenti.
23
Illa quidem quę sunt extra corpus mul-
24
to post in futuro tempore post ista contin〈-〉
25
gunt. conuenit autem nobis in vniuersalita〈-〉
26
te rei oriçontem orientalem et stellas que ipsum
27
sequuntur ex erraticis. vel dominos di-
28
spositionis ex ipsis eo quo modo prędi〈-〉
29
ximus obseruare. In rei vero particu-
30
laritate esse lunę velut hic: iterum nobis
31
considerare conuenit: eo quod forma mo-
32
dusque corporum non nisi ex natura figura〈-〉
33
rum istorum duorum locorum et ex figuris
34
planetarum qui sunt eorum dispositores ac
35
ex commixtione eorum quę sunt in vnaquaque
36
ipsorum specie necnon ex figura stellarum fi-
37
xarum cum eis ascendentium deprehenditur: et ille
38
quidem quarum vires: aliarum vires pręcedunt
39
sunt stellę dominatrices dispositionis: quas
40
post adiuuat iterum qualitas ipsis eisdem
41
locis propria: resque particularis quę le〈-〉
1
uiter et absolute ex eorum modis enuntia-
2
ri potest: est id quod subiungitur. Primum ergo quod
3
in stellis dicimus est quod cum saturnus orien〈-〉
4
talis extiterit: subaudi et fuerit disposi-
5
tor solus: erit natura in figura mellini
6
coloris: mediocrisque crassitudinis: pili
7
eius erunt nigri: capillique capitis crispi
8
pectorisque pili spissi: oculi mediocres:
9
corpus temperate magnitudinis: et super
10
ipsius complexionem vincet frigiditas et
11
humiditas. Cunque fuerit occidentalis erit
12
natus subniger macilentus: parui corpo〈-〉
13
ris: planos et raros habens capillos
14
apte coadunationis: oculi eius nigri: et
15
in ipsius complexione vincet siccitas.
16
Cum iupiter autem domins dispositionis loco-
17
rum prędictorum extiterit et orientalis fu〈-〉
18
erit: erit natus albi coloris et conuenien〈-〉
19
tis: mediocrisque capillature. Oculi eius
20
mediocres: apte stature: quantitatisque mo〈-〉
21
derare. In eius complexione calor et hu〈-〉
22
miditas pręualebunt. Sed si fuerit occiden〈-〉
23
talis erit albus pręter quod non adeo erit
24
apte albedinis sut[*]sut corrupt for sicut supra diximus: erunt
25
etiam illius capilli plani et ex anteriori
26
parte caluus: oculi mediocres: et ipse cor〈-〉
27
poris mediocris: vincet in istius com-
28
plexione humiditas. Cunque mars orien-
29
talis extiterit albedinis et rubedinis erit
30
eius forma: particeps bone quantitatis
31
et idonee carneitatis: oculi eius varij: ca-
32
pilli spissi et mediocres: in ipsius comple-
33
xione pręualebunt calor et siccitas. Si
34
occidentalis autem extiterit: natus tantum ru-
35
bei coloris erit: et moderate quantitatis
36
corporis: paruos habens oculos: et raros
37
ac planos capillos: ac flauos: vincet in
38
eius complexione siccitas. Ueneris qui-
39
dem opera iouis operibus assimilantur:
40
pręter quod ea quę per ipsum contingunt pul〈-〉
41
chriora sunt et magis recipiuntur: eiusque
42
pulchritudo mulierum pulchritudini ma〈-〉
1
gis assimilatur: erit etiam melioris figu-
2
rę et conuentioris qualitatis animę: corpo-
3
risque mollioris est. Item ex ipsius proprie〈-〉
4
tatibus est oculos subruffos et idoneos fa〈-〉
5
cere. Cum mercurius item orientalis ex〈-〉
6
titerit natus colori mellis assimilatur.
7
eritque in quantitate corporis modera-
8
tus: apte coadunationis: paruorum ocu〈-〉
9
lorum: capillos habens mediocres: et in il-
10
lius complexione calor pręualebit. Sed
11
si occidentalis fuerit: erit natus subni-
12
gredinis croceique coloris participans:
13
macilentus: vocem habens exilem: et cauos
14
orbes. erit etiam ipsorum oculorum pupilla
15
velut pupilla oculi caprini declinans ru〈-〉
16
bedini. In ipsius complexione siccitatem
17
pręualere non dubitatur. Unamquamque vero
18
istarum stellarum adiuuant sol et luna cum eis
19
associantur in figura. Sol etenim adiuuat in
20
figura et formositate ac in corporis pin-
21
guedine. luna vero generaliter iuuat in
22
temperie et macie vel humiditate. Ma〈-〉
23
xime autem cum ab eo separatur: particulariter
24
etiam erit eius auxilium secundum proprietates il〈-〉
25
lius quod ei inest ex lumine: quemadmodum
26
in huius libri principio narrauimus.
27
¶ Stellę item generaliter cum matutinales
28
fuerint et apparuerint magna corpo-
29
ra facient: et cum in statione prima fue〈-〉
30
rint vigorem ac fortitudinem eis tribuent.
31
cunque pręibunt ea contemperabunt: et cum in
32
secunda statione se mouerint illa debilio-
33
ra facient. cum autem occiderint eorum mi-
34
seriam et impedimenta ac grauitates ope〈-〉
35
rabuntur. Ipsa iterum eadem loca in quibus
36
fuerint nati formam et figuram eiusdemque com〈-〉
37
plexionem ut prędiximus adiuuabunt. vni-
38
uersaliter etiam quarta quę a puncto ęqui〈-〉
39
noctiali vernali vsque ad solstitialem ęsti-
40
ualem producitur: natum boni coloris sta-
41
tusque conuenientis apteque carneitatis: ocu〈-〉
42
lorum bonorum fore demonstrabit: et in ipso
1
calor et humiditas pręualebunt. Quarta
2
vero quę a solstitiali ęstiuali vsque ad ęqui〈-〉
3
noctialem autumnalem punctum distenditur tempe〈-〉
4
ratam et mediocrem corporis quantitatem et com〈-〉
5
petentem carneitatem: grandos oculos: spis〈-〉
6
sos capillos atque crispos nato donabit
7
vincet in eo calor et siccitas. At quarta
8
quę a puncto ęquinoctiali autumnali vs-
9
que ad solstitialem hiemalem protrahitur: colorem
10
mellinum: atque maciem gracilemque vocem
11
spatulas amplas: capillos mediocres
12
aptos oculos natum habere designabit: et in
13
eo frigiditas et siccitas preualebunt. Quar〈-〉
14
ta aut que a solstitiali hiemali vsque ad ver-
15
nalem punctum ęquinoctialem collocatur nigrum co〈-〉
16
lorem et temperatam corporis quantitatem: pla-
17
nos capillos et raros: aptamque coaduna-
18
tionem nato dare non dubitabimus. vincet
19
in eo frigiditas et humiditas. particula〈-〉
20
riter autem loca quorum figura figuris huma〈-〉
21
nis assimilantur ex figuris scilicet inter circulum
22
signorum et extra conformatis apte et tem-
23
perare coadunationis corpora confor〈-〉
24
mabunt. Illa vero quorum figurę non sunt
25
versus temperiem corporis in hoc quod eorum
26
figuris assimilantur imitare probantur: et eorum
27
membra suis membris qualibus assimilari similitudi〈-〉
28
ne faciunt: ea namque ad magnitudinem vel
29
paruitatem ad fortitudinem quoque seu debilita-
30
tem ad conuenientem vel inconuenientem coadu-
31
nationem faciunt fore procliuiora. Nam illa que
32
ad magnitudinem ea producunt sunt ut leo
33
virgo sagictarius. ad paruitatem ut piscis can-
34
cer et capricornus. Item id quod ex ariete tau-
35
ro leone versus eorum initia et in altiori
36
parte fuerit ad pinguedinem membra faci〈-〉
37
et meliora procliuiora. Quod autem versus infe〈-〉
38
riora et eorum extrema locatur: ea maciei
39
magis applicat. In istorum vero contrario id quod
40
ex sagictario geminis et scorpione versus
41
sua principia ponitur: ad maciem declinare facit et
42
lod quod istorum extrema sibi vendicat facit ea
1
ad pinguedinem procliuiora. Item virgo li-
2
bra et sagictarius versus temperiem et bonam
3
coadunationem corpori producunt. Scorpius
4
autem pisces et taurus illa remouent a temperie
5
aliarum itaque figurarum qualitates: et aliter
6
obseruare easque ad inuicem conferre: et propri-〈-〉
7
etates in forma corporum et eorundem com-
8
plexione et earum omnium rerum commixtione
9
coadunatas nobis inde conicere conuenit.
10
¶ Capitulum .12. in impedimentis et infir〈-〉
11
mitatibus accidentibus corpori nati.
12
QUoniam enarratio impe-
13
dimentorum et infirmitatum
14
accidentium corpori premissa
15
subsequitur eam: hanc inue-
16
stigando speciem proseque-
17
mur: quę est ut subiungi〈-〉
18
tur. Cu in isto loco hoc iterum generaliter
19
scire cupimus duos angulos emisperij qui
20
sunt ascendens et occidens: proprie autem ipsum
21
eundem occidentem: illud etiam quod ante ipsum est
22
quod id esse manifestum est: cuius nullam cum
23
ascendentis angulo colligationem fore di〈-〉
24
cimus: duas quoque stellas infortunas et
25
qualis sit earum qualitas: respectu horum
26
locorum nos obseruare conuenit. nam cum
27
vtreque vel earum altera respectu graduum
28
ad loca prędicta ascendentium in ipso eo〈-〉
29
dem loco vel in eius quarto seu opposi〈-〉
30
to aspectu fuerint: infirmitates et impe〈-〉
31
dimenta in ipso nati corpore contingentia
32
euenire non dubitabimus. Maxime autem
33
cum alterum vel vtrumque luminare fuerit in
34
angulis eo modo quo prediximus ut in eo〈-〉
35
dem secundo vel duobus ad inuicem oppo-
36
sitis: sit vtrumque: tunc etenim non solum conforta〈-〉
37
tur infortunarum alterum cum ad eos ascen-
38
derit post luminaria et in angulo fuerit
39
infortuna: ad aliquid ex predictis infirmi〈-〉
40
tatibus faciendum: ut infirmitates quas
1
emisperij loca significant: et loca signorum
2
naturęque stellarum infortunantium et infor〈-〉
3
tunarum: stellę quoque que eis associantur in
4
figura. verum etiam super hoc iterum confortatur
5
cum ascenderit ante luminaria: eo quod vni〈-〉
6
uscuiusque signi partes circundantes par〈-〉
7
tem recipientem lumen ex emisperij par〈-〉
8
tibus. dico partem impedimenta suscipien〈-〉
9
tem: eam corporis partem in qua futurum con〈-〉
10
tinget significant. designant etiam vtrum id
11
quod eueniet impedimentum sit vel infirmi-
12
tas aut vtrumque. Naturę quoque stellarum
13
impedimenta et casus specificant: eo quod
14
saturnus habet ex dignioribus partibus hominis
15
auditum dextrum: splenem: vesicam: et flegma.
16
Iupiter vero tactum pulmonem costas car-
17
tilagines ac sperma. Mars autem sinistrum
18
auditum: rignones vanas et testiculos.
19
Sol visum cor et cerebrum neruos et omnia de〈-〉
20
xtrę partis membra. Uenus odoratum epar
21
carnem. Mercurius locutionem deliberatio〈-〉
22
nem memoriam linguam fel atque nares. Lu〈-〉
23
na gustum et deglutitum stomachum ventrem
24
mulierum pudenda: et omnia sinistrę partis mem〈-〉
25
bra. Impedimenta vero generaliter contin〈-〉
26
gent in maiori parte. cum infortunatri〈-〉
27
ces stellę que sunt et eorum occasio fuerint
28
orientales. Infirmitates autem euenient
29
cum eedem stellę fuerint occidentales. eo quod
30
inter vtrumque istorum duorum est separatio. nam
31
impedimenta non nisi semel contingent:
32
nec multum durabunt. Infirmitates vero
33
vel semper durabunt aut reciprocando con〈-〉
34
tingent. In rebus vero per quas acciden〈-〉
35
tia particularia depręhenduntur cum ipse
36
proprie experimentatę sunt et obseruatę fi〈-〉
37
gurę et qualitates inuentę sunt infirmi〈-〉
38
tates et impedimenta significantes: quod
39
depręhensum est ex accidentibus que sequuntur
40
et accidunt in parte maiori secundum consimiles po〈-〉
41
sitiones stellarum in qualitatibus. Erit enim
42
in altero oculorum visus amissio. Cum luna
1
tola fuerit in prędictis angulis: fueritque
2
in ipsa hora coniunctio vel preuentio: vel cum
3
fuerit in alia figura cum sole et habuerit
4
alictisal: cum aliqua stellarum alaceha que nu〈-〉
5
bibus assimilantur: et sunt in signorum cir-
6
culo: velut stella nubilosa quę est in can〈-〉
7
cro et athoraie quę est in tauro: et cacu-
8
men sagicte sagictarij: cauda quoque scor〈-〉
9
pionis: et id quod est circa aldhafera ex par〈-〉
10
tibus leonis: necnon calbeç aquarij. cunque
11
luna fuerit in aliquo angulorum occiden〈-〉
12
talis fuerit mars solus vel mars et satur〈-〉
13
nus orientales euntes ad eam a longe: vel
14
si sol fuerit in angulorum aliquo et ante eum
15
hę due stellę ascenderint: vel si duobus
16
luminaribus associentur in figura: et vtrum-
17
que luminare in vno eodemque signo vel in
18
oppositis et respectu solis matutinales
19
extiterint: lunęque respectu vespertinales
20
in vtroque circulo futurum contingent. per
21
martem igitur id quod ex amissione visus prę〈-〉
22
diximus eueniet aliquo actu: vel ferro
23
aut combustione. et si mercurio fuerit as-
24
sociatus in figura continget hoc ex lu-
25
ctamine vel ludo: siue per hoc quod ei ab ini-
26
quis fiet. Saturnus autem faciet hoc ex ocu〈-〉
27
lorum albugine vel frigiditate aut iacu-
28
latione et ex his similibus. Item cum ve-
29
nus in aliquo prędictorum angulorum et pro-
30
prie in occidentali fuerit et extiterit cum
31
saturno: vel ei in figura associata fuerit
32
suaque loca commutauerit: fuerit mars
33
eleuatus super eam vel in eius oppositione
34
continget: ex hoc hominibus non ha-
35
bere filios: mulieribus aborsum: et partus in〈-〉
36
tempestiui: quandoque etiam puerorum detruncatio-
37
nes inde contingent: et proprie in can-
38
cro ac virgine et in capricorno: et cum lu-
39
na ab oriente habuerit alictisal cum mar〈-〉
40
te. Quod si hoc iterum modo: mercurio et sa-
41
turno venus associetur: eleueturque super
42
eam mars vel sit in eius oppositione per
1
diametrum: natus erit absque testiculis aut
2
hermafroditus vel clausus: et cum hoc ita
3
fuerit: et sol iterum in figura fuerit associ-
4
atus: masculinaque fuerint luminaria et
5
venus: et luna occidentalis infortunę quoque
6
in gradibus sequentibus: si natus fuerit ma〈-〉
7
sculus ementulabitur vel in suis impedi〈-〉
8
menta testiculis accident. Maxime autem
9
cum hoc in leone ariete siue in scorpione
10
aut capricorno seu aquario fuerit. Si
11
femina vero fuerit erit sterilis et forsan
12
istorum aliquis oculorum impedimenta non
13
effugiet. Nati quidem quorum lingue tenentur
14
in loquendo et qui balbutientes existunt
15
sunt hi quibus saturnus et mercurius in pre-
16
dictis angulis cum sole fuerint. maxime
17
quidem cum mercurius occidentalis extite〈-〉
18
rit: et vtrique lunę in figura associatus fu〈-〉
19
erit. Mars autem si cum his duobus stellis
20
fuerit: ex quo lunę associetur suarum lingua〈-〉
21
rum tenacitatem in parte maiori denodabit.
22
Item cum ad infortunatrices stellas et in an〈-〉
23
gulis infortunatas inerint luminaria:
24
vel cum in opposito luminarium infortuna〈-〉
25
trices fuerint. proprie autem cum luna fuerit
26
in altero duorum nodorum vel in casmon:
27
aut in signis infirmantibus: ut aries: tau〈-〉
28
rus: cancer: scorpius: et capricornus: con〈-〉
29
tingent corpori gibositatis impedimenta
30
vel alicuius membris destructiones ut clau〈-〉
31
dicatio: desiccatio: aut disiunctio. Quod si
32
fuerint cum luminaribus infortunatrices
33
ab ipsa hora partus hęc eadem impedi-
34
menta contingent. Si autem in cęli medio
35
fuerint et super luminaria eleuentur fue-
36
rintque loca earum in longitudine cum eis
37
aduenient hęc impedimenta peracciden-
38
tia maxima plena timoris: ut precipita-
39
tio vel casus in manus latronum: seu per qua〈-〉
40
drupedia. et si mars eleuatus extiterit et
41
dominetur ex combustione iginis[*]iginis corrupt for ignis vel ex plagis ma〈-〉
42
ximis: siue quia in latronum manus incidet:
1
hec contingent impedimenta. At si satur〈-〉
2
nus eleuetur et dominetur: hęc eadem accident im〈-〉
3
pedimenta ex precipitatione: vel submer〈-〉
4
sione aut ex peralasin. Impedimenta quidem que
5
frequentius accidunt: cum luna in duobus pun〈-〉
6
ctis ęquinoctialibus et duobus solstitiali〈-〉
7
bus existit sunt hęc. Cum fuerit itaque luna
8
in puncto ęquinoctiali vernali: impedimentum
9
inde contingens: erit proprię morfea: et si
10
fuerit in puncto solstitiali ęstiuali erit
11
impetigo: et in puncto ęquinoctiali autumna〈-〉
12
li: erit albaras. at si fuerit in puncto sol〈-〉
13
stitiali hiemali frequentius inde contin〈-〉
14
gens erit lentigo et similia. Accidunt autem in〈-〉
15
firmitates: cum infortune predicto modo
16
associantur in figura soli vel lunę: modo tamen
17
contrario id est ut ei associentur et sint matutinales
18
et associentur lunę et sint vespertinales. Il〈-〉
19
lud autem quod generaliter ex infirmitatibus con〈-〉
20
tinget est id quod subiungitur. Complexionem
21
ventris nati: faciet saturnus frigidam et
22
valde flegmaticam: aut ex humoribus ad
23
membra discurrentibus macilentum: morbi〈-〉
24
dum: et ictericum: plagam est in intestinis tussim
25
sputum: cauleg atque lepram: et cum his omnibus
26
accidet mulieribus dolor vuluę. Mars
27
autem sputum sanguinis et melancoliam que ex
28
nigris coloribus prouenit: apostemata in
29
pulmone atque scabiem: et cum hęc accident
30
ei: semper impedimenta ex incisionibus et ad〈-〉
31
ustionibus in eo factis propter infirmitates
32
quas in occultis locis patientur: ut sunt fi〈-〉
33
cus atque fistulę: et id quod in corpore nascitur
34
et amplificatur: aut quemadmodum sunt vlce〈-〉
35
ra calida ignea: necnon et vlcera que corro〈-〉
36
dendo crescunt: mulieribus etiam cum his ac〈-〉
37
cident puerorum aborsus et eorum detrunca〈-〉
38
tiones: prędicte quoque naturę stellarum que
39
ad inuicem associantur in figura: proprias
40
infirmitates in membris corporis quandoque faci〈-〉
41
unt: quas in augmento malitię: mercu〈-〉
42
rius adiuuat. Saturnum etenim iuuat in in-
1
frigidando et proprie in decursu humorum ad
2
membra et in eorum nocumentis. Maxime autem
3
in his que ad palatum et pectus atque stoma〈-〉
4
chum discurrunt. Martem vero iuuat in de-
5
siccando et in his quę ex desiccatione pro-
6
ueniunt ut sunt cruste vlcerum: et escare: du〈-〉
7
bailet: et erisipila: et impetignes inique: ma-
8
lancolia: frenesis: epilemsia et his similia.
9
hę iterum habent quandoque proprietates secundum signo〈-〉
10
rum differentias in quibus fuerit earum societas in
11
predicta figura quę super duos angulos fu〈-〉
12
rit[*]furit corrupt for fuerit. nam cancer: capricornus: et pisces: et omnia
13
signa quorum figurę siluestribus animalibus
14
atque piscibus assimilantur: infirmitates pro-
15
prie generant que corrodendo augmentantur.
16
petigines quoque excoriationes: forofulas:
17
fistulas: lepras: et his similia. Sagictarius
18
autem et gemini faciunt casum et epilensiam et
19
his similia. Cunque in postremis partibus si〈-〉
20
gnorum stellę fuerint accidens infirmitas
21
proprie in corporis extremis apparebit:
22
quod euenit propter impedimenta ei contingen〈-〉
23
tia: et propter humorum decursus: per quos le〈-〉
24
pra prouenit: et secundum maiorem partem podagra
25
et ciragra inde contingit: cum hęc ita fuerint
26
si fortunę non associentur in figurę stellis in
27
fortunantibus que sunt horum occasio: nec lumi〈-〉
28
naribus etiam in angulis existentibus: erunt in〈-〉
29
firmitates et impedimenta inde prouenientia val〈-〉
30
de grauia et incurabilia. Idem iterum eueniet
31
cum eis associantur in figura: et super eas ele〈-〉
32
uatę fuerint infortunę vel magis fortes
33
Cum autem in suis dignioribus figuris: et for〈-〉
34
tiores infortunijs que sunt operum occasiones
35
fortunę fuerint: tunc non erunt impedimenta
36
turpia: nec ad verecundiam erunt etiam infir-
37
mitates leues: que cito quiescunt: hoc autem eue〈-〉
38
niet cum fortunę fuerint orientales. Iu-
39
piter etenim occultat impedimenta: et qui
40
escere facit infirmitates aliorum auxilijs
41
ei causa pecunię vel probitatis attributis.
42
cunque fuerit cum mercurio delebit infirmi〈-〉
1
tates: cum medicaminibus: vel per iustorum
2
medicorum medelas. Uenus autem decora-
3
bit impedimenta parte quadam decora-
4
tionis causa: diuinis occasionibus vel prophe〈-〉
5
tijs: infirmitates quoque quoquomodo lenit: et eas
6
medicaminibus diuina occasione prouenien〈-〉
7
tibus cessare facit. At si saturnus cum ea fu〈-〉
8
erit: erit hoc notum et manifestum: vel horum
9
equipollens. Et si mercurius cum ea fuerit
10
fiet hoc cum proficuo et lucro patientis quod
11
propter hoc patietur illi continget.
12
¶ Capitulum .13. in qualitatibus ani〈-〉
13
mę nati.
14
MOdus quidem quo corpo〈-〉
15
ris accidentia prognosticantur
16
est hic quem prędiximus.
17
Ex animarum vero qualitati〈-〉
18
bus id quod proprie intellectui
19
et rationi pertinet per mer〈-〉
20
curij qualitates semper agnoscitur. Illud
21
autem quod est irrationabilitatis exaltatio duum
22
luminarium grossis corporibus propinquiori
23
quod luna dicitur: necnon ex stellis in figu-
24
ra ei associantibus: et cum ea alictisal et
25
alinchiref habentibns[*]habentibns corrupt for habentibus depręhenditur.
26
Quapropter quoniam motus animę eiusque qua〈-〉
27
litates multorum sunt modorum ut eorum
28
inuestigatio vno eodemque calle plano
29
et qualitercunque procedat: nullatenus con〈-〉
30
uenit. sed ut multis obseruationibus di〈-〉
31
uersisque considerationibus attendatur: eo
32
quod signorum differentia in quibus luna mer〈-〉
33
curiusque: et eorum domini fuerint: proprie〈-〉
34
tatum animę qualitates multum iuuant. Soci〈-〉
35
etates iterum figurarum stellarum in predictis
36
respectu solis et angulorum partem haben-
37
tium: qualitates quoque naturis vniuscu〈-〉
38
iusque stellarum proprie animę motibus auxi〈-〉
39
liantur. ¶ Ex signis igitur mobilia: genera-
1
liter faciunt animam res vernionis et in vni〈-〉
2
uersalitatis atque ciuitates diligere eam
3
Item laudem affectare compellunt: ac diuinis
4
cogitare et esse acuti ingenij: laudabilis〈-〉
5
motus inuestigatricem liberalem alijs
6
bone opinionis et in stellarum iudicijs pe〈-〉
7
ritam. ¶ Communia faciunt eam multiformem le〈-〉
8
uis mutationis: difficilem ad cognoscen〈-〉
9
dum: agilem: amantem: instabilem: dolosam
10
multiuolam: amatricem musicę: habilem: per-
11
spicacis intellectus: penitibilem. ¶ Si〈-〉
12
gna vero fixa faciunt eam rectam infalla〈-〉
13
cem: immobilem: boni ingenij: quietam: in-
14
telligentem: patientem laborem: toleratricem:
15
rigidam: refrenantem voluptates: in-
16
uidam voluntatis: efficacem: imitatricem: ho〈-〉
17
noris amatricem: contentiosam transgres〈-〉
18
soriam inconuertibilem ex stellarum quali-
19
tatibus earumque figuris: id quod orientale
20
fuerit: et ascendens. proprie autem id quod
21
in sua almiua sibi propria fuerit: faciet
22
animam liberam idoneam: et in sui ipsi-
23
us consilio confidentem rigidam acu-
24
ti ingenij: largam et apertam. Stellarum
25
autem matutinalium stationes et cum in
26
medio cęli fuerint: faciunt animas co-
27
gitatrices: fixas: memores: quietas:
28
intelligentes: magnanimas: immobi-
29
les: inconuertibiles: infallaces: cogno-
30
scentes: operarias: inuestigatrices: in ue-
31
ris scientijs peritas. Ascensiones quoque stel〈-〉
32
larum in noctis exordio et earum occa〈-〉
33
sus faciunt animas leues: agiles: debi〈-〉
34
les: laborum intoleratrices: leuiter pas〈-〉
35
sibiles: infortunatas: pusillanimes: ef〈-〉
36
ficatrices: pusillanimiter magnas: ten-
37
tantes: fessas: tarde: mobiles: solitarias
38
Stationes quidem stellarum vespertinali〈-〉
39
um: et cum fuerint in cęli medio qui sub
40
terra est: occasus etiam veneris ac mercurii ve〈-〉
41
spertinalis: cum tempus diurnum fuerit et earundem
1
matutinalium occasus cum tempus nocturnum
2
extiterit: reddet animam mundam: puram et
3
sensatam inconuęnientis memorie: illabo-
4
ratricem: nullius laboris amatricem: rerum
5
secretarum inuestigatricem: et occultorum inqui〈-〉
6
sitricem: velut nigromantię: abscondito〈-〉
7
rum: rerum altissimarum: ac scientie instrumen〈-〉
8
torum et machinarum: operum mirabilium: et
9
iudiciorum stellarum: eam etiam faciet pro〈-〉
10
phetatricem: et secundum artes augmentatricem
11
somniorum interpretem: et his similia.
12
¶ Item stellę quę rerum animarum dispositioni
13
dominantur cum in suis locis suisque haiç sibi
14
proprijs atque similibus fuerint: sicut in pre〈-〉
15
missis explanauimus: animarum proprieta〈-〉
16
tes apertas faciunt: quarum effectus nihil
17
impedire poterit: et quarum vnaquaque parte so〈-〉
18
la manebit et prosperabitur. Maxime autem cum
19
vne eedem stellę duorum locorum dominatrices
20
fuerint id est vt loco mercurij qualitercunque
21
associentur in figura et a luna separentur vel
22
habuerit cum ea allictisal. quod si non ita fue〈-〉
23
rit vt dictum est. vel si in locis sibi non proprijs
24
extiterint earum proprie naturę: qualitates
25
anime non apertas: sed occultas facient: et imperfe-
26
ctas quę non prosperabuntur. Naturę vero
27
stellarum illis dominantium vel super eas eleua〈-〉
28
tarum animarum humanarum: opera rigida: suisque
29
subiectis nociua faciunt: velud iniusti ho-
30
mines et iniqui: quibus propter infortunarum
31
similitudinem hec contingunt: quę cum dominan〈-〉
32
tur ipsorum motus ad alios impediendum
33
leues faciunt quod nihil prohibebit: nullaque
34
erit in eo difficultas. Cum autem istis domina-
35
buntur stellę quę fuerint ex haiç earum haiç
36
contrarijs eos infirmi nominis esse faciunt nec pro〈-〉
37
sperabuntur: et ex eis suplicia sumentur. nec〈-〉
38
non etiam quemadmodum iusti homines et equi
39
quibus per similitudinem fortunarum hoc
40
accidet: super quas cum nihil eleuetur alijs
41
benefacere gaudebunt et illud commenda〈-〉
42
bunt: nec aliquod eis inde damnum contin〈-〉
1
get: immo eorundem bonitas sui proficui〈-〉
2
erit occasio. Cum autem earum contrarię stellę
3
super eas eleuentur: continget predictorum
4
contrarium: et propter eorum mollitiem atque quietem
5
dilectionem etiam in hominibus et pietatem: peruipen〈-〉
6
dentur ab hominibus et inculpabuntur: et eis
7
violentiam inferent. Hec igitur est via gene-
8
ralis qua sensate et rationales anime qualita〈-〉
9
tes pronosticantur. proprietates autem particu-
10
larium quę ex stellarum naturis secundum earum
11
dominium contingunt elocutione generali edoce〈-〉
12
bimus vsquequo ad commixtionem quę ge-
13
nerali calle deprehenditur: perueniamus.
14
¶ Cum solus igitur saturnus dispositioni rerum
15
animarum dominetur: fuęritque dominus lunę et mer-
16
curij. si respectu mundi et angulorum conue〈-〉
17
niens fuerit: natus iustos homines amabit:
18
et erit rigidi profundique consilij in sui etiam
19
ipsius consilio permanebit. laboriosus erit
20
et disputator: quandoque autem a veritate modi〈-〉
21
cum declinabit. eritque locuplex et appeti-
22
tor regni versipellis tesauriçator: subter-
23
raneus inuidus. ¶ Si autem in hoc quod di〈-〉
24
ximus contrario extiterit vt inconuenienter vide-
25
licet existat natus fuerit: imundus: vilis
26
pusillanimus: insciens: in suo tantum consilio per-
27
manens: inuidus: inaudax: ab hominibus separa
28
bitur: in verbis dolosus: amator occultatio〈-〉
29
nis et lugubrij: inuerecundus: infortunatus
30
laboris amator: neminem diligens: dece-
31
pritor amicorum: nunquam gaudebit: bonorum
32
maliuolus. ¶ Quod si ioui assimiletur secundum quod
33
prędiximus eiusque qualitas commendabi〈-〉
34
lis fuerit: natus erit iustus: senes hono〈-〉
35
rabit: eritque sani consilij: adiutor regni:
36
cognitor: magnanimus: bonę notitię di-
37
lector amicorum: quietus: intelligens: pa〈-〉
38
tiens: philosophus. ¶ Sed si huius stellę quali〈-〉
39
tas prędictis contraria fuerit: natus erit
40
ignarus bene facere: insensatus: circa di〈-〉
41
abolica conuersabitur: in horatorijs com〈-〉
42
morabitur: futura prędicet: abhorrebit
1
habere filios non habebit amicos: morabi〈-〉
2
tur in criptis et speluncis cum hominibus
3
non conuersabitur: nec in eo quis confidet: erit
4
insipiens: malus: debilis: honorem non
5
amabit: penitens: male receptionis: ele〈-〉
6
ctionis male: laboris patiens. ¶ Quod si
7
marti assimiletur et ipse bone qualitatis et
8
laudabilis existat: erit natus non cogno〈-〉
9
scens: valde laboriosus miser et imbecil〈-〉
10
lis: nocens magna cum timore tentabit: erit
11
grauis baratator: non pius: omnia parui-
12
pendet: immoderatus: bellicosus: animam suam
13
ponet in timore: amabit conturbationes
14
proditor erit: aliorum perturbator: inuidię
15
pessime: pro euentu aliquo eius anima mu-
16
tabitur: homines laborare faciet: vi prę-
17
erit alijs: transgressor: odio reges habebit
18
et principes: amabit ipocrisim: et victo-
19
riam: inuidus: male profunditatis: erit
20
grauis ad tolerandum: rusticitate plenus
21
intolerabilis: ostentator sui iniquus: ho〈-〉
22
minibus nocebit et eos vilificabit ac odio
23
habebit: nec mutabitur: nec alterabitur: intro〈-〉
24
mittet se de pluribus et ab eis leuiter rece〈-〉
25
det: erit artifex et studens generaliter etiam
26
prosperabitur. Sed si hęc stella fuerit in
27
prędicti contrarium: natum faciet esse deprę〈-〉
28
datorem: ac viarum ascisorem: miserum: ma〈-〉
29
le qualitatis et mali lucti: deum non time〈-〉
30
bit: nec aliquem amabit: blasphemator
31
perturbator: latro: deceptor: proditor:
32
interfector: incestus malus ipsius: ho〈-〉
33
micida: nigromanticus: deprędator orato〈-〉
34
rij: fornicator: sepulchrorum violator: et
35
generaliter nequam erit in omnibus.
36
¶ Quod si veneri saturnus assimiletur: et
37
ipsa bone qualitatis existat: natus mu〈-〉
38
lieres abhorrebit: senes et ratiocinos ama〈-〉
39
bit: eritque male receptionis: honorem
40
non appetet: abhorrebit formosa: erit in〈-〉
41
uidus: male societatis: ab hominibus se〈-〉
42
sregabitur et in sui ipsius consilio con-
1
fidet: deum verebitur: eritque cęlati con-
2
silij: male legis: amabit occulta: diuina〈-〉
3
tor: de diuinis cogitabit: pacificus: vere〈-〉
4
cundus: amator scientię: fidelis: absti-
5
nens: deliberator: ab immundis se absti-
6
nens: tediosus: et in mulieribus çeloti-
7
pus. hęc autem stella cum fuerit in prędicti
8
contrarium: natus erit fornicator et imun-
9
dus turpia commitet in suis: turpis ad〈-〉
10
ulter: a mulieribus se decipi permittet:
11
Maxime autem a suis consanguineabus
12
erit valde miser: imbecillis omnibus mo〈-〉
13
dis circa venereos actus absque intermissi〈-〉
14
one solicitabitur: abhorrebit formosa:
15
maledicus: superbus: celabitque animum:
16
vilis: sceleratus in coitu turpitur: et extra
17
naturam veneri subicietur. hic autem cum
18
annosis et vilibus hominibus: et contra
19
legem: cum bestijs etiam facere deside-
20
rabit: deum non verebitur: vilipendet se-
21
creta: et orationis domos faffana: casta〈-〉
22
sa et omnia vilipendet: erit nigroman-
23
ticus: et de omnibus se intromittet
24
¶ Quod si mercurio saturnus associetur
25
et ipse bone qualitatis existat: erit natus
26
rerum atque legum inquisitor et inuestiga〈-〉
27
tor: amabit medicinę scientiam: occultus:
28
occultorum deliberator: mira faciet: so-
29
phista erit: leuis: dispositor: boni inge-
30
nij: amare animę inuestigator: acutus
31
amator intelligentię: et operum ei etiam
32
bene continget. At si hęc stella fuerit in
33
prędicti contrarium: erit natus inuidus
34
animęque turbide: laboriosus: odiosus: ha-
35
bebit consanguineos: erit laboris ama〈-〉
36
tor: tristis: in nocte turbabitur: proten-
37
tor: deceptor in suis negocijs: non asso-
38
ciabitur hominibus. latro: sciens: nigro〈-〉
39
manticuf: incantator: versutus: non pro-
40
sperabitur. ¶ Iupiter autem cum solus ex-
41
titerit dominus dispositionis animę: si
42
laudabilis qualitatis fuerit: erit natus
1
magnanimus: largus: iustus: verecun-
2
dus: hilaris: homines amabit atque for〈-〉
3
mosa: liberalis: ęquus: magne cogitati〈-〉
4
onis: mansuetus: ęgregius: in suis ope〈-〉
5
ribus pius: benefaciet hominibus: ama〈-〉
6
bilis ductor. Quod si fuerit in prędicti con-
7
trarium: erit qualitas animę nati: similis
8
prędictis: pręter quod in his erit debilior:
9
et magis occultus: et absque bono intelle〈-〉
10
ctu: loco namque magnanimi erit prodigus: lo〈-〉
11
co iusti seruiet diabolo: vel erit male opi〈-〉
12
nionis: et verecundię loco: erit caudardus
13
et loco mansueti erit superbus: erit etiam
14
loco diligendi homines bone qualita〈-〉
15
tis animę: et loco amandi formosa: dili〈-〉
16
get delectationes: at loco magne cogi〈-〉
17
tationis erit contumax: et pro libertate in-
18
scius et his similia. ¶ Quod si marti iupiter
19
assimiletur et qualitatis ipse laudabilis exi〈-〉
20
stat: erit natus versutus: placitator: bel〈-〉
21
licosus: dispositor: tunc agens fortissi-
22
mus: et nulli humiliabitur: erit etiam ho〈-〉
23
mo exercituum et operum: cupiens vindi〈-〉
24
cari: et penitus superare: semetipsum do〈-〉
25
minum faciet: eritque rerum inuentor: rei ve〈-〉
26
ritatem non ignorabit: prouidus erit et
27
magnanimus: prosperabitur: queret etiam
28
honorari: iracundus: rerum cognitor: mul〈-〉
29
tisque multa mandabit. At si hęc eadem
30
stella in huius prędicti contrarium extite〈-〉
31
rit: erit natus blasphemator: et verborum
32
perturbator: impudens: nullius rei celator
33
vilipensor aliorum: ipocrita: mendicus: su〈-〉
34
perbus: inobediens: deprędator: leuiter
35
alterabitur: leuis penitens: instabilis:
36
vilis: infidelis: nullius notitię ac consi-
37
lij: insensatus: raptor: suorum amissor: et
38
generaliter diuersarum erit qualitatum
39
modorumque mutabilium. ¶ Quod si vene〈-〉
40
ri fuerit similis et laudabilis qualitatis exi-
41
stat: natus erit simplex: amans nitidi-
42
tatem et magisteria atque rerum inuestiga〈-〉
1
tiones: cantos etiam et iocos atque come-
2
stiones appetens eritque bone qualita-
3
tis animę: pius: sani cordis: deum ama〈-〉
4
bit et illi seruiet: cupiet etiam amore dei
5
laboriosus esse: erit sensatus: et amans
6
humilis: animę splendidę: gratificus: mu〈-〉
7
nificus: librorum lectiones nullatenus
8
abhorrebit: erit rerum cognitor: et circa
9
legitimos veneris actus temperatus: su-
10
os etiam consanguineos amabit: ho-
11
noris nominisque formam concupiscet. Ge〈-〉
12
neraliter quidem erit iustus et probus:
13
Sed si hęc stella fuerit in prędicti con-
14
trarium: natus erit illaboriosus: delica〈-〉
15
cate[*]delicacate corrupt for delicate vitę: muliebris animę: saltator: eius
16
ira mulierum irę assimilabitur: erit prodi〈-〉
17
gus: in rebus mulierum insensatus: pro-
18
cus: libidinosus: delinquens: capillorum
19
ornatus amabit: semetipsum extollet: ne-
20
scius suorum amissorum gaudebit: in hominum
21
erubescentia leuiter impedietur: sui com-
22
pos erit: femineique sensus: in rerum eccle〈-〉
23
siasticarum dilectione pręualebit: in rebus
24
pręcedet: erit occultator: et fidelis: omnium
25
malorum ignarus: cunctis obnoxius. In suis
26
operibus commendabilis et liberalis in
27
omnibus quę fecerit. ¶ Quod si mercurio iupi〈-〉
28
ter assimiletur et fuerit qualitatis idoneę:
29
erit natus in librorum lectionibus assidu〈-〉
30
us: amabit sillogismos et erit geometra
31
peritus in quadriuio: versificator ac ser-
32
mocinator: acuti ingenij: humilis: boni
33
consilij: laudabilis in moribus: benefi-
34
cus: dispositor: bone qualitatis animę: da-
35
psilis congregationis: bone opinionis
36
amator: bene et subito incepta perficiet:
37
erit homo regiminis: bone credulitatis: me〈-〉
38
dicus regis: deum diliget: bone animę ama-
39
bilis: consanguineos amabit: indolis
40
erit bone: amatorscientię: homo diuitiarum
41
Quod si hęc stella prędicti contrarium optinu〈-〉
42
erit: erit natus stultus: stultiloquus: frequenter
1
falletur: miser: continget ei alantusimus
2
diuinis adherebit: impetuosus erit: ama〈-〉
3
re animę: cum sit stultus: sapientem se putabit: su〈-〉
4
perbus: perturbator: in alterius seruitute
5
semetipsum collocabit: motus erit inordi〈-〉
6
nati: verbosus bone memorie: homo doctri〈-〉
7
nę: et appetitus rigidi. ¶ Quod si mars animę
8
dispositioni solus dominetur: et laudabilis qua〈-〉
9
litatis existat: natus erit fortissimus: et po〈-〉
10
tens: iracundus: armorum appetitor: ani〈-〉
11
mosus: ponet animam suam in mortis peri〈-〉
12
culo: nulli se humiliabit: destructor: in su〈-〉
13
is confidet viribus: primus in bello: vi-
14
lipendet omnia: violentiam hominibus in-
15
gerit: et erit homo regiminis. At si hęc ea〈-〉
16
dem stella fuerit in istorum quę prediximus
17
contrarium: natus erit tediosus: blasphe〈-〉
18
mator: sanguinis effusor: contrarietatum
19
amator: consumptor: garrulus: stultus: super〈-〉
20
bus: deprędator: in ipsius maleficijs in〈-〉
21
ordinatus: deinceps consanguineos abhor〈-〉
22
rebit et deum ignorabit. ¶ Si vero similis
23
veneri fuerit et idoneę qualitatis extite〈-〉
24
rit: natus erit alacer: et bene morigeratus su〈-〉
25
os amabit socios: mollis vitę: iocosus
26
bonus homo: apte compelxionis[*]compelxionis corrupt for complexionis et formę:
27
amabit saltationes: procus: homo diuitiarum
28
et quietis: vir leuis in coitu: ei tamen inde contin〈-〉
29
get bene. sibique precauebit: sapiens: vere〈-〉
30
cundus: et cognitor: item libenter habe〈-〉
31
bit rem cum viris: et mulieribus: erit eti〈-〉
32
am deuastator: leuis iracundię et çeloti〈-〉
33
pus. Quod si hęc eadem stella in prędi〈-〉
34
cti contrarium conuersabitur: natus multus ac superflu〈-〉
35
us erit in coitu: diuersarumque qualitatum omnes
36
vilipendet: delinqnens[*]delinqnens corrupt for delinquens erit: blasphema〈-〉
37
tor: mendax: proditor: suos et alienos deci〈-〉
38
piens: appetitus festini: fastidiosus: coniu〈-〉
39
gatarum et virginum corruptor: versutus acu〈-〉
40
tus: inordinatus: deceptor: peierabit: ideoque
41
in ruborem: et verecundiam subito cadet:
42
insensatus: semetipsum fortassis adornare
1
cupiet: impetuosus: turpia committet: et hor〈-〉
2
ridus erit. ¶ Quod si mercurio mars assi〈-〉
3
miletur et commendabilis qualitatis existat:
4
erit natus conductor: exercituum rector: festini
5
motus: potens: amans: sapiens: laboriosus: co〈-〉
6
gitator: versutus: proditor: instabilis: astutus:
7
malorum operum: leuis intellectus: deceptor
8
ipocrita: versipellis: contumax: grandis
9
inquisitor: rixarum amator: eique tamen inde
10
bene continget: suos similes diliget: et eos be〈-〉
11
ne recipiet: generaliter quoque nocebit ini〈-〉
12
micis: et suos iuuabit amicos. Si vero fu〈-〉
13
erit in prędicti contrarium: natus erit destru〈-〉
14
ctor: inobediens: fatuus: et deceptor: pe〈-〉
15
nitens: inordinati motus: mendax: la〈-〉
16
tro: deum ignorabit: falso iurabit: ver〈-〉
17
sutus: homo contrarietatis: sapiens: ipocrita
18
manifeste nequam: blasphemator: viarum
19
abscisor: parietum transfosor: interfector
20
precantator: proditor: nigromanticus: ac ho〈-〉
21
micida. ¶ Cunque venus sola fuerit domina di〈-〉
22
spositionis animę: qualitatisque laudabilis exti〈-〉
23
terit: erit natus iustus et quietus: multarum de〈-〉
24
litiarum sensatus: homo deliberationis: amans
25
saltationes: valde çelotipus: impietates ad〈-〉
26
horrebit: amabit magisteria: et deum mul〈-〉
27
tum verebitur: etiam erit pulchrę formę: bonę
28
qualitatis: et bonorum somniorum: amabilis: pius
29
beneficus: prosperabitur: et generaliter subser〈-〉
30
uiet veneri. Et si eadem stella in eorum que predi〈-〉
31
ximus contrarium fuerit: natus erit piger: procus: effe〈-〉
32
minatus: eius etiam qualitates mulierum qualita-
33
tibus assimilabuntur: erit nullius animositatis: nullius〈-〉
34
que notitię modis infirmi: et qui leuiter ad lapi〈-〉
35
dem pedes suos offendet. ¶ At si mercu〈-〉
36
rius assimiletur: et idoneę qualitatis fuerit: natus
37
amabit magisteria: et scientias: doctus erit: et
38
acuti ingenij: verificator: musicam amabit
39
et omne commendabile: erit etiam apte qualitatis
40
animę: homo delitiarum et quietis: alacer: suos
41
amicos diliget: eritque bone legis intelli〈-〉
42
gens: ęquorum amator: erit boni etiam ingenii
1
et bonę extimationis: recteque calle pro-
2
cedet: libenter addiscet: a semetipso me〈-〉
3
liorabitnr[*]meliorabitnr corrupt for meliorabitur in discendo: bonorum ac probo〈-〉
4
rum mores hominum imitabitur: iustisque
5
viris assimilabitur: aptus in loquendo: in
6
verbis alacer: erit etiam amabilis: tempe-
7
rate qualitatis animę: equus defensor: cogni-
8
tor: magnanimus: postponet mulieres
9
cum pueris aget: eritque çelotipus. ¶ Quod si
10
in istius contrarium fuerit: natus erit versutus:
11
et multe astutię: malędicus: faciei dupli〈-〉
12
cis: bilinguis: mali consilij: deceptor: men〈-〉
13
dax: perturbator: falsus: immunda faciet:
14
profunde malus: in consiliando prodi-
15
tor: nec amabit nec amabitur: decipiet
16
mulieres et destituet pueros: erit homo
17
malorum operum: culpans et vituperans ali〈-〉
18
os: omnia querens facere: sed quandoque ad bo-
19
num nonnunquam ad malum plurima tempora per-
20
petrabit: et in multis ac diuersis rebus
21
culpabitur. Mercurius autem cum soli fuerit
22
dispositionis dominus animę et qualitatis ido〈-〉
23
neę: erit natus boni intellectus: acuti in〈-〉
24
genij: rerum antiquarum relator: eritque
25
multarum probitatum et experimentorum: dia〈-〉
26
leticus: rerum naturę pręlocutor: scientiarum
27
inuestigator: beneficus: deliberator bo〈-〉
28
ne existimationis: doctus in quadriuio:
29
creditorum occultator: et valde prosperabi〈-〉
30
tur. Si autem in prędicti contrarium extiterit:
31
erit natus deceptor et vilis: alios errare
32
faciet: secundum suum consilium procedet: leuis
33
festini motus: leuiter conuertetur: sanus:
34
ignorans: magne fallatię: mendax: inor-
35
dinatę qualitatis: instabilis: infidelis:
36
inobediens domino: faciet iniustitiam: gene〈-〉
37
raliter autem multę erit fallatię. Et cum hec
38
ita sint: nobis tantum scire conuenit quod lu〈-〉
39
ne qualitas hec quę prediximus vt cunque
40
iuuabit. nam cum fuerit in locis anecaf: fi〈-〉
41
nis septentrionalis et meridiei: variatio-
42
nes qualitatum animę iuuabit: et eas su-
1
bito faciet alterare. Si autem in aliquo du-
2
orum nodorum extiterit acuitates quali〈-〉
3
tatum animę iuuabit: et vt ipse festinanter
4
operetur efficiet. Item cum luna fuerit ascen〈-〉
5
dens aucta lumine significationes augmen〈-〉
6
tabit: et erunt aptiores: necnon magis
7
necessarię. At si minuta lumine vel sub
8
radijis solis extiterit: eas faciet magis
9
esse absconsas et non vt ita fortiter contingant:
10
operabitur. Iuuat etiam vt cunque in his quę
11
prędicta sunt: sol iterum cum stellis quę
12
dispositioni animę dominantur similis exi〈-〉
13
stat. nam cum eis assimilatur si eius quali〈-〉
14
tas commendatur erunt animę qualita〈-〉
15
tes magis directę et ipse remotior ab obli〈-〉
16
quo: necnon potentior et largior atque fi〈-〉
17
delior legisque melioris. Cum autem sol
18
in prędicti contrarium fuerit: nec stellę
19
assimiletur: erunt animę qualitates de〈-〉
20
teriores: ipseque miserior ac infimus: ma〈-〉
21
iorisque laboris in sui ipsius consilio ma〈-〉
22
gis permanebit: stultus erit et grauioris
23
voluntatis: generaliter etiam ad melio〈-〉
24
randum difficilis.
25
¶ Capitulum .14. in impedimentis animę
26
QUoniam impedimento〈-〉
27
rum animę propriorum
28
elocutiones narrationem
29
proprietatum eiusdem:
30
vt cunque sequuntur: in ip-
31
sorum notitiam mercuri-
32
ales ac lunares qualitates ad inuicem
33
et eorum ad angulos atque infortunatri〈-〉
34
ces stellas nobis generaliter et scire et ob-
35
feruare conuenit. nam cum luna et mer-
36
curius ad inuicem non colligantur: vel
37
cum qualibet stellarum quarum quali〈-〉
38
tates impediunt in orientali oriçonte:
39
super eos eleuetur: aut eos circundet vel in
40
eorum oppositione maneant: multorum
1
impedimenta modorum animę qualita-
2
tibus aduenire significabunt. Hoc quidem
3
ex prędictis proprijs qualitatibus stel-
4
larum quę locis assimilantur: cognoscere
5
et explanare satis apte poterimus. Nos aut
6
in his quę in demonstrando proprietates
7
animę pręmisimus: plurima impedimen-
8
ta ex impedimentis debilioribus animę:
9
vt cunque iterum explanauimus et fortassis
10
earum augmentationes ac fortitudines
11
ex superabundantia operum stellarum infor〈-〉
12
tunantium depręhendemus. propterea
13
quod si quis animę qualitates coerceri ne-
14
queunt impedimenta nuncupauerit: siue
15
intendantur siue remittantur circa qua〈-〉
16
litatem temperatam: eas bene et proprie
17
nominabit. Illud autem quod minus super
18
habundat et velud infirmitas est: et quod om〈-〉
19
nino naturam excedit ac in parte intelle-
20
ctus animę fit: et in parte recipiente im-
21
pressionem sicut dicam deprehendetur.
22
Epilentici itaque sunt frequentius hi in quo〈-〉
23
rum natiuitatibus luna et mercurius: nec
24
ad inuicem velud prędiximus: nec cum
25
orientali oriçonte colligantur. et cum hoc
26
etiam in earum diurnis natiuitatibus sa〈-〉
27
turnus: in nocturnis vero mars fuerit in
28
angulis: ita quod tamen ipse huic qualitati do〈-〉
29
minetur. Insani vero sunt hi in quibus hoc
30
erit in eorum contrarium quę prędixi-
31
mus id est qualitatis dominus sit in nocte satur-
32
nus: in die vero mars: maxime autem cum
33
in cancro vel in virgine seu piscibus fu-
34
erit. demoniaci quidem et qui nuncupan〈-〉
35
tur auroctafelis id est in quorum capitibus su〈-〉
36
perabundat humiditas: sunt hi in quorum
37
natiuitatibus infortunarum qualitas quem-
38
admodum diximus extiterit: et ipse do〈-〉
39
ninate fuerint lunę ipsaque luna fuerit
40
ascendens sub solis radijs: eiusque dominus in
41
coniunctione saturnus exiterit: in preuen〈-〉
42
tione vero mars: maxime autem in sagicta〈-〉
1
rio et piscibus: quod si vtreque tantum infortunę
2
hac in qualitate vicerint: erunt animę
3
infirmitates incurabiles: non erunt tamen
4
feroces et ignorabuntur. Si autem vtręque
5
fortunę id est iupiter et venus ei similes ex〈-〉
6
titerint: et vtreque infortunę in occidentis
7
angulo fortunę vero in orientis angulo
8
manserint: licet ferocissimas: curabiles
9
tamen generabunt egritudines. At si iupiter
10
fuerit ille qui ei assimilabitur: infirmita〈-〉
11
tes medicaminibus curabuntur: siue per
12
dietas siue per antidota. Quod si venus ei
13
similis fuerit prophetijs val diuino au〈-〉
14
xilio repellentur egritudines. Quod si in ori〈-〉
15
entali angulo infortunę et in occidenta〈-〉
16
li fortunę fuerint: erunt egritudines incu〈-〉
17
rabiles ac feroces: minusque manifeste:
18
infirmitates epilensie semper cum clamo〈-〉
19
re et timore mortis durabunt. Insani ve〈-〉
20
ro sensuque carentes nullatenus retineri
21
poterunt: et suos consanguineos impe〈-〉
22
dient atque turpia dicent: et his similia. de〈-〉
23
moniaci eorum etiam infirmitates et humi〈-〉
24
ditatis superabundantiam: quę capiti〈-〉
25
bus nocet entusimesemus: et detecta ni〈-〉
26
mis: ac saltus impetuosos in homines fa〈-〉
27
ciens eos percutiet: et his similia. Quedam
28
vero locorum in quibus illa qualitas fu〈-〉
29
erit proprio iuuamine quandoque iuua〈-〉
30
bunt. Loca namque solis et martis proprie
31
iuuant vt sit insama. Loca vero iouis et
32
mercurij epilensie iuuant infirmitates.
33
Ueneris autem locus per prophetias:
34
et vt occulta dicantur adiuuant. Sa-
35
turni autem lunęque loca demoniacos
36
et humorum iuuant impedimenta.
37
¶ Plurimę igitur species infirmitatum
38
in agente parte animę contingentium
39
sunt he quas prędiximus: quę secundum natu〈-〉
40
ram suam generaliter per huiusmodi quali〈-〉
41
tates adueniant. Differentię vero quę pro〈-〉
42
prie in parte recipiente dispositionem ac〈-〉
1
cidunt: in augmento ac diminutione
2
rerum naturalium masculinis et femininis
3
nimis apparebunt: ad quarum prono-
4
sticationem illa via quę prędictę vie as〈-〉
5
similantur: perueniemus. Postquam luna
6
solem quemadmodum ibi cum luna mer〈-〉
7
curium posuerimus: et veneris ac mar〈-〉
8
tis ad ipsos similitudinem obseruaue-
9
rimus. Post horum igitur explanatio-
10
nem ostendemus: quod si sola luminaria in
11
signis masculinis fuerint: ea quę sibi na-
12
turalia sunt homines nimis exercebunt.
13
¶ Mulieres aut ea que sibi contra naturam sunt:
14
nimium operabuntur: et que sibi naturalia sunt
15
in vires et masculinitatem animę con-
16
uertentur. Item si mars et venus vel eo〈-〉
17
rum alter masculinus fuerir: in natura-
18
libus rebus veneris valde conuersabuntur ho〈-〉
19
mines et nimis circa vitium illud solici〈-〉
20
tabuntur. Ex rebus etiam coitus turpia
21
quę contra legem fuerint: festinanter face〈-〉
22
re desiderabunt. Mulieres autem inna〈-〉
23
turales actus cupidinis plus equo per-
24
petrabunt: et erunt thahaherat: eo quod ad
25
inuicem in agendo commiscebuntur.
26
Si venus autem sola masculina fuerit
27
id quod inde perpetrabunt erit occultum
28
et ignorabitur. Sed si mars masculinus
29
extiterit: ita erit illud manifestum quod quan〈-〉
30
doque mulieres quę cum eis conuersa-
31
buntur quasi sibi proprias vxores fore
32
demonstrabunt. ¶ Quod si eedem stellę in
33
prędicti contrarium fuerint id est vt sola lu〈-〉
34
minaria cum prędictis qualitatibus in
35
signis femininis extiterint: mulieres ea
36
quę sibi naturalia sunt operabuntur.
37
¶ Uiri autem ea quę sibi sunt contra na〈-〉
38
turam committent et cum mollitie ac fe-
39
minitate anime naturalia transgredien-
40
tur. ¶ Item si sola venus feminina fue〈-〉
41
rit: illegitimos actus veneris mulieres
42
nimis adimplebunt: frequentius tamen
1
ad naturalia declinabunt et cum quoli〈-〉
2
bet: adeo quod nulli coitum denegabunt:
3
seu de formis seu contra legem fuerit: homines aut
4
erunt effeminati ac molles: et ad innatu-
5
rales actus veneris procliuiores: nemi〈-〉
6
nem etiam ab illicito coitu prohibebunt:
7
pręter quod occulte illud perpetrabunt.
8
¶ Item si mars femininus extiterit: isto〈-〉
9
rum duorum vtrumque id est fornicationem et
10
turpitudinem: actusque illicitos detectos
11
et absque frontis rubore facient: ita quod pre〈-〉
12
nimia detectione blasphemabuntur et
13
vituperabuntur: orientales autem et ma〈-〉
14
tutinales qualitates veneris et martis in
15
masculinitate detectionem adiuuant.
16
Eorum autem vespertinalis et occiden〈-〉
17
talis qualitas in feminitate iuuat occul-
18
tationem. Similiter etiam si saturnus
19
cum eis fuerit: horriditates et putredines
20
ac coinquinationes: magnamque vere-
21
cundiam eos incurrere iuuabit: eo quod ip〈-〉
22
sius natura vnumquodque istorum de mo〈-〉
23
re iuuat. At si iupiter cum eis fuerit re-
24
rum pulchritudinem atque decorem ap〈-〉
25
tamque verecundiam augmentabit. Et
26
si cum eis mercurius fuerit rerum dete〈-〉
27
ctionem et futurorum festinationem sua〈-〉
28
rumque specierum multitudinem et au-
29
gmentum adiuuabit.
1
¶ Incipit tractatus quartus: libri
2
Alabra Ptholomei: in quo sunt no〈-〉
3
uem capitula.
4
¶ Incipit prologus: Dixit Ptholo-
5
meus.
6
RErum igi〈-〉
7
tur in qui-
8
bus ea que
9
ante par〈-〉
10
tum sunt
11
et quę in
12
ipsius ho〈-〉
13
ra partus
14
contingunt
15
necnon et
16
omnia que
17
post par〈-〉
18
tum sunt
19
obseruari possunt: id quod ei proprium ac
20
natnrale[*]natnrale corrupt for naturale est: et quo totum eius esse na-
21
turaliter probatur: quoniam maxime
22
demonstrauimus. Eorum vero quę ei extrin-
23
secus accidunt illorum scilicet quorum
24
enarratio oportunę pręmissa subsequi-
25
tur. Primum est in substantia et valitu〈-〉
26
dine nati prosperitatem iudicare: et ip〈-〉
27
sius in substantia prosperitatem colle-
28
ctim cum rebus corpori pertinentibus
29
enarrare: necnon eiusdem in valitudine
30
prosperitatem simul cum rebus ad ani〈-〉
31
mam pertinentibus enodare.
32
¶ Capitulum primum de prosperitate
33
nati et substantia.
1
QUaliter rerum substantię
2
qualitas adueniat: vt a so〈-〉
3
la parte fortunę notitiam depre〈-〉
4
hendamus oportet: quam id quod et inter
5
solem et lunam obseruando et
6
ab ascendente in diurnis a
7
nocturnis natiuitatibus propter rationes quas
8
in elocutione vitę monstrauimus pro-
9
hiciendo semper addiscemus. Huius
10
autem obseruationis via est velut sub-
11
iungitur. Stellas igitur quę ipsius si-
12
gni dispositioni dominantur: obserua〈-〉
13
bimus. Et quę sit earum fortitudo atque
14
similitudo: sicut prędiximus: conside-
15
rabimus. Item stellas que eis associ-
16
antur in figura vel quę super eas eleuan〈-〉
17
tur: siue sint ex earum haiç: siue ex haiç
18
contraria: similiter obseruabimus. nam
19
cum predictę partis dispositores: for-
20
tes extiterint: erit natus multarum di-
21
uitiarum. Maxime autem si testimo〈-〉
22
nio similitudinis eis testificentur lumi〈-〉
23
naria: pręter quod saturnus: nati diuiti-
24
as ex edificationibus: vel ex terrarum
25
cultibus: aut ex nauigationibus pro-
26
uenire significabit. Iupiter vero desi〈-〉
27
gnabit: quod eius diuitię ex commenda〈-〉
28
tionibus: vel ex baiula: aut ex qualibet
29
probitate congregabuntur. Mars au〈-〉
30
tem significabit illius diuitias ex exer〈-〉
31
citiuum[*]exercitiuum corrupt for exercituum dominio: regimineque proue〈-〉
32
nire. Uenus ex amicorum donationi〈-〉
33
bus: vel ex mulieribus eas coaduna-
34
ri denunciabit. Mercurius quidem ex
35
mercationis industria diuitias afflu-
36
ere significabit. Quod si Saturnus
37
proprie parti substantię assimiletur:
38
et Ioui in figura associetur: significa〈-〉
39
bit hereditates quas hereditabit. Ma〈-〉
40
xime autem cum in altis angulis fuerit
41
vel si in signo communi iupiter extiterit aut cum luna
42
iterum ictisal habuerit: tunc enim significabit quod
1
natus lucrabitur: et extraneorum heredi〈-〉
2
tatem hereditabit. Stellę quidem quę fu〈-〉
3
erint ex haiç stellarum dispositionem ha〈-〉
4
bentium cum eis testificantur: nati possessionem
5
apud eum remanere et saluari designabunt
6
At si stellę quę ex haiç contraria fuerint
7
super loca auctoritatis eleuentur vel ad ipsa
8
subsequentes eant: amissionem substan-
9
tię demonstrabunt. Uniuersale vero tem〈-〉
10
pus in quo istud eueniet ex stellarum quę
11
futuri sunt occasio aspectibus ad angu〈-〉
12
los vel ad loca ad angulos ascendentia
13
depręhendetur.
14
¶ Capitulum .2. de prosperitate et in valitudi〈-〉
15
ne nati.
16
REs autem valitudinis et eius-
17
dem in valitudine prosperi-
18
tates ex luminarium ac
19
ex stellarum ea circundantium
20
qualitatibus: et ut eorum iti〈-〉
21
dem similitudinem cum hoc
22
attendimus et obseruare necesse est. Cum
23
enim vtraque luminaria in signis masculi〈-〉
24
nis fuerint: et vtrumque vel eorum alterum in
25
angulis extiterit. maxime autem illud quod
26
dominus haiç fuerit et .5. stellę erraticę ea cir〈-〉
27
cundederint: circundantesque solem matuti〈-〉
28
nales et lunam ambientes vespertina-
29
les extiterint: ipsum natum regem fore non du〈-〉
30
bitabimus. Sed si stellę quę ea circun-
31
dant in angulis item extiterint aut cum
32
angulis supra terram existentibus in figu-
33
ra societatem habuerint: erit natus magne
34
valitudinis atque potentissimus et rex mun〈-〉
35
di: eius etiam fortuna: cum stellę circun-
36
dantes dextrę fuerint et angulis super ter〈-〉
37
ram existentibus fuerint associatę: au-
38
gmentabitur. Cum autem cęterarum stellarum
39
qualitates velut hęc qualitas fuerit: so〈-〉
40
lusque sol in signo masculino rotauerit:
1
luna vero in feminino: et eorum alter in
2
angulis fuerit: natus erit homo solius regi-
3
minis et interfector. Quod si cum hęc circun〈-〉
4
dantes stellę: in angulis non appareant
5
nec eis testificentur: erit natus magni no〈-〉
6
minis tantum et eius valitudo velut illius qui
7
vni parti dominabitur apparebit: seu velut
8
dominium baiuli: seu dominium exercitus: et
9
non ut dominium alcaidis qui toti regno
10
disponit. At si non luminaria: sed quamplu-
11
res illarum stellarum circundatricum in angu〈-〉
12
lis extiterint: vel cum eis in figura socie-
13
tatem habuerint: non erit tante valitudi〈-〉
14
nis nec etiam magni nominis et ignora-
15
bitur. In disponendo tamen ciuitatibus pre-
16
ualebit: et in rebus dispositionis vitę me〈-〉
17
diocris erit. Si autem stellę quę lumina-
18
ria circundederint nullam cum angulis si-
19
militudinem habuerint: natus in suis
20
operibus: miser: et infelix apparebit. Quod
21
si luminaria nec in angulis nec in signis
22
masculinis extiterint: nec ea etiam fortunę
23
circundederint: erit in extremo miserie et
24
inprosperitatis. Uia igitur qua in harum
25
rerum inuestigatione est incedendum:
26
est hęc quam in augmento valitudinis: ac
27
diminutione monstrauimus. Quamplu-
28
res autem qualitates quę sunt inter augmen〈-〉
29
tum et diminutionem per ea quę in illa
30
specie particularis alterationis inuen〈-〉
31
ta sunt: quam habent luminaria et stellę
32
quę ea circumdederint et quę circumdan〈-〉
33
tibus disposuerint nos obseruare debe〈-〉
34
mus. Nam cum dispositrices domine haiç:
35
vel fortunę fuerint: natus in valitudine
36
magis durabit. Si autem contrarię haiç
37
dominentur: aut sint infortunę eius vali-
38
tudo debilis apparebit et leuiter transi-
39
bit. Res vero futurę valitudinis ex pro〈-〉
40
prijs stellarum qualitatibus quę lumi〈-〉
41
naria circundant sunt obseruandę. Cum huius
42
etenim rei dispositor saturnus fuerit:
1
fortitudo valitudinis in multitudine sub-
2
stantię et in congregatione pecunię permanebit.
3
Sed si iupiter vel venus extiterit: erit eius
4
fortitudo in iocunditatibus et donationibus
5
atque honorificentia et magnanimitate.
6
Quod si mars fuerit: erit in dominio expeditio〈-〉
7
num et in victorijs ac in suorum subditorum
8
timore. et si mercurius fuerit: erit in intel〈-〉
9
lectu et disciplina ac rerum dispositione.
10
¶ Capitulum .3. in magisterio nati: et
11
eius opere.
12
OPus quippe nati eiusque
13
magisterium duobus mo-
14
dis per solem scilicet cęlique me-
15
dij signum dignoscitur. nam
16
stella quę desub radijs so〈-〉
17
lis egressa mane modicum
18
apparuerit: et quę in celi medio fuerit.
19
proprie autem sicut luna ictisal habuerit
20
nobis obseruare necesse est quod si hec duo
21
quę predicta sunt in vno tantum planetarum inue〈-〉
22
nerimus eum solum in his obseruabimus.
23
Si autem alterum eorum vni planetę: alterum
24
vero nulli contingat: eum cui tantum alterum con〈-〉
25
tinget: obseruandum fore sancimus. At si
26
idem planeta qui desub radijs solis egres〈-〉
27
sus mane modicum apparuerit: et in cęli
28
medio fuerit: et alius preter ipsum lunam
29
aspexerit: erit vterque considerandus. Il〈-〉
30
lum autem qui secundum multitudinem numerorum au-
31
ctoritatum proprię dispositionis velud prę〈-〉
32
missum est: alteri pręualebit: premittemus.
33
Si quem autem planetarum desub solis radijs
34
egressum mane modicum apparere vel in
35
cęli medio moueri non inuenerimus: me-
36
dium cęli dominum accipiemus: preter quod in tar〈-〉
37
dis operibus hoc euenire manifestum est.
38
cuiuscunque etenim huiusmodi qualitas fue〈-〉
39
rii[*]fuerii corrupt for fuerit: ociosus in maiori parte permanebit.
40
Hec via est igitur qua ad cognitionem quali〈-〉
1
tatum stellarum quarum et operis ac magiste〈-〉
2
rij dispositio: necnon earum quę otium si-
3
gnificant peruenimus. ¶ Qualitas autem
4
operis et magisterij non nisi ex trium stella〈-〉
5
rum proprietatibus que sunt mars et venus
6
et mercurius: necnon ex signorum in quibus
7
fuerint qualitatibus deprehendentur. nam si mer〈-〉
8
curius auctor operis et magisterij fuerit:
9
natus erit baratator et computator atque
10
doctor: mercator etiam ac numulator: re〈-〉
11
rum cognitor et immolator: per stellarum
12
quoque vires iudicabit et generaliter in li〈-〉
13
brorum lectionibus ac eorum expositionibus
14
versabitur: dabit etiam et accipiet. quod si sa〈-〉
15
turnus ei testificetur: erit alienarum rerum dispo〈-〉
16
sitor: et somniorum interpres: vel in domi〈-〉
17
bus dei occasione alicuius notitie seu di〈-〉
18
uinationis quę in eo erit commorabitur.
19
Sed si iupiter ei testificetur: erit natus au〈-〉
20
ctor legis et sapiens: cum probis etiam
21
hominibus conuersabitur. quod si auctori〈-〉
22
tas operis et magisterij fuerit veneris ex
23
odore florum et specierum seu ex vino
24
vel tinctione aut pigmentis: vel ex his quę
25
ad ornatum pertinent: se intromittet: ve〈-〉
26
lud mercati species: et medicamina ac florum
27
variationes adornare: et cauponare seu
28
texere: vel pigmenta mercari aut pinge〈-〉
29
re et colores variare: vel seritexere. Et si
30
saturnus ei testificetur: erit eius merca〈-〉
31
tio in superfluitatibus et mollitijs: eritque
32
deceptor atque nigromanticus: et his simi〈-〉
33
lia Sed si ei testificatur iupiter: erit lu〈-〉
34
ctator: et coronarum compositor: erit et
35
aptus diuitijs: et eius affluent diuitie mu〈-〉
36
lierum occasione. At si mars soli in figu〈-〉
37
ra associetur: eius opus et magisterium
38
cum igne demorabitur: velud opus coqui:
39
conflatorisque metallorum: necnon opus
40
eraminis ac minerarum auri. quod si soli
41
non associatur: nati magisterium in fer〈-〉
42
ro tractabitur vt naues conponere: arare
1
architectari: lapides abscidere: in annu〈-〉
2
lorum lapidibus sigilla sculpere: arbores
3
findere: et his similia. Si saturnus ei te〈-〉
4
stificetur: erit nauigator et natator: ac
5
aquarum allator et cocus: pictor etiam: et
6
qui in balneis morabitur. Sed si iupiter
7
ei testificetur: erit miles et penarum mini〈-〉
8
ster: ac decimator: hospitator etiam ac la〈-〉
9
mo. Item si duo planetę magisterij
10
dominium habuerint: fuerintque venus et mer〈-〉
11
curius: exercebit se in musica vel ludis:
12
aut in cantationibus seu cantionum inuentio〈-〉
13
nibus: vel in qualibet spem reperiendi cantus:
14
maxime autem cum in sua commutabuntur loca
15
tunc erit natus ioculator banastellarum
16
et feminarum licitator: iocosorum etiam instru〈-〉
17
mentorum magister et factor fidium. eritque
18
pictor: predicator: derisor: et incantionum
19
inuentor. Quod si saturnus ei testificetur erit
20
eius opus et magisterium in his quę prę-
21
dicta sunt in mercationibus et vendet ea
22
quibus mulieres adornantur. Si iupiter
23
autem eis testificetur: erit placitator et compu-
24
tator: et semper in locis congregationis ho〈-〉
25
minum: et circa regias portas commorabitur
26
docebitque pueros et in rebus vulgi soli〈-〉
27
citabitur. ¶ At si operis ac magisterij
28
dominium mars et mercurius habuerint: erit
29
doctus in compositione imaginum et armorum
30
eritque sculptor in rebus quibus diuine
31
domus vtuntur: et animalium imagines faciet
32
eritque luctator: medicus: cirurgicus: ma〈-〉
33
leficus: fornicator: et cartarum falsifica-
34
tor. Sed si saturnus ei testificetur: erit na〈-〉
35
tus interfector: et aliorum vestimenta di-
36
ripiet: eritque viarum abscisor: et in cauer-
37
nis morabitur: erit etiam deceptor. Quod si
38
iupiter eis testificetur arma duellaque dili〈-〉
39
get: erit etiam rector et procurator ac versi-
40
pellis opera diliget: et circa extraneos
41
solicitabitur: et ex huiusmodi lucrabitur.
1
¶ Item si domini dispositionis operis: fuerit
2
venus et mars: natus erit tinctor et specierum
3
venditor: aurique et argenti ac plumbi ma〈-〉
4
gister erit: agricola: et cum armis ioca-
5
bitur: ac medicamina conficiet: et erit me〈-〉
6
dicus. ¶ Et si saturnus eis testificetur ad
7
immolandum animalia deo solicitabitur: mor〈-〉
8
tuos induet: et deflebit funera: ac sepul-
9
chra cantabit. Quolibet etiam modo diuina〈-〉
10
bit in locis occultis: et vbi cantus exercen〈-〉
11
tur funebres et sanguis effundetur: ha-
12
bitabit. Ac si iupiter eis testificetur: in ora-
13
tionis domibus assidue morabitur: et au〈-〉
14
gur existet: et in feminis maritandis so〈-〉
15
licitabitur: et ad effectum perducet: et inde
16
erit eius vita: erit et delitiosus et dissolu〈-〉
17
te cogitationis. ¶ Proprie autem vnicuique
18
signorum figure in quibus stellę quę do-
19
minantur operi mouentur magisterij diffe-
20
rentias quolibet modo iuuant. ¶ Signa
21
namque quorum figurę figuris hominum
22
assimilantur: omne magisterium scientiarum
23
quibus opus habent homines perfecti〈-〉
24
one iuuant. Signa vero quorum figurę qua〈-〉
25
drupedum figuris assimilantur: iuuant ma〈-〉
26
gisteria minerarum: mercationum: ac edifi〈-〉
27
cationum atque dolandi. Signa autem solsti〈-〉
28
tialia et equinoctialia translationis et vari〈-〉
29
ationis ac geometrie ac agriculture: nec
30
non rerum domorum orationis magisteria iu-
31
uant. At signa quorum figurę ferarum et
32
aquaticarum animalium figuris assimilantur
33
magisteria quę sunt ad humiditatem: et in
34
quibus humectantia ponuntur auxiliantur:
35
herbarum etiam: compositionis nauium soler-
36
tiam: sallita quoque et sallientia iuuant.
37
¶ At si luna proprie loco magisterij domina-
38
ta fuerit et post coniunctionem ad mercu〈-〉
39
rium iuerit: et in capricorno vel tauro
40
seu cancro: erit natus sapiens et immola〈-〉
41
tor et obseruabit aquarum vasa. ¶ Si au〈-〉
1
tem fuerit in sagictario vel in piscibus
2
per mortuos diuinabit et malignos etiam
3
spiritus de loco ad locum moueri coget. Sed
4
si fuerit in virgine vel scorpione: erit ni〈-〉
5
gromanticus et astrologus: indicabit
6
occulta et prędicet futura. Quod si in leone
7
vel ariete vel libra fuerit: erit propheta et
8
somniorum interpres ac sapiens. Hec est
9
igitur via quam ad magisteriorum qualita〈-〉
10
tes eorumque species rationabiliter cognoscen〈-〉
11
das nobis obseruare conuenit. Eorum autem
12
virium quantitates per stellarum fortitudi〈-〉
13
nes quę dispositioni dominantur: sunt obser〈-〉
14
uandę. Nam cum orientales vel in an〈-〉
15
gulis extiterint: erunt illius magisteria:
16
dignitatis et dominationis ac fortitudinis.
17
Sed si occidentales vel cadentes fuerint
18
ab angulis eius magisteria sub aliorum
19
potestate constituentur. Sed si super eos
20
fortunę vicerint illius magisterium erit
21
conueniens et commendabile atque quie〈-〉
22
tum: nec in eo vnquam decipietur. Sed si super
23
eos vicerint infortunę: ęrunt vilia despe〈-〉
24
ctabilia atque damnosa et in eis decipietur.
25
Quod si saturnus impeditor fuerit: accidet
26
ibi frigus et prolongatio ac pigritia. Si
27
mars autem impeditor extiterit timor ibi atque
28
destructio continget. Et si vterque fuerit
29
impeditor: erunt in toto tempore vite
30
sue multa inconuenientia. Eorum autem
31
augmentum ac detrimentum ex stella〈-〉
32
rum qualitatibus quę futuri sunt occa-
33
siones secundum eorum habitudinem ad an〈-〉
34
gulos deprehendetur si matutinales seu
35
vespertinales fuerint.
36
¶ Capitulum .4. de coniugijs.
37
QUoniam post pręmissa
38
de matrimonio tractan〈-〉
1
dum est. Legitia virorum et mulierum contraiu-
2
gia quemadmodum subiungitur: nos obseuatur
3
conuenit. In masculorum itaque coniu〈-〉
4
gijs lunares qualitates hora natiuita-
5
tis viri nos subtiliter inspicere non est in〈-〉
6
conueniens. Primitus etenim obseruan〈-〉
7
dum est. Si in altera duarum quarta-
8
rum orientalium luna permaneat. tunc
9
etenim in iuuentute matrimonium fa-
10
ciet: vel post suorum annorum prolenitu〈-〉
11
dinem iuuenculam in vxorem accipiet
12
Si autem in altera duarum occidenta〈-〉
13
lium extiterit: tarde vxorabitur. vel sibi
14
vetulam subartabit. Quod si sub radijs fu〈-〉
15
erit: et in figura cum saturno societa-
16
tem habuerit: nunquam vxorabitur. Post
17
hoc autem obseruabimus: si in vnius
18
figurę signo luna fuerit: vel si ad vnum
19
solum planetam ictisal habuerit vni so〈-〉
20
li copulabitur. Sed si in signo duum cor〈-〉
21
porum vel multarum figurarum perman-
22
serit. et in eodem signo plusquam ad vnum
23
planetam ictisal habuerit sibi quamplures
24
desponsabit. At si planetę cum quibus
25
ex coniunctione vel aspectu ictisal ha-
26
buerit fortunę fuerint: sue sponse conue-
27
nientes erunt et aptę. Si autem infor〈-〉
28
tunę fuerint: erit contrarium. Nam si ad
29
saturnum ictisal habuerit: erit eius vxor
30
laboriosa: et ipsius qualitates erunt fe〈-〉
31
rales. Si vero ad iouem ictisal habue〈-〉
32
rit: conueniens erit et idonea docta di〈-〉
33
spositione. At si ad martem: animosa
34
erit et indomita. Et si ad venerem: erit
35
formosa: valdeque iocosa. Si autem ad
36
mercurium: erit boni intellectus. Item
37
si cum ioue vel saturno seu mercurio ve〈-〉
38
nus extiterit: in his quę ad vitam per〈-〉
39
inent ei satis proderit. Ipsum etiam et fi〈-〉
40
lios multum amabit. Sed si cum marte fuerit
41
rit[*]rit corrupt for erit deuastatrix ac instabilis et non intelligens.
1
In feminarum vero matrimoniis: solares
2
qualitates hora natiuitatis femineę sunt
3
obseruande. Nam cum sol in altera quarta〈-〉
4
rum duarum orientalium scilicet in figura in iuuen〈-〉
5
tute viro desponsabitur: vel in senectute pro
6
marito iuuenem accipiet. At si in altera
7
duarum occidentalium extiterit tarde ma-
8
rito coniugabitur: vel in prima iuuentute se-
9
ni desponsabitur. Quod si in signo vnius fue-
10
rit figurę: et in eo planetam matutinalem in〈-〉
11
uenerimus: vni tantum viro tradetur: et si in si-
12
gno duum corporum vel plurium figurarum
13
extiterit: aut in figura plusquam vni matu-
14
tinali planetę fuerit associatus: multos
15
maritos habebit. Item si in figura soli sa〈-〉
16
turnus associetur: erit suus vir probus et iu〈-〉
17
stus ac laboriosus. Si vero cum ioue sol so-
18
cietatem habuerit: humilis erit et magna〈-〉
19
nimus. Si autem cum marte: erit crudelis et
20
nullius dilectionis nec humiliabit se. Et
21
si cum venere erit probus et formosus. At
22
si mercurio associatur ei: in rebus vite pro-
23
ficiet: et erit laboriosus. Sed si cum satur-
24
no venus fuerit: eius vir erit fessus: et a
25
venereis actibus se continebit. Et si cum io〈-〉
26
ue fuerit: suus vir erit bonus et iustus: ac ve〈-〉
27
recundus. Et si cum marte erit acute com-
28
plexionis: et circa venereos actus valde
29
solicitabitur: eritque fornicator. At si cum
30
mercurio permanserit: circa filios proprios
31
erit valde pius. Quod autem superius diximus
32
ex duabus quartis orientalibus in sole in-
33
telligendum est esse dictum de duabus quar〈-〉
34
tis quarum altera punctum ascendentis: al〈-〉
35
tera vero punctum occidentis çodiaci cir〈-〉
36
culi precedit. In luna vero de duabus quar-
37
tis quę sunt inter coniunctionem et pręuentio〈-〉
38
nem quo vsque sit dimidium illius luminis
39
hoc intelligere debemus. Ex duabus item
40
quartis occidentalibus illas que his prę-
41
dictis opponuntur: intelligemus. Cunque lumi〈-〉
42
naria conuenient ad inuicem in vtraque nati〈-〉
1
uitate per aspectum associantur id est trino vel
2
sextili se respexerint: proprie vero cum hoc
3
fuerit ex tabdil: et maxime cum virili nati〈-〉
4
uitate luna soli conuenienter in muliebri
5
natiuitate fuerit associata: eorum coniugium
6
numquam dissoluetur. Qualibet etiam occasione
7
dissoluetur: cum predicta luminarium loca: fue〈-〉
8
rint in signis que ad inuicem non colligantur:
9
vel que per diametrum sibimet opponuntur
10
aut ex tetragona radiatione sese respe-
11
xerint. Quod si ad luminaria que sibimet in ido〈-〉
12
nea figura conueniunt: suos radios for-
13
tunę direxerint: coniugium in vtrisque dilectio〈-〉
14
ne et iocunditate ac valitudine perma〈-〉
15
nebit. At si ea respexerint infortune perma〈-〉
16
nebit quidem: sed in litigio et odio ac dam-
17
no. Similiter etiam euenit in eorum qualitatibus
18
inconuenientibus. Nam si luminaribus in-
19
fortunę testificentur: coniugium non omnino deno〈-〉
20
dabitur: sed post separationem reconciliabun〈-〉
21
tur: et cum dilectione durabiliter permane〈-〉
22
bunt. Sed si infortunę testificentur eis: erit
23
separatio valde litigiosa et feritatis plena
24
At si solus mercurius cum eis extiterit:
25
manifeste separabuntur cum inculpatio〈-〉
26
nibus et querimonijs. Quod si venus cum
27
eis fuerit continget hoc propter adulterium
28
vel nigromanciam: seu propter huius simi〈-〉
29
lia. qualiter autem fiat matrimonium per ve〈-〉
30
nereas atque martiales ac saturninas qua〈-〉
31
litates demonstrabitur. Nam si cum lumi〈-〉
32
naribus se conuenienter habuerit: erit con〈-〉
33
iugium idoneum: et legitimum: habetur etenim
34
inter venerem et vtrumque prędictorum planeta〈-〉
35
rum velut quędam habitudo: eius autem respe〈-〉
36
ctus ad martem vxorem iuuenculam fore de〈-〉
37
monstrabit: inter eos etiam est habitudo:
38
quie vniuscuiusque eorum exaltatio est in si〈-〉
39
gno triplicitatis alterius: eius vero societas
40
cum saturno: vetulam vxorem fore significa〈-〉
41
bit: inter quos est etiam habitudo quam vtri〈-〉
42
usque domus est in signo triplicitatis alterius.
1
Quapropter venus cum marte qualitatem amoris
2
efficit absolute cum quibus si mercurius fue-
3
rit: erit hoc manifestum. si fuerit in signis
4
quidem vtrique communibus aut capricornus et pi-
5
sces: significabunt quod proprie sorori vel sue
6
consanguineę coniugabitur. Quod si in mascu〈-〉
7
linis natiuitatibus in eisdem luna fuerit
8
natus cum duabus sororibus vel duabus con-
9
sanguineis ad inuicem venereos actus exer〈-〉
10
cebit. si autem in feminea natiuitate idem
11
permanserit eam duo consanguinei vel duo
12
fratres incestabunt. At si cum saturno venus
13
extiterit: erit coniugium idoneum: longoque
14
tempore permanebit. Cum quibus si mercurius man〈-〉
15
serit: erunt cum hoc eis ad proficuum. Quod si cum
16
hoc etiam mars iterum cum eisdem fuerit: con-
17
iugium erit firmum et eis nocebit. Si autem eius
18
qualitas eorum qualitatibus assimiletur: mu〈-〉
19
lier viro sibi contemperaneo copulabitur. Si
20
autem ipsa plus illis orientalis extiterit: vi〈-〉
21
ro se minori desponsabitur et vir vxorem se
22
minorem subartabit. At si magis occiden-
23
talis fuerit mulier viro se seniori nubet
24
vir autem vxorem se antiquiorem desponsabit.
25
Item si venus ac saturnus: in signis sibi communi〈-〉
26
bus commoretur ut capricornus et libra: erit
27
coniugium inter consanguineos. Si autem huius
28
predictę qualitatis luna fuerit et in ascen-
29
dente cęliue medio qualitas ipsa permanserit
30
natus cum matre vel nouerca seu mater-
31
tera: mulier vero cum prole propria vel cum sue
32
sororis filio: seu cum suo genero veneri
33
militabit. Quod si sol istius predicte qualita〈-〉
34
tis extiterit et planetę occidentales fue-
35
rint: natus filię vel sui fratris seu sororis
36
natę: aut proprij filij coniugis incestabit cu〈-〉
37
bilia. Mulier autem cum patre vel patruo
38
seu matris viro delinquet. At si hęc prę〈-〉
39
dicta qualitas non in signis vnius generis
40
sed in locis femininis fuerit: natus plus
41
ęquo veneri decantabit: omnibus etiam modis
42
agere et pati sibi nullatenus erit difficile.
1
Si autem quarundam figurarum predicta hęc
2
qualitas extiterit: cum hoc etiam in veneris
3
actibus iupiter conuersabitur: sunt quidem hę figu-
4
rę principia leonis et arietis: necnon quod
5
grecę simile litterę .l. vocatur: et hęc est eius for〈-〉
6
ma λ cuius vna stellarum aldebaran
7
appellatur: est etiam illud quod gręcę vo-
8
catur calcas: et est finis leonis: facies quoque
9
capricorni inter easdem figuras numeratur.
10
At si hęc qualitas in duobus primis an-
11
gulis qui sunt orientalis et meridianus in〈-〉
12
uenta fuerit: erit in suis operibus mani-
13
festus: et ea in locis in quibus homines in vnum con-
14
ueniunt reuelabit. Si autem in vltimis angulis
15
qui sunt occidentalis et septentrionalis
16
fuerit: erit eunuchus: et varias calamus: di〈-〉
17
stinguet voces: aut erit sterilis vel sine
18
virge foramine. Sed si cum hoc in eis mars
19
fuerit si masculus extiterit: eius virga cum te〈-〉
20
sticulis abscidetur. et si fuerit femina: val-
21
de profunda erunt eius muliebria. In mascu〈-〉
22
linis vero natiuitatibus natorum qualitates
23
in venereis actibus ex marte generaliter
24
nos inuestigare conuenit hocmodo. Cum igitur
25
a venere vel saturno separatus eique iupiter
26
testificatur: natus in coitu erit mitis et non in-
27
mundus: nec veneri nisi solummodo a natura
28
coactus militabit. Si autem cum solo saturno
29
fuerit a venere prolongabitur: et in hoc erit
30
piger et frigidus. Quod si veneri et ioui in fi〈-〉
31
gura associetur leuiter ad ista promouebitur: et
32
magnam inde voluntatem habebit: semetipsum
33
tamen inde redarguet: et cohercebit a turpibus
34
etiam immundis sibi multum cauebit. At si cum
35
sola venere vel cum ioue solo absque satur〈-〉
36
ni aspectu fuerit: magnam stupri volunta-
37
tem habere dicitur: et delitiose viuere cupiet
38
Sed si alter eorum verespertinalis[*]verespertinalis corrupt for vespertinalis: alter vero ma〈-〉
39
tutinalis fuerit: natus cum viris ac mulieri〈-〉
40
bus coire desiderabit: nec minus in vno〈-〉
41
quamque in alio solicitabitur. Et si vterque fue-
42
rit vespertinalis: in mulieribus tantum veneri
1
ministrabit. Quod si signa feminina fue-
2
rint: ipse forsitan ad turpes actus suppo〈-〉
3
netur. Et si vterque matutinalis extiterit: cum
4
masculis solummodo scelus illud perpetrabit.
5
Et si signa fuerint masculina: omnibus mo〈-〉
6
dis circa masculos agere solicitabitur.
7
Quod si venus magis occidentalis fuerit
8
cum vilibus mulieribus et ancillis ac eis simili〈-〉
9
bus venereos actus exercebit. Si mars
10
magis occidentalis existit: nobiliores se
11
aut maritatam vel suam dominam cognoscet
12
In femineis autem natiuitatibus venus est
13
obseruanda. Si ioui namque et mercurio: in
14
figura associetur: erit in coeundo mitis ac
15
munda. Et si absque saturno fuerit asso-
16
ciata mercurio magnam coeundi volun〈-〉
17
tatem habebit: et illud valde facere desidera〈-〉
18
bit. sed tamen in maiori parte se inde refrena〈-〉
19
bit et verebitur: turpesque coitus postponet
20
Quod si cum marte solo fuerit: vel ei in figu〈-〉
21
ra associetur: venereos actus et multum exer-
22
cebit: et maximam exercendi voluntatem
23
habebit. At si cum eis iupiter fuerit et mars sub
24
radijs extiterit: rem cum seruis et miseris
25
hominibus: vel cum extraneis sui generis habe〈-〉
26
bit. Sed si sub radiis venus extiterit: cum
27
nobilibus vel suis dominis meretricabitur.
28
Si autem hi planetę in locis vel figuris fe〈-〉
29
mininis fuerint proprie in hominum coitu
30
solicitabitur. At si masculini fuerinr[*]fuerinr corrupt for fuerint in mu〈-〉
31
lierum concubitu valde conuersabitur. Quod
32
si saturnus his qualitatibus associetur:
33
erit horrida. Quod si fuerit orientalis et ma〈-〉
34
sculinum in solario stuprum affectabit: vel
35
viros quas ex solario respexerit: adama-
36
bit. Iupiter autem semper hęc impedimen-
37
ta mitigabit: mercurius vero iuuabit eorum
38
detectiones: et iuuabit eorum turpia.
39
¶ Capitulum .5. de filijs.
1
QUoniam de filijs post ma〈-〉
2
trimonium subsequenter tra〈-〉
3
ctandum est planetas qui in
4
loco cenit capitum nostrorum
5
aut in loco sequenti qui est
6
fortunę vel in loco qui his
7
in figura associatus extiterit nos obserua〈-〉
8
re conuenit. Quod si non hoc inuenerimus
9
planetas qui eis per diametrum opponen〈-〉
10
tur considerare debemus. lunam etiam io-
11
uem atque venerem in dandis filijs: solem ve〈-〉
12
ro et saturnum ac martem in denegandis vel
13
in eorum paucitate considerabimus. mercu-
14
rium aut cum vno eorum cum illo videlicet qui ei
15
in figura associatur: quicunque fuerit constitu〈-〉
16
emus. Qui fuerit orientalis: dabit ei fi-
17
lios. Et si occidentalis extiterit eos au-
18
feret. At si datores planetę fuerint soli:
19
erit ei vnus filius: qui si fuerint in signis
20
duum corporum femininis: erunt duo. Similiter si
21
in signis multorum filiorum: ut pisces: can-
22
cer: scorpius fuerint: duo vel plures na〈-〉
23
scentur. Si autem masculini fuerint in signis
24
et in figuris quas habent respectu solis quod na〈-〉
25
scetur: erit masculini sexus. Et si femininum
26
fuerint in signis et figuris: id quod nascetur:
27
feminini sexus esse non dubitabitur. Quod si
28
super eos infortunę vicerint: vel in signis
29
sterilibus fuerint ut in leone et virgine: fi〈-〉
30
lius quidem erit ei: sed infortunabitur et non
31
viuet. ¶ At si sol et infortunę predictis tri〈-〉
32
bus locis dominentur et non respexerint fortu-
33
nę: hoc significat quod non erit ei filijs: et si
34
in signis masculinis vel sterilibus existant
35
et super eos infortunę vincant: eu[*]eu corrupt for eum nullum
36
filium habiturum significabunt. Et si fuerint
37
in signis femininis vel multorum filiorum
38
aut eis infortunę testificatę fuerint: ei fi〈-〉
39
lium qui mendam aliquam patietur vel qui bre-
40
ui viuet tempore nunciabunt. Quod si vtraque
41
alaiç in signis filios designantibus partem
42
habuerint omnes vel quidam ex illius filijs ab
1
hominibus adhorrebuntur. Cuius rei quantitas secundum
2
maiorem planetarum fortitudinem super alios
3
aliquando alaiç testificantium apparebit. si con〈-〉
4
tigerit quod eorum maior uis sit: secundum planeta〈-〉
5
rum multitudinem uel secundum maiores auctori-
6
tates: aut quod sint plus orientales vel pro〈-〉
7
piores angulo seu altiores vel ad an-
8
gulos ascendentes: et si prefatorum signo-
9
rum que filios dant dominatrices stellę in su-
10
is locis sibi proprijs orientales extiterint
11
natus erit potens: magnique nominis. Si oc〈-〉
12
cidentales autem in locis alaię sibi contrarie fu〈-〉
13
erint: natus erit miser et ignotus. At si ho〈-〉
14
rę partimque fortunę alligentur: natus vsqueque
15
ducat vxorem remanebit et a parentibus di〈-〉
16
ligetur et eorum heres efficietur. Quod si non
17
sibimet inuicem colligentur: vel sibimet in
18
contrarium existant: natus erit litigator
19
et summum odium super parentes accumula〈-〉
20
bit: et eos male tractabit: nec eis in here〈-〉
21
ditate succedet. Item si planetę filiorum
22
datores in figura conuenienter ad inuicem
23
associantur: fratres se mutuo diligent
24
et honorabunt. Sed si non colligantur:
25
vel in sui opposito per diametrum consti〈-〉
26
tuantur: natus fratrum aduersitatis illa-
27
tor et auctor existet. Res autem filiorum par〈-〉
28
ticulares per existimationem depręhen-
29
di possunt: cum planetam filiorum datorem
30
in loco ascendentis posuerimus. Tunc
31
etenim cuncta filiorum particularia quem-
32
admodum ex natiuitate sciuntur: gene-
33
raliter agnoscemus.
34
Capitulum .6. in amicicijs et in inimicicijs.
35
QUalitates quidem amici-
36
tię et inimicitię: quarum〈-〉
37
quę durabiliores sunt ami〈-〉
38
cicię et inimicicię nuncu-
39
pantur. Quę vero mi-
40
nus sunt durabiles in alio
41
applicationes et repulsiones commu-
1
nes appellantur: taliter inuestigare con〈-〉
2
uenit. In illis igitur qualitalibus quas
3
in rebus maioribus consideramus: loca
4
quę in vtriusque natiuitate dominio et pote-
5
stati magis conueniunt id est loca solis et lu〈-〉
6
nę: ac ascendentis et partis fortunę nos
7
obseruare necesse est. Nam cum hęc omnia
8
in eodem signo fuerint: vel partim seu
9
vniuersaliter loca commutauerint. Ma-
10
xime autem cum inter vtraque: ascendens fe〈-〉
11
re. 17. gradus extiterit inter eos amorem
12
fixum: qui nec seperabitur nec turbabitur:
13
fore dicemus. Si autem in locis quę ad in〈-〉
14
uicem non colligantur: vel quę sibi per
15
diametrum opponuntur rotauerint: sum〈-〉
16
me discordabuntur: vel sibi inuicem lon-
17
go tempore aduersabuntur. At si in neu-
18
tro istorum modorum: sed solummodo in si-
19
gnis quę vicissim associantur extiterit si ex
20
trino vel sextili sese respexerint minor
21
inter eos erit dilectio. Si autem ex quarto
22
sese viderint: minores inter eos discordi-
23
as fore non dubitamus: ita quod quandoque in eorum
24
dilectione verborum abscisiones intercident: et se
25
alternatim peruipendent. hęc autem contingent: cum
26
infortnnę[*]infortnnę corrupt for infortunę per figurarum loca transibunt. In
27
discordia vero pax et concordia est cum fortu〈-〉
28
nę per figurarum loca discurrerint interponentur.
29
Quapropter quoniam amicicię inimicicięque mo-
30
dus: tribus modis existit id est quia istarum duarum quali〈-〉
31
tatum domini hoc ex natiuitate vel causa lucri et
32
damni: seu propter iram et gaudium facere coguntur
33
Cum hęc omnia prefata loca vel earum quampluri〈-〉
34
ma ad inuicem assimilabuntur: amicicię ex his
35
omnibus speciebus congregabuntur. Si autem ad inuicem
36
non conuenerint iuimicicię ex eis colligentur
37
Sed si eorum dilectio conuenientia vel conue-
38
nientię contrarium inter duo tantum loca luminarium
39
fuerit: necessaria inde dilectio procreabitur
40
quę vera et summa amicicia dicitur: in qua maxime
41
confidendum est. Inimicicia vero necessaria et quamque potest
42
esse deterrima que nunquam cessabit inde nascetur.
1
Item cum ipsorum conuenientia vel eius contrari〈-〉
2
um inter duo vtriusque partis fortunę lo〈-〉
3
ca fuerit: quod inde perficietur: causa lucri vel dam-
4
ni proueniet. Quod si fuerit inter duos ascen〈-〉
5
dentes id quod efficietur propter iram et gau〈-〉
6
dium euenire dicemus. ¶ Modos quoque
7
locorum in quibus hoc figurę societas
8
existit: et id etiam quod super ipsa eleuatur:
9
necnon et planetas qui ea respexerint: nos
10
obseruare conuenit. In natiuitatibus enim
11
in quibus planetę qui super communis figurę loca
12
eleuantur in eodem fere signo fuerint: vel in
13
eo quod super illud eleuatur occasione amici〈-〉
14
tię et inimicitie in sua fortitudine et du-
15
rabilitate ac sinceritate illis eleuatis pla〈-〉
16
netis nos assignare conuenit. In natiui〈-〉
17
tatibus autem in quibus planetarum aspe-
18
ctus fructuosus et idoneus apparebit oc-
19
casionem fructus amicitię et meliorationis
20
inimicitię planetis ea respicientibus at-
21
tribuere non disconuenit. In qualitatibus
22
vero communis amicitię et inimicitię quę contem〈-〉
23
poralis fit et in quibusdam horaria: immo eti〈-〉
24
am momentanea reperiatur in vnaquaque
25
istarum duarum natiuitatum: planetarum mo-
26
dos id est tempora in quibus alhileg a locis
27
stellarum vnius natiuitatis recedens: ad
28
stellarum loca natiuitatis alterius pertran〈-〉
29
sibit: obseruare non est inutile: quia secundum hoc
30
erunt amicitię et inimicitię particulares que
31
sue permanentię terminum breuiorem ante istius
32
separationem non nouerunt. diuturnitatis autem
33
temporis spatium donec alij stellę coniungatur
34
metam non inueniet: ¶ Saturnus igitur et
35
iupiter cum alter eorum ad alterius locum perue〈-〉
36
nerit: amicitiam inter eos ex agriculturis
37
et hereditatibus indicabunt. Saturnus autem
38
e mars cum alter alterius locum obtinue-
39
rit: spontaneas rixas et discordias inter
40
eos generabunt. ¶ At ex saturno et vene〈-〉
41
re societas et dilectio consanguineorum causa
42
procreabitur: pręter quia citissime terminabi〈-〉
1
tur. Saturnus quidem et mercurius eorum so〈-〉
2
cietatem et commixtionem in rebus vitę: nec〈-〉
3
non dare et accipere ac mercari: et horum si-
4
milia significabunt. Per iouem quoque et
5
martem: diuitiarum occasione vel quolibet
6
dominio vel dispositione: societas et amor inter
7
eos procreabitur. Per iouem autem et venerem
8
causa mulierum: vel diuini causa seruitij: aut per
9
domos orationis: vel ex prophetijs: seu ex his
10
similibus se inuicem adamabunt. ¶ Iupiter et
11
et mercurius: occasione dialeticę scientiarum et pro〈-〉
12
phetię: spontaneam societatem indicabunt.
13
¶ Mars autem et venus (vt ita dicam) ex dru〈-〉
14
eria vel adulterio seu fornicatone: aut so〈-〉
15
domitico scelere eos pariter associabunt
16
pręter quod hic breuem: quia vnus eorum est fortuna
17
et alter infortuna durabilitatem habebunt.
18
Mars quidem et mercurius inimicitias et
19
deceptiones ac rixas inter eos occasione in-
20
cantationum et nigromantię significabunt
21
¶ Uenus autem et mercurius in vitę rebus
22
magisterij: vel musicę seu librorum seu mu〈-〉
23
lierum causa societatem inter ipsos adducent.
24
¶ Augmentum autem et diminutionem in communis
25
amicitię et inimicitię vigore: ex qualita〈-〉
26
tibus locorum in quibus respectu .4. loco〈-〉
27
rum primorum quorum est dominium et planetas exi〈-〉
28
stunt: nos scire conuenit. nam si in angulis
29
vel cum parte fortunę seu cum luminaribus
30
fuerint: erit id quod significabunt planius
31
et apertius. Si autem ab eis longe remoti man〈-〉
32
serint: nequaquam apparebit. Eius autem valitu〈-〉
33
dines et nocumenta secundum proprietatem con〈-〉
34
uenientis vel inconuenientis qualitatis
35
stellarum pręfata loca respitientium deprehen-
36
duntur. ¶ Tractare vero de seruis in dile-
37
ctione vel abhorritione suorum dominorum erga
38
ipsos: ex signo proprie quod infortunis
39
loco fuerit ex naturali similitudine quam
40
ad inuicem habent planetę qui locum illum in ipsa nati〈-〉
41
uitatis hora respexerit: vel qui in ipso eodemque
42
loco seu in eius opponito fuerit: indicabunt
1
Maxime autem si planetę qui signo illi
2
dominantur: cum locis dominij et potestatis eo〈-〉
3
rum in figurarum societate conuenerint: vel
4
si cum eis eiusdem generis fuerint.
5
¶ Capitulum .7. in peregrinationibus
6
REs quidem peregrinationis:
7
ex luminarium qualitati-
8
bus angulorum respectu
9
depręhendentur. Maxime
10
autem ex qualitatibus lunę.
11
Nam cum luna occiden〈-〉
12
talis extiterit: remota ab angulis: peregri〈-〉
13
nationes: et de loco ad locum mutationes
14
indicabit. Similiter etiam mars cum oc-
15
cidentalis fuerit vel cum aceuit capitum de〈-〉
16
clinauerit: et eius longitudo cum hoc a
17
luminaribus longitudo oppositionis vel
18
aspectus .4. fuerit: quandoque operabitur. Quod
19
si fortunę pars iterum in signis iter signi-
20
ficantibus ceciderit: erit tota eius vita:
21
ac ipsius opera et actus in locis extraneis
22
At si fortunę: loca prędicta respexerint
23
vel ad illa perrexerint: aut illa sequentes
24
fuerint: ea quę in peregrinationibus opera〈-〉
25
bitur idonea erunt ac pauca et proficua.
26
Erit etiam ipsius a peregrinatione redi-
27
tus festinus atque leuis. nec ei vnquam ab ali〈-〉
28
qua re condicetur. Sed si ea infortune re-
29
pexerint[*]re-pexerint corrupt for sespexerint: erunt illa ipsius opera laborio〈-〉
30
sa et nociua: plena timoris: tardeque ex
31
peregrinatione reuertetur. Huius autem rei
32
commixtio secundum planetas qui his locis as-
33
sociantur in figura sicut in premissis osten〈-〉
34
dimus semper apparebit. ¶ Cunque lumina-
35
rla in aliqua duarum quartarum orienta-
36
lium fuerint: frequentius versus orien-
37
tis et meridiei partes iter agredietur. Quod
38
in aliqua duarum occidentalium quarta〈-〉
39
rum vel in ipso eodem occidente rota-
40
uerit: versus septentrionem et occidentem eius iter
1
apparebit. At si ipsa signa quę peregri-
2
nationem significant: vel eorum domini vnius
3
formę fuerint: fiet iter quandoque. ¶ Et si du-
4
um corporum vel duarum figurarum exti-
5
terint: erit iter continuum: diuque durabile.
6
¶ At si iupiter et venus locis iter signifi〈-〉
7
cantibus: ac locis luminarium dominentur:
8
nulla erit in itinere formidatio: sed ab eo
9
desiderabitur: eo quod dominorum terrarum
10
legationem suarum amicarum causa porta-
11
bit. Hoc autem habilitas complexionis ae-
12
ris et rerum ei proficientium multitudo
13
iuuabit. Quod si cum eis mercurius fuerit
14
hac prędicta occasione magnum consequa-
15
tur proficuum: suamque legationem adexi-
16
tum perducet: dabuntur etiam ei dona et
17
honorabitur. Si saturnus etiam et mars
18
locis luminarium dominentur. Maxime autem
19
cum per longitudinem in oppositione fue-
20
rit: id quod ei continget: inualitudo nun〈-〉
21
cupabitur et ipse multum impedietur. Quod
22
si in signis humidis vterque moretur: hoc
23
impedimentum ei ex infestatione aquati〈-〉
24
ci itineris et ex submersione: vel propter infor〈-〉
25
tunium iter aridę vię per desertorum lo-
26
corum transitus continget. At si in signis
27
fixis fuerint: hoc ex pręcipitatione et ex ven-
28
torum flatibus validis adueniet. ¶ Si
29
vero fuerint in signis solstitialibus vel
30
equinoctialibus ex earum rerum quibus
31
opus habent defectu et priuatione: ac per
32
qualitates corrupti aeris egritudinem
33
inferentis ei hoc accidere non dubitabi-
34
mus. ¶ Si autem in signis humanę formę fue〈-〉
35
rint: ex viarum abscisionibus seu proditio〈-〉
36
nibus vel depredationibus euenire dicemus.
37
ged si fuerint in signis quorum formę sil〈-〉
38
uestrium animalium formis assimilantur:
39
ex luporum rapacitate siue ex terremotu
40
continget. Quod si mercurius in eis fuerit
41
ex agressionibus timorem inferentibus:
42
vel ex bestiarum morsibus: seu venono〈-〉
1
sorum[*]venonosorum corrupt for venenosorum animalium occasione proueniet
2
¶ In proprietatibus autem rerum acciden〈-〉
3
tium id est in futurarum occasionum differentijs
4
siue prosint siue obsint: a locis dominij que
5
sint operum et substantię rerumque corporis
6
et valitudinis occasiones secundum prędictas
7
occasiones: nos obseruare conuenit. Ho〈-〉
8
rarum vero cognitio in quibus hec futura con〈-〉
9
tingent ex qualitatibus in subsequenti〈-〉
10
um annorum principijs aduenientibus
11
depręhendetur. In hoc igitur capitulo
12
nobis hoc tractasse sufficiat.
13
¶ Capitulum .8. in qualitate mortis nati.
14
QUia post compendiosam pre〈-〉
15
dictorum enodationem mor〈-〉
16
tis qualitates nobis ob-
17
seruandę sunt eorum que in vi〈-〉
18
ta prędiximus vtrum mors
19
ex radiorum proiectionibus
20
an ex aduęntu significatoris ad occiden〈-〉
21
talem angulum superuenerit: nobis scire
22
conueniens est. nam si mors ex radiorum
23
proiectionibus. vel propter illius cui con〈-〉
24
iungetur vllam coniunctionem interuene-
25
rit: cum mortis qualitates scire voluerimus
26
eorum quibus coniungetur loca considera-
27
re non est incongruum. At si propter ipsius ad
28
angulum occidentis applicationem: mors
29
affuerit ipse occidentalis angulus erit ob〈-〉
30
seruandus: eo quod secundum planetas qui locis
31
prędictis subsequentur siqui subsequentur
32
vel secundum planetas qui ad ea primitus iue-
33
rint si planetę qui eis subsequantur non in〈-〉
34
ueniantur: mortis qualitas deprehendetur
35
si cum eorum naturis in scientia differentiarum
36
accidentium stellarum in figura proprietates
37
acceperimus. proprie autem si qualitates pre-
38
dicti loci occidentis quas ex signis et ex
39
naturis terminorum habuerint considera〈-〉
40
bimus. ¶ Cum saturnus igitur dominus mortis
1
fuerit: occasione longę infirmitatis seu
2
ptisis aut catarri: siue propter corporis disso〈-〉
3
lutionem vel tipicam febrem: necnon ex lienon[*]lienon, cf. Venice 1493, f. 99ra: ileon
4
aut idropisi ventri sue solutione seu egri-
5
tudine vuluę: et alijs infirmitatibus que ma-
6
gis frigoris occasione proueniunt: mors su-
7
peruenire dicetur. ¶ At si iupiter dominus mortis
8
extiterit ex synantia vel peripleumoma aut
9
apoplexia seu spasmo vel ex cephalagia
10
seu cardia: omnibus que infirmitatibus quę ma-
11
gnę ventositatis occasione nascuntur: vel per feti〈-〉
12
dos odores: ei mortem prouenire non dubi-
13
tamus. ¶ Quod si mars eius dominus fuerit occa〈-〉
14
sione febris assidue vel tertiane continue
15
ictisue subiti siue nefresis: aut empici
16
morbi cuiuslibetue sanguinis meatus
17
vel aborsus seu partus vel erisipile: aut egri〈-〉
18
tudinis mortifere: omniumue infirmitatum fe-
19
brili: feruore seu calore superfluo venientium
20
vite terminus imponetur. ¶ At si venus domina mor〈-〉
21
tis extiterit: stonachi vel epatis seu cordis
22
vitio: aut sanguis egestione: siue mobili-
23
bus apostematibus vel fistulis aut potionibus
24
omnibusue morbis humorum superfluitate vel ma〈-〉
25
litia contigentibus vitam terminari pronunciabimus.
26
¶ Quod si mercurius illius dominus fuerit: mentis
27
perturbatione vl inania seu melancolia siue
28
precipitatione aut epilensia: vel tussis seu spu〈-〉
29
ti superabundantia: cunctisue morbis nimia
30
vi incongrua siccitate prouenientibus mors oc〈-〉
31
curret. Illi autem quibus modo predicto natura
32
obitus iniunxerit: cum planetę quorum est mortis
33
dispositio: secundum sibi proprias et naturales qualita-
34
tes vel his consimiles fuerint: nec super eos
35
aliquis planetarum quorum occasione mala
36
mors et grauis superuenit: eleuabitur: vitam
37
exuerit. ¶ Mors vero que vi et non lege natu〈-〉
38
re infertur: continget: cum loco mortis vtreque
39
infortunę dominabuntur: ita quod in ipso eodem
40
loco: vel in eius aspectu .4. seu opposito per-
41
maneant: aut earum quelibet dominium et ptantem
42
super solis aut lunę vel super vtriusque lo-
1
cum habeat: Mors autem mala et iniqua propter
2
duarum infortunarum coniunctionem continget. Eius
3
vero magnitudo per luminarium testimonia
4
proueniet. At ipsius mortis qualitas secundum alio〈-〉
5
rum planetarum aspectus: ac signa in quibus
6
infortunę fuerit adueniet. Nam cum saturnus
7
in quarto solis aspectu vel in ipsius opposito
8
et in sue alaiç contrario fuerit: si in signis fixis
9
permanserint: manu populi lapidante: mor〈-〉
10
tis nexibus opprimetur. vel strangulatione seu
11
penis mortiferis affligetur. Cunque occiden〈-〉
12
talis fuerit et eum luna sęquatur: idem eueni-
13
re non ignoremus. At cum in signis quorum fi〈-〉
14
gurę ferarum figuris assimilantur extiterit:
15
ferarum morsibus interibit. Quod si iupiter ei
16
testificetur et infortunatus existat in conuentu
17
virorum die nota et solemni: ferarum obiectus
18
voratui damnabitur. ¶ Quod si in alterius lumina〈-〉
19
ris in ascendente locum obtinentis oppo〈-〉
20
sitione permanserit: carceris interiru pericli-
21
tabitur. ¶ At si mercurius ei in figura coniun〈-〉
22
gatur: maxime autem in figuris serpentum celestis
23
sperę: vel in signis quorum figure sunt fera〈-〉
24
rum rapatium: venenosorum animalium morsibus
25
dilaniabitur. ¶ Si venus autem cum eis extite-
26
rit: potu mortifero fraude mulierum attri〈-〉
27
buto: morietur. Quod si in virgine vel in pisci〈-〉
28
bus: aut in signis humidis sibi locum vendi〈-〉
29
cauerit lunęque in figura associetur: vitam
30
submergendo terminabit. At si in naui fu〈-〉
31
erit tempestuosa fluctuatione maris vita
32
priuabitur. Et si in aliquo signorum sol-
33
stitialium vel in signis quadrupedibus
34
cum sole fuerit: seu in martis oppositione vi〈-〉
35
ce solis permanserit: ruinę casu perimetur.
36
Si autem in cęli medio vel eius oppositione fu〈-〉
37
erit: ex alto precipitabitur et morietur. Mars
38
autem cum in quarto seu opposito solis seu lunę fu〈-〉
39
erit aspectu et in suę alaiç contrario: si in huma-
40
nę formę signis rotauerit: propter guerras et
41
alterationes inter suos consanguineos contin-
42
gentes seu bellando: capitis abscisione peribit
1
vel sibi manum propriam causa mulierum in-
2
feret: aut mulierum manibus interficietur.
3
Istud autem eueniet cum ei venus iterum
4
testificabitur. ¶ Quod si ei in figura mercu-
5
rius associetur: latronum et piratarum insi-
6
diatorumue manibus dilacerabitur. ¶ At
7
si in abscissis membra vel imperfectarum for〈-〉
8
marum signis: seu in cathene capite cum
9
eius domino farseo fuerit: capitis siue
10
membrorum abscisione migrabit. ¶ Et si in
11
scorpione vel tauro fuerit: combustione
12
aut perforatione medicorum incisione vel
13
spasmo: vitę terminos transibit. At si in
14
cęli medio vel in eius opposito perman〈-〉
15
serit: in cruce suspendetur. Maxime au〈-〉
16
tem si cum ficare et andromade fuerit.
17
Ood si in signo occidentali vel in ascen-
18
dente locum habuerit: viuus igne crema〈-〉
19
bitur. Et si in signis quadrupedibus ex〈-〉
20
titerit: cadendo conteretur. Si vero iupiter
21
ei testificetur et infortunatus existat: ira
22
potestatis vel regis mortis subibit iudi〈-〉
23
cium manifestum. Quod si vtręque infortunę iun〈-〉
24
gatur: vel altera alteri opponatur: quem-
25
admodum prędiximus: vt mortis scilicet sit oc〈-〉
26
casio malam vitalis spiritus priuationem pe-
27
iorabunt. ¶ Dominus autem qualitatis mortis
28
est dominus interficientis loci. Interfi〈-〉
29
cientia quidem accidentia in quantitate
30
vel qualitate multiplicabuntur cum vtreque
31
infortunę in locis interficientibus aucto〈-〉
32
ritatem habuerint. Cunque stellarum qualita-
33
tes huiusmodi fuerint: sepultura carebit
34
et regimine. ¶ Gressibilia vero rapacia
35
volatilia: predatoria: cum in signis ho-
36
rum animalium formarum susceptiuis
37
infortunę fuerint: nec locis interficien-
38
tibus fortunarum aliqua testificetur: et
39
eis in emisperio inferiori commoranti〈-〉
40
bus: ipsius cadauere pascentur. Cunque
41
planetę locorum interficientium domina-
42
tores in locis declinantibus extiterint.
1
Maxime autem cum luna prędictis in lo-
2
cis: et in quarto seu in istorum locorum op-
3
posito manserit: inter alienigenas iuri mor〈-〉
4
tis obediet.
5
¶ Capitulum .9. in diuisione temporum
6
in vita nati.
7
POstquam in vnaquaque specierum
8
istarum pronosticandi mo〈-〉
9
dum vsque ad notitię ipsarum
10
vniuersalium rerum perfecti〈-〉
11
onem generaliter prout osten〈-〉
12
sum est: explicauimus: ipso
13
eodem calle: ea que in natiuitatum partitione pęr
14
tempora in ipsis obseruanda: et in rebus particu〈-〉
15
laribus prefatis modis sunt attendenda: nos
16
superaddere naturaliter conuenit. Quemad〈-〉
17
modum igitur iudicia et existimationes rerum
18
particularium quę in enarratione natiuitatum
19
a prefatis locis assumpta sunt: premittuntur:
20
et si maior eorum pars sint iudicia et existi〈-〉
21
mationes que ab ipsis eisdem regionibus as〈-〉
22
sumuntur scilicet quę a regionibus sumuntur: et ip〈-〉
23
sa sunt iudicia in quibus particularia que in
24
natiuitatibus obseruantur: generaliter con〈-〉
25
tinentur vt sunt formę et figurę corporum ac
26
qualitatum animarum proprietates: necnon dif〈-〉
27
ferentie morum et legum. ¶ Conuenit etiam his
28
qui naturaliter hoc obseruauerint vt primę
29
occasioni que ceteris conuenientior est: ne
30
vnquam in natiuitatibus similitudine decipi〈-〉
31
antur: semper adhereant. Ueluti si natum ethi〈-〉
32
opia albedine et capillorum planitie et de〈-〉
33
coratum: vel horum animarum qualitates magis
34
domesticas seu ad rationes procliuiores siue
35
rerum inuestigatores eos esse dixerint. Aut
36
si terrę aliemam incolas: siluestres animas: mu〈-〉
37
tuatos et a ratione dissentaneos affirmaue〈-〉
38
rint: vel in his iterum propter mores et le〈-〉
39
ges vnicuique gentium proprias decipientur
40
Quemadmodum si in matrimonijs italos su〈-〉
41
as germanas in vxores ducere decreue〈-〉
1
rint superaddendum etenim eis esset in iudicio si
2
nati fuerint in egypto: vel egyptiacis suas
3
matres nubere sine huius additamento pre〈-〉
4
signauerint si nati fuerint in persia. Uni〈-〉
5
uersales autem qualitates in suis iudicijs
6
et existimationibus prius generaliter ob-
7
seruare. deinde particulares quantitates per
8
quas iudicabunt: his superaddere conuenit: vt
9
augmenta et diminutones in his contingen〈-〉
10
tibus: ex hoc depręhendant. ¶ Similiter etiam in
11
diuisione temporum et horarum nati: vt tempora〈-〉
12
les annorum differentię eorumque cum vnoquoque fu〈-〉
13
turorum subsequentium similitudines premittantur
14
et vt eorum qualitates inspiciant: ita quod nul〈-〉
15
latenus in generalibus accidentibus que natiui〈-〉
16
tati obseruauerint decipiantur: necessario con〈-〉
17
uenit: vt puerum operari ac vxorem ducere vel
18
id agere quod a nullo nisi maioris sit eta〈-〉
19
tis agi poterit: et vt decrepite virum eta〈-〉
20
tis prolem gignere: actusque soli iuuentuti possi〈-〉
21
bilis efficere diiudicent: immo generaliter
22
eis conuenit: et ea que per temporum obseruationes
23
deprehenderint ex annis ipsis conuenientibus his
24
que eis assimilantur: et que in ipsis accidere possunt
25
superaddere. Eo quod eadem via idemque modus
26
necnon idem et vnus ordo cunctis temporalibus dif〈-〉
27
ferentijs habetur: naturam vniuersalem omnes homines
28
continentem complectens: et cum .7. planetarum or〈-〉
29
dine similitudinem obtinens. Hec autem via
30
siue ordo a primis annis et a spera nobis
31
affiniori scilicet lunari sumit exordium. Et in ex〈-〉
32
tremis annis ab vltima planetarum spera que sa〈-〉
33
turni dicitur explicatur. Sciendum est etiam singulis an〈-〉
34
nis res accidere: cum illius planetę natura
35
qui in illius anni directo fuerit: similitudinem sorti〈-〉
36
entes. Huius autem obseruatio rei necessa〈-〉
37
ria est ad generalis horum vniuscuiusque tem〈-〉
38
porum qualitatis compręhensionem. Quorum differentię
39
particulares ex eis in habentibus proprietatibus
40
cognoscentur. nam quia luna ad plus .4. primorum an〈-〉
41
norum infantis disponsitioni[*]disponsitioni corrupt for dispositioni dominatur
42
qui numero per quem quattuor primos an-
1
nos intelligimus: assimilanter: infans sui cor-
2
poris teneritudinem et infirmitudinem
3
festinumque crementum suscipit. Cuius est
4
maior et frequentior est aquosa cibatio: eius-
5
demque formę leuis alteratio: necnon ipsius
6
anima debilis imperfectamque tenetur: secundum quod ex his qui
7
propter opificem infantis animę partem accidunt
8
conueniens est: et quoniam secundus planeta qui mer-
9
curius appellatur dominus existat dispositionis
10
10. annorum frequentium qui et pueritię sunt: et
11
secundi nominantur propter hoc inquam quod numeri me-
12
dietatis .20. annorum ipse dominus est: infra hoc
13
annorum spatium: effectum intellectus et ratio〈-〉
14
cinationis animę manifestum: puer ingreditur ve-
15
lut si quasi eruditionis planta et qualita〈-〉
16
tum animę radices in eo plantarentur. In his etiam
17
annis ex eorum que aptantur propretatibus castiga-
18
tio: necnon et doctrina splendescit et ad pri〈-〉
19
mi exercitij modos expergefactus insurgit.
20
¶ At quia dispositioni subsequentium annorum .8.
21
qui et adolescentię sunt et tertij nominantur: venus
22
dominando presidet: et qui numero annorum eius pro〈-〉
23
prie circumuolutionis ęquantur motus decur〈-〉
24
sus spermatis eiusque multitudinis aduna-
25
tio sumit initium: et ad actus vsque venereos
26
adolescens ipse mouetur. hoc autem tempus esse di-
27
cimus: in quo animę quasi bolismi similitudinem
28
sortiuntur et vix minimam abstinentię portio〈-〉
29
nem tangentes ad plurimumque cupidinis im〈-〉
30
petum in omnibus ex rebus veneris contingere pos〈-〉
31
sibilibus peruenientes tempestuosam luxuriam
32
deceptionem mentisque cecitatem in optatis
33
omnibus incurrunt. Et quia sol medialis spere domina〈-〉
34
tor: dispositioni annorum: vnde .20. qui quarto
35
loco notati et ordine sunt medij et iuuentu〈-〉
36
ti deputati preesse dicitur: in operibus potentię
37
et in fructuosa dispositione vitę: necnon
38
eiusdem directione solicitudinem iuuenilem
39
habere animam sancimus: et ex qualitatibus deri〈-〉
40
sorijs ludicris et deceptibilibus ad animę salu〈-〉
41
tem pudorisque conseruationem ac honoris
42
affectum: eam alterari dicimus. Post solem
1
autem quia mars .15. annis .5. loco constitutis
2
dominatur qui sunt anni roboris atque vigoris
3
et numero proprie rotationis ipsius ęquantur: vitę
4
grauitas ac impedimentum et aduersitas in〈-〉
5
cumbunt: animę vero cum corporibus anxietates et
6
impedimenta sustinent: et corporis declinatio
7
fere sentitur et intelligitur: operabitur etiam homo
8
grandia vnde sibi summus labor eueniet: quorum
9
explicationem ante sue mortis accessum ex〈-〉
10
petit: deinceps autem ioui: sexti loci senem
11
vendicanti senectutis annos .12. sue pro-
12
prie circumrotationi ęquales assignamus in
13
quibus homo ab operibus corporis et laboriosis
14
necnon et ab anxietate manuum retrahit:
15
animamque suam deinde periculo non commit-
16
tat: pro quibus omnibus sanum mentis habitum in〈-〉
17
duens bone conseruationi studebit: et pre
18
sua magnanimitate turpia negligens in
19
omnibus rebus desiderando prouidus: necnon
20
sermocinator et consolator habebitur. In hoc
21
etiam tempore circa libertatem et honorificentiam
22
bonamque famam cum pudore et reuerentia
23
maxime solicitabitur. Post hos autem anni
24
saturni velut in extremo positi qui sunt se〈-〉
25
nij: nec ante vitalis locis ęgressum termina〈-〉
26
ti: ordinatim eueniunt. Hos frigidior cor-
27
porisque motus: grauedo delectationis: et ap〈-〉
28
petitus diminutio: necnon et natura fe-
29
stina declinatio commutantur. hęc autem qua〈-〉
30
litas vitam hominis exuit: impedimentum et tristitiam
31
modicamque rerum sustentationem propter suorum
32
motuum debilitatem imprimit. hę sunt igitur qualita〈-〉
33
tum temporum proprietates que secundum generales res
34
naturę apparent. particulares vero temporum
35
proprietates: quoniam non nisi ex natiuitatis
36
proprietatibus obseruare debemus: id quod ex
37
eis vniuersale apparuit nobis ab alhi〈-〉
38
leg dominatrice considerauimus. Nostra tamen in
39
his obseruatio non ex earum aliqua sigila〈-〉
40
tim: sed ex omnibus notitiam attulit: quemadmo〈-〉
41
dum in uite spatio peractum est. Illa etenim
42
alhileg: que ab ascendente sumitur in corpori
1
accidentibus et peregrinationibus vtimur:
2
ea vero quę aperte fortunę consideratur: in re-
3
bus substantię potimur: a luna quoque sumpta
4
in animę qualitatibus et coniugijs obser-
5
uamus. Quę autem a sole deprehenditur in rebus
6
valentię et sublimitatis assumimus: a me〈-〉
7
dio vero cęli repertam in alijs omnibus sui esse
8
qualitatibus particularibus ut in operibus et ami〈-〉
9
cis atque filijs sequimur. Nos namque sic faci〈-〉
10
entes non nisi vnum solum planetam: fortuna
11
vel infortuna fuerit: rei dominum intelligimus
12
quod iustum et idoneum fore non ambigimus. Cum
13
in eadem simul hora sępę contraria occurrunt
14
accidentia: ut cum quis aliquem artu secundum iter
15
consanguineum: cuius heres efficiatur: vel in-
16
firmitas incubuerit: vnde dicetur seu ociose
17
viuendo prolem procreauerit: et his similia fre〈-〉
18
quenter accidentia in corpore et anima in diui〈-〉
19
tijs et potentia: necnon in cęteris accidenti〈-〉
20
bus bonus siue malus vna eademque qualitas
21
ita necessario proueniens: ut in his omnibus
22
homo bonum seu malum incurrat. at in temporibus
23
intensionis fortunij vel infortunij huic
24
simile contingere forsan est possibile: cum omnes
25
fortunę vel infortunę pariter omnibus alhileg
26
vel eorum pluribus obuiauerint: quod successi〈-〉
27
ue contingere manifestum est: ob quod huma〈-〉
28
na natura ad vtriusque intensionem propter
29
subitam declinationem et a temperie exitum bonorum
30
et malorum alteratione contingentes: minime
31
peruenire poterit. Hoc igitur predicto modo
32
res locorum omnium alhileg depręhenduntur. Ex
33
locis autem alhileg obuiantibus non tantum exi〈-〉
34
tum vitę significantia velut in spacio vi〈-〉
35
tę consideranda sunt: verum etiam omnia similis
36
intuenda fore iudicamus. Item nec eorum
37
tantum corpoream vel oppositam seu tetrago-
38
nalem obuiationem: sed etiam illis ex trino
39
sextilique coniunctum: obseruare debemus.
40
¶ Tempora quoque in vnaquaque alhileg pla-
41
netę in ipso eodem gradu existenti alhileg
42
vel eidem in figura associata primitus attri〈-〉
1
buemus. Quod si nullius planetarum in illo gra〈-〉
2
du permanserit: nec eis quis in figura asso-
3
ciatus fuerit illa viciniori planetę gra-〈-〉
4
dum illum precedenti conuenit ut assignemus
5
donec ad illum qui gradum predictum gradum se-
6
quentem respexerit: perueniamus: et huius ad il〈-〉
7
lum secundum signorum successionem sit aspectus.
8
dehinc sequantia tempora prefato donentur: vsqueque ad
9
illum qui eum subsequitur applicemur. Et similiter in
10
omnibus faciendum esse decernimus: planetas etiam
11
in suis terminis existentes constituemus
12
quosdam ex planetis quos obseruauerimus
13
et quos quasi dispositores posuerimus. Nu〈-〉
14
merum autem annorum numero graduum longitudi〈-〉
15
num dari conuenit. Alhileg igitur ab ascenden〈-〉
16
te sumpte: numerus annorum numero temporum ascen〈-〉
17
sionum climatis in quo natiuitas fuerit ęqualis
18
assignabitur: alhileg autem a cęli medio depre〈-〉
19
hense: amni quorum numerus numero temporum tran〈-〉
20
situs per cęli medium ęquabitur: prębeantur. In
21
alijs etiam alhileg aliunde sumptis hoc or〈-〉
22
dine procedemus: et secundum earum appropinqua〈-〉
23
tionem ad angulos numerum ascensionum vel oc〈-〉
24
cidentium seu per medium cęli transitus: quemad〈-〉
25
modum in enarratione spacij vitę explana〈-〉
26
uimus: accipiemus. hoc igitur modo prefato: res
27
rerum temporum vniuersalium dominatrices deprehen-
28
dentur. ¶ Dominatrices autem rerum annorum co-
29
gnoscentur cum annorum numerum a natiuitate
30
sumpserimus et ab vnoquoque locorum alhi〈-〉
31
leg incipiendo vnicuique signorum secundum sui
32
successionem annum vnum proiecerimus: et illius
33
signi dominus in quo numerus terminatus fuerit reser〈-〉
34
uabitur. hoc idem et in mensibus faciemus. Nam
35
numerum mensium qui ex natiuitate preterierunt ac〈-〉
36
cipiendo a locis quorum est anni dispositio .28.
37
dies vnicuique signorum proijciemus. quod et similter
38
in diebus faciemus. Numerum etenim dierum a die
39
natiuitatis sumentes: a locis mensium vnicui〈-〉
40
que signo duos dies et tertiam abijciemus: pla-
41
netarum iterum existentiam in locis temporum nos ob〈-〉
42
seruare conuenit. Hoc etenim futurorum in tempori〈-〉
1
bus contingentium cognitionem non minimum
2
adiuuat: existentiam itaque saturni in locis temporis
3
vniuersalium: iouis quidem in locis annorum:
4
solis autem martis: veneris mercurijque in lo-
5
cis mensium: lunę vero in dierum locis obseruabi〈-〉
6
mus: ex planetis temporum vniuersalium dominos in
7
esse futuri: ac eidem perfectionem considerabimus
8
temporumque perticularium dominos: in huius augmen〈-〉
9
to vel diminutione secundum rerum in locis exist-
10
tium[*]exist-tium corrupt for existium similitudinem inspiciemus: hoc etenim erit
11
occasio fortitudinis et debilitatis acci-
12
dentium. Nam proprietatum vniuersalis qualitatis
13
et spatij temporis significator locus alhileg
14
dominusque temporum vniuersalium qui terminorum est dominus:
15
prehibetur ob hoc quod vnaqueque stellarum istarum in
16
ipsa eademque natiuitate: cum locis stellarum quarum
17
primus fuerit dispositio similitudinem habuerit. Sed
18
rei accidentis bonitas: siue malitia ex proprie〈-〉
19
tatibus qualitatum naturę dominorum temporum eorumque com〈-〉
20
plexione in faciendo bonum siue malum: ne cum
21
ex eorum in principio cum re dominatrice: similitudine
22
seu contrarietate deprehendetur. At in quo temporum proprie
23
futurum contingat ex signorum rei anni et men〈-〉
24
sis dominantium qualitatibus quas secundum loca que futu〈-〉
25
ri sunt occasiones habuerint: necnon ex qualita-
26
tibus contingentibus cum planetę ac sol et luna
27
in signis rei annorum et mensium dominatoribus
28
extiterint indicabitur. Nam planetę qui cum pre-
29
dictis locis ab hora principij que natiuitatis di〈-〉
30
cit conuenerant eisque in figura hora existen〈-〉
31
tię conuenienter associati fuerit: bonum in re
32
futura significabunt. Cunque in contrario fuerint
33
ei malum annunciabunt. Illi autem qui eis incon〈-〉
34
uenienter associabuntur ut sit scilicet in earum oppo-
35
sitione per diametrum vel in .4. aspectu et in
36
contrario alaiç: erunt aduersitatis occasio. In
37
alijs vero qualitatibus nihil operabuntur. Quod si
38
idem planetę in temporibus et in esse potestatem habuerint
39
natur a futuri boni seu mali superfluitatem et
40
augmentum sentiet. hoc autem necessario magis con-
41
tinget: cum potestate super occasionem ad hoc ut
42
temporibus solummodo dominentur caruerunt. Immo pro〈-〉
43
pter hoc quod ipsi iterum in principio natiuita〈-〉
1
tis dispositores extiterint: et ut nato in omnibus
2
suis rebus bonum siue malum pariter eueniat quando-
3
que contingit: seu propter hoc quod omnes species alhi〈-〉
4
leg aut earum quidem plures in vno eodemque loco
5
concurrerint vel quoniam a se inuicem seggrega-
6
tę fuerint: et in eodem tempore res eis obuiam eun〈-〉
7
tes vel que omnes seu earum quamplures fortunę
8
vel infortunę fuerint sibimet inuicem conue-
9
nerint. Hac igitur via secundum modum naturali
10
rei competentem per res temporum prognosticamur. Ui〈-〉
11
arum autem particularium quibus temporalis futuri
12
qualitates prognosticantur: ob hoc quod inde proueni〈-〉
13
entium multiformis est collectio: necnon gra〈-〉
14
uis enarratio: Maxime autem in hoc loco
15
enarrationem proponere idoneum iudicaui-
16
mus. Eo quod ab illius libri primordio opus
17
generalis naturę stellarum eiusque cum rebus parti〈-〉
18
cularibus ut oportet similitudinem secundum speciei rationalis
19
existimationem in commixtione horum explana〈-〉
20
re proposuimus. Rebus itaque natiuitatum ge-
21
neraliter explicatis: hoc in loco huic libro
22
finem imponere non incongruum existimamus.
23
¶ Explicit liber .4. Ptholomei in radi-
24
canti discretione per stellas de futuris: et in hoc
25
mundo constructionis et destructionis contigentibus