1r
1
Incipit ⟨Iudiciorum Ptolomei ad Aristonem filium suum liber⟩[*] Title faded and illegible after Incipit L; Iudiciorum Ptolomei (Ptholomei F) ad Aristonem filium suum liber incipit PF
⟨1⟩
2
Signorum alia sunt masculini generis, alia feminini; feminini
3
ut Taurus, Cancer, Virgo, Scorpio, Capricornus, Pisces. Alia sunt stabilia,
4
alia instabilia, alia mediocria; stabilia ut Taurus, Leo, Scorpio, Aquar〈-〉
5
ius, et hec sunt annorum; instabilia ut Aries, Cancer, Libra et Capricornus,
6
que sunt dierum; mediocria Gemini, Virgo, Sagittarius et Pisces, et hec sunt mensium. Item eorundem
7
alia sunt duorum negotiorum, alia unius; duorum veluti Pisces, Gemini, Virgo, Sagittarius;
8
cetera alia sunt unius.
⟨2⟩ De planetis[*] Title om. PF
9
Postquam autem turrium XII divisionem fecimus, quia per planetas earum ma〈-〉
10
gistros habent moderamentum ipsorum planetarum partitionem seu gloriam, atque dis〈-〉
11
positionem seu proprium eorum hospitium, atque officium non negligenda fore autumavi〈-〉
12
mus, quibus studiose cognitis preteritorum, presentium, atque futurorum temporum doctrinam non ignorabitis.
13
⟨3⟩ De eodem[*] Title om. PF
Planetarum igitur alii boni, alii mali,14
alii mediocres. Mali ut Mars et Saturnus, isti enim ubicumque inveniuntur vel per〈-〉
15
manent et adversantur atque diminuunt, preterquam suis scolaribus non adversantur
16
sed prosperantur. Boni ut Iupiter et Venus, nemini quidem umquam obfuerunt, sed alienos atque
17
suos ab illicitis quoad possunt tuentur; unde isti dicuntur pii, Mars et Saturnus impii.
18
Alii mediocres ut Sol, Mercurius, Luna, mediocres ideo dicuntur quia suis bona in〈-〉
19
gerunt, alienis non multum mali sed mediocriter ingerunt. Item, alii veridici, alii falsi〈-〉
20
dici. Veridici ut Sol, Venus, Iupiter; falsidici ut Saturnus, Mars; Mercurius et Luna cum veris veri, cum falsis falsi.
21
⟨4⟩ De natura planetarum[*] Title De naturis PF
Saturnus quidem nature frigide et sicce, Iupiter calide et humide,22
Mars vero calide et sicce, ⟨Sol calide et sicce,⟩ Venus frigide et humide, Mercurius temperate quamobrem vertit se cito ad cuiusli〈-〉
23
bet naturam. Si enim fuerit cum bonis, bonus erit; si cum malis sive mediocribus,
24
similiter reperietur. Luna frigide et humide nature nullatenus dubitetur, patet enim cum Luna iungitur
25
Soli, semper emittit humiditatem et raro contingit non emittere humiditatem sui.
⟨5⟩ De nominibus turrium
26
Horum itaque turres XII sunt. Nomina igitur turrium apte positarum hec sunt: Aries,
27
Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, Libra, Scorpio, Sagittarius, Capricornus, Aquarius,
28
Pisces. Quorum alia sunt calida et sicca et vigent in oriente, ut Aries, Leo et Sagittarius; alia frigida et sicca,
29
ut Taurus, Virgo, Capricornus; alia calida et humida, ut Gemini, Libra et Aquarius, et vigere supradicta
30
in meridie non dubitamus, hec vero in occidente vi[a]m suam exercere affirmamus; alia frigida et humida,
31
ut Cancer, Scorpio et Pisces, suumque esse fore in septentrione, fili mi Eriston, non titubes.
⟨6⟩
1v
1
In quibus XII vage ⟨stelle⟩ VII contrario motu contra firmamentum vehuntur. Quarum
2
vagarum, Sol habet dominium suum et hospitium in Leone, columpnam sue glorie et
3
erectionis in Ariete XVIIII gradibus, suum merorem et casum retinens[*] retinens] retinere PF in Libra
4
fertur, et vigorem in totidem amittere. Venus in Tauro et Libra hospitatur, in Pis-
5
cibus in XXVIII gradibus gloriatur, in totidem in Virgine deprimitur.
6
Mercurium quoque II mansionibus dominus ditavit, Geminis scilicet et Virgine,
7
et in Virgine XV dragis, id est gradibus, exaltavit, in Piscibus totidem cadere permi-
8
sit. Lunam Cancro ordinavit, eandemque in Tauro III gradibus erexit, totidemque in
9
Scorpione supposuit. Saturnus XXI gradu Libre erigitur, totidemque in Ariete
10
occiditur, II similiter mansionibus, videlicet Capricorno et Aquario decoratur. Sagit-
11
tarius cum Piscibus Iovi attribuitur, in Cancro XV gradibus exaltatur, in Ca-
12
pricorno quoque sub eodem numero humiliatur. Marti autem Aries et Scorpio
13
attributa sunt, erigitur itaque in Capricorno XXVII gradibus, deprimitur autem in
14
Cancro adiecto numero eodem.
⟨7⟩ Quid habeant membra signa?[*] Title membra erased L; Que membra teneant signa (et quibus membris dominentur add. F) PF
15
Aries habet capud et faciem, Taurus guttur et collum, Gemini a
16
scapulis brachia et manus, Cancer pectus atque stomachum, Leo stomachum
17
atque renes, Virgo VI intestina, Libra nates et hancas, Scorpius ven-
18
trem et anum et testiculos adiuvat, Sagitarius ab anchis continet coxas, Ca-
19
pricornus genua possidet, Aquarius tibias possidet, Piscis plantas
20
pedum reparat.
⟨8⟩ Quid suo tempore quodque agat?[*] Title Creatione menbrorum de planetis P; De creatione membrarum secundum planetas F
21
Saturnus mense I materiam infrigidat et coagulat et siccat. Atque Iupiter
22
II mense dat spiritum et membra. Mars ossa et interiora componit. Sol
23
sanguinem, caliditatem, epar et cor perficit. Venus supercilia, aures ac nasum
24
et milia faciei ac testiculos adiuvat. Mercurius omnia corporis foramina,
25
renes, linguam ordinat. Luna[*] Luna] corr. ex lingua L pulmonem et membra dividit per loca
26
sua. Hic mensis VII fit item reversio ad Saturnum, qui membra frigiditate cons-
27
tringit in VIII mense; unde si tunc puer nascatur, non tenues spirat ad au-
28
ras.[*] non tenues spirat ad auras] non tenue spirat ad aures P; non tenues spirat ad aureas F Si in VIIII, bene exit quia tunc Iupiter regnat, qui membra calore a
29
materno utero dividit.
⟨9⟩ ⟨De figuris signorum⟩[*] Title P; om. F
Dicamus itaque signorum figuras atque planetarum30
ut cum ad preterita, presentia atque futura tempora dicenda perveniamus, nullam in
31
ambiguitatem per hoc adducamur. Hec enim cum supradictis sunt quedam stramenta
2r
1
que pedibus semper calcare debemus. Si enim hec, fili mi, non ignoraveris, si-
2
ne esitatione ad preterita, presentia, futura tempora dicenda pervenire poteris.
3
De notione Arietis et aliorum. Aries itaque multos capillos, curvum corpus, faciem longam habet,
4
occuli sunt graves ei, aures parvas habet, longo collo non indiget. Taurus
5
frontem amplam habet, curvam semper, etsi ampla non sit, longum nasum gerit,
6
nares ample, occuli graves sunt ei, capilli elevati, collum crossum, capillos ni-
7
gros gerit, verecundus, terram inspicit, vadit honeste, veruntamen vanus. Gemini nec
8
longi nec curti sunt sed mediocrem gerunt figuram, pectora ampla donant,
9
pulcre persone, credens, et si Mercurius prosperatur, erit scriptor. Cancer corpus habet
10
crossum, crossa eis pellis corporis, ⟨a medietate inferius crossus,⟩ a medietate superius subtilis, dentes torti, parvi
11
sunt ei occuli. Leo ergo ab omnibus cognoscitur, a medietate superius est crossus, a me-
12
dietate inferius subtilis, magne etiam voluntatis est, habet crura subtilia, id est longa.
13
Virgo pulcram personam habet, est ipsa quoque bone voluntatis, pulcri inspiciuntur
14
ei occuli, faciem pulcram habet. Libra pulcra facies est ei, caro illi mediocris
15
et est amatrix mulierum⟨, irascitur leviter cum omnibus⟩.[*] irascitur leviter cum omnibus] P; om. F Scorpius facies est ei rubicunda, multi capilli, parvi sunt
16
ei occuli, faciem parvam habens, crura longa gerens, magni sunt ei pedes, leviter
17
movent, mendacium ori eius non deest, irascitur cum omnibus leviter. Sagitarius longas
18
coxas, crura habet crossa, longam faciem, milia faciei ampla, mentum[*] mentum] corr. ex mentem L
19
subtile habet et pulcrior retro quam ante, capillos subtiles habet, ventrem habet
20
grandem, equitare amat. Capricornus subtilia crura habet, siccum corpus, facies ei similiter
21
hirco, capillos multos habet. Aquarius tenet se altum, nimis est pulcre, artis satis
22
expendit atque perdit et devastat, unum crus crossius altero, est facies ei pulcra et colora-
23
ta. Pisces amplum pectus habent, parvum capud inest, pulcra barba floret, mi-
24
lia faciei sunt grandia, albus est, magne similiter voluntatis, occulos gerit ipse ro-
25
tundos.
⟨10⟩ De figuris planetarum
26
Quoniam de figura[*] figura] fugura L animalium in celo positorum breviter locuti sumus, quas etiam
27
figuras in se nascentibus ipsa attribuunt, ordo nobis exigit de figuris pla-
28
netarum in eisdem locis comorantium, ut vera aliqua tibi dicamus. Saturnus itaque est homo fus-
29
cus, paucos pilos in barba habet, non est pulcher, operatur iniqua, gravis, piger,
30
non ridet, et ragadias quod sepe habet in calcaneo, color est glaucus, pectus quoque inest ei
31
subtile, capilli sunt ei asperi, fetida sunt ei vestimenta et nigra libentius induit
2v
1
et similis est habenti malam voluntatem. Iupiter homo bonus, barba est ei
2
rotunda, pulcros habet occulos, duos dentes superiores habet magnos
3
et aliquantulum divisos, rubeus est, ita dicas pulcher, mixtum[*] mixtum] mixtus PF albo in facie, ves-
4
timenta sua pulcra sunt, capilli eius longi et pulcri, quando vadit prospicit terram.
5
Mars homo est rubeum,[*] rubeum] rubeus PF habens colorem mixtum bruno, sicut sunt hii qui ad solem
6
vadunt, et in facie sepe habet grana rubea, et paucos pilos semper habet in bar-
7
ba ut spado deputetur, et occulos parvos, curvum corpus et crossum gerit, et est se-
8
minator zizanie et discordie inter homines. Sol homo est plenus carne,
9
pulcram faciem habens, ac occulos magnos gerens, facies eius est alba, mixta
10
citrino colori, pulcram barbam habet et plenam, extensos habet capillos. Venus
11
pulcros habet occulos ac pulcra supercilia gerit, dulcia et mollia verba habet et semper
12
in sui vultus compositione et totius corporis studet, et corpus suum leviter movet,
13
corpus quoque eius mediocriter plenum est carne et est mediocris stature, id est nec mag-
14
ne nec parve. Mercurius est homo gracile habens corpus, atque sapiens est, amat
15
insistere lectioni, completa est sua persona, multos adquirit amicos et in eis
16
non habet fortunam, habet quoque pulcram barbam atque raram et parvam, et labia
17
habet subtilia, et nasum habet subtilem. Luna est nullius servitii homo, desiderat ⟨ire⟩
18
die ac nocte huc illucque, discurrens, non moratur in loco, facies est ei rotunda,
19
nec parvus nec magnus, unum occulum habet maiorem alio, vel est percussus
20
per occulum vel strabo vel occulo uno erit orbus, et ut breviter dicamus nequaquam esse
21
poterit quin calumpnia[*] calumpnia] sup. lin. L occulis careat.
⟨11⟩ De arte uniuscuiusque signi[*] Title De artibus planetarum PF
22
Postquam, fili mi, de figura eorum vidimus, non indignum conspicitur,
23
nec remotum ab abditis philosophie, si artes eorum mox tibi breviter aperia-
24
mus. Saturni ars est gravis, scilicet laborare ortos et vineas, terras, et omne quod
25
facit est grave et cum labore omnia operatur. Iupiter leviter orat, artes leves
26
habet, sicut est morari ad tabulam, ut cambiet, et vendat pannos, laborat
27
pulcros pannos cum acu, et scribit atque lectioni inaniter[*] inaniter] inhianter P; inhiater F studet et argenta-
28
rius reperitur. Mars est artis ad ignem pertinentis, sicut sunt ferrarii, coci, for-
29
narii, et est Almerich ad servitium domini. Sol est in servitium domini et laborat au-
30
rum et es, et querit dominationem, et aliquando fit occilis; si Sol parum ascendit, est
31
aurifex; si in erectione sua, est archalis; si vero Sol est in casu, laborat es. Venus
3r
1
est homo cantator, et libenter ludit, et instrumenta musice et iocos leviter
2
adiscit, et diligit odoramenta aromatum, et ⟨est⟩ magister vestimentorum atque bau-
3
gorum[*] baugorum] baugarum P; bacarum F et anulorum ac inaurium,[*] inaurium] PF; t⟨er⟩marium (?) L et ut breviter tibi dicamus, fili[*] fili] corr. ex filii L karissime, omnium
4
ornamentorum mulierum. Mercurius scriptor erit atque in legendo studebit,
5
numerum[*] numerum] numeri PF scientiam leviter habebit, et reperietur dominus scripture, sicut duane et can-
6
cellarius. Luna marinos et etiam nauclarios[*] nauclarios] nauderios P; nauclerios F facit et bestias habet quas lo-
7
cat aliis, atque per diversas partes res istas defert, videlicet mel et oleum,
8
ficus et huiusmodi ut vendat.
⟨12⟩ De mansionibus zodiaci[*] Title De turribus PF
9
Ad hec, fili, nota quasdam mansiones fore in zodiaco, alias for-
10
tes, alias debiles, alias mediocres. Fortes sunt ut I, IIII, VII, X, debi-
11
les III, V, IX, XI,[*] III, V, IX, XI] III, VI, VIIII, XII P; III, VI, VIII, XII F mediocres, scilicet que nec bone nec male dicuntur, ut II, VI,
12
VIII, XII.[*] II, VI, VIII, XII] II, V, VIII, XI P; II, V, VIIII, XI F Primus quandoque bonus, quandoque malus, et hec pro varietate planeta-
13
rum. In ordine prius posito, planete amicabiliter se prospiciunt; in II, velut
14
ensis et sagitta posita inter illas; in III, non prospiciunt. Et isti III sunt ordines
15
sic dispositi sudes a Saracenis[*] a Saracenis] corr. ex ac Sarracenis L Egiptiis, qui huic astronomie assidue
16
invigilare dicuntur: bonas ut III, V, IX, XI, malas ut IIII, VII, X, medio-
17
cres ut II, VI, VIII, XII.[*] bonas ut III… XII] om. P; bone ut III, V, VIIII, XI, malas ut IIII, VII, (VIII add. i. m.), XII, mediocres ut II, VII, XII F
⟨13⟩
Signa autem XII borges appellantur, planetas18
amicos borgium dicunt, quorum unusquisque proprias suas horas habet. Verbi
19
gratia. Prima hora diei dominice est Solis, II[*] II] PF; est L Veneris, III Mercurii, IIII Lune, V Saturni,
20
VI Iovis, VII Martis, VIII scilicet illius cuius est prima, IX cuius fuit II, X cuius fuit tertia,
21
id est Mercurii, XI cuius et IIII, scilicet Lune, XII cuius dominium fuit V, Saturni scilicet. Vides igitur tibi
22
diem finitam sub hac computatione. Incipiamus igitur et dominium planetarum
23
in ipsa sequenti nocte ubi, fili, dimisimus in dominio Saturni, quis planetarum
24
huic succedit, Iupiter scilicet. Sic enim computatur: Sol, Venus, Mercurius, Luna, Satur-
25
nus, Iupiter, Mars. Aiunt enim Egyptii Solem in medio celorum esse, post Solem
26
Venerem, deinde Mercurium, in ultimo Lunam, in supremo Saturnum, in se-
27
cundo a Saturno Iovem, in tertio Martem. Quia vero Sol est dominus eorum et omnes
28
comburit cum illos preterit, a Sole incipiunt et sic ordine, ut dictum est, concurrunt,
29
quibus mundane molis artifex certum commorandi spatium dedit in quaque tur-
30
re unicuique. Soli igitur spatium XXX dierum et X horarum et dimidie, tribuit
31
in unoquoque signo Veneri XXV dierum initio sumpto a Libra, Mercurio
3v
1
XXVIII dierum initio sumpto a Virgine, Lune II dierum et tertie
2
initio sumpto a Cancro, Saturno XXX mensium in unoquoque initio sumpto a Ca-
3
pricorno, Iovi XII mensium in uno signo initio sumpto a Sagitta-
4
rio,[*] Sagittario] corr. ex Cancro L Marti unius mensis et dimidii initio sumpto a Scorpione. Dicemus
5
igitur de retrogradatione, sed quia longum visum est, ut ne te a desideratis detineamus,
6
stilum ad dimissa vertamus. Saturnus finivit diem dominicam, incipit itaque noc-
7
tem Iupiter, eius est prima noctis ora, II Martis, III Solis, revertimur enim semper
8
ad principium, IIII Veneris, V Mercurii, VI Lune, VII Saturni, VIII Iovis,
9
VIIII Martis, X Solis, XI Veneris, XII Mercurii. En finita est nox et subsequitur
10
hora Lune, appellatur dies Lune, et sic per ordinem curre, quia ab ipsis horis pri-
11
mis sumpserunt nomina dies. Quare hec omnia que diximus sic ordine
12
disponamus, regule divinitatis[*] divinitatis] dimittatis P; om. F inferius dande patefacient. Vertamus igitur stilum
13
et ad id quod mentem tuam optare cognoscimus, pedetemptim exponere incipiamus.
14
⟨14⟩ Si aliquid a te queratur[*] Title om. PF
Cum igitur ad te aliquis ingreditur ut dicere scias de preterito,15
presenti ⟨tempore⟩, atque futuro, sagaciter facias[*] quere nomen eius quo sepius appellatur et nomen matris sue et computa diligenter per alfabetum Saracenorum. Sed breviter monstremus (quandam figuram…) add. P (where this chapter opens with a table containing a numerical alphabet: a III, b III, c XXII, d XXIII… y III, z III). F omits the first sentence of this chapter and offers instead a considerable development (f. 24rb-24va): Sed ne fili mi karissime con caritate vestri (?) status rixemim et notas aliquas cognoscendi… et quando impii prevalent. Sed breviter monstremus (quandam figuram…) quandam figuram in qua possis notas facere
16
cum velis alicui iudicare. Sed animadvertendum est prius unumquemque hominem XII
17
turres habere in celo. Prima est nativitatis seu hominis, et dicitur turris vite; II
18
possessionis; III est fratris et mutationis de mansione in mansionem et brevis itineris;
19
quarta est patris, case, vinee, terre et omnium que sunt supra terram vel communia terre;
20
quinta filiorum et gaudii atque vestimentorum et carte sive libri et nuntii sive no-
21
vellarum; sexta infirmitatis, servorum et ancillarum et bestiarum que non equitantur,
22
atque aliorum fidelium; septima uxoris et bellantis, inimici et furis et pla-
23
citantis et socii, emendi atque vendendi; octava est pavoris et mortis, partiendi
24
possessionem, et debiti; nona longi intineris et fidei et visionis ac sapientie, magis-
25
terii ⟨et honoris ex magistratu;[*] ex magistratu] P; magistratus F decima matris et domini⟩ et honoris ex potentia atque uniuscuiusque servitii laboratoris; undecima amici
26
et mercati ac peccati; duodecima inimici, asini et equi et omnes[*] omnes] corr. ex homines L bestie que
27
equitantur.
⟨15⟩ Quid operatur Saturnus ingrediens signum?[*] Title De prima domo Saturni P; De Saturno F
28
Saturnus cum ingreditur signum vite et corporis (aliem) hominis, stringit et at〈-〉
29
tenuat membra hominis et infirmitatem ingerit aliems[*] aliem… aliems] = al-jism, ‘body’ (private communication Charles Burnett) ex frigiditate.
30
Et si erit cum Marte, interficient eum nisi a piis vita et corpus illius adiuvetur, et tunc ves-
31
tes sordidas et corpus habet. Eo egrediente, revertitur ad naturam suam. Saturnus
4r
1
cum se inmitet in turre bizantii sive possessionis, diminuit bizan-
2
tios sive possessionem et tunc homo ille non lucratur, et oportet eum timere multum
3
ne peccunia ei auferatur ab uno hominum qui gerit figuram Zoal, id est Satur-
4
ni. Recorderis modo figure Saturni quam tibi superius scripsimus. Cum autem se demergit
5
Saturnus in turre fratrum, mutationis loci de loco in locum, seminat discordiam
6
inter illos vel infirmitatem ex frigo patientes ingerit[*] frigo patientes ingerit] frigore procedentem (precedentem F) patiuntur PF vel de pretio perdunt, non potest
7
esse quin infirmitatem patiantur et timendum est ne morte afficiat aliquem ex illis.
8
Si de loco in locum mutantur, non ibi lucrantur, immo perdunt. Cum autem pertransit do-
9
mum patris, case, vinee atque terre devastantur, infirmatur pater eius vel adver-
10
sitatem patitur, timendum est etiam ne tunc moriatur, et vinee, terre devastantur, alie-
11
nantur, et fructum solitum suo domino non referunt. Saturno domum filiorum in-
12
grediente et vestimentorum et carte, gaudii vel libri vel novellarum, timeat
13
ne filii moriantur vel graviter infirmentur et ne de vestimentis amittat vel dampnum
14
patiatur ex eis, et carte vel novelle que ei tunc diriguntur bone ei non sunt
15
et nuptias facere vel aliquod gaudium tunc celebrare non est bonum. Saturno se mit-
16
tente in signo infirmitatis, servorum, ancillarum, aliorumque fidelium, caveat et timeat ne
17
tunc infirmetur et ne de servis vel ancillis vel aliis fidelibus aliquis moriatur vel fu-
18
giant, vel aliquo casu separentur ab eo. Si autem ingreditur VII, quod uxoris vel
19
socii dicitur, vel moritur aut fugit, et si habet societatem cum aliquo lis erit inter illos vel
20
infirmitate vel aliquo modo separantur. Cum autem octavum ingressus fuerit, quod est pavo-
21
ris et mortis sive dividendi possessionem seu debiti dicitur, timeat tunc de morte et mul-
22
tum timeat; et si prestat de sua peccunia, numquam revertitur ei et eius peccunia
23
dividitur; debitum si habet, diminuitur. At vero cum VIIII ingredietur, longi itineris,
24
fidei et visionis magisterii dictum, ne si longum iter faciat, dampnum[*] ne si longum iter faciat, dampnum] ne (nec F) longum iter faciat quia dampnum PF patietur,
25
tunc non est sua fides ad adorandum Deum, atque videt visiones multas et eius ma-
26
gistratus diminuitur vel ex toto aufertur.[*] aufert] si male se habeat Saturnus add. other hand L In X cum Saturnus ingressus fuerit, vo-
27
citato matris, domini, honoris et laboratoris, tunc mater sua infirmatur vel mori-
28
tur, et timeat ne veniat in iram alicuius domini a quo aliquid dampnum patiatur,
29
et honor eius diminuitur; et si aliqua arte utatur, non ea lucratur. Cum vero ingreditur
30
Zoal XI turrem amicorum vel mercati seu peccati, dictam amici, incipiuntur ei
31
esse inimici atque ab eo separantur, tuncque venit amicus et mergit se illi qui figuram
4v
1
gerit Zoal, id est Saturni; et si forum fecerit cum eo, non bene exit, atque peccatum
2
ab eo non separatur, secundum voluntatem suam perficere non potest; si uxori se iunxerit,
3
nichil boni inter eos erit. Si autem XII ingressus fuerit, si bestias habet, perdet ex
4
eis, nec est bonum emere vel vendere bestias, atque tunc non possunt nocere illi, et tunc
5
apparet ei inimicus similitudinem gerens Zoal.
⟨16⟩
Sic, fili, notandum est quod illa[*] illa] corr. ex illa die L6
eadem infert Almerich, scilicet Mars, et in eisdem locis amici sive inimici Al-
7
merich, id est Martis, apparebunt tibi ut diximus, et Zoal, id est Saturni, sic timendum fore
8
ne aliquis similis Marti appareat, qui possessionem non augeat sed dimi-
9
nuat. Cum itaque Almerich XI pervertit turrem, apparet amicus [et] Martis exprimens
10
similitudinem. Ita et XII pertransiens, invenit sibi inimicum effigiem ipsius habentem.
11
Sol parum mali ingerit, verum aliquid caloris seu diminutionis. Luna similiter
12
quia cito pertransit. Mercurius cum bonis est bonus et e converso. Postquam de potestate
13
planetarum breviter disserimus, et quod verum est, ut nos probavimus, diximus, nunc
14
figuram diu desideratam in aperto tibi ponamus.
⟨17⟩ De figura[*] Title De quadrante figure inspectione P; om. F
15
Vides ergo figuram descriptam,[*] This figure is reproduced from F. It is omitted in LP, but there is a large blank space, presumably for it, in P (f. 60v) gradibus erectionis ac per hoc etiam dispositionis
16
insignitam, suis planetis redimitam, ubi notandum est amicitias si-
17
ve inimicitias inspectionis eorum. Cum igitur iudicare volueris, hanc figuram
18
describes et in quibus locis planete in celo sint mente consideres et statim figure
19
similiter insignes. Quo caute peracto considera quale quid operentur planete
20
et secundum predictam rationem planetarum interroganti et audire desideranti caute me-
21
moriterque respondeas. Hoc tamen cordis tabulis stilo mentis infigas, signum quod
22
oritur velut nativitatis semper inspicias, et ipsum vite esse non dubites, et secundum
23
possessionis, et sic de ceteris, sicut docuimus, ut cum tibi regulas divinorum monstra-
24
bimus utiliter nos omnia precepisse videamus et in mente casum et erectionem unius-
25
cuiusque inspicias et cum retro vadunt perpendas. Cum enim in erectione sunt et in
26
suis mansionibus, quia prospere degunt, nemini obsunt. Cum autem cadunt et retrogradan-
27
tur, nimium suis et alienis contraria inferunt.
⟨18⟩ Divinorum apertio[*] Title De secretorum officiis P; om. F
28
Superius, ut potuimus, promissorum partem explevimus, nunc quod te nimium sata-
29
gere autumamus divinorum officium aperiamus. Sunt enim nonnulli qui ex
30
nimietatis dilatione vel penitus derelinquunt vel tedio promissi ut perficiant
31
afficiuntur. Quare igitur ne huiusmodi dilatione te in altum perducamus utrosque occulos
5r
1
aperias, ut quod sensu non capitur sed divine rationis spiramine sub-
2
ministratur intelligere et perscrutari valeas. Incipiamus ergo a nativitate et
3
vitam atque copiam et cetera per ea possumus adnotare.
⟨19⟩ De nativitate pueri[*] Title De cuiusque copia sive intentio P; De natura puerorum F
4
Quando igitur puer nascitur, diligenter prospice signum quod emergit in oriente et
5
intuere quis de magistris sit ibi. Si est ibi Iupiter et Mercurius, erit sapien-
6
tissimus legis sue atque erit homo malum non dicens. Si Saturnus et Mercurius
7
fuerint in signo emergenti, insipientissimus inter homines habebitur et erit tur-
8
pia proferens. Mercurius atque Mars si in una turrium XII simul fuerint, infans
9
cum ad etatem pervenerit omnium erit ioculator atque derisor. Mercurio atque Luna in
10
tertia domo nativitatis, que fratrum dicitur, existentibus, latro atque fur maximus erit,
11
nulli quoque fidem servabit. Sole in domo Martis, id est in Ariete vel Scorpione, ex-
12
istente, aut videt aliquid[*] aut videt aliquid] ut aliquid audet (audit F) PF statim addiscit et similiter queque legit et ipse puer
13
cum ad etatem pervenerit boni quidem ingenii et sapientissimus erit. Cum autem Ve-
14
nus in X nativitatis signo, id est matris, fuerit, fidelis quoque erit et quilibet sua omnia
15
apud eum secure comendare poterit, integra enim omnia custodiet atque reddet. Si-
16
militer quoque si in turre nativitatis ⟨fuerit Venus continget. Venere item in septimo nativitatis⟩[*] fuerit Venus… nativitatis] fuerit continget. Venere item in septimo nativitatis i. m. other hand L; fuerit Venus continget. Venere item in VII a nativitatis PF astro existente, infans qui natus fuerit luxu-
17
riosus erit atque filios adulterinos procreabit. Saturno vero et Mercurio atque Venere
18
in signo nativitatis vel X turri existentibus, id est matris, infans huius nature erit: ⟨diliget agere ut vir et pati ut mulier. Si itaque Sol et Venus fuerint in decimo, matris habitaculo, Luna quoque in ipsius nativitatis primordio extiterit, largitor suarum rerum erit infans qui natus fuerit⟩[*] diliget agere… natus fuerit] diliget agere ut vir et pati ut mulier. Si itaque Sol et Venus fuerint in decima, matris, Luna quoque in ipsius primordio extiterit, infans largitor suarum rerum erit i. m. other hand L; diliget agere ut vir compati (et pater F) viros ut mulier. Si itaque Sol et Venus fuerint in decimo, matris habitaculo, Luna quoque in ipsius nativitatis primordio extiterit, largitor suarum rerum erit infans qui natus fuerit PF
19
et suam comestionem omnibus comunicabit.[*] comunicabit] comicabit PF Sole autem et Capite Draconis atque
20
Venere et Mercurio simul commorantibus in nativitatis susceptaculo, nimium
21
tenax erit. Luna autem in[*] in] PF; corr. ex ex other hand L quolibet signo cum Marte existente, infans qui vita-
22
lem auram ceperit, homo magni servitii erit. Cum Mercurius cum Marte signum na-
23
tivitatis inhabitaverit, infans nullius servitii erit, piger quoque nimis aderit.
24
⟨20⟩
Breviter et utiliter monstravimus de cuiusque moribus25
existimamus et videndum de copia cuiusque atque inopie[*] inopie] P; sup. lin. other hand L; om. F intensione. Si igitur amicus nativi-
26
tatis in primordio nativitatis extiterit vel in IIII vel in VII vel X signo, in-
27
fans qui natus fuerit copia habundabit et fortis erit. Amico autem in tertia na-
28
tivitatis turre sive in V sive in XI sive in IX,[*] in tertia… IX] in secunda nativitatis turre sive in quinta aut in octava sive in undecima PF supradictis quidem sed non
29
sic habundabit. Amicus si extiterit II susceptaculo aut in VI sive VIII aut XII,[*] II susceptaculo… XII] in tertio susceptaculo aut in VI sive VIIII vel
30
XII PF neque dives neque bonus erit. Si hic male et impie inhabitaverint, faci-
31
unt nascenti bonum. Si bone et pie ibi affuerint, nocent ei. In supradictis
5v
1
ordinibus autem satis bone prosunt, male nimis obsunt.
⟨21⟩
Vidisti utiliter quod2
diximus. ⟨Dicamus⟩[*] Dicamus] P (sentence om. F) itaque quas artes, quia te desiderare non ignoro ⟨quomodo in nativitate possit provideri, debeant adipisci. Quando igitur artem hominis cupis non ignorare⟩,[*] quomodo… ignorare] P (the first two sentences are omitted in F, whose chapter begins Quando igitur artem hominis cupis scire non ignorare…) vide horam, et per ipsam
3
nativitatis turrem, et illius planete qui erit ibi, illi artem iudicabis.[*] et illius planete… iudicabis] et ille planeta (illum planetam F) qui erit ibi suam artem attribute (attribuit F) ei PF Si vero
4
nullus ibi fuerit, diligenter inspice primum, et si aliqua stella de VII erit ibi,
5
illius artem iudicabis ei. Et si nulla fuerit in his locis, artem amici turris ⟨nativitatis⟩[*] nativitatis] PF; i. m. other hand L ei dabis.
6
⟨22⟩ Si Cauda Draconis nascente puero[*] Title om. P; Item F
Est etiam quiddam mirabile, non ex intimis philosophie abditis7
separabile, quod perpaucorum est annotare, hic tibi ad presens temptabimus ex-
8
plicare. Si itaque fuerit Cauda Draconis in gradibus nativitatis, puer qui nas-
9
citur diu hunc aerem non videbit. Si fuerit in primo gradu, lumen amittit in
10
eodem anno. Si in II, visum perdit in II anno; si in tertio, in tertio anno; et si in
11
quarto distat Cauda a nativitate, in anno IIII visu carebit. At si Cauda u-
12
num gradum nativitatis preterierit, hoc infortunio penitus carebit. Verbi gratia. Nas-
13
citur puer in primo gradu Arietis et Cauda est in eodem, amittit lumen in eodem
14
anno. Est Cauda in II gradu, perdit in II anno, et sic usque ad LIX.[*] LIX] triginta P; XXX F Si Cau-
15
da fuerit in ultimo gradu Tauri, puer autem nascatur in primo Arietis, eva-
16
det visum luminis.
⟨23⟩ ⟨De regulis artium⟩[*] Title P; De regulis artis F
17
Sunt autem alie nativitatis regule artium quas te non oportet ignorare.
18
Si enim Utarich, id est Mercurius, in hora nativitatis retro vertitur, si fuerit
19
masculus, textor erit. Si vero Sol fuerit ibi, tapetia et filtra et pannos lane fa-
20
ciet. Si vero Mercurius et Venus fuerint in signo nativitatis, faciet nascens opera sirici.
21
Saturnus si signo nativitatis affuerit, faciet pannos nigros lane et corrigie cingulas.
22
Iupiter autem et Mercurius insimul si habitaverint in vite receptaculo, faciet mi-
23
tras et galeras. Si autem Luna et Mercurius in nativitate[m] fuerint, factor erit ys-
24
toriarum. Quando Mercurius est in IIII signo et est combustus aut retrogradatur aut
25
descendit ad suum casum, infans sutor erit. Si Mercurius cum Iove, infans pellium
26
sutor erit. Et si Utarich fuerit cum Sole, id est Mercurius, faciet galeras et erit sutor ve-
27
xillorum. Mercurio et Venere existentibus, sutor pannorum mulierum erit. Et si fuerit
28
Mercurius cum Saturno, est sutor cortinarum. Mercurius si fuerit cum Luna, sint pan-
29
nos, id est vestimenta, bombicina, id est cotones.
⟨24⟩ ⟨De artibus hominum⟩[*] Title F; om. P
Si itaque vis scire artem hominis in〈-〉30
terrogantis te eiusque nativitatem penitus ignoras,[*] ignoras] vel sic signum quod oritur prospice et cave qui de magistris sint ibi et artem illius attribue illi. Si autem ipse de aliquo que fuerunt ad certam descende perscientiam et similiter diiudica add. P nomen suum ⟨et nomen matris[*] et nomen matris] P; matrisque et patris nomen diligenter F computa per suprascriptum alphabetum Sarracenorum et numero in unum collecto divide per XII,[*] per XII] P; per XXX F quo rite peracto scias quod supersit.[*] scias quod supersit] F; si qui supersit P Si XII remanent, in XII turre est nomen eius. Et sic facies de ceteris. Que remanent per ordinem sumpto initio ab Ariete[*] Ariete] F; oriente P tunc intuere caute XII turrem et artem planete illius[*] et artem planete illius] F; artem planete P eum dicas habere. Item si primam artem iam mutavit, cave quod tunc oritur et similiter prospice XII susceptaculum et illius planete artem ei tribue.⟩
⟨25⟩ De nativitate infantium[*] Title De puerorum non vitalium P; om. F
31
Restat, fili karissime, de infantium nativitate dicere
6r
1
quiddam scrutabile, de pueris quot annis debeant vivere, quod temptabo
2
breviter monstrare philosophie genite. Cum enim puer nascitur et Mars atque Satur〈-〉
3
nus sunt in gradibus nativitatis et Sol in VIII turri, ⟨et⟩[*] et] PF; sup. lin. other hand L amicus VIII descendit,
4
infans qui nascitur non vivit uno mense. Item quando puer oritur et dominus tur-
5
ris est combustus vel descendit et Mars in VIII turre permanserit, puer qui nascitur
6
non unius ebdomade vitam habebit. Sole autem et Luna in VI vel XII tur-
7
ri commorantibus et Musteri, id est Iupiter, in II nativitatis signo vel Venus simi-
8
liter ibi fuerit, puer crescit, veruntamen non vivit IIII annis. Luna atque Sol et
9
Saturnus cum in una XII turrium commorantur, infans qui tunc oritur non vivit II ho-
10
rarum spatio. Quando puer nascitur, si dominus X turris in aliqua turrium combustus
11
fuerit seu prope gradum suum descendat, Marsque[*] Marsque] P; matris quoque L (sentence om. F) sit in X, tunc infantis geni-
12
trix moritur, id est non vivit uno mense. Item cum Luna cum Almerich, id est Mar-
13
te, in X turre fuerit, in medio celi superius, puer ex utero matris non exit vivus.
14
Luna et Almeric, id est Marte, in nativitatis turre se recipiente, Zoal aut in
15
VIII reperitur turre, infans qui nascitur mortuus ex utero exit. Siquidem eveniat
16
quod ⟨vivus⟩[*] vivus] P; sup. lin. other hand L; unius F exeat, non una die attrahit vitales auras, quibus autem sic non contingit
17
procul dubio iudices esse vitales.
⟨26⟩
Qui igitur pueri vita digni sunt eorum vita18
tripartita termini diffinitione continetur. Si Saturnus eius planeta repertus fuerit, attri-
19
buit ei Saturnus annos paucos,[*] paucos] parvos PF (same in the three other occurrences of the word in this chapter) mediocres et ultimos, qui maiores dicuntur.
20
Paucos XXX annos si hos preterierit, vivet XLIII annis et dimidio; his autem
21
preteritis, LVII. Iupiter autem paucos attribuit annos XII; si autem hii preteriti fuerint,
22
XV[*] XV] XLV PF et dimidium; ultimi autem anni LXVII.[*] LXVII] XXVII P; XCVII F Mars XV primos attribuit; si autem
23
stelle comitescent[*] comitescent] comites essent PF vita, vivet X[*] X] XL PF annis et dimidio; postremus etiam terminus
24
annorum LXVI. Sol vero annus parvus XVIIII, annorum medius XXXVIIII
25
et dimidium, maximus autem terminus CXX annorum. Veneris quidem terminus est primus
26
VIII annorum, mediocris XV,[*] XV] XLV] PF ultimus LXXXIII.[*] LXXXIII] LXXXII PF Mercurius accomodat suos an-
27
nos paucos spatio XX annorum; si hos ipso prosperante preterierit, vivet XVIII[*] XVIII] XLVIII] PF
28
annis; ultimus autem eius terminus annis LXXV[*] LXXV] LXVIII P; LXVII F metitur. Lunam si quis habuerit,
29
prima etas annis XXV metitur, secunda XXXVIIII et dimidium complet annum, ultima
30
CVIII. Quoniam de constellationibus Egiptios imitantes nativitatis satis dilucide
31
diximus, expedit ut per illa necessaria nostre disputationis cursum vertamus
6v
1
et de itinere faciendo ac multis aliis regulas certas et expertas in medio ponamus.
2
⟨27⟩ De questione itineris[*] Title De itinere PF
Cum igitur aliquis ad te gratia itineris veniet, hec3
regula que tibi dicetur ab animo tuo non labatur. In primis astrum quod in
4
oriente mergitur prospicias, deinde VIIII signum considera. Si itaque fuerit ibi Saturnus,
5
habet nauta ventum contrarium, iramque maris, bene tamen vadit iter suum sed moratur
6
multum. Iupiter autem si in VIIII fuerit predicto, aura prospera vehitur, neque
7
iram maris habet, prospere quoque vadit atque redit. Si autem Almerich, id est Mars, ibi fu-
8
erit, inimicos in via inveniet ac tollunt de pretio eius; si navis fuerit que
9
prelietur, capietur; si vero preliata non fuerit, non capietur. Si autem in VIIII nul-
10
la fuerit, tunc III non aliter caveas. Si nullam in predictis locis esse contigerit, qualis
11
dominus VIIII sit prospicias. Si autem bene se habuerit, procul dubio bonum est iter. Si Sol
12
fuerit in IX, timetur de inimicis multum et semper putant capi, veruntamen
13
bene vadunt, licet non multum proficuum faciant. Si Venus autem ibi fuerit, via
14
bona erit et gaudent in comedendo atque mulieres inveniunt cum quibus amicantur,
15
morantur in terra, iter bonum est. Si autem in VIIII dicto extiterit Mercurius, vadunt
16
et redeunt sed non lucrantur. Luna vero si ibi permanserit, cito vadit et redit et
17
stat duobus diebus ⟨quia⟩ non habet ⟨tempus⟩,[*] quia non habet tempus] P; quia tempus non habeat F; quia and tempus sup. lin. other hand L et postea bene graditur sed non multum proficuum facit.
⟨28⟩
At si sci-18
re desideras ad quot dies vadat, annos planetarum et dies inde facito et sic iter
19
diiudica. Verbi gratia. Si fuerit Saturnus, revertetur vel ibit ad XXX dies vel XLIII
20
et dimidium vel LVII. Sic etiam facias de ceteris. Similiter iudica quantum debeat morari
21
in aliqua domo vel qualiter.
⟨29⟩ De non faciendo itinere[*] Title Quando iter fieri non debet (debeat F) PF
22
Si autem nosse desideras quando iter fieri non debeat et, ut vulgo loquamur, distornetur,
23
hoc modo cognoscas. Signum quod oritur prospice dominumque eius. Si autem retro
24
dominus IX vel III et Luna est cum ipsorum aliquo, non perficiet iter et vadit atque rever-
25
titur, et ita facit usque quater et tamen non vadit. Et si dominus I revertitur et dominus IX non
26
revertatur vel dominus tertii non revertatur et ille que sunt cum Luna non revertuntur,
27
vadunt et dicunt ‘Revertamur!’, sed tamen vadunt. Si vero Luna est cum primo qui re-
28
vertitur, non vadunt. Et si dominus tercii seu IX revertitur et primus non retrogradatur, non
29
tamen vadunt et inter se mutuo dicunt ‘Eamus, eamus!’ et habent ventum contrarium
30
nimis et revertuntur.
⟨30⟩ De veris rumoribus vel falsis[*] Title om. PF
31
Quando aliquis venit et nova dicit si scire desideras si sint veri vel falsi,[*] veri vel falsi] vera vel non P; vera vel falsa F
7r
1
cave horam. Et si fuerit Cauda in emergenti signo sive Saturnus sive Mars,
2
est falsum. Et si fuerit ibi Venus sive Iupiter vel etiam Sol, est verum. Et si nulla est ibi,
3
cave V. Et si aliqua de veris fuerit ibi, erit verum. Si autem nulla fuerit ibi,
4
nonum inspice, et similiter iudica ut superius dictum est.
⟨31⟩ Si mulier sit peccatrix[*] Title De mulieribus si peccatrix sit (!) P; om. F
5
Cum autem aliquis querit de aliqua muliere si sit peccatrix, intuere
6
signum quod oritur et cave VII. Et si est ibi Saturnus et ridet mulier illa et io-
7
catur et parum diligit eum, nichilque facit, figura autem illius est quam diximus habere
8
Saturnum. Quod si Almerich, id est Mars, fuerit ibi, iam scelus iniquitatis oper-
9
ata est et figura Almeric est amasii. Si autem fuerit ibi Iupiter, nullum amicum
10
habet, casteque degit. Zora[*] Zora] Zoal PF (Zora is meant = al-Zuhara, Venus) autem ibi existente, mulier ludit cum omnibus atque ri-
11
det, unde dicitur quod sit meretrix, et nichil operatur mali. Mercurius si fu⟨er⟩it ibi, ante〈-〉
12
quam ceperit dominum, habuerit amicum et nichil facit modo. Siquidem Luna ibi inhabi-
13
taverit, tunc nichil facit, sed postea faciet. Cum autem Sol ibi moratus fuerit, ni-
14
chil operatur. Quod si Cauda ibidem permanserit, et antea et postea operata est. Ca-
15
pite vero ibi existente, nichil operatur.
⟨32⟩ Si sit adulterinus[*] Title De legitimo filio PF
16
Quando queritur de aliquo an sit filius adulterinus, prius scias eius na-
17
tivitatem. Et si eius stella est in IIII vel stella quarti in primo, suus filius est.
18
Similiter si Venus vel Caput vel Musteri, id est Iupiter, fuerit ibi, id est in IIII vel primo, est suus.
19
Si vero fuerit Venus et Mars in aliquo signorum, est adulterinus. Quando de eodem queritur
20
et eius nescis nativitatem, prospice signum quod oritur et vide si stella eius
21
est in V sive stella V est in primo. Si sic fuerit, est suus. Similiter si fuerit ibi Venus
22
sive Iupiter seu Caput in aliquo horum [est], suus est. Et si fuerit Saturnus vel
23
Cauda aut Mars in V, non est suus.
⟨33⟩ Si aliquis habeat filium[*] Title om. P; Si filium debet habere F
24
Si igitur, fili, de aliquo si debeat habere filium necne queritur, breviter putamus po-
25
sse monstrari. Quando tibi hoc queritur ut eius non ignores nativitatem, V
26
signum, quod est filiorum, prospice. Et si fuerit ibi Musteri, id est Iupiter, semper carebit
27
filio. Sed si Sol ibi permanserit, habebit I vel duos. Quod si fuerit X signum
28
Sartam, id est Cancer, vel Scorpius seu Pisces, et fuerit ibi vel Capud seu Venus seu
29
Iupiter, habebit multos filios. Quod si Cancer fuerit X signum, procreabis unam
30
filiam et reliquos filios. Sed si Alcamel,[*] Alcamel] Alacabra PF (Alacabra is meant = al-‘Aqrab, Scorpio; Alcamel = al-Ḥamal, Aries) id est Scorpius, fuerit X, due filie erunt
31
ei et reliquos habebit masculos. Si autem Pisces X turris fuerit ibi III
7v
1
gignet filias, reliquos quoque procreabit masculos. Quod si unus horum, id est Can-
2
cer vel Scorpius aut Pisces, in nativitatis signo fuerit, similiter iudicabis.
3
Et si non prospice signum X seu VII aut primum, simili quoque modo diiudica.
4
Quando vero Venus et Iupiter aut aliquis horum erit in V, filios procreabit. Na-
5
tivitate autem ignorata, diligenter turrem intuere que surgit. Si fuerit in
6
V unus de bonis, unum habebit filium. Si itaque nosse desideras quando
7
habebit filium istum, diligenter intuere in qua turrium sit dominus V. Si
8
in II turre, id est in VI,[*] id est in VI] id est VI P; om. F in II anno habebit. ⟨Si autem in tertia turre dominus quinti[*] dominus quinti] P; om. F fuerit, in III anno habebit.⟩ Quod si fuerit in IIII, ⟨in IIII⟩ anno
9
heredem habebit. Sicque facias de ceteris sequentibus ⟨signis⟩. Cum autem dominus V repertus sit in
10
V, iudica cum habiturum in eodem anno.
⟨34⟩ De habenda societate vel uxore[*] Title De societate P; De societate vel uxore habenda F
11
Si scire cupis de societate vel uxore habenda cum aliquis[*] aliquis] PF; aliquid L hoc
12
querit, huius regule non surdus auditor existas. Prospice mansionem que in oriente
13
apparet, deinde VII intuere. Et si Iupiter vel Venus vel Capud ibi habitaverit,
14
in eodem anno uxorem vel societatem habebit. ⟨Si autem aliquis horum ibi non fuerit cum ingressus fuerit de his, tunc societatem sibi aliquam copulabit.⟩[*] Si autem… copulabit] P; om. F
⟨35⟩ De negotio sive servitio[*] Title De servitio sive de aliquo negotio PF
15
Cum autem, fili, aliquis a te quesierit de aliquo servitio sive negotio ut statim
16
consulere valeas, pro certo hoc preceptum oblivioni non[*] oblivioni non] non oblivioni PF tradas. Prospice horam
17
et dominum ore. Si fuerit in X turre, vide si negotium est aptum domino hore. Quod
18
si sic fuerit, si iverit, factum erit.[*] Quod si sic fuerit, si iverit, factum erit] Quod si sic fuerit, negotium factum erit F; Et si dominus hore fuerit in X turri, inde si negotium est aptum P Quod si negotium non congruit domino hore,
19
tu fili, considera cui hore domino negotium congruit et calcula quousque hora
20
est, et dominus hore in X turre est competens illi negotio. Verbi gratia. Si sit hora Io-
21
vis et Iupiter sit in X turre et negotium congruat Iovi, vadat, statimque fac-
22
tum erit. Et si Iupiter erit in X, expectet donec ita fiat sicut dictum est. Sic
23
etiam fac de ceteris horis. Que autem negotia horis et planetis conveniatur se-
24
quentia nos docebunt.
⟨36⟩ De alicuius captione[*] Title Si debeat potu P; Si debeat poni in captionem F
25
Aliquo studiose consulente de se vel de alio si poni in captione debeat,
26
statim XII turrim cave. Et si dominus I fuerit in ea, ponetur in captione.
27
At si dominus I cum domino XII ⟨habitaverit in aliqua turrium, similiter in captione ibit. Quod si dominus primi cum domino XII⟩ erit in III vel V seu VIIII vel XI,[*] III vel V seu VIIII vel XI] secondo signo vel Vi seu VIIII P; secundo signo vel VIII seu VI F cito inde
28
exit. Si dominus I cum Venere seu Iove vel Capite, cito inde expeditur. Siquidem
29
Venus vel Iupiter seu Capud fuerit in III vel V seu VIIII[*] seu VIII] seu XI P; om. F ab illis, similiter
30
exit. Et si ⟨Almeric, id est⟩ Mars, est cum ipsis vel si Mars est in V, morietur. Sed si Saturnus fuerit
31
cum ipsis vel fuerit cum uno,[*] cum uno] in I P; in X F ⟨non⟩ morietur, sed tamen multum ibi moratur. Et si Sol est cum domino
8r
1
I et domino XII, morietur ibi. Restat, fili, quoddam utillimum quod tibi
2
volumus explicare, quod tuum non est ignorare, qua morte debeat ⟨aliquis⟩[*] aliquis] P; om. F finire.
3
⟨37⟩ De morte[*] Title Que morte debeat qui mori P; om. F
Cum itaque aliquis veniens querit qua morte4
debeat affici, diligenter VIII dominum prospice. Et si Leo est VIII, ita quod dominus
5
eius male se habeat, a bestia interficietur. Si vero Saturnus fuerit cum domino VIII et
6
erit in Cancro seu Scorpione aut Piscibus, morietur in aqua. Si autem dominus VIII est solus
7
in aliquo signorum, non extranea morte vitam suam finiet.
⟨38⟩ De furto[*] Title LP; Si furtum inveniatur aut non F
8
Cum aliquis gratia querendi furti ad te venerit, computa signum quod emergit et
9
cave ⟨turrim⟩[*] turrim] P; tu F diligenter VII. Et si fuerit dominus I in VII aut dominus VII in I, vel Luna in
10
signo primo, invenietur. Si fuerit Saturnus seu Mars aut Cauda in secundo signo, non
11
invenietur. Et si non ita fuerit, cave dominum II. Si sit in I, invenietur. Et si dominus primi
12
in secundo fuerit, non invenietur.
⟨39⟩ ⟨De furis similitudine⟩[*] Title F; om. P
Si autem scire optas de figura furis, scilicet cuius figure sit,13
cave stellam que in VII est, et illius figuram habebit. Et si nulla ibi fuerit, prospice
14
I, atque effigiem illius gerit. Et si non, II similiter intuere.
⟨40⟩ ⟨Que sit res furata⟩[*] Title F; om. P
Quod si rem que abla-15
ta est scire desideras, scias cum qua stella est Luna. Si est cum Saturno, est ferrum vel plum-
16
bum vel res nigra. Iupiter vestimenta alba vel argentum vel rem argentei co-
17
loris vel rem albam gerit. Sol autem aufert aurum vel laboratas res cum auro
18
vel res aurei coloris. Mars autem portat es vel res que mittuntur ad ignem,
19
vel rubeas vel brunas, rubeas sicut es, brunas sicut ensis. Venus fugit cum rebus fe-
20
mineis, sicut est anulus et vestimenta seu ornamenta mulierum. Luna si nulla sit cum ipsa,
21
furatur equos aut bestias aliquas, vel aliqua vasa.[*] vel aliqua vasa] aliquas aut utres vel alia vasa P; aliquas utres vel alia vasa F Mercurius furatur causas ubi sunt subti-
22
lia opera sculpta vel sicut sunt carte scripte vel aliquis liber seu res feminales.
23
⟨41⟩ Quid aliquis gerat in manu[*] Title Quid deferat in manu PF
Est quiddam quod modo autumamus24
probare[*] probare] propalare PF ubi te magna cautela oportet insudare, scilicet ut scias quid abscon-
25
sum gerat in manu.[*] manu] corde PF Diligenter prospice oriens signum. Et si Almerich, id est Mars, est ibi,
26
defert rem rubeam aut rem que mittitur ad ignem. Si autem Iupiter fuerit ibi, portat
27
monetam aut rem mixtam viridi et ialno, sive librum vel cartas que in ecclesia
28
leguntur. Quod si Saturnus ibi permanserit, res erit nigra seu fetida, seu pellis seu
29
os mortui, sive res gravis nature. Mercurius autem si ibi extiterit, erit res ro-
30
tunda, parva, seu cartula rationis, scilicet vel aliqua grana.[*] scilicet vel aliqua grana] vel arborum fructus sive grana rubea P; om. F Venere autem ibi existen-
31
te, pulcra res erit vel anulus sive cercelli vel perla,[*] perla] PF; parva L id est lapis, vel aliquid pag†merini†.[*] vel aliquid pag†merini†] om. PF
8v
1
Si autem Luna ibi comorata fuerit, erit res mollis vel res que trahitur de aqua.
2
Si vero Sol ibi inventus fuerit, erit parva, alba, vel aurum. Quod si aliquis non fuerit
3
ibi, dominum hore prospice, et similiter iudica sicut cum planetis.
⟨42⟩ De questione[*] Title Quid velit dicere PF
4
Si nosse desideras quid quis velit dicere, humanum sensum postponas
5
et sensu divine illustrationis te munias et sic sine mora dicere verum
6
valeas. Prospice signum quod horitur atque horam et dominum signi. Prospice ubi sit, si est
7
in casu vel deiectione, prospiciasque si vadit retro vel combustus sit. Si enim sic
8
fuerit, non secundum signi dominum respondebis, sed sicut inferius dicemus. Si igitur dominus signi est
9
in eodem, de persona sua querere vult. Si in II fuerit, de bizantiis sive pos-
10
sessione querit. Quod si in medio tercii fuerit, eius voluntas est moveri de loco in
11
locum. In ultima medietate si inventus fuerit, de sororibus vel fratribus audire cu-
12
pit. Cum vero in IIII tertia inventus fuerit, de patre cogitat. In II tertia, de nave
13
dubitat seu vinea vel iardino seu aliqua re que est sub terra vel comuni ⟨turre⟩.
14
Ut[*] Ut] Cum P; Si F autem in III tertia habitaverit, de magna sui cogitatione querit et nescit quid
15
faciat, dubitans de omni. Quod si in V IIII[*] V IIII] prima V (?) quarta P; quinta quarta F permanserit, de filiis querit. In II
16
IIII, de vestimentis. In III quarta, de nuntiis.[*] In II IIII… nuntiis] In secunda quarta, de gaudio. In tertia IIII, de vestimentis PF In ultima IIII, querit de carta sive libris
17
vel novis. Ipso quidem in II VI existente, de infirmo est quest⟨i⟩o sive de in〈-〉
18
firmitate aliqua. In alia II, querit de servis seu ancillis et de bestiis que non equi-
19
tantur. Si in prima III VII, requieverit de uxore fit; si mulier, querit de
20
suo marito. In II tertia, de socio querit. In ultima tertia, invenietur. Si in prima
21
tertia VIII affuerit, de morte sua querit.[*] In II tertia… invenietur] In II tertia, de socio querit. In ultima III, querit de socio vel de fure et vult separari ab eo. Si in prima III VIII invenietur, de morte sua querit P; In II tertia, de socio querit vel de fure et vult separari ab eo. Et in I VIII tertia invenietur, de morte sua querit F In II tertia, de participatione pos-
22
sessionis. In ultima III, ⟨de⟩ debito fit. Cum autem in noni quarta ingressus fuerit, de fide
23
cogitat. Si in II IIII, de itinere cogitat vel interrogat. Si in III IIII, de sa-
24
pientia vel magistratu ⟨vel honore ex magistratu⟩.[*] vel honore ex magistratu] P; et honore magistratus F In ultima III, de sompno dicit. Quod si in I tertia X[*] I tertia X] F; X corr. ex XIII L; X tertia P inerit,
25
querit de novis domini. In II III, de re sua dicit. In ultima III, de matre. Si in
26
XI, prima III, de mercato querit. In II tertia, querit de divite. In ultima III,
27
questio de amico fiet sive de amica. Quod si in XII, I III, repertus fuerit, de ini-
28
mico querit. In II tertia, de captione et paupere. In ultima tertia, de bestiis questio
29
fiet. Si autem dominus signi combustus fuerit, sive in deiectione vel retrogradatione,
30
Lunam intuere et similiter iudica. Sed si est in mansione masculi generis vel com-
31
busta vel in deiectione, nichil secundum eam dicas, tunc prospice dominum hore quot gradibus
9r
1
sit in aliquo signo, et gradus illos per XII multiplica atque per XXX divide, et
2
unumquodque XXX signis tribue incipiens ab oriente. Et ubi numerus defecerit, de ipso
3
querit. Et si dominus hore est combustus vel revertitur seu cadit, vide quot gradus
4
signi sint erecti et illos divide per duos et dimidium, et quemque binarum et dimidium
5
da signis similiter ab oriente incipiens. Et ubi defecerit, de illo querit.
⟨43⟩ Si sanus aliquis revertetur a bello[*] Title De redditu a bella P; De reditu a bello F
6
Quando aliquis vadit ad bellum si sanus
7
reverti debeat querit, ut ei consulere scias, hanc doctrinam memorie diligenter
8
tradas. Prospice signum quod oritur et vide quis planetarum sit ibi. Si Sol vel Venus
9
vel Iupiter aut Capud fuerit ibi, sanus vadit et sanus revertitur. Si autem Saturnus
10
ibi fuerit, timet nimis et revertitur et non percutitur. Quod si ibi fuerit Mars, vel
11
morietur vel ad mortem ibi percutitur. Si vero fuerit ibi Mars et Saturnus, mo-
12
rietur. Et si Mars ibi est et dominus signi est in casu, non revertitur. Et si nulla est ibi,
13
prospice VIII seu X signum. Si impii in VIII fuerint, moritur ibi. Si in
14
X, capitur ibi.
⟨44⟩ ⟨De bello alicuius⟩
Cum quis de bello alicuius gentis querit, cave signum quod oritur.15
Si Iupiter sive Venus aut Capud ibi est et Saturnus vel Mars ⟨vel Cauda⟩ sint in VII, querens pro certo
16
vincet et sua gens. Si vero in oriente sunt impii, in occidente pii, gens que
17
querit perdet. ⟨Si Sol in oriente,[*] oriente] F; Ariete P querens vincet;[*] vincit] P; vincunt F si in occidente, perdet.⟩ Et si Mars est in oriente, Iupiter autem in occidente, gens que querit plagatur
18
et capitur. Si dominus signi est in erectione, interrogans vincet. ⟨Et si dominus VII est in erectione, interrogans perdet.⟩ Quod si dominus signi
19
est in casu, querens perdit. Si autem plures boni sunt ex parte orientis, vincet gens
20
illius qui querit, et e converso perdit. Si autem uterque est in erectione et boni sunt in me-
21
dio celi ⟨super terram in parte orientis⟩,[*] super terram in parte orientis] P; om. F interrogantis gens vincet. Et si sunt sub terra, querens vincetur. Si malus est
22
in medio celi supra, vincet alia pars. Et si malus est inferius, vincetur pars interroganti contraria.
23
⟨45⟩ Quandiu stet bellum[*] Title De bello si iusta re (!) debet P; De bello si diu stare debeat an non F
Si vis scire si diu debeat stare bel-24
lum, prospice oriens signum. Si videris ibi signum de stabilibus esse, diu stabit bel-
25
lum. Si de instabilibus, parum durabit. Si vero de mediocribus fuerit, mediocriter dura-
26
re notabis. Prospice dominum illius et dominum VII. Et si fuerit unus ab illo[*] illo] alio PF in IIII vel
27
VII aut X, non faciunt pacem. Similiter considera caute quot gradus sit unusquisque
28
in signo unoquoque et tunc gradus antecedentis subtrae a gradibus subsequentis pla-
29
nete, et tot diebus vel mensibus vel annis durabit. Planete autem si fuerint in sig-
30
nis dierum, dies respondeas; mensium enim, mensem adhibeas; annorum, annos proferas.
31
Verbi gratia. Si unus in signo Arietis gradibus III fuerit, alter in Cancro X gradibus,
9v
1
subtrae a X III et remanent VII. Tot itaque diebus proferas manere bellum,
2
nam ista signa sunt dierum. Si autem inter unum et alium planetam sint III signa vel
3
V, faciunt pacem; sic etiam in VIIII seu XI. Quod si inter unum et alterum sunt
4
duo signa vel VI seu VIII aut XII, non habent bellum et separantur et tamen
5
non faciunt pacem.
⟨46⟩ De furto
6
Cum itaque aliquis de furto te consulere desiderat, ut ei notificare va-
7
leas, hoc preceptum firmiter in animo teneas. Diligenter coniectura ha-
8
bitaculum quod tunc emergitur, ac[*] ac] PF; al’ (aliter?) L per hoc et VII. Et si dominus I fuerit in VII, multum
9
laborat et tamen invenit. Sed si dominus VII est in primo, qui abstulit sua sponte
10
restituet. Quod si Luna in V fuerit, invenitur. Et quando[*] quando] PF; qm. L dominus primi est in primo, invenit.
11
Ac si dominus II in VIII fuerit, non reperitur. Et quando Sol est in V a Luna aut Luna in
12
V a Sole, invenitur. Si autem Sol et Luna simul fuerint ⟨in eodem gradu vel sub unbra, id est per V gradus ante vel retro⟩,[*] In eodem… retro] P; in eodem gradu vel V sub unbra, id est retro vel V ante F numquam inveniet.
13
⟨47⟩ Si tui famuli fecerunt furtum
⟨Si autem scire desideras si tui fecerunt furtum, diligenter oriens signum prospice. Et si Sol et Luna in tertio a semetipsis vel IIII vel V seu VII, IX vel XI, si sic fuerint, sui fecerunt.⟩ Nota quod ista regula est nimis generaliter data14
et est hoc modo restringenda. Si volueris scire si tui fecerunt furtum, prospice
15
signum quod oritur, deinde II seu VI ab eo. Et si stella primi fuerit in aliquo istorum
16
vel e converso, scias quod tui fecerunt furtum.
⟨48⟩ De qualitate partus[*] Title Qualem prolem mulier deferat in ventre PF
17
Siqua mulier te adierit et cuiusmodi prolem habere debeat quesierit,[*] quesierit] falce honorata filiationionis P; et desideras nosse quo falce sit honerata filiationis F
18
hanc ⟨regulam⟩ enodare iubemus. Cave signum quod oritur et vide si est masculus vel femi〈-〉
19
na[*] masculus vel femina] masculum vel feminum P; om. F signum illud et vide ubi sit dominus eius. Si est in signo masculini vel feminini
20
generis, tunc prospice dominum V si ⟨est masculini vel feminini ac prospice Lunam si est⟩[*] est masculini vel feminini ac prospice Lunam si est] P; est in signo masculini vel feminini ac prospice Lunam si est F in signo masculini vel femini[*] femini] feminini PF et dominum hore si
21
est in masculino vel feminino. Si plures sint mansiones masculini generis,
22
erit masculina proles. Et si pauciores fuerint, erit feminina.
⟨49⟩ De fugitivo[*] Title Si reverti debeat P; Si reverti debeat fugitivus F
23
Si quis ⟨a te⟩ quesierit de fugitivo si reverti debeat, prospice oriens
24
signum atque planetam eius et prospice dominum VI et VII. Et si dominus VI est cum
25
domino I vel dominus VII est cum domino I, invenietur fugitivus. Et si non sit cum illo, non in〈-〉
26
venietur. Si autem dominus VI vel VII est in primo, ipse sua voluntate revertitur.
27
⟨50⟩ Si sit in civitate[*] Title De fugitivo si est prope vel non P; De fugitivo si est prope aut longe F
Si cupis scire si fugitivus sit in civitate28
adhuc aut in villa aut extra ⟨iam⟩ exierit, prospice dominum primi. Si est in II vel in
29
V vel in VIII seu in XI [fuerit], iam exivit a civitate, sed adhuc prope est. ⟨Et si est dominus I in tertio vel VI vel VIIII an XII, longe iam ivit.⟩ Si autem dominus
30
I est in primo vel IIII seu VII aut X, adhuc est in civitate.
⟨51⟩ Versus quam partem ivit[*] Title om. PF
31
Si optas scire versus quam partem iverit, intuere dominum I. Si est in Ariete vel Leone
10r
1
aut Sagittario, ivit versus orientem. Si autem in Tauro vel Virgine vel Ca-
2
pricorno, quere eum in meridie. Quod si fuerit in Geminis vel Libra vel Aca-
3
rio,[*] Acario] Aquario PF quere eum in occidente. Si autem in Cancro seu Scorpione aut Piscibus se
4
receptaverit, in septemtrione.
⟨52⟩ Quot fratres aliquis habeat[*] Title om. P; quot fratres vel sorores habeat quis F
5
Cum autem scire desideras quot fratres aliquis seu sorores habeat, oriens
6
inveni[*] inveni] inveniens P; inveni corr. in invenias F signum, deinde cave III et prospice quot stelle caveant III,[*] III] om. PF et
7
tot fratres vel sorores habet. Si vis scire quot sint femine aut quot masculi, vide in
8
quibus signis sint ipsi planete qui propiciunt III et cave si planeta sit mas-
9
culini ⟨generis⟩, et tot erunt masculi. Verbi gratia. Si III planete prospiciunt III et duo sint
10
in signis masculini generis, duo erunt masculi et una femina. Et sic de
11
ceteris iudica. Nunc autem que superius promisimus, scilicet que negotia quibus planetis con〈-〉
12
veniant tibi adimpleamus.
⟨53⟩ Quid operentur planete[*] Title om. P; Que negotia conveniant planetis F
13
Si Luna et Saturnus simul fuerint aut in IIII vel VII aut X, non est bonum
14
facere navem vel mansionem, nec bonum serere agros, non est bonum intrare
15
ante dominum aut ante abbatem aut ante senem neque ante vicecomitem, non est bonum
16
ire loqui bubulco vel rustico. Si Luna cum Saturno in III vel V vel IX
17
aut XI fuerit, est bonum facere navem, mansionem, etiam serere agros, et intrare ad loquendum
18
domino abbati, seu bubulco vel rustico loqui. Luna et Saturno in II vel VI com-
19
morantibus, aut VIII aut XII, ad omnia superius dicta neque bonum neque malum
20
erit. Quod si Luna in una mansione cum Iove inhabitaverit, vel in III aut
21
V seu VIIII seu XI, bonum est ire ad loquendum testibus, bonum est ire ad loquendum
22
episcopo aut gaido, bonum est ire ad forum causa vendendi vel emendi, et bonum est
23
vendere et emere. Iove vero et Luna simul existentibus in IIII aut VII sive X, nec
24
multum bonum nec multum malum loqui testibus seu episcopo seu gido aut vendere et
25
emere. Iove et Luna commorantibus in II vel VI, VIII aut XII, ad supra dicta neque
26
bonum neque malum. Mars quoque et Luna cum in IIII fueri⟨n⟩t aut VII vel X, est malum,
27
non emas ensem neque aliqua arma, non loquaris gaido aut amire aut domino sco-
28
li,[*] domino scoli] domino, id est domino exercitus navis scoli P; domino F nichil facias ad ignem vel aurum vel argentum, nullum vulnus incidas,
29
non minuas sanguinem de brachio, non vadas[*] vadas] PF; vendas L ad bellum. Si Luna cum Mar-
30
te in III aut V sive IX sive XI fuerit, emas ensem, arma, loquere gaido,
31
amire, domino scoli, quicquid vis fac⟨ere⟩ ad ignem, fac purgare aurum et labo-
10v
1
rare argentum,[*] vis fac⟨ere⟩ ad ignem, fac purgare aurum et laborare argentum] vis (om. P) facere ad ignem fac ut aurum et (om. F) argentum PF vulnera[*] vulnera] corr. ex vulcula (?) L incidantur, sanguinem minue, ad bellum
2
vade. Luna cum Marte in II, VI, VIII, XII, neque malum neque bonum ad supra-
3
dicta. Si Luna cum Sole habitaverit, non est bonum, ⟨sed⟩ si velit fugere aliquis vel
4
furtum comittere ad abscondendum est bonum. Si Luna cum Sole in ⟨IIII vel VII vel X fuerit, non est bonum loqui domino terre nec diviti homini. Sed si Luna cum Sole in⟩[*] IIII vel VII… cum Sole in] P; om. F III vel V
5
vel IX vel XI, bonum est loqui domino terre aut diviti. Luna cum Sole in II, VI,
6
VIII, XII, nec bonum nec malum est. Luna cum Venere in IIII vel VII vel X,
7
non est bonum loqui pro amore. Luna cum Venere in III aut V seu VIIII, bonum
8
est ingaudiare[*] ingaudiare] inguadiare PF uxorem et nuptias facere ac bonum multum pro amore loqui,[*] bonum multum pro amore loqui] bonum est loqui mulieri pro amore PF et
9
bonum est vestes incidere et vestire, et si muscum aut gariofilum emeris, aut alias
10
species,[*] si muscum… species] et si m’ (?) cum angaino (?), filum an alias species emeris P; si vis gariofilum aut alias species emere F bene servabunt suum odorem; si autem vis scire de cantilenis est bonum, et bo-
11
num docere aliquem cantare aut aurificem, bonum est ire pro argento et auro.
12
Luna a Venere in II, VI, VIII, XII, ad supradicta neque bonum neque malum.
13
Luna a Mercurio in IIII seu VII aut X, non est bonum loqui cancellario si-
14
ve[*] sive] om. PF scriptori, neque bonum incipere legere; si carta deferatur, tunc non legatur, neque
15
compotum facias, neque de compoto doceas; si aliquis venit cui facias cartam
16
propter aliquam coniurationem, ⟨non est bonum;⟩ non medicines ling⟨u⟩am nec occulos; si autem est aliquis
17
qui numeret[*] aliquis qui numeret] P; aliquis qui inter L; qui velit enumerare F bizantios, bonum non est, non doceas de compoto;[*] de compoto] suere PF non est bonum suere sub-
18
tilia opera, nec est bonum facere listas, nec ordiri de serico aut lana sive
19
lino. Luna in III a Mercurio vel V aut VIIII vel XI, bonum est cancellario
20
loqui, incipere legere bonum, cartam delatam legere, compotum facere, ⟨docere de computo bonum est, facere⟩ cartam propter
21
aliquam coniurationem bonum, medicari ling⟨u⟩am ac occulos, numerare bizantios,
22
bonum suere subtilia opera, ordiri siricum, facere listas, lanam et linum. Si Luna
23
a Mercurio in II, VI, VIII, XII, neque bonum neque malum. Si Luna in Leone
24
fuerit, non induas vestimentum novum aut enim morieris cum ipso aut ad mor-
25
tem percutieris. Luna in Geminis, si sanguis de brachiis auferatur, ⟨infirmatur⟩[*] infirmatur] P; et non infirmatur F
26
vel bis percutitur et sanguis non minuitur, non ungues incidas. Luna in
27
Leone, non detur vomitus, aliquando enim vomit sanguinem. Et si Lu-
28
na in Scorpione fuerit, non est bonum circumducere aliquem, et si aliquis est percu-
29
ssus, non facias ei medicamentum tunc. Luna in Virgine, non accipies
30
virginem in uxorem sed corruptam. Luna in Libra, non libres
31
aliquid.
⟨54⟩ ⟨De medicina secundum Lunam⟩[*] Title F; om. P
Cum autem sciveris ⟨Lunam⟩ esse in Ariete, non radas capud neque ventoses11r
1
de collo vel de auribus, bonum tamen[*] tamen] corr. ex tamen non L est minuere sanguinem
2
de brachio et intrare balneum. Si Luna fuerit in Tauro, bonum est plan-
3
tare arbores, cito enim crescunt, mansiones incipere facere et omnia opera
4
ligni, quia bonum est. Si iugula patitur, non medicines ei tunc. Luna in
5
Cancro, bonum est incipere iter, bonum est accipere potionem, bene enim
6
vadit ad sellam. Luna in Leone si se receptaverit, potionem non aliquo
7
modo accipias. Quod si Luna fuerit in Virgine, bonum erit serere.
8
Luna autem in Scorpione si permanserit, non aliquid iter incipias, frangitur enim
9
navis, non[*] non] PF; nos L ascendas arbores neque vadas per montes. Existente Lu-
10
na in Sagittario, bonum ingredi balneum, radere capud, incidere ca-
11
pillos et sanguinem minuere. Luna in Capricorno existente, bonum est
12
serere et genibus non medicines. Cum autem Luna in Aquario fuerit, non
13
medicines cruribus. Quod si fuerit in Piscibus, bonum est incipere iter et ac-
14
cipere medicinam, bonum est incidere ungues pedum. Luna existente in
15
Ariete, non[*] non] non non L medicines toti capiti. Luna in Tauro, non medicines
16
collo. Luna in Geminis, medicamentum non facias brachiis. Luna in
17
Cancro, non adhibeas medicamentum corpori. Si extiterit in Leone, neque stomacho
18
neque renibus medicare. Luna in Virgine, non aliquod medicamentum
19
interioribus adhibeas. Ipsa permanente in Libra, dimittas medicinari nates.
20
Luna in Scorpione, ano nec ventro nec testiculis medicamentum tribuas.
21
Cum Luna extiterit in Sagittario, coxas nequaquam tu cures. Si autem Luna fuerit
22
in Capricorno, non medeas[*] medeas] medearis P; medicaris F genibus. Luna in Aquario, non cures crura.
23
Luna in Piscibus, non medeas[*] medeas] medearis PF plantas pedum.
⟨55⟩ Qua parte aliquis sit percussus
24
Cum autem, fili, nosse desideras in qua parte aliquis sit percussus, hoc
25
preceptum quod iam dicetur firmiter tua mente teneatur. Aspice signum
26
quod oritur et vide ubi sit dominus signi. Si est in I vel IIII aut VII vel X, prospi-
27
ce Almerich quot signis distat[*] distat] distet PF ab eo. Si Mars est cum domino I, est percussus in ca-
28
pite. Si autem est in II ab eo, est percussus in collo. Quod si in tertio, est vulnus in bra〈-〉
29
chio. Cum autem est in IIII, percussio adiacet pectori vel ibi circum. Si in V,
30
venter est percussus. Si autem fuerit in VI, vulneratum est pecten. Marte exis-
31
tente in VII, nates vulnerantur. Ipso autem stante in VIII, percutitur in
11v
1
iuncturis coxarum. Cum in X existit, coxe vulnerate sunt. Quod si in
2
X permanserit, genua percutiuntur. Si in XI fuerit, crura patiuntur. Si in
3
XII permanserit, pedes aut plante pedum vulnerate sunt. Et si Luna est
4
cum Almerich in VII aut X, percussus est. Et si Almerich est in I aut in IIII vel VII ⟨seu X et dominus signi est in IIII vel VII⟩,
5
est percussus. Si sic non fuerit, non est percussus.
⟨56⟩ ⟨Quando sit optimum ad omne opus faciendum⟩[*] Title Quando sit oppositum ad omne opus faciendum P; Quando optimum ad opus faciendum F
Si, fili, scire desideras quando sit op6
timum omne opus ⟨absconse⟩[*] absconse] P; absconsum F ad faciendum, prospice signum quod emergitur. Et si fuerit
7
ibi Venus aut Iupiter, et Luna sit cum Sole, procul dubio scias quia sive sit bellum
8
vel aliquod iter vel aliquod negotium utillimum est ad faciendum.
⟨57⟩ De infirmitate[*] Title De nece vel vita P; De nece infirmi F
9
Quod si iussus fueris scire de nece infirmi
10
seu vita cum aliquis querit, signum quod oritur prospice et eius dominum atque Lu-
11
nam. Si ambo fuerint in I aut in IIII aut in VII seu X aut V aut VIIII,[*] VIIII] XI PF qui
12
duo, ⟨scilicet⟩ dominus I et Luna, dicuntur[*] dicuntur] PF; dominatur L pedagogi, et Mars sive Saturnus invenitur
13
in IIII aut VII aut X signo ab illis, moritur.[*] Followed by the words Si Mars est in tali deleted by the scribe L Et si al-
14
ter pedagogorum fuerit in predictis locis et Mars et Saturnus vel alter eorum
15
fuerit in IIII aut VII, moritur. Quod si Luna est in IIII aut dominus orientis signi,
16
moritur. Si Mars est in tali, malum nimis sed non moritur. Si Saturnus est in
17
orienti, malum satis sed non tantum quantum ⟨Mars⟩ facit, sed longa est infirmitas. Mars vero
18
et Saturnus aut alter eorum si fuerit in IIII vel VII aut X ab oriente, mag-
19
num malum. Quod si dominus VII[*] VII] VIII PF est cum domino prime, ⟨nisi sit idem dominus,⟩[*] dominus] P; dominus VII F morietur. Et si dominus I[*] I] sup. lin. L est in
20
VII,[*] VII] VIII PF malum. Et si dominus octavi est in oriente, malum. Si autem Venus vel Iu-
21
piter est in oriente aut V vel VIIII aut XI,[*] aut V vel VIIII aut XI] an IIII vel VII an X PF bonum. Aut si in tertia vel V
22
vel VIII[*] VIII] IX P; VIIII F vel XI, parum bonum; in aliis, neque bonum neque malum. Et si dominus
23
I est in V,[*] dominus I est in V] dominus signi est cum Sole P; dominus I est cum Sole in uno gradu F procul dubio morietur. Si sic non fuerit, non morietur.
⟨58⟩ Si aliqua sit pregnans necne[*] Title De muliere an sit pregnans vel non P; Si mulier sit pregnans an non F
24
Si quis quesierit de aliqua muliere si sit pregnans,
25
cave signum quod emergitur ac dominum eius. Si dominus I est in V, est pregnans. Et si
26
ipse non est in V, cave dominum V si est in primo, quod si est, pregnans est.[*] est] corr. ex non est L ⟨Si autem hoc non fuerit, intuere Lunam, que si in V est, pregnans est. Et si dominus V in sua mansione est et respicit dominum I, pregnans est.⟩ Si nullum
27
supradictorum esse contigerit, prole carere non dubitaveris. Si aut⟨em⟩ Taurus aut
28
Leo sive Scorpius aut Aquarius in oriente fuerit, non abortivum partum futur〈-〉
29
um pronuntiabis. Si Aries, Cancer, Libra, Capricornus in oriente, aliquid horum
30
emerserit, embrion in utero morietur et demum proicietur. Tunc si Gemini vel
31
Virgo vel Sagitarius sive Pisces ibidem fuerint, duos embriones fore non dubitabis.
12r
1
Si autem Iupiter vel Venus in his IIII fuerit, ambo vivunt. Et si est ibi Saturnus et Mars,
2
ambo moriuntur. Et ⟨si⟩ alter eorum est ibi, alter moritur. Si autem unus bonus et alter malus ibi affuerit,
3
alter eorum embrionum abortietur. Et si Mars tunc in oriente sederit, mater in partu mo-
4
ritur. Sed si Saturnus ibi inhabitaverit, non mater sed puer morietur et mater diu
5
mortuum eum in utero portabit.[*] portabit] portat PF
⟨59⟩ Si aliqua pepererit[*] Title De muliere an sit pregnans P; Si peperit mulier F
6
Si autem querit de aliqua si peperit, cave signum oriens et dominum eius et dominum V. Et si
7
dominus I ⟨iam pretierit dominum V, iam peperit. Et si dominus I⟩ vel V vel Luna aut unus ex eis iam Solem pretierit, dicendum est quod
8
peperit. Si autem nichil horum inerit, nondum peperit.
⟨60⟩ Quando pariat[*] Title om. P; Si mulier debeat parere F
9
Nosse si desiderat quando parere debeat, dominum I, [III,] V et VII[*] I, III, V et VII] I et V et VII PF cave. Et quando simul
10
fuerint in eodem gradu, tunc pariet. Et si hoc non fuerit, cave dominum V in primo quan-
11
do affuerit vel quando dominus I in VII vel V fuerit, et tunc pariet.
⟨61⟩ De videndo infirmo[*] Title De videndo infirmum P; Si bonum ad infirmum F
12
Cum nosse cupis si tibi bonum sit ire ad videndum infirmum, oriens cave. Si Luna est
13
cum Marte vel cum Saturno in quolibet signo, non eas medicatum infirmum.[*] medicatum infirmum] medicatum infirmo P; medicatuto infirmo F
14
Et si Mars vel Saturnus est in oriente, non eas. Si vero Luna est a Sole III signis vel V vel
15
VIIII aut XI, vadas. Si Iupiter et Sol et Venus simul fuerint, vadas. Et si Sol est cum Luna
16
in quolibet signo, non vadas. Si Venus et Iupiter simul existunt, vadas. Si Iupiter est
17
in VII, da ei medicinam, nam ab inscienti[*] ab inscienti] PF; abiciendi L si detur, multum prodest. ⟨Si Mars vel Saturnus est in VII, medicina non detur, nam a scienti si detur, nichil prodest.⟩
⟨62⟩ De bona hora erigendi[*] Title De naulo P; De navi F
18
Si aliquis vult tollere naulum de navi, prospiciat oriens signum. Illud si instabile
19
sit, instabilis erit locatio. Si vero stabile fuerit Lunaque in III, V vel IX aut XI affu-
20
erit, procul dubio bona locatio erit.
⟨63⟩ De tempore mittendi navem in aqua[*] Title Quando sit bonum mittere navin in mari P; om. F
21
Cum autem navem mittere vis in aqua, prospice oriens signum. Si instabile fuerit, dominus-
22
que eius in erectione fuerit atque Luna in III vel V aut IX sive XI se receptaverit,
23
cito navis aquam ingredietur et velox erit et optimum erit tunc ire. Si autem stabile ⟨fuerit⟩ signum,
24
non cito aquam ingredietur[*] ingredietur] intrabit PF neque[*] neque] an P; aut F velox erit.
⟨64⟩
At si velum in altum tendere cupis ut25
prosperum habeas ventum et suavem, fac cum Libra oritur. Si multum desideras ventum habere,
26
tende velum cum Aquarius oritur; si mediocrem, ⟨id est partim bonum, partim malum,⟩ erige velum in Geminis. Hec omnia
27
ventose nature esse feruntur.
⟨65⟩ De cognitione terre alicuius[*] Title Qualiter terra tua se habet (habeat F) PF
28
Te autem desiderante cognoscere qualiter terra tua se habeat, signum quod[*] signum quod] turrem que PF oritur cave, demum
29
IIII et VII caute cave. Si boni planete fuerint in eis et domini eorum[*] eorum] earum PF in erectione
30
fuerint, procul dubio ⟨si sic fuerint⟩ terram tuam sive civitatem bene esse non dubitabis. Sed si mali
31
planete in eis fuerint, sive eorum domini in occidente fuerint, scimus[*] scimus] s… (?) P; scias F quia verum[*] verum] om. PF malum erit,
12v
1
proprie VII magis cave.
⟨66⟩ Si aliquis in terram suam revertatur[*] Title De redditu alicuius P; om. F
2
Quod si aliquis querat[*] querat] querit PF si in eo anno in suam terram reverti debeat, IIII sig-
3
num sive VII ab oriente cave. Et si dominum primi[*] primi] PF; ibi L contigerit intrare primum,
4
non revertetur in eo anno. Si contigerit intrare IIII aut VII, in eo anno re-
5
vertetur. Et si dominus primi est ⟨cum domino IIII aut VII, in eo anno revertetur. Et si dominus primi est⟩ in II, in secundo anno. Si in tertio, in III anno. Si in IIII,
6
in eodem anno. Si in VI, in II anno. Si in VII, in eodem anno.[*] In II, in secundo… eodem anno] in secundo an in IIII an VII, in II anno revertetur PF Sic etiam sentias de ceteris.
7
⟨67⟩ De furtivo itinere[*] Title De itinere obsconso P; De ocultatione F
Si aliquod iter absconse8
facere vis aut aliquid abscondere ut non sciatur vel inveniatur, prospice cum
9
Luna est in eodem gradu cum Sole et Venus est in oriente. Tunc si ⟨iter⟩ inceperis aut aliquid
10
absconderis, a nemine scietur.
⟨68⟩ Si depositam recuperabis peccuniam[*] Title De pecunia aliquid posita P (chapter om. F)
11
Si quis scire desiderat de peccunia sua, quam alicui negociatori aut apud
12
aliquem deposuit, si ipse portaverit cum in aliam terram perrexerit, hec regula
13
que mox dicetur ab animo tuo non labatur. Signum quod emergitur prospice si-
14
mulque dominum eius ac dominum II. Si dominus II est in I aut in mansione sua sive
15
IIII aut VII aut X, secum habet peccuniam. ⟨Quod si dominus primi est cum domino II in eisdem locis, similiter secum habet.⟩[*] quod si dominus… secum habet] P (chapter om. F) Aut si cum eo non fuerit dominus I et dif〈-〉
16
ferunt a se in III signo aut V aut IX sive XI,[*] aut V aut IX sive XI] an V sive VII vel IX an X sive XI P (chapter om. F) secum habet peccuniam. Et si do-
17
minus I est cum domino II ⟨in III⟩[*] in III] P (chapter om. F) aut VI aut VIII sive XII, peccuniam recon⟨di⟩dit et dimisit.
18
⟨69⟩ ⟨De eodem⟩[*] Title P (chapter om. F)
Cum aliquis deposuit aliquid apud aliquem et inde timet si habere rem suam19
debeat, ut ei consulere scias, hanc regulam teneas. Cave signum quod oritur et do-
20
minum eius et dominum secundi. Et si dominus II est in casu vel combustus aut retrogradus,
21
non habet rem suam totam. Et si dominus II est cum Marte vel cum Saturno, vel Saturnus
22
sive Mars in II, procul dubio ille qui habet nichil vult reddere. Si Mars est dominus
23
II et est in secundo, iure adquirit rem suam. Sed si Iupiter est in II et est dominus II,
24
non rem adquirit. Sed si in II est Iupiter et non est dominus II, rem adquirit. Similiter
25
et de Venere. Mercurius si sic fuerit, ducit eum in causam et adquirit rem suam.
26
⟨70⟩ Si quid furatum est secum habet[*] Title de furto P (chapter om. F)
Cum a fure aliquid aufertur si scire cupis27
si secum detulerit, prospice oriens signum, demum VII et dominum VIII. Et si dominus VIII
28
est in VII, detulit. Et si dominus VII[*] VII] VIII P (chapter om. F) est in IIII aut VII aut X signo, rem omnem se-
29
cum detulit. Et si dominus VII[*] VII] VIII P (chapter om. F) est in VIII ab oriente, po⟨r⟩tavit et dimisit. Et si dominus
30
VIII est in III aut VI aut XII aut VII, nichil detulit.
⟨71⟩ ⟨De latronibus⟩
Si autem scire desideras quot31
latrones sunt,[*] sunt] sint PF cave signum quod oritur atque ab eo VII: quot stelle in VII sunt, tot latro〈-〉
13r
1
nes ⟨fuerunt⟩. Et si non sint ibi, prospice II, et quot stelle erunt ibi, tot erunt latrones. Si
2
in II non fuerint, prospice I, et sic iudica.
⟨72⟩ De bona et mala hora[*] Title De bono vel malo P (chapter om. F)
3
Si vis scire bonam vel malam horam ad aliquid agendum sine mora,
4
prospice signum quod emergitur,[*] emergitur] oritur P (chapter om. F) et quot[*] quot] P; quod L (chapter om. F) gradus vel puncta ascenderit tene,
5
et computa a gradu vel puncto ubi est Sol ⟨usque ad gradum et punctum ubi Luna est et dimisso gradu et puncto ubi Sol est⟩,[*] usque ad… Sol est] P (chapter om. F) et retento gradu et puncto ubi Luna est
6
iunge gradus erectos orientis signi et omnes gradus a Sole usque ad Lunam, et incipe
7
dare XXX orienti signo et aliis signis sequentibus alia XXX, et ibi bona hora
8
vel mala ⟨ad⟩ aliquid agendum ubi numerus defecerit.[*] et ibi bona hora… defecerit] et ubi numerus defecerit, ibi erit bona hora vel mala ad aliquid faciendum vel incipiendum P (chapter om. F) Si finitur numerus in una turri[*] turri] turrium P (chapter om. F) for-
9
tium, id est orienti signo aut in IIII vel VII sive X ab eo, est bona hora illa ni-
10
mis. Si desierit ⟨numerus⟩[*] numerus] P (chapter om. F) in II vel VI[*] VI] V P (chapter om. F) sive VIII ⟨turri⟩,[*] turri] P (chapter om. F) bona erit sed non multum. Si numerus terminaver-
11
it in XI[*] XI] X P (chapter om. F) turri, melior illa erit omnibus. Quod si terminaverit in III vel V[*] V] VI P (chapter om. F) aut IX,
12
mala est illa hora ad agendum tunc aliquid. In XII si fuerit, peior omnibus illa erit.
13
Hoc consideratur sic in oris diei. In nocte cum aliquid desideras facere in bona ora, similiter
14
cave oriens signum quemadmodum in die quot gradus erectos habeat et incipe com-
15
putare a gradu et puncto ubi est Luna usque ad gradum et punctum Solis, dimisso gradu
16
et puncto Lune et retento gradu et puncto ubi est Sol et omnes gradus et puncta si habes iunge
17
cum gradibus orientis signi, tunc in nocte sicut in die da XXX orienti signo et alia[*] alia] reliqua P (chapter om. F)
18
XXX da aliis sequentibus turribus, et ubi numerus defecerit, ibi nota bonam vel malam
19
horam ad omne opus agendum vel alicuius in nativitate scienda bona vel mala, ⟨et⟩[*] et] P (chapter om. F) consi-
20
dera in qua turre finiat numerus supradicto modo diei et similiter iudica.
⟨73⟩ ⟨Si fur sit coram te⟩[*] Title P; De fure F
Si autem scire vis21
si fur sit coram te, signum quod emergitur in oriente cave, atque dominum eius in qua
22
parte sit celi prospice, similiter etiam dominum VII. Si dominus VII est in primo aut in medio
23
celo supra, noscas coram te esse furem. Si vero idem ipse est in VII, scilicet ospitio, scias eum
24
latere nec ausum esse venire coram te. Si in VIII, non est coram te, sed tamen in ipsa
25
villa est. Si autem ultra diametrum celi super, coram te est et omnia verba tua vilipendit.
26
⟨74⟩ De ingenio societatis
Si autem vis scire ingenium societatis,27
prospice dominum I et VII. Si ipsi prospexerint se in III vel V aut IX sive XI, bo-
28
na est societas. Si autem se prospexerint in IIII, VI,[*] VI] VII P (chapter om. F) X, mala erit. Quod si in II,
29
VIII, XII, neque bona neque mala. Si aliqua de VII inter utraque amica erit,
30
similiter bona erit[*] Si aliqua… bona erit] Si aliqua de VII fuerit inter utrosque amica eorum, similiter bona P (chapter om. F) (sed amici natura sunt omnes boni planete et omnes amici sunt illis
31
in quorum domibus[*] domibus] signis P (chapter om. F) exaltantur, et sepe mali malis, ut Mars Saturno, Saturnus autem inimicus
13v
1
Marti). Sed si inimica, non bona ⟨est societas⟩.[*] est societas] P (chapter om. F)
⟨75⟩ Cum quo agat meretrix
2
Si vis scire cuiusmodi sit meretrix cum qua mechatur, prospice oriens si-
3
gnum. Si illud fuerit aut Aries aut Scorpius aut Aquarius aut Capricor-
4
nus et in aliquo horum ⟨fuerit Venus, iuvenculam vitiavit. Si autem Mercurius in aliquo horum fuerit et erit⟩[*] fuerit Venus… et erit] P (chapter om. F) Luna quoque in aliquo eorum surgenti fuerit, ibi defuit
5
lumen candele. Si autem VII hora Veneris fuerit, crassa[*] crassa] grossa P (chapter om. F) et lactea et iuvencula.
6
Si autem Venus et Luna ⟨ibi fuerint, vi opressit eam. Si autem Venus et Luna⟩[*] ibi fuerit… et Luna] P (chapter om. F) in Martis mansione fuerint et ultra diametrum fuerit celi,
7
scias menstruatam eam cognovisse. Si Taurus vel Libra ibidem occiderit Venere commo-
8
rante, sue uxori fecit. Si Gemini surrexerint, ⟨semel eam habuit.⟩[*] semel eam habuit] P (chapter om. F) Si Luna fuerit in mansione
9
sua, gravidam cognovit. Si Venus fuerit in orienti signo, Saturno in occiden-
10
ti, clientulam habuit. ⟨ Sed si Venus cum Dracone occiderit, aliquam nobilem habuit.⟩[*] Sed si Venus… habuit] P (chapter om. F)
⟨76⟩ ⟨De similitudine furis⟩[*] Title P; Item de fure F
Si autem vis scire ⟨furis⟩ similitudinem, considera effigiem planetarum.11
Si Sol fuerit, acutos occulos habet, crossa vox, incomposita loquela est illi, suspiciosus,
12
signum habet in facie, ⟨aliqua parte sui corporis adustionem habet. Si Veneris, iocosus est, curvum nasum habet, signatus in facie,⟩ labrum inferius grossius, extensos capillos, amator
13
cantilene. Mercurius iuvenculus ⟨est⟩, macilentus, curvis dentibus, viventes occulos,[*] viventes oculos] innuens oculo P; vivens oculos F
14
vulneratus verberibus aut ferro in ore, celeriter fricat terram pedibus. Luna habet lippos
15
occulos aut aliquam calumpniam in occulo, barbam prolixam, maculas in facie,
16
albus et pinguis a prima Luna usque ad XV et retenta[*] retenta] PF; retentam a L XV albus et macilentus
17
usque XXX. Saturnus niger, ex infirmitate signatus, turpiter vadit indutus,
18
tempora nota habet, leviter[*] leviter] secum P; cito F irascitur. Iupiter pulcher aspectu, crassa facie, a-
19
mabilis, planus capillis, honeste incedens. Mars parvos occulos, dentes curvos,
20
homicida, suspiciosus, facie mixta rubeo et nigro, semper iocundus.
⟨77⟩ De reditu alicuius
21
De aliquo si querit ad quot dies reddeat, considera dominum primi. Si in I
22
fuerit, citissime revertitur. Si autem in II, considera quot gradibus distet ab
23
oriente. Et si de III, VI,[*] III, VI] III, V, VI P (chapter om. F) cave quia tot diebus vel mensibus revertetur, vel annis. Si vero
24
dominus I in II[*] II] VII P (chapter om. F) fuerit, revertetur uno anno aut mense vel die. Si in VIIII,[*] VIIII] VIII P (chapter om. F) morietur
25
ibi. Si aliquis VII planetarum in I fuerit, ⟨cito⟩[*] cito] P (chapter om. F) revertitur; et si nulla, non cito revertitur. In X
26
et XI,[*] et XI] om. P (chapter om. F) multum cito.
⟨78⟩ De tempore accipiendi uxorem
27
Si scire desideras quando aliquis debeat accipere uxorem, Lunam prospice. Si sit
28
in VII et si ipsa prospicit Solem aut Venerem, sive dominus I prospicit dominum VII,
29
accipiet.
⟨79⟩
Si vis scire quando debeat accipere, prospice quot gradus veniant. Verbi gratia.30
Si Luna prospicit Solem vel Sol eam LV gradibus, desunt V a LX[*] V a LX] P; a X L; V aut LV F, restant V dies aut menses
31
aut anni, et sic de ceteris. Si autem Venus in IX fuerit, accipiet alienam. Sed si dominus III
14r
1
aspiciet dominum IX, accipiet alienam.
⟨80⟩ De cognitione habendi honorem[*] Title De honore P (this title is wrongly given to the preceding chapter); Si ad honorem pervenire debeas F
2
Si nosse desideras utrum ad honorem pertingere debeant[*] debeant] debeas PF et quando, dominum primi
3
et IX inspice. Et Iovem si sit in I[*] I] levanti PF aut IX, ⟨aut⟩ si[*] aut si] F; si L; an P Capud est in una mansione cum
4
domino IX sive in eodem gradu, habebit honorem aut presbiteratum aut episcopatum vel papatum.
5
Si dominus I aspicit[*] aspicit] prospicit PF dominum IX in IIII, VII, X, erit in terra sua. Si in III, V, IX,
6
XI,[*] III, V, IX, XI] II, V, VIII, XI PF erit prope suam terram. Quod si in II, VI, VIII, XII,[*] II, VI, VIII, XII] III, VI, IX, XII P; III, VI, VIII, XII F longe erit honor eius.
7
⟨81⟩ De caris et vilis rebus[*] Title Qualis res debeat esse P (this title is wrongly given to the preceding chapter) (chapter om. F)
Si autem scire desideras que res care debeant esse8
in anno, considera astrum quod tunc erigit cum hoc queritur et vide si Saturnus in oriente
9
aut in quo loco sit. Si in I aut X, vest[r]es nigre de lana et monachi⟨c⟩e ves-
10
tes et indicum et azurum et ferrum et plumbum et res gravis nature, nigre, erunt ca-
11
re. Si autem fuerit in IIII sive VII sive X,[*] VII sive X] VIII P (chapter om. F) care quidem ⟨erunt⟩[*] erunt] P (chapter om. F) sed non multum. Si fu-
12
erit Saturnus in III seu V seu VIIII aut XI,[*] III seu V seu VIIII aut XI] III seu VI an IX sive XII P (chapter om. F) supradicte multum viles erunt.
13
Si fuerit in II, VI, VIII, XII,[*] II, VI, VIII, XII] II, V, VIII an XI P (chapter om. F) neque viles neque care. Similiter consideres in reliquis
14
planetis. Sol habet aurum non laboratum, es et carbunculos; Venus pinguedinem
15
et species et ligna et margaritas albas et ornamenta mulierum; Mercurius grana
16
rubea[*] rubea] minuta P (chapter om. F) et nuces et nucellas et alia huiusmodi; Iupiter oleum, cotonem, mel et argentum;
17
Luna incensum, lac, caseum; Mars piper, scuta, arma.
⟨82⟩ In qua turrium sit Luna[*] Title om. P; Item F
18
Cum autem scire desideras in qua turrium sit Luna, incipito ab Ariete, dando
19
unicuique turri XIII ⟨minus⟩ VII[*] XIII minus VII] P; XIII VII L; XIII minus in ea VII F partem, et ubi numerus defecerit, ibi est Luna.
⟨83⟩ De placito[*] Title om. P; Si placitum debeat vincere F
20
Si queritur de placito ab[*] ab] om. PF aliquo an debeat vincere, oriens signum inspice.
21
Si dominus orientis signi fuerit in ipso aut in IIII seu VII aut X et dominus VII
22
in eodem aut IIII seu VII aut X aut VII,[*] aut VII] LF; om. P utraque pars fortis ⟨erit⟩[*] erit] P; om. F et neutra earum vincet.
23
Si dominus I fuerit in II, VI, VIII, XII[*] II, VI, VIII, XII] VII, VIII, XII P; II, IIII, VI, VIII, XII F et dominus VII fuerit in supradictis signis ⟨aut VII⟩, perdit
24
querens. Sed si dominus I fuerit in supradictis aut I et dominus VII fuerit in III, V, IX, XI aut VII,[*] III, V, IX, XI aut VII] III, VI, VIII (VIIII F), XII aut VII PF
25
querens vincet. Si autem dominus I fuerit in II, VI, VIII, XII,[*] II, VI, VIII, XII] II, V, VIII, XII (XI F) PF quandoque sperat vincere, quandoque
26
timet perdere. Sic etiam prospicias de domino VII.
⟨84⟩ Si aliquis habeat filium[*] Title om. P; Si unquam filium habere debeat F
27
Cum aliquis querit utrum ⟨unquam⟩ filium habere debeat, prospice signum quod emergitur. Si sunt
28
Gemini aut Virgo sive Leo et dominus V est in aliquo horum, proferas eum numquam habiturum.
29
⟨85⟩ Quando mulier inpregnetur[*] Title om. P; quando mulier debeat inpregnari F
Si autem nosse desideras de aliqua muliere quando30
debeat inpregnari, considera dominum V et dominum I. Et si fuerit dominum V cum domino I, inpreg-
31
nabitur.[*] Et si fuerit… inpregnabitur] Et si dominus V fuerit in primo vel dominus primi in V, procul dubio si iacuerit tunc cum ea inpregnabitur P; Et si dominus V fuerit in I, procul dubio si iacuerit inpregnabitur F Et si sic non fuerit, non inpregnabitur.
⟨86⟩ Utrum habeas amicum[*] Title om. P; Si amicus verus an non (?) F
14v
1
Quod si nosse captas[*] captas] cupis P; desideras F si quem putas tibi amicum utrum sit verus amicus an non,
2
cave turrem que oritur ac dominum eius ac per hoc dominum VII. Si amicabi-
3
liter se prospiciunt, amicantur.[*] se prospiciunt, amicantur] se prospexerint, amicitia est inter eos PF Si inimicabiliter, inimicantur. Si autem mediocri-
4
ter, neque amici neque inimici sunt ad invicem. Ut autem de mutatione temporum
5
particulariter nosse verum desideras, regule que iam dicentur ab animo tuo non labantur.
6
⟨87⟩ De mutatione temporis
Prima die mensis Septembris, Ycarus,[*] Ycarus] Hycarus F; Icarus Z custos plaustri,7
apparet cum Solis ortu, et mutatur aer in VII oris, hoc fit inter diem et noctem.
8
Septima die eiusdem mensis, vespertinus apparet, et mutatur aer in ventum. Quarta
9
X die eiusdem, Arcturus, id est Septemtrion, apparet cum Solis ortu, mutatur aer in
10
crastinum. Decima VIIII die eiusdem mensis, Siscis, id est sub Sole,[*] Siscis, id est sub Sole] Sichis (Siclus F), id est Subole FZ quia[*] quia] quam FZ Virgo tenet in
11
manu, apparet, tunc mutatur ⟨aer⟩ ante duos dies. XXV die eiusdem mensis, Alferat, id est
12
Equus, ponet, et erit tunc calida mutatio aeris. Sexta die mensis Octobris, Stephanio, id est
13
II Cornua,[*] II Cornua] Corona FZ apparet, et est nimia mutatio eris. Septima die eiusdem, Erifi, id est Edi,
14
vespertini apparent, et tunc fit magna turbatio aeris. Tertia decima[*] Tertia decima] XX F; vicesima tercia Z die mensis
15
illius, Pliades, id est Virgile, cum Solis ortu ponunt, et fit magna turbatio aeris.
16
Sexta die mensis Novembris, Lapsidis, id est Lucidus, ponit, et incipit tunc obscurari a〈-〉
17
er. Tricesima[*] Tricesima] XIII F; Tercia decima Z die, Libra[*] Libra] Livi (?) F; Lira Z apparet. Vicesima prima die, ⟨Yades, id est Sucule, ponunt, et mutatur aer crastinum. Vicesima septima die eiusdem,⟩ vespertinus apparet[*] Vicesima prima die… vespertinus apparet] FZ; om. L, except the first and last words (Vicesima prima die and vespertinus apparet) added by the scribe i. m. – Sucule] Z; Fuctus (?) F ⟨et⟩ Stephanion, id est Corona, ponet, et mutatur aer. Pri-
18
ma die mensis Decembris, Orion, id est Canis, apparet, et tunc fit magna turbatio
19
aeris usque ad aliquantos dies. Decima die mensis eiusdem, Erifi, id est Edi, ponunt. Vi-
20
cesima prima die, Orctio,[*] Orctio] uncertain reading L; Ectos F; Echon Z id est Aquila, apparet, et Erison,[*] Erison] Esion FZ id est Eridanus, ponet, et erit tur〈-〉
21
batio aeris post unam diem. Vicesima tertia die, Egera,[*] Egera] Eg⟨er⟩a L; Ega FZ id est Caper, oritur et mutatur aer.
22
Quarta die mensis Ianuarii, Delphinus apparet. Quinta die, Cetus vespertinus ponet.
23
Vicesima V ⟨die⟩, Ectos, id est Aquila, ponet, et stella regia appellata Tube Noni[*] Tube Noni] Tuberoni FZ in
24
pectore Leonis occidit matutina, et turbatur aer ante III dies. Vicesima VIII,
25
Delphinus vespertinus ponet, et mutatur aer. ⟨Vicesima nona die, Lira vespere ponet.⟩ Sexta die Febroarii, Zephirus flat.
26
Vicesima II die, Ipos, id est Equus, vespertinus ponet. Vicesima III die, Acturus,[*] Acturus] Arturus F; Arcturus Z
27
id est Septentrion, apparet. Vicesima V die, Kele,[*] Kele] Z; H’łe (?) L; Khele F videlicet Libra, apparet, et mutatur aer.
28
Quinta die mensis Martii, Cancer apparet. VIII die eiusdem, Esion,[*] Esion] om. FZ Piscis aquilonis.
29
VIIII die eiusdem, Orion apparet. VIII decima die, Libra vespere ponet, id est Erida-
30
nus apparet.[*] Libra vespere ponet, id est Eridanus apparet] Esion id est Eridanus apparet F; vespere ponet Z XXIa die Ipos, id est Equus,[*] The rest of this chapter is missing in L. F is the base witness. ⟨et est turbatio aeris. Vicesima quinta die eiusdem equinoctium fit, et erit nimia turbatio aeris. Prima die Aprilis, Pliades, id est Virgilie, paulum[*] paulum] F; parulum Z apparent. Decima nona die mensis eiusdem, Pliades vespere ponunt.[*] Decima nona… vespere ponunt] Z; om. F Vicesima prima die, Pliades apparent, et fit magna turbatio aeris. Vicesima septima die, Orion vespertinus ponit, et mutatur aer usque in IX horas diei. Prima die Maii, Yades, id est Fucule,[*] Fucule] F; Sucule Z cum Solis ortu apparent, et mutatur aer usque in 4 dies.[*] dies] F; horas diei Z Quarta die, Lira vespere apparet, et mutatur aer nimis una die. Die sexta eiusdem, Esion, id est Eridanus, apparet, et mutatur aer nimis. Die septima, cum Solis ortu Pliades cum Orion[*] Orion] F; Esion Z apparent, et incipit aer obscurari. Decima IX die eiusdem, Lapsidis, id est Lucidus, apparet, et mutatur aer ante duos dies. XXVII[*] XXVII] F; Vicesima IIII Z die, Esion[*] Esion] F; Exeon Z vespertinus apparet,[*] apparet] F; ponet Z et movetur aer ante unam diem. Secunda die Iunii, Ectos, id est Aquila, vespertinus apparet, et movetur aer. Die V eiusdem, Arcturus ponet et mutatur aer in duos dies. Die IX, vespertinus apparet Delfinus, et mutatur aer usque in X horas diei. XXV[*] XXV] F; Decima quinta Z die, Orion incipit apparere, et mutatur aer ante tres dies nimis.[*] ante tres dies nimis] F; nimis ante tres dies Z Die tertia Iulii, Orion plenus apparet, et fit caliditas in aere. Die quarta, Prochion, id est Anticanus, apparet, et est mutatio aeris. Octava X die, Chion,[*] Chion] F; Cion Z id est Canis, plenus apparet, et fit magna turbatio aeris ante duos dies. Vicesima V die, Tetos ponet, et movetur aer ante[*] duos dies… aer ante] Z; om. F tres dies. Quinta decima die Augusti, Lira ponet, et mutatur aer. Decima nona die, Delfinus ponet et Fictitos,[*] Fictitos] F; Frictos Z id est Idre pars prior, id est Horridus, apparet. Vicesima VIII die, Protrigitis,[*] Protrigitis] F; Protrigintis Z id est Ante Videator,[*] Ante Videator] F; Antevendemor Z apparet et Cystos, id est Esi Ederes,[*] Cystos, id est Esi Ederes] F; Oystos, id est Etesie desinunt Z et est finis Cionis, id est Canis, ante unam diem.⟩ ⟨Notandum est quod cum est annus Zoal[*] Zoal] F; Saturni Z et Martis, omnia signa mutationis validiora in cunctis mitiora.[*] cunctis mitiora] F; ceteris mictoria Z Ut autem ratio inveniendi anni non deficiat,[*] anni non deficiat] Z; annum ter (?) non deficit F hanc certissimam damus regulam. Caute[*] hanc certissimam damus regulam. Caute] Z; om. F scias in tertia decima die Martii quot gradus Aquarii[*] Aquarii] F; Piscium Z et puncta Sol pretierit et de hiis que remanent tribue secundum[*] tribue secundum] F; tribuas sex Z horas diei, id est[*] id est] F; et Z XV puncta (nam duo puncta eis sunt una hora).[*] eis sunt una hora] F; et dimidium faciunt unam horam Z Reliqua puncta que remanent tribuas[*] tribuas] F; tribuis Z V Libre, et sic de ceteris. Et ubi numerus defecerit,[*] defecerit] F; defuerit Z ibi est caput anni, et planeta illius turris habetur dominium totius anni.⟩
⟨88⟩ Si habet mulierem dilectam
31
Si autem, fili, de aliqua muliere quam diligit scire desideras utrum eam sis habiturus necne,
15r
1
preceptum quod tue comendo memorie a tuo non labatur animo. Turrim
2
emergentem prospice dominumque eius, deinde turrim XI dominumque eius similiter intuere.
3
Et considera si dominus XI tendens sit versus domum I, ita tamen quod dominus I et dominus XI
4
in bono reperiantur respectu. Similiter considera de domino I, id est si collocet se in recepta-
5
culo domini XI turris, et scias procul dubio te eam habiturum. Si autem contingat So-
6
lem esse dominum XI turris ab oriente, sitque tendens versus domum domini I, comburatque
7
dominum I in II, pro certo scias te pro ipsa tue possessionis perditurum. Item si scire cu-
8
pis usque ad quod tempus eam sis habiturus, prospice quando dominus XI in domo domini
9
I vel dominus I in domo XI collocetur, et tunc scias te ipsam habiturum. Si e con-
10
verso contingat Solem esse dominum I, sitque tendens versus domum domini XI, comburatque dominum
11
XI in II, ita tamen quod in III vel V vel IX vel XI se prospiciant, scito te ip-
12
sius possessionis magnam partem habiturum. Item si contingat dominum XI recedere a
13
domo domini I vel dominum I a domo domini XI, prospiciantque se in IIII vel VII vel
14
X, scias te ipsam numquam habiturum. Explicit.