f6vb
1
¶ Incipit liber centum verborum Ptho〈-〉
2
lomei.
3
DIxit pto〈-〉
4
lomeus
5
Iam scri-
6
psi tibi
7
iesure li〈-〉
8
bros de
9
hoc quod o-
10
perantur
11
stelle in
12
hoc seculo
13
et sunt li〈-〉
14
bri mul〈-〉
15
tę vtili-
16
tatis illis qui volunt pręscire futura: et
17
hic est fructus illorum librorum omnium et
18
qui probatus est multotiens: qui et non diligetur
19
nisi ab eis qui in alijs libris laboraue〈-〉
20
runt: et multas alias scientias cognoue〈-〉
21
runt: accipe ergo bono animo illum.
22
¶ Uerbum primum in cognitione eorum quę
23
verum iudicium perhibent.
24
SCientia stellarum ex te et ex
25
illis est. astrologus autem
26
non debet dicere rem spe-
27
cialiter sed vniuersaliter
28
vt qui eminus videt aliquam
29
rem. sic enim facit qui conside〈-〉
30
rat rem secundum materiam suam et non uenit ad eius
31
certam cognitionem. ¶ Per materiam habemus
32
de re cognitionem dubiam per formam vero
33
certam: et hęc iudicia quę trado tibi sunt
34
media inter necessarium et possibile: quod di〈-〉
35
xi hęc iudicia esse inter necessarium et possi〈-〉
36
bile hoc est apud eum qui rerum naturas
37
et stellarum opus considerat. ¶ Sed illi qui
38
ex meliori parte animę cognitionem habent fu-
39
turorum: propinquiores sunt veritati propter
f7ra
1
animę vim in eis domiantem: licet non multam habe〈-〉
2
ant huius artis scientiam.
3
¶ Expositio haly super primo verbo.
4
QUod dixit Ptholomeus.
5
Ex te et illis. Significat
6
quod qui res futuras scire
7
desiderat: duabus vijs
8
oportet incedere: Una vt aspi-
9
ciat motus stellarum: et ope〈-〉
10
ra quę fiunt in rebus secundum earum motum: et li-
11
bros quos antiqui scripserunt: designati〈-〉
12
onem motuum ipsarum: et adiungat his quę〈-〉
13
cunque probabit in suo tempore. Ideo dixit. Ex il〈-〉
14
lis. Alia via est quoniam aliquis per diuinam
15
inspirationem habuit istam scientiam: mul〈-〉
16
ta vero poterit dare iudicia. Multi enim
17
sunt qui dant vera iudicia quorum scilicet iudi〈-〉
18
ciorum nec significationes nec rationes inueni〈-〉
19
mus in operatione nec in operato: sed quod di〈-〉
20
cunt ex eorum cordibus manat. Et ex his
21
multos vidimus: et hec via cum pura fuerit
22
a philosophis diuina dicitur. Ideo dicit Ptholo-
23
meus: quod scientia eorum quę fiunt sub circulo
24
lunę quidam habent per doctrinam: alij vero pęr
25
inspirationem diuinam. Cum vero aliquis homo
26
simul has duas vias habuerit inter sapien〈-〉
27
tes reputabitur: et in iudicijs veridicus inue〈-〉
28
nietur. Si vero aliqua istarum caruerit: minus
29
sapiens iudicabitur. ¶ Hoc vero quod ptho〈-〉
30
lomeus dixit. Astrologus non debet di-
31
cere specialiter sed vniuersaliter. Hoc ideo di-
32
xit quod hęc scientia non est nisi secundum probationem
33
et opinionem vel operationem. Et quia hec mate〈-〉
34
ria ad quam pertinet totum opus stellarum
35
conuertibilis est ad vnum et ad aliud: ideo dixit.
36
Non specialiter sed vniuersaliter. Ut ignis
37
effectum: calorem vocamus: sic effectum alia〈-〉
38
rum rerum calorem efficientium: licet ignis effe〈-〉
39
ctus proprie dicatur combustio. Quod dixit ptho〈-〉
40
lomeus. Ex meliori parte. Dixit secundum vim animę
f7rb
1
qua rationales sumus: et in illa vi est nota qua
2
ipsa cognoscit quid contingere debeat: et quia
3
habemus circa hanc vim iram et cupiditatem:
4
et quia oportet nos esse solicitos circa mun〈-〉
5
dana aufertur a nobis futurorum cognitio
6
sed si hanc vim a mundanis omnibus separe-
7
mus possemus futura precognoscere sicut vi〈-〉
8
dimus heremitarum quamplures qui futura predi-
9
cunt: quia tunc corporeis sensibilibus non vtuntur
10
sed sola vi animę vnde quandoque futura prenunciant
11
Et significationes rerum quas videmus in som〈-〉
12
nijs ex vi ista contingit: et propterea que dixi〈-〉
13
mus multa alia signa sunt in ea. Eorum
14
autem qui ex se futura precognoscunt: non omnes
15
eodem modo cognoscunt: quia alij ex solo cor〈-〉
16
de: alij vero ex aliquo signo quod videtur in inter〈-〉
17
rogante: alij ex pauca locutione ad hoc.
18
Et alijs modis multis dixit ptholomeus.
19
mundanorum mutatio ad hoc et ad aliud
20
corporum supercelestium temperat. Scientia nam
21
astrorum ex te et ex illis est: et non oportet paritum
22
illum iudicatur secundum formam effectuum particularium
23
quemadmodum non oportet scientem recipere formam sensi〈-〉
24
bilium singularium sed in genere sibi conuenientem.
25
et hic ordo iudicantis supra materiam et eius
26
qualitatem quia non potest quidem futurorum significa-
27
re formam quę est in agentem et veritatem for〈-〉
28
mam: cum hac forma inuestigare ex parte
29
materie receptoris et recipientis. Erit
30
ergo receptio formarum iudicij in hoc
31
mundo et melius intra veritatem et inuestiga〈-〉
32
tionem hoc est in quibus oportet querere inductio〈-〉
33
nem naturarum et opus possibilitatis. Sed qui
34
inueniunt hanc scientiam ex subtilitate parte
35
sui ipsi sciunt formam veritatis ex veritate
36
diuina que est in eis astronomice et si non sit
37
in eis ex scientia subiecti plurium.
38
DOctrina stellarum ex te et
39
ex illis est: nec est doctrina
40
mea vt propter hanc formam
41
actus indiuidualis scit:
42
nec sentientis conuenientem
43
vt capiat formam siue situm
f7va
1
indiuidualem principio capiat formam conuenien〈-〉
2
tem ei iu[*]iu corrupt for in genere. Est autem hic modus iudi〈-〉
3
candi supra materiam et qualitatem. Minime
4
autem potest vt dicat supra formam que est in actu
5
vt qui in anima cum hac forma. Est autem inquisi〈-〉
6
tio ex parte materie et actus: erit itaque
7
sumenda forma iudicij in hoc opere ac-
8
currentibus secundum cursum ex anima et inqui-
9
sitione scilicet in eo quod superat supra ipsum reuolu〈-〉
10
tio naturarum et sensus vel vestigium effectus
11
Qui ergo inueniunt antecedentes notitias
12
ex parte meliori in eis ad id accesserunt ex
13
forma anime que in eis est ex potentia diuina: non
14
quod sit in eis aliqua doctrina fundamentum
15
magnę rei.
16
¶ Uerbum secundum in incessu vero circulorum.
17
¶ Quando eliget elector melius: non erit
18
differentia aliqua inter ipsum et eum qui habet hoc
19
ex natura: aliqua differentia.
20
¶ Commentator. Multi homines putauerunt quod ptholomeus
21
loqueretur hic de electionibus quas elige〈-〉
22
bant astrologi in inceptionibus operum: sed
23
non est ita: immo volebat improbare rationes
24
eorum qui dicebant quod circuli non essent anima〈-〉
25
lia sed essent sicut vnum quattuor elementorum
26
et habebant istam opinionem: que videbant eos
27
super moueri ab oriente ad occidens: et animal non
28
mouetur sic: immo vadit huc et illuc: sed quia
29
circuli sunt potentes super omnia que sub eis sunt
30
ideo eligerunt meliorem incessum id est orbicu〈-〉
31
larem qui incessus non habet contrarios. et nil est
32
quod eos possit retrahetur retro: ideoque omnis
33
qui facit melius: et semper potest idem facere:
34
et enim cognoscit aliud melius esse: super facit illud.
35
¶ De apparitione effectus stellę cum fortis
36
fuerit in natiuitate alicuius: verbum tertium.
37
¶ Ille qui facit aliquod opus ex natura
38
vel artificium: inueniet ex natiuitate sua
39
planetam fortem ex natura eiusdem rei.
f7vb
1
¶ Commentator ait. Docebit ptholomeus
2
in libro isto. capitulo .6. quod tales sunt stelle et for〈-〉
3
titudines ex eis manantes: et opera earum
4
in animalibus: qualia sunt elementa corpo〈-〉
5
ribus. Et ideo quando aliqua fuerit fortis in
6
natiuitate alicuius apparebit opus illi〈-〉
7
us stellę in illo nato: et cito id addiscet
8
artificiose quod proficiet. fortitudo planetę
9
est vt sit in aliqua suarum dignitatum: et ali〈-〉
10
quo angulo: et in aliquo bono esse a sole
11
id est tres superiores sint orientales: duo vero
12
inferiores occidentales.
13
¶ Uerbum quartum in secundis stellarum: et
14
in eorum iudicio.
15
¶ Anima quę ex natura dat iudicia: iu〈-〉
16
dicabit super secundis stellarum: eritque eius
17
iudicium melius quam illius qui iudicabit
18
super primas stellas.
19
¶ Commentator. Iam docui te: quomodo hoc
20
anima habet ex natura: nunc dico tibi quia se-
21
cuude[*]se-cuude corrupt for secunde stellarum ex opere sunt: quod ipse faci〈-〉
22
unt sub circulo lunari vt sint illationes
23
vel iacula: et stellę cum caudis et circulis qui
24
apparent quandoque circa solem: et multa alia que
25
prope circulum lunę inferius fiunt. Et hęc
26
omnia nominauit aratus in libro quem de signi〈-〉
27
ficationibus harum secundarum stellarum com〈-〉
28
posuit: et alij philosophi similiter nominauerunt. Sed
29
significatio earum non tantum valet quantum
30
significatio stellarum: et cum anima quę habet hoc
31
ex natura scilicet iudicare per secundas stellas: me〈-〉
32
lius iudicabit per eas quam alius per stellas primas
33
¶ Uerbum quintum in primutatione et prohibitione
34
venturi mali secundum stellas.
35
¶ Optimus astrologus multum malum prohibe〈-〉
36
re poterit quod secundum stellas venturum est: cum earum
37
naturam presciuerit. sic enim premuniet eum cui
38
malum futurum est vt possit illud pati.
39
¶ Commentator. Uidemus quod idem opus non est
40
equale suscipientibus. et receptorem ad ma-
f8ra
1
ius vel minus suscipiendum vertere possumus.
2
Ideo peritus astrologus cum timuerit ne ma-
3
lum eueniat: conuertet ipsum in futuri mali
4
contrarium: vt cum ipsum malum euenerit: non tantum
5
ei applicetur quantum si ex improuiso continge-
6
ret. verbi gratia. Si aliquis temperatus esset bene:
7
cuius natiuitatem sciremus: tunc si aliquam
8
infirmitatem ex martis natura sibi venturam
9
videremus: cuius complexionem ad frigidi-
10
tatem verteremus: vt infirmitas adueniens: eam
11
in temperantiam verteret. Similiter operabi〈-〉
12
tur in ceteris planetis: cum pręsciuerit
13
quid ex eorum natura venturum sit.
14
¶ Uerbum sextum: in quibus electiones mul〈-〉
15
tum proficiunt: et in quibus parum.
16
¶ Tunc electiones proficiunt: cum fortitudo
17
temporis vel electionis maior fuerit quam superflui〈-〉
18
tas que inter duos receptores erit. Si vero mi〈-〉
19
nor fuerit: eius proficuum non tantum appare〈-〉
20
bit: licet aliquantulum proficiat.
21
¶ Commentator. Significatio natiuitatis et for〈-〉
22
titudo electionis: cum in significatione boni con〈-〉
23
uenerint: idem bonum accrescet electio. Si vero
24
discordauerint: fortitudo fortioris appa〈-〉
25
rebit: quia natiuitas corpori assimilatur: et ele〈-〉
26
ctio rei quę corpus adiuuat: vt est cibus et
27
medicina: que sunt aliena a corpore. Quandoque
28
enim videmus quod medicina corpus ingredi〈-〉
29
ens si illud sanum inuenerit: eius sanitatem
30
augebit. Si parum infirmum ad sanitatem re〈-〉
31
ducet. Si vero in infirmitate multum grauatum
32
nil videtur ei proficere licet proficiat. Taliter di〈-〉
33
cernas inter natiuitates et electiones. Si vero
34
natiuitas et electio bonę fuerint proficientes
35
proficiet bona electio. Si cognita fuerit et
36
si natiuitas multum mala fuerit: non videbitur
37
ei electio proficere: licet aliquantulum proficiat: et re〈-〉
38
ceptor est materia in qua operabitur electio siue
39
corpus sit siue alter duorum exercituum: siue
40
alter duorum placitantium. Docuit nos ptho〈-〉
41
lomeus in hoc capitulo quod multi astrologi
42
ignorauerunt: qu cum volumus alteri duorum
f8rb
1
exercituum aspicere: debemus scire quid sit inter
2
vtrumque ex gente et fortitudine: et ascendens
3
alteri eorum accipere: si natiuitas fuerit igno-
4
ta: etiam quid sit inter dominum ascendentis et dominum
5
septimi considerare: et quis eorum fortior fue〈-〉
6
rit: si dominus ascendentis fortior fuerit: quoniam do〈-〉
7
minus septimi: aut equalis: aut parum infra
8
illum: tunc de electione ei facienda intromit-
9
tere debemus: quod si multum peior fuerit: de
10
eius electione non multum nos intromitta-
11
mus: quia non apparet electionis proficuum:
12
licet profecerimus. Et hoc commemorat zael
13
in libro electionum.
14
¶ Uerbum septimum: in cognitione virtu〈-〉
15
tis alicuius: ex natura ipsius animę.
16
¶ Non poterit dare iudicia secundum stellarum
17
complexionem: nisi homo qui vim animę et comple〈-〉
18
xionem naturalem bene cognouerit.
19
¶ Commentator. Complexio stellarum est hec. quod
20
operantur earum nature in coniunctionibus et
21
aspectibus ipsarum. Coniunctio enim et aspectus
22
operantur in vi animę: et in operibus que in hoc seculo
23
agimus. Iam docuit nos ptolomeus ex hoc
24
magna verba in tertia perte libri quattuor parti-
25
cularum: quia ibi nos docuit qualiter ex natiuitate
26
alicuius animę qualitatem cognoscimus: et opus est
27
astrologo: vt multum sit audax in animę scientia: et
28
in eius tribus viribus: et in hoc quod manat ex il〈-〉
29
lis ex bono siue malo: iusticia siue iniu-
30
stitia: largitate siue auaritia: veritate siue
31
mendacio: fidelitate siue proditione: superbia
32
siue humilitate. Cum vero hoc totum qualiter ex anima
33
manat: cognouerit: tunc stellas aspicere
34
debet et videre quomodo ex stellis hoc ad ani〈-〉
35
mam perueniat: et hoc totum scire radicitus. Et
36
hec pars scientie est melior cunctis partibus que in hac
37
scienia continentur: quam qui bene sit astrologus phisicus
38
vel veridicus meretur dici.
39
¶ Uerbum .8. de dignitate prescientię anime.
40
¶ Anima sapiens ita adiuuabit opus stellarum
41
quemadmodum seminator fortitudines naturales.
f8va
1
¶ Sapiens est illa anima quę scit illud quod
2
diximus de fortitudinibus cęli et eius ad〈-〉
3
iutorium est quando aliquod bonum alicui euen-
4
turum cognouerit ei res sic aptare precipi-
5
at ut illud bonum venturum maius ac me〈-〉
6
lius eueniat quam eueniret nisi sic eum prę〈-〉
7
muniret: vt iam locuti sumus de hoc suf-
8
ficienter in quinto capitulo.
9
¶ Uerbum .9. de imaginibus cęlestibus vni-
10
uscuiusque creaturę terręnę.
11
¶ Uultus huius seculi sunt subiecti vultibus
12
cęlestibus et ideo sapientes qui imagines facie〈-〉
13
bant stellarum introitum in cęlestes vultus in〈-〉
14
spiciebant: et tunc operabantur quod debebant.
15
¶ In hoc capitulo vult ptholomeus multa
16
imaginum secreta patefacere et vultus quos
17
in hoc seculo esse dixit: sunt species animalium et spe〈-〉
18
cies planetarum: et ideo dicit quod omnibus istis
19
speciebus dominatur sibi vultus consimiles in cęlo
20
manentes. verbi gratia. Scorpio cęlestis:
21
terręnis scorpionibus dominatur: et cęlestis ser〈-〉
22
pens terręnis serpentibus: et sapientes ima〈-〉
23
ginum inspiciebant quomodo planeta desub ra〈-〉
24
dijs solis ęgrediebatur et ingrediebant hos
25
vultus: eumque in ascendente ponebant et vul〈-〉
26
tum quem intrabant cęlabant id est sculpebant in la〈-〉
27
pide et miscebant cum eo alia ad hęc necessaria
28
faciebantque cum eo ex aptatione vel destru-
29
ctione quod volebant et vis illa in lapide mul〈-〉
30
tis temporibus durabat et ego vidi in temporibus ca〈-〉
31
morche regis christianorum satellitem qui ad
32
nos ex romanis venit sapiens dicebatur
33
qui factus est sarracenus in ęgypto diutius mo〈-〉
34
rans in geometria peritus qui faciebat ima-
35
gines que artificialiter mouebantur: lapidum
36
quoque et herbarum naturam cognoscebat.
37
Quadam autem die dum cum eo essem armigerum
38
eius notificantem audiuimus quem scorpius
39
pupugerat qui statim ex marsupio sigilla
40
odorem incensi habentia extraxit eique vnam
f8vb
1
porrexit et eum potare fecit statimque ut bi〈-〉
2
bit armiger requieuit. Tunc ego aspexi il-
3
la sigilla et in vno quoque vidi vultum scor〈-〉
4
pionis: impressum introgauique eum cum quo
5
illa sigillauerat. Tunc ipse ostendit mi-
6
hi annulum aureum cuius lapis erat heça〈-〉
7
har in quo scorpionis vultus sculptus erat:
8
interrogaui eum qua hora lapidem illum scul-
9
pserat: dixit mihi luna existente in scor-
10
pione sculpsi: eratque scorpius vnus ex quat〈-〉
11
tuor angulis et sigillaui cum eo inceusum[*]inceusum corrupt for incensum
12
masticatum in eadem hora: alia etiam quędam
13
cum sigillo sigillaui quia putaui quod vis esset
14
in incenso sed in alijs rebus tantumdem valebat.
15
¶ Uerbum .10. in quibus sunt vtiles infortunę
16
¶ Uti oportet infortunis in electionibus
17
sicut periti medici vtuntur venenosis secundum com〈-〉
18
petentem quantitatem.
19
¶ Imperiti astrologi ponunt significa〈-〉
20
tores in omnibus suis electionibus fortunas
21
et faciunt eas fortes et abiciunt infortu-
22
nas: faciuntque eas debiles non considerantes
23
domini electionis naturam nec speciem cui que〈-〉
24
ritur electio et sic planetę qui iuuare creduntur
25
impediunt: docti vero loca aspiciunt in ele-
26
ctionibus primo ad naturam illius cui eligunt
27
et rei pro qua fit electio: quę et si natiuitas
28
nota fuerit illis fortem faciunt significatio〈-〉
29
nem vtriusque capituli rei pro qua fit electio et il〈-〉
30
li cui fit siue fortuna fuerit siue infortu-
31
na. Si ignota fuerit aspiciunt id quod in na-
32
tura eius et moribus et id cui fit electio et
33
fortem faciunt planetam concordantem illi in
34
electione siue sit fortuna siue infortuna.
35
Et ideo excitauit nos ptholomeus vt opera-
36
remur per infortunas in electionibus quia
37
propter hoc proficiunt quędam quę nobis ne〈-〉
38
cessaria sunt in quibusdam horis de cali-
39
ditatibus et mendacijs cum nequit veritas pu-
40
nire reos et cęteris similibus: assimilauit etiam
g1ra
1
infortunas speciebus acutis que dicuntur
2
quasi venenum. Igitur sicut prudens phisicus
3
exercet has species singulas et virtutes earum
4
penetratiuas et attractiuas in membris
5
purgandis et corporibus sibi aptis. sic astro〈-〉
6
logus prudens: virtutes infortunarum ex-
7
ercet in his quę connumerauimus secudum quanti〈-〉
8
tatem esse earum: Et hortatur nos ptholomeus
9
vt qui operatur per illas caueat sibi ab illis.
10
Et dixit secundum quod locutus est quantitatem idoneam
11
¶ Uerbum .11. non solum in ratione: verum etiam
12
in experimentorum memoria.
13
¶ Non eligas nisi illi cuius tibi patue-
14
rit intentio pęr experimenta in natura cui
15
eligis. et nisi eius intentionis finem in illa
16
sciueris: per figuram natiuitatis illius cui eli〈-〉
17
gitur omnino: et vt compares quod est inter virtu〈-〉
18
tem alcamianem scilicet directionis vel retro-
19
gradationis. Et similiter necesse est vt sit
20
loquela tua super id quod iudicas scilicet in quoli-
21
bet iudicio: ne animaduertas solam sperę natu〈-〉
22
ram. Ne legenti libros: et edictionis linguam
23
ignoranti: assimileris: Nec confidat quis
24
in his similibus.
25
¶ Commentator. Intendit per hoc quod non solum oportet
26
astrologum suorum experimentorum esse memo〈-〉
27
rem: verum etiam et antiquorum: vt per illa fortu-
28
narum et infortunarum quantitatem deprehendat.
29
Et accedat per hoc quod intellexit ad fu〈-〉
30
turas figuras: nec sufficiat ei loqui super
31
suum genus vt dicat scilicet cum viderit fortunam
32
quod interrogator terminabit esse suum in
33
prosperitate. Cum autem infortunam viderit:
34
dicat quod interrogator terminabit esse suum
35
in malum. Et erit sicut legens alicui chartam
36
nesciens preter litteraturam solam: sed oportet vt ter〈-〉
37
minet quantitatem: ita vt dicat: quod accidet
38
huic fere sicut illi. et conferat illam alicui
39
ex figuris quos ipse exemplicauit experiendo.
g1rb
1
¶ Uerbum .12. in magnanimo et pusilla〈-〉
2
nimo et in frigiditate ipsius animę.
3
¶ Amor et odium remouent homines a
4
rectitudine. Magnanimus peruipendit
5
magna. Pusillanimus vero magnificat
6
parua: et est equalitas inter vtrumque.
7
¶ Commentator. Duas esse infirmitates anime: que
8
sunt: amor: et odium: a philosophis depręhensum
9
est: a bona rei discussione per scrutationem
10
illam prohibentes. Parcent enim per amo〈-〉
11
rem multis rebus: quas scrutari deberent.
12
Scrutantur cum odio quod nunquam pęrficietur
13
propter malam significationem. Ob hoc autem
14
philosophis et astrologis: a grecorum regibus do〈-〉
15
natiua dabantur: vt eorum rata essent iudi-
16
cia: et non timerent aliquos: et eorum remo〈-〉
17
uerentur solicitudines. Nec etiam honor
18
vel dignitas seu diuitię: eos a via recti-
19
tudinis auerterent. Magnanimus auda〈-〉
20
ciam et naturę pęrfectionem significat. Qui
21
vero talis est: paruipendet grandia propter ex〈-〉
22
cellentiam animę super corpus: et ea non di-
23
scutit: sed preterit propter suam animositatem.
24
Pusillanimus vero animam imbecillem signi〈-〉
25
ficat: et versatur iuxta minima: ita vt longa
26
eius consideratio: eum a maioribus impe〈-〉
27
diat scilicet celestibus propter occultationem animę
28
A veris vero commendatus in omni scientia: me-
29
dius est inter has vtrasque naturas.
30
¶ Uerbum .13. in secundis stellarum super
31
affirmatione iudiciorum astrorum.
32
¶ Cum sperica vis aliquid promiserit
33
super illud a secundis stellarum testimoni-
34
um accipe.
35
¶ Commentator. Secunda stellarum sunt effectus qui fiunt
36
in hoc mundo scilicet in aere pęr stellas: obser〈-〉
37
uatori vero iudiciorum astrorum necesse est
38
scire quid doceat scilicet ostendat hoc secundum.
39
et confortet per hoc quod indicant stellę.
g1va
1
¶ Cuius rei exemplum est. Significauerunt
2
stellę in aliqua gente: quod ver illius anni〈-〉
3
cent multarum infirmitatum. Aspeximus ita
4
que in illa hieme: fuitque multarum pluuiarum
5
continuarum: et accidentium: vt sunt venti: to-
6
nitrua. Et medici significant per hoc de〈-〉
7
structionem rerum in illo vere: ergo conuene〈-〉
8
runt significatores: agentes et pacientes
9
et corroborati sunt per hoc vt considerent
10
in hoc quod iudicauerunt. Quin vero stellę
11
significant aliquid: et secunda stellarum af-
12
firmant illud: certior est astronomus: et
13
si non: non est adeo certus.
14
¶ Uerbum .14. in malicia significatorum.
15
¶ Quantus erit error astrologi: cum se-
16
ptimum et eius dominus fuerit impeditus.
17
¶ Commentator. Cum sint ascendens et eius do-
18
minus significatores interrogantis: se-
19
ptimum et eius dominus erunt significatores
20
rei quesite. Cum igitur infortunati fue-
21
rint: significant malitiam quam conseque〈-〉
22
tur astrologus in re illa pro qua inter-
23
rogatur. Et prima pars est conuenientior
24
vt fiat illi error in re quesita. Astrologi
25
vero indi: quando infortunatum erat septimum
26
et eius dominus: interrogationem differebant:
27
et etiam loqui de illa timore erroris.
28
¶ Uerbum .15. de diuersitatibus ascenden〈-〉
29
tium quorumlibet scilicet ciuitatum: edificatio〈-〉
30
num et introniçationum.
31
¶ Ascendentia inimicorum regni: ab eius〈-〉
32
dem ascendente: cadentia sunt. Et ascen-
33
dentia dominantium in illo regno anguli eius
34
scilicet regni. Ascendentia vero ministrantium
35
in illo succedentes angulos. Ciuitatum
36
autem ascendentia: in earum edificationibus:
37
indicant omnia quę in eis accidunt. Que vero
38
accidentia sunt: in rerum ordinationibus
g1vb
1
earundem ciuitatum: pronunciant omnia
2
quę sub earum regno fient: et ascendens ap〈-〉
3
paritionis alicuius sectę: indicant ciuita〈-〉
4
tibus quę eis accidunt in illis: et demon-
5
strat quicquid sub illa secta futurum est in
6
illis ciuitatibus.
7
¶ Commentator. Signa cadentia sunt: quorum
8
vnum non erit angulus post angulum. et
9
sunt quattuor .12.3.6.9. Notum est om〈-〉
10
ni astrologo: quod cum fuerit ascendens na-
11
tiuitatis: aut angulus ex angulis eius:
12
ascendens inceptionis regui: aut angu-
13
lus ex angulis regni: fueritque natiuitas
14
cui regnum congruat: perficient ei regnum
15
scilicet filij regis in illo regno. Eritque ei honor
16
in illo et non in alio. Quippe reges anti〈-〉
17
qui: omnium in suis regnis nascentium: natiui〈-〉
18
tates obseruabant: et cuiuscunque natiui〈-〉
19
tatem: regno competentem depręhendebant
20
et eius ascendens domum inimicorum suorum
21
vel .6. aut .9. aut .3. interficiebant eum pu-
22
erum. quia regnum ipsius esset contra regnum eorum.
23
Sed si esset ascendens: aut aliquis angu〈-〉
24
lorum regni: et esset natus regno competens:
25
ipse potens non esset in illo regno. Et esset
26
illius esse sicut esse ministri. Ascendens au〈-〉
27
tem ciuitatis signum: sub eius ascensione
28
quando incipit quis collocare primum lapidem
29
in illa. Et illud significat illud quod fu-
30
turum est: omnibus immorantibus illam exul〈-〉
31
tationem vel exaltationem: et destructionem
32
scilicet dum rex adipiscitur illam ciuitatem. Et ascen〈-〉
33
dens ordinationis vel ademptionis regis
34
indicat fortitudinem regni in bono et ma〈-〉
35
lo illius principis: et eorum filiorum: et de〈-〉
36
bilitatem dum rex erit in illa. Ascendens
37
sectę est in quo ipsa secta incipit pręua-
38
lere super sectam illius ciuitatis: et susce〈-〉
39
perint eam immorantes illam: et illud
40
significat quam diu durauerit esse: quod ac-
41
cidet de illa.
g2ra
1
¶ Uerbum .16. in diuerso esse fortunę vel
2
infortunę in locis timendis vel fortunis
3
vicissim: et eorum significatione.
4
¶ Cum pręfuerint fortunę locis timendis
5
adducent nocumentum a iustis. Si vero
6
aspexerint ad illud impedimentum fortunę
7
trino vel sextili id est sint almudebir. aut fu〈-〉
8
erint in illo: anullabitur timor ille. et secundum
9
hunc modum dicit in quattuor commixtionibus
10
¶ Commentator. Intentio eius est quod impossibile
11
est quoniam dominentur ad inuicem in locis timen〈-〉
12
dis fortunę vel infortunę. Et erunt hic
13
quattuor commixtiones. Una vt pręsint
14
locis timendis fortunę: et veniet malum
15
a bonis: sicut testantur super illud iusti
16
proppter[*]proppter corrupt for propter confirmandam veritatem: et noce〈-〉
17
bunt ei. Secunda: vt presint locis timendis
18
infortunę. et fiet ei malum ab iniustis no-
19
tis in rapina. Tertia est: vt presint fortu〈-〉
20
nę locis fortunarum. et venient: commodum
21
honor: et sublimitas: a bonis et iustis.
22
Quarta est: vt pręsint infortunę locis for〈-〉
23
tunarum: et accidet bonum et vtilitas a malis
24
et iniustis. Aspectus vero fortunarum ad ali〈-〉
25
quam illarum partium scilicet commixtionum .4. au〈-〉
26
get bonum et minuet malum. Et aspectus
27
infortunarum ad illas: auget malitiam et
28
minuet bonum. Alius dixit: cum prefuerint for〈-〉
29
tunę locis timendis scilicet per dominium domus
30
exaltationis vel alterius dignitatis. Lo〈-〉
31
ca timenda sunt corporum vel radiorum
32
infortunarum: ad quem perueniunt signifi〈-〉
33
catores natiuitarum per directionem vel per-
34
fectionem.
35
¶ Uerbum .17. in errore iudiciorum vite:
36
actuum quoque et passionum.
37
¶ Rimare naturam originis vel subiecti
38
vitam quoque: actus: et passiones ipsius an〈-〉
39
tequam propponas[*]propponas corrupt for proponas iudicium de illo.
g2rb
1
¶ Commenator. Intendit in hoc capitulo ptholomeus
2
quod astrologus cum sibi fuerit porrecta ali-
3
cuius natiuitas: non debet iudicare quicquam
4
de vita eius: aut de quolibet esse eius: nisi
5
prius indagauerit cuius originis sit. quia
6
possibile est vt sit natiuitas bestię: vel huic
7
simile. et non erit eius prolongatio sicut
8
humanę vitę. Et sic dici potest de eius actibus
9
et passionibus: quę omnia variantur si〈-〉
10
cut variantur origines vel subiecta.
11
¶ Uerbum .18. de coniunctione lumina〈-〉
12
rium in eodem minuto: et essentia fortu〈-〉
13
nę in gradu ascendente.
14
¶ Cum fuerint luminaria in eodem mi〈-〉
15
nuto: fuerintque fortunę in gradu ascen-
16
dente: erit fortuna eius in acquisitione
17
substantie. Et similiter si fuerit luna in mi〈-〉
18
nuto oppositionis solis: et fortuna in gra〈-〉
19
du .7. ab ascendente. Et erit econuerso cum
20
fuerit infortuna in loco fortune.
21
¶ Commentator. Omnes astrologi recusabant
22
intromittere se in aliquo: dum duo lumina〈-〉
23
ria essent in eodem minuto. Et cum fuerit
24
fortuna in minuto ascendentis: erit tunc
25
pars fortunę corporaliter cum fortuna. et
26
erit tunc opus eius cum prosperitate et lucro.
27
Si vero fuerit in loco fortunę infortuna:
28
erit illi in damno. Et fortuna cum fuerit in
29
minuto .7. hora oppositionis solis et lunę
30
erit pars fortunę cum fortuna. Et hoc
31
vtile est. Et si fuerit in loco eius infortu〈-〉
32
na: multiplicabitur eius nocumentum.
33
Et ideo dicit: multiplicabitur damnum:
34
quia tunc impedit ascendens scilicet in-
35
fortuna. et .7. hec est expositio sana sor-
36
te magistri.
37
¶ Uerbum .19. in purgationibus lunę
38
cum ioue existente.
g2va
1
¶ Si quis purgatorium acceperit: luna cum
2
ioue existente: abreuiabitur eius opus: et
3
effectus ipsius minuetur.
4
¶ Commentator. Effectus medicinę non est na〈-〉
5
turalis corpori: sed attrahit humores su-
6
perando plures virtutes naturales. Cunque
7
natura fortior illa medicina fuerit: pro〈-〉
8
hibebit illius effectum. Et significatio huius
9
rei est hec: odorare odorifera: confortat
10
naturam. Et in ipso impetu medicinę: debi-
11
litat effectum scilicet natura. Iupiter vero confor-
12
tat naturam et auget in coniunctione sui cum
13
luna: fortitudinem prohibentem effectum
14
medicinę.
15
¶ Uerbum .20. in vulneratione luna existente
16
in signo membri illius.
17
¶ Tangere membrum ferro: et luna in signo
18
illius membri existente: verendum.
19
¶ Commentator. Iam conuenerunt antiqui: quod luna au〈-〉
20
get humiditatem in omni membro: ad cuius si-
21
gnum mutatur. Et tangere membra ferro: et
22
illa vulnerare. Et addere vulneri humidi〈-〉
23
tatem: multiplicat nocumentum.
24
¶ Uerbum .21. in dandis purgatiuis in si-
25
gnis humidis et domino ascendentis sub terra et e contra
26
¶ Purgatorium accipere: et luna in scor〈-〉
27
pione vel pisce: domino etiam ascendentis con-
28
iuncto planetę qui fuerit sub terra per con〈-〉
29
iunctionem scilicet vel aspectum laudabilem. Si vero
30
coniunctus fuerit dominus ascendentis planetę
31
existenti in medio cęli: pacietur nauseam: et mo-
32
uebitur medicina et in eo non morabitur.
33
¶ Commentator. Triplicitas humida: hoc est aqua-
34
tica: tota prodest potatori medicinę so〈-〉
35
lubilis. Quia cum medicina ingreditur cor〈-〉
36
pus: in illis membris humiditas non obstat
37
fortitudini eius. Cunque scilicet medicinę con〈-〉
38
iunctus fuerit dominus ascendentis: planetę
g2vb
1
existenti sub terra: mouebit medicinam
2
ad inferiora corporis: et erit actus eius
3
vtilis. Cunque dominus ascendentis iunctus fue〈-〉
4
rit planetę existenti super terram: moue-
5
bit ad superiora: et qui acceperit: nause〈-〉
6
am patietur et minuetur eius effectus.
7
¶ Uerbum .22. in vitandis signis fixis in
8
his quę mutare et alterare intendimus.
9
¶ Noua vestimenta facere vel exercere
10
et luna in leone: timendum: maxime si fuerit
11
impedita.
12
¶ Commentator. Per facere intendit scindere
13
et consuere: per exercere induere et vti.
14
Signa vero fixa vitanda sunt in omnibus operi〈-〉
15
bus quę intendimus alterare: et precipue
16
signum leonis: quia cum hoc sit fixum: si〈-〉
17
gnificat multitudinem victorie: omnium quę
18
exercentur: et malum dominium in illis.
19
¶ Uerbum .23. in significatione planetarum
20
ad lunam ex diuerso esse eius ex circulo vel ascendente.
21
¶ Almusechelet: alias figuratio vel conuenien-
22
tia lunę cum pluris in natiuitate: ponit natos mo〈-〉
23
biles vel mouentes: in hoc quod significat quod
24
si euenerit quod sint planetę fortes in semet
25
ipsis: significat quod exerceat se in hoc plus
26
quam sciatur. Et apparitio in qua erit ex-
27
ercitium: erit ex esse illorum planetarum in an〈-〉
28
gulis apparentibus: aut succedentibus
29
illos: vtilitas eius erit de fortunio eorum
30
Et secundum hunc modum confert quod remanet
31
ex partibus.
32
¶ Commentator. Amusechelet dicitur duobus
33
modis: vnus est aspectus: alter esse eius
34
ex circulo et a sole. Quod vero in hoc loco
35
intendit est amusechelet: aspectus qui
36
sunt ex angulis figurarum: qui sunt tri-
37
angulus quadratus exagona et opposi-
38
tio. ¶ Dixit etiam quod planetę dant lunę mo〈-〉
g3ra
1
tum ex naturis suis. Luna vero signifi-
2
cat partes recipientes in nobis formas
3
rerum et opera earum. Ita vero fit per aspectum
4
iouis ad illam: iustitia. Et per aspectum mar-
5
tis imperium. Et per aspectum saturni: patien-
6
tia. Et per aspectum veneris: hilaritas. Et
7
per aspectum mercurij sapientia et discre-
8
tio. Et vnusquisque ex planetis confortat
9
opus suum in domino natiuitatis secundum fortitu〈-〉
10
dinis quantitatem eius in semetipsis scilicet cum
11
fuerit auctus numero et magnitudine in suo
12
haiç: et apparebit sicut ille apparet. hoc
13
est si fuerit in angulis apparentibus: vel
14
in succedentibus angulos: apparebit:
15
sin autem: non. Apparentes dicuntur cum sunt
16
orientales a sole: vel in angulis. Pro-
17
diderit vero illi secundum quantitatem fortune sue
18
et associabitur fortitudo planetę lunę: et
19
erit quod componitur ex illis ex fortitudine:
20
apparitione et fortunio: et ea ad quę per-
21
uenerit diuisio. ¶ Octo modi sunt signi-
22
ficantes ea quę commemorauimus et sunt
23
hi. Fortis apparens valens iuuans.
24
Fortris apparens nocens. Fortis occul〈-〉
25
tus iuuans. Fortis occultus nocens. De〈-〉
26
bilis apparens iuuans. Debilis appa-
27
rens nocens. Debilis occultus iuuans.
28
Debilis occultus nocens. ¶ Habitus
29
stellarum sunt .4. aut est fortuna: aut debi〈-〉
30
lis: aut fortunatus: aut infortunatus. Est
31
autem fortuna stellarum tripartita: multi-
32
pliciter: plenaria: diminuta. Multipli-
33
citer vt conueniunt in multis dignitatibus.
34
Plenaria: vt in domicilijs meliores fi-
35
gurę: vt saturnus in aquario et cetera. Di〈-〉
36
minuta vt in alteris. Est autem fortitudo
37
ascendens in septentrione vel esse in atrio
38
ascensus in circulo ex terra: motus au-
39
gmentum: statio secunda: extra adustis di-
40
rectus in angulo et in succedenti: superiores
41
orientales: et in orientalibus circuli qua-
42
drantibus solis ibidem pariter: et in signis
g3rb
1
masculinis: preter libram.
2
¶ Uerbum .24. in horrendis ascendenti〈-〉
3
bus propter eclipsim solis et lunę in angu〈-〉
4
lo natiuitatis et reuolutionis.
5
¶ Eclipsis luminarium: in angulis natiui〈-〉
6
tatum vel reuolutionum annorum impedit secundum
7
naturam illius signi in quo fit eclipsis scilicet
8
secundum domum. et tempus in hoc est vt sit proportio
9
quę est inter gradum ascendentem: et gradum
10
eclipsis: vsque ad horam illam ad totum tem〈-〉
11
pus: quod significatur a tota eclipsi: vnaqueque
12
hora mensis.
13
¶ Commentator. Intentio eius est vt sol vel lu〈-〉
14
na cum alter eorum eciipsatur[*]eciipsatur corrupt for eclipsatur in angulo na〈-〉
15
tiuitatis humanę: vel in angulis reuoluti〈-〉
16
onum annorum eius: assequetur ei aliquod hor〈-〉
17
rendum: in loco qui est eiusdem signi. veluti
18
si fuit angulus domus regni: erit in re-
19
gno. Si vero fuerit angulus domus vitę:
20
erit in corpore eius. Et secundum hunc modum dic
21
in cetęris angulis: preter quod anguli reuo〈-〉
22
lutionum leuiores sunt angulis natiuitatum.
23
Hora autem qua id maxime continget quod esse
24
debet: est: vt aspicias horas eclipsis quot
25
sint. et si solis fuerit eclipsis: pone omni eius
26
horę annum: et fractioni horę: secundum eandem
27
proportionem. Deinde aspice tempus il-
28
lud totum: quot anni sint: et quota fractio
29
sit anni. Et accipe ex eo secundum quantitatem
30
illius quod est inter gradum ascendentem
31
et locum eclipsis ex .180. gradibus. Cuius
32
rei exemplum est: quod inuenimus lunam eclip〈-〉
33
sari in principio capricorni: et est medi〈-〉
34
um cęli natiuitatis: et moram eclipsis .3.
35
horis. Scimus itaque quod regnum nati de-
36
bilitabitur .3. mensibus. Et inuenimus
37
totum tempus .90. dies. Aspeximus itaque ad
38
hoc quod est iter gradum ascendentem qui
39
est initium arietis: et gradum medij cęli. et
40
erit medietas .180. per gradus equales.
g3va
1
Accipiamus ergo de .90. diebus quanti-
2
tatem: et erit inde .45. ab eclipsi: grauius
3
quod accidet ex quo significat. Et eodem
4
modo operare in eclipsi solis.
5
¶ Uerbum .25. in directione significato〈-〉
6
rum.
7
¶ Diriges significatores cum fuerint in
8
medio cęli cuiuslibet ciuitatis per ascensi〈-〉
9
ones circuli directi secundum ordinem signorum.
10
Et cum fuerint in gradu ascendentis: per
11
gradum ascensionum eiusdem ciuitatis. In
12
his vero quę sunt inter illa fac cum ascensi〈-〉
13
onibus graduum secundum quantitatem casus eorum.
14
Et duo loca ei opposita secundum quantitatem
15
illius: partes vero diriges retrorsum. quia
16
quanto magis crescunt: motus ipsorum
17
principiorum retardantur.
18
¶ Commentator. Intendit quod directio signifi-
19
catorum: cum fuerint in gradu medij cęli sit
20
secundum successionem signorum: et secundum ascensionem
21
circuli directi. Si vero fuerint in gradu
22
ascendente secundum successionem signorum: etiam
23
per ascensiones ciuitatis. Si vero inter illa
24
fuerint secundum successionem signorum secundum
25
eundem modum: et per ascensiones que equan〈-〉
26
tur inter illa in multitudine graduum: et dimi〈-〉
27
nutione illarum. Partium autem directio scilicet for〈-〉
28
tunę et aliarum: est contra motum stellarum
29
erraticarum. Cuius causa rei est: quia muta〈-〉
30
tio earum est sicut motus circuli mouentis
31
ceteras stellas fixas. quia gradus partis
32
est de gradu firmamenti: et mouetur in
33
illo. Motus quippe totius est contra suc〈-〉
34
cessionem signorum.
35
¶ Uerbum .26. in occultatione hominis
36
vel actionis.
37
¶ Fortior occultatio est: cum significa-
g3vb
1
tores incorporantur soli: vel fuerint sub
2
terra: aut in loco non congruenti domui
3
eorum vel exaltationi. Et fortior quam possit
4
esse est: cum fuerint significatores euntes a
5
casu suo ad suam exaltationem: et ille in an〈-〉
6
gulo naturę sue conuenienti scilicet signo. vel
7
sit in angulo id est in quarta. vel .7. quę signi〈-〉
8
ficant occultationem: in quo sit signum con〈-〉
9
ueniens naturę significatoris.
10
¶ Commentator. Iam ceciderunt plures
11
a malo intellectu huius capituli. Impe〈-〉
12
dimentum magnnum[*]magnnum corrupt for magnum quod autem intendit in hoc
13
est id quod occultatur: aut est homo vel actio
14
huius. Sicut aliquis timens principem
15
vel aliquem qui eum insequeretur et absconde〈-〉
16
ret se. Actio est vt siquis manifestaret se〈-〉
17
cretum suum alteri quod vellet occultari et
18
nulli patefieri. Et in his iudicia sunt di-
19
uersa. Cum enim fuerit actio: vtilius est in
20
significationibus vt sint euntes ad con-
21
iunctionem solis: et in domo finis rei. In
22
homine vero remouentur hec: quia hic iu-
23
dicant quod qui abscondit se morietur in ipso
24
patibulo. Sed laudabile est in hominis
25
occultatione vt sit significator iam tran-
26
siens gradum coniunctionis: et non sit egres〈-〉
27
sus ab omnibus radijs. Et quando significator
28
vadit a suo casu ad exaltationem suam: si-
29
gnificat quod ipse apparebit in fortitudine
30
sua et bona perseueratione: et quod rei finis
31
laudabitur. Significatores dicuntur signi〈-〉
32
ficantes eorum que debent abscondi.
33
¶ Uerbum .27. in significationibus vene〈-〉
34
ris in ascendente natiuitatis in membris
35
diuersis aliorumque planetarum.
36
¶ Uenus natum facit adipisci in mem〈-〉
37
bro quod ab eius signo in quo est hora natiui〈-〉
38
tatis significatur: ad delectationem. et ceteri
39
planetę quicquid dant: ad hunc modum dant.
g4ra
1
¶ Commentator. In hoc conuene-
2
runt antiqui: quod venus faciat delectationem
3
adipisci et non est dubium: quoniam eius locus
4
magis sit idoneus delectationibus. Et se〈-〉
5
pe vidi quosdam: in quorum natiuitatibus
6
venus erat in ariete: et eorum ascendens
7
in eodem. fuitque eorum delectatio in vi〈-〉
8
dendis rebus famosis: eo quod visus sit in
9
capite: et caput significatur per arietem et
10
ascendentem. Et quibusdam vidi eam
11
in leone: qui fuerunt multum amatores
12
mulierum: eo quod leo habet cor in quo est amor
13
quia libra habet verenda. fuitque libido
14
quorundam incesta: secundum fortunarum et in-
15
fortunarum aspectum ad illam.
16
¶ Uerbum .28. in confortatione natu〈-〉
17
re compositę ex naturis duarum stella〈-〉
18
rum erraticarum.
19
¶ Cum vero acciderit tibi vt luna corpo〈-〉
20
raliter duobus planetis coniungatur:
21
quere eius corporalem coniunctionem cum
22
aliqua ex stellis fixis: cuius natura sit com〈-〉
23
mixta ex naturis ex vtriusque.
24
¶ Commentator. Cum necesse fuerit: confor-
25
tare naturam compositam: de naturis
26
duarum stellarum erraticarum: et dif-
27
ficile nobis fuerit vt sit significator: siue
28
fuerit luna siue alter planeta: in aspectu
29
eorum: aspiciemus aliquas ex fixis: qua-
30
rum naturę sint compositę ex naturis
31
illarum erraticarum: et inuestigabimus
32
ut sit luna vel significator iunctus corpora〈-〉
33
liter illi. Et hoc adeo patet ut non indi-
34
geat exemplo. quę in .9. capitulo primi
35
libri alabra inuenies.
36
¶ Uerbum .29. in cognitione dignitatis
g4rb
1
nati: et eius mortis: vel finis per natiui-
2
tatem.
3
¶ Stellę fixę: dant dona grandia: modum
4
excedentia: sed multotiens finiuntur in
5
malum.
6
¶ Commentator. Laudabilius eorum que scire in〈-〉
7
tendimus in natiuitatibus: post origi-
8
nem et nutritionem est dignitas nati: cuius
9
significatio est: a planetis orientalibus:
10
et dustoria eorum ut sint significatores
11
nati fortes in angulo scilicet in gradu angu-
12
li vel prope per .30. gradus. Et iam si-
13
gnificat quod natus perueniat ad dignita〈-〉
14
tem suorum parentum tantum: nec ad plus
15
Sed cum fuerit aliqua ex stellis fixis: quę
16
dicuntur alebema id est fixę quę sunt corda fi〈-〉
17
xarum: sicut cor tauri: et cor leonis: et cor
18
scorpionis scilicet ille quę sunt in orbe
19
signorum: ex prima magnitudine. Et etiam
20
omnes de prima magnitudine dicuntur
21
corda aliarum stellarum quę sunt maio-
22
res: et in quantitate earum prima: in ascen〈-〉
23
dente: aut in angulo in medio cęlo: aut
24
cum domino et neuba natiuitatis ex lu〈-〉
25
minaribus. Ille scilicet cuius est digui〈-〉
26
tas[*]diguitas corrupt for dignitas: ut solis in die: lunę vero in nocte: et
27
cum parte fortunę: exaltabitur eius esse
28
in maximam dignitatem: donec consu〈-〉
29
let regibus magni regni: quamuis etiam
30
sit vilis progeniei et ignobilis. Sed hę
31
stellę cum solę pręfuerint per fortunam
32
earum: erit mors eius mors pessima. Du〈-〉
33
storia fuerit: cum fuerit inter planetam
34
eius orientalem et solem .60. gradibus
35
et interprętatur distinctio vel securitas
36
¶ Uerbum .30. de successione propin-
37
quorum regum in regno.
g4va
1
¶ Opus propinquorum regum vt succe-
2
dant regno est: vt conueniat natiuitas eius
3
cum esse circuli: in hora qua rex ipse intro〈-〉
4
niçatus est.
5
¶ Commentator. Scito quod indocti astrologi: ob〈-〉
6
seruant natiuitates propinquorum re〈-〉
7
gum: et cuius natiuitatem inueniunt minui
8
de hoc quod non sint eius planetę orienta〈-〉
9
les: et in virtute anguli: et cetera talia: con-
10
ueniunt: quod ipse non succedat regno: et prę-
11
termittunt quod precipuum erat: et est vt sit ascen〈-〉
12
dens natiuitatis eius: vel medium cęli con〈-〉
13
ueniens ascendenti. vel medio cęli horę
14
introniçationis eius regis: vel congruat
15
ascendenti coniunctionis minoris vel me〈-〉
16
dię: quę significauit sectam illam. Ego qui-
17
dem recordor: cum essem vnus de indoctis
18
astrologis: adhuc quidem iuuenis: venit
19
quidam seruus regis humarogoei: defe-
20
rens natiuitatem aaron filij regis: et inter〈-〉
21
rogans vtrum possem intelligere si natus
22
iste succederet patri in regno. Et cum presa-
23
girem: inueni planetas eius ponderosos
24
occidentales: et cadentes ab angulis et
25
a sole: nec perpendere potui vnde signifi-
26
carem sibi regnum patris. Tunc distuli da-
27
re iudicium donec studiosius inquisissem:
28
post modicum vero temporis quesiui a quo-
29
dam sene: quem caleth dicebant: filium ali-
30
melit elcemini: perito in dandis iudicijs:
31
qui cum respiceret figuram: interrogauit cu〈-〉
32
ius esset natiuitas: et dixi aaron filij regis.
33
Obtinebit inquid locum patris .10. annis
34
fere in regno: et erit sub ptante vel regimi〈-〉
35
ne alterius: vel erit sicut ille cui iubentur
36
Et quesiui vnde deprehenderet hec: qui de-
37
tinens me sermonibus: noluit mihi in-
38
dicare. Cum autem illum venerari et donis
39
corrumpere non cessarem. Dixit: huius ascen〈-〉
40
dens est scorpius: et sol in virgine. Et similiter
41
erat: cum auus ingressus est hoc regnum.
42
Et successit aaron patri suo in regno: et
g4vb
1
regnauit annis .9. et quibusdam mensibus.
2
nam sol in virgine locum medij cęli obtine〈-〉
3
bat. Et similiter iudicauit rahabachat
4
almansor: quod ipse obtineret imperium:
5
dum esset eius hospes: et erat tunc alman〈-〉
6
sor in paupertate maxima: in diebus be-
7
numeie. Et hec omnia commemoraui in quo-
8
dam meo libro.
9
¶ Uerbum .31. de esse regis in regno: et quid
10
ei accidat in vita sua: et suis familiaribus.
11
¶ Cum peruenerit directio significato〈-〉
12
ris regni: ad stellam quę abscindit: morietur
13
rex eius: vel potens in illo. Et omnis stella
14
quę fuerit in signo alinthie reuolutionis
15
anni: ex annis regni: significat necem po〈-〉
16
tentis in regno eodem anno: secundum natu-
17
ram stellę.
18
¶ Commentator. Intendit per hoc quod gradus ascen〈-〉
19
dentis in principio regni: et etiam in quali-
20
bet dignitate: cum directus fuerit per ascen〈-〉
21
siones illius patrię: in qua est illud re-
22
gnum ad vnumquemque gradum. Annum cum
23
pręuenerit directio ad infortunam: fiet
24
alicui magnati eius nocumentum: secundum
25
naturam eius: quoniam ascendens est medium cęli
26
diuitum. Et cum peruenerit ad fortunam: fiet
27
prosperitas secundum eius naturam. ¶ Omnis etiam
28
stella quę fuerit in signo alinthie id est in si〈-〉
29
gno reuolutionis anni ex annis regni:
30
interficiet eius potentem: consimilem illi stel〈-〉
31
lę in eo quod significat. Si fuerit saturnus:
32
nus[*]saturnus:nus probably corrupt for saturnus: erit occulti animi: qui non detegit
33
quod habet in animo. Si iupiter fue-
34
rit: erit iudex vel sibi similis. Si mars:
35
erit animosus: aut dux militum. Si sol: erit
36
rex: vel ex propinquis vel potentibus re-
37
gis. Si venus: erit mulier multę famę.
38
Si mercurius: erit sapiens vel scriba.
39
Si luna erit vnus ex vernaculis regis
40
vel ministris. Et si fuerit stella orientalis
g5ra
1
et ascendens in sua auge: erit iuuenis.
2
Et si fuerit occidentalis: et descendens ab
3
auge sua: erit senex: et secundum quantitatem fixi-
4
onis: vel more eius in angulo: et secundum for〈-〉
5
titudinem esse eius: et secundum fortitudinem eius
6
ex exaltatione: vel ex alia dignitate: erit
7
huius honor scilicet morientis et potestas. et secundum
8
quantitatem eius fortunij scilicet stellę: erit eius
9
substantia vel fortuna scilicet morientis.
10
¶ Uerbum .32. in significatione duarum na〈-〉
11
tiuitatum: super concordia et super amicitia
12
et inimicitia.
13
¶ Concordia duorum in re aliqua est: quod
14
reperitur ex significatione illius rei in vtri〈-〉
15
usque natiuitate. Si ergo fuerit in esse lau〈-〉
16
dabili: erit inter illos concordia bona:
17
et qui fortior loco fuerit: erit sicut agens
18
et princeps: et debilior sicut patiens et sub〈-〉
19
iectus.
20
¶ Commentator. Intendit per concordiam duo〈-〉
21
rum: aut conueniant in vno opere: vel in vno
22
negocio: et in aliquo his simili. Et oportet vt
23
astrologus aspiciat ad duos significato〈-〉
24
res eorum in natiuitatibus eorum scilicet illius nego〈-〉
25
cii. et si omnes significatores fuerint concor-
26
des in oibus[*]oibus corrupt for omnibus: erunt concordes: et si non in
27
nullis: non in nullis. Et si fuerit vnus eo-
28
rum aspiciens alterum ex trino vel sextili〈-〉
29
aspectu: significabit per hoc quod erit conue-
30
nientia inter illos: in illo opere vel nego〈-〉
31
cio. Si vero fuerit aspectus ex .4. vel op〈-〉
32
positione: significabit maximam discor-
33
diam: quę erit inter illos in hac re. Sed
34
si se non aspexerit: non perficietur inter il〈-〉
35
los concordia in re illa. Et cum se aspexe〈-〉
36
rint: fortior in domo et in angulo: erit
37
princeps vel vicor in illa re super alterum.
38
¶ Uerbum .33. in significatione duarum
39
natiuitatum cum in dilectione ex esse solis et
g5rb
1
lunę: et eorum aspectuum.
2
¶ Amicicia et inimicicia: accipiuntur ex
3
permutatione duorum locorum luminarium
4
in duabus natiuitatibus. et ex consimili〈-〉
5
tudine ascendentium earum: in amicicia et
6
discordia: et signum obediens: est fortio-
7
ris amicicię.
8
¶ Cummentator[*]Cummentator corrupt for Commentator. Intendit cum sol fuerit in ali-
9
cuius natiuitate vbi fuerit luna in nati〈-〉
10
uitate altera: et fuerit luna in natiuita-
11
te prima: vbi fuerit sol in natiuitate se-
12
cunda: fueritque ascendens vnius in sex〈-〉
13
tili aspectu ascendentis alterius: vel in tri-
14
no aspectu: firmabitur inter illos dile-
15
ctio. Et signum obediens alteri: erit fortio〈-〉
16
ris dilectionis: et maioris inclinationis.
17
¶ Uerbum .34. de differentia natiuitatis
18
hominis a natiuitate alterius animalis per
19
gradum almusteuli.
20
¶ Almusteuli super locum coniunctionis:
21
erit in simili gradu anguli omnis nati ex an〈-〉
22
gulis qui erunt in illa coniunctione: ex in-
23
diuiduis hominum. et similiter in preuentione
24
¶ Commentator. Sententia ptholomei quam in animo
25
dat est: quod locus almusteuli super coniunctio〈-〉
26
nem aut preuentionem: conuenit semper cum
27
angulo: ex angulis ascendentis natiui-
28
tatis hominis: in illa coniunctione seu preuen〈-〉
29
tione. Et gradus qui non fuerit similis
30
gradui illi: non erit angulus in natiui-
31
tate alicuius hominis. Iam quoque expertus
32
sum: in natiuitatibus brutorum animalium: et
33
non inueni angulum ex angulis natiuita〈-〉
34
tum: vel cum ascendente: vel cum .10. ip〈-〉
35
sorum: equalem gradui almusteuli: super gra〈-〉
36
dum coniunctionis vel preuentionis: in qua
37
fuit illa natiuitas. ¶ Sensus huius ca-
38
pituli est: quod in natiuitate hominis semper oportet:
39
quod gradus ascendentis vel medij cęli: sint
g5va
1
in toto gradu sui signi in quoto fuerit al-
2
musteuli super coniunctionem vel preuentionem
3
sui signi. Et si hoc non fuerit: non erit illa
4
natiuitas hominis: sed alterius animalis.
5
¶ Uerbum .35. in frigore: temperie: vel ca-
6
lore hiemis.
7
¶ Cum peruenerit stella in aliquam quar〈-〉
8
tam ex quartis anni ad locum circuli si〈-〉
9
gnorum in quo non fuerit sol et moueatur
10
aeri aliqua qualitas. Tunc si fuerit stel〈-〉
11
la concordans illi qualitati: confortabit
12
illam quartam. Et secundum hunc modum dic semper
13
in omnibus.
14
¶ Commentator. Intendit quod cum stella perue〈-〉
15
nerit ad aliquod ex signis hiemalibus et fu〈-〉
16
erit frigida ut saturnus et confortabit idem
17
et augmentabit frigus illius hiemis. Et si
18
calida fuerit: contemperabit naturam illius
19
hiemis: quod si fuerit stella illa calida per〈-〉
20
ueneritque ad signum calidum: augebitur ca〈-〉
21
lor illius ęstatis. Et sic erit in cęteris scilicet in
22
siccis et humidis.
23
¶ Uerbum .36. in quibus edificationibus exer〈-〉
24
ceri debent fixe et in quibus erratice.
25
¶ Exerce stellas fixas in constructione
26
vrbium: et planetas in compositione do〈-〉
27
morum. Omnes ciuitates fundatę marte exi〈-〉
28
stente in medio cęli: vel aliqua stella fi〈-〉
29
xa ex albemenia eius naturę: morientur
30
quamplures principes eius gladio.
31
¶ Commentator. Intendit ut sint stellę fixę ex
32
albemenia quę sunt ex complexione io〈-〉
33
uis vel veneris in ascendente constitu〈-〉
34
tionis ciuitatis et in medio cęli et in do〈-〉
35
mo finis rei: et in .7. et stellę erraticę aspi〈-〉
36
cientes illas vel coniuncte illis: quia almu〈-〉
37
steuli in aptatione vrbium ex stellis: neces-
38
se est ut sit in maiori tarditate scilicet statio〈-〉
g5vb
1
narij: ut prlongetur earum fixio et tardetur
2
earum destructio. Stellę enim fixę maiorem
3
significationem significant quamplure. vnde
4
stellę fixę ciuitatibus dantur: et planetę do〈-〉
5
mibus. Deinde dixit: si fuerit mars in me〈-〉
6
dio cęli vel stella fixa: cuius natura sit
7
sicut martis: plures principes eius peri-
8
bunt gladio. Medium namque cęlum est ascen〈-〉
9
dens principum eius. Et mars in tali lo-
10
co terminat tempora eorum gladio.
11
¶ Uerbum .37. in cognitione totius esse na〈-〉
12
ti: et finis eius per ascensiones natiuita〈-〉
13
tis.
14
¶ Uix fiet vnquam quando ille idem: cui fuerit
15
ascendens piscis vel virgo: sit maior sui
16
regni occasio: et cuius ascendens fuerit: ari〈-〉
17
es vel libra erit fortior proprię necis: et
18
scorpio vel taurus causa egritudinis: et secundum
19
hunc modum confert in cęteris ascenden-
20
tibus.
21
¶ Comentator[*]Comentator corrupt for Commentator. Ptholomeus dixit nobis quod omnes
22
due domus quę fuerint vnius planetę: qua〈-〉
23
rum vna fuerit ascendens natiuitatis vel
24
interrogationis. Et altera quelibet ex do〈-〉
25
mibus quod planeta qui coniungit dominatum vtrius
26
que est sicut coniunctio corporalis domini vnius
27
earum cum domino alterius. Patet igitur ex hoc
28
quoniam id quod significat ascendens commo-
29
uet ad id quod significatur ab alia: ut si fue-
30
rit virgo vel piscis ascendens erit gemi〈-〉
31
ni vel sagictarius domus regia. Et natus
32
absque grandi labore in regalibus rebus
33
se promouebit. Similiter si fuerit scorpius ascen〈-〉
34
dens: erit aries .6. domus. Et si fuerit tau〈-〉
35
rus ascendens erit .6. domus libra: et ideo erit
36
causa sue egritudinis. Et eodem modo si fuerit
37
ascendens aries vel libra erit sue mortis
38
occasio: quia scorpius vel taurus erit in .8.
39
Si fuerit ascendens capricornus erit natus
40
causa reseruationis suę pecunię et lucri. Quod
g6ra
1
si fuerit ascendens aquarius: erit ipsa causa ini〈-〉
2
micitiarum hominum id es propter saturnum que est in .12.
3
Ecce ego noui quendam cuius ascendens erat
4
aries: qui ex sua egritudine nimia factus est
5
demens: et priusquam amitteret sensum prę-
6
multitudine vaporis: circa arterias quasi
7
suffocationem sentiebat: quę significatio
8
arietis est. Quadam etiam die de scriptorio
9
suo cultrum accipiens secuit sibi guttur ab-
10
scidendo sibi arterias vel guttur: et sic non
11
cessauit sanguis emanatio: donec fini-
12
ret vitam. In hac etiam vrbe quendam vidi〈-〉
13
quem preposuit amettrilonis filius ut funda〈-〉
14
ret meschidam maiorem qui et distulit. vnde
15
imperator indignatus fecit eum venire ad se
16
Cunque venisset: quesiuit cur opus suum imper〈-〉
17
fectum reliqueret: qui suo infortunio stultę
18
respondens: in iram regem commouit. Qua〈-〉
19
propter diu cessus: expirauit: et eius ascendens
20
natiuitatis fuerat libra. O quam bene inquit
21
Ptholomeus cum diceret vix fiet. et cetera. Quia
22
non contingit semper ut cuius fuerit ascen〈-〉
23
dens vnum ex illis quod necesse sit illud pro〈-〉
24
prię necis esse causam. Sed cum fuerit si〈-〉
25
gnificator natiuitatis dans interfectorem
26
ille semetipsum interficiet. Si vero eum in
27
loco suo moriturum significauerit: eueni〈-〉
28
et ei secundum hoc. Quod si mali fuerint in .8. signi〈-〉
29
ficat: quod debet natus interfici. Et si ibi fue〈-〉
30
rint fortunę vel respiciant: significat eum
31
mori in lecto suo.
32
¶ Uerbum .38. in significatione mercurij
33
in domibus malorum in natiuitate nati.
34
¶ Cum fuerit mercurius in aliquo domorum sa〈-〉
35
turni et ipse mercurius: fortis in esse suo
36
dat bonitatem intelligentię vel cognitio-
37
nis medullitus in rebus radicalibus vel prin〈-〉
38
cipijs artium. Et si fuerit in duobus signis
39
martis dabit fortitudinem et acuitatem perfi〈-〉
40
die vel bonitatem subitę eloquentię et deho〈-〉
g6rb
1
nestationem: et fortior locis duobus est aries
2
¶ Commentator. Cuius naturę prefuerit mercuri〈-〉
3
us: erit acutus: et addet ei subitam eloquen-
4
tiam super cogitationem eius: et maior erit eius
5
prudentia ex auditu ad intelligendum quam
6
ad aliquid meditandum. Esse igitur eius in si〈-〉
7
gno calido et sicco exiget hoc ad veloci〈-〉
8
tatem et agilitatem vbi incorperatus fuerit: for〈-〉
9
tunę ex planetis et stellis fixis id est cum tan〈-〉
10
ta festinatione intelliget: quod prius intelli〈-〉
11
get quam audiat vel dicatur: et videbitur ei in〈-〉
12
telligere: cum tamen non intelligat. Et cum oc-
13
currerit signo temperato declinante ad fri-
14
gus et humiditatem figet animum eius in quo in〈-〉
15
tromittet se: et assidue erit in illo: et illis
16
duobus signis quę sunt capricornus et aqua〈-〉
17
rius: est cum temperamento proprio: aliquid
18
quod attribuit eis saturnus ex occultatione
19
animi. Ei[*]Ei probably corrupt for Et ideo necesse est esse sicut dixit ptho〈-〉
20
lomeus. Et locus eius in ariete dat sibi accen-
21
di propter quod adeptus est ex marte de acui-
22
tate et agilitate et non est ita in scorpione
23
propter naturam eius humidam que frangit naturam
24
martis. ¶ Indi vero: cum fuerit in natiuitate
25
alicuius mercurius in capricornio vel aqua〈-〉
26
rio eligunt illi ut exerceat se in scientijs
27
quia hoc experti sunt sępę et non decipit
28
eos vnquam.
29
¶ Uerbum .39. in malo esse .11. in regum in〈-〉
30
troniçatione.
31
¶ Malum esse .11. domus et eius domini
32
in introniçatione regum significat quod ac-
33
cidet consiliatoribus suis et eius substan〈-〉
34
tie de malo: et eodem modo erit malum
35
esse secundę quę est domus substantię: si-
36
gnificans quod modicum adipiscetur populus
37
cum illo rege.
38
¶ Commentator. Iam conuenerunt astro〈-〉
39
logi quod .10. in omni ordinatione regum est locus
40
eius: et .11. auxiliatorum eius et eius substantię:
41
et ascendens populi: et secunda substantię illorum scilicet populi.
g6va
1
Et ideo impedit .11. consiliatores et secunda sub〈-〉
2
stantiam populi. si sunt ibi mali corporaliter
3
vel per aspectum et cauda vel alique ex stel-
4
lis fixis malis: vel quod eius dominus sit cadens
5
vel combustus: vel luna debilis sit.
6
¶ Uerbum .40. in significatione fortitu-
7
dinis malorum in ascendente natiuitatis
8
super his in quibus delectatur natura.
9
¶ Cum prefuerint mali in ascendente na〈-〉
10
tiuitatis: delectabitur dominus eiusdem natiui-
11
tatis in rebus insipidis et sapore amaris
12
Et quandoque erit eius delectatio in rebus odore
13
terribilibus et cęteris his similibus.
14
¶ Commentator. Iam concordati sunt astrolo〈-〉
15
gi quod cum dominus ascendentis: solus prefue-
16
rit in natiuitate et non participabitur sibi
17
alter: erit natura nati secundum quod dicetur de il-
18
lo planeta. Si ergo saturnus fuerit: signi〈-〉
19
ficabit quod delectetur natus in gustu acetosis et
20
ponticis. Et si fuerit mars delectabitur in acu〈-〉
21
tis et amaris et vino turbido et huiusimo〈-〉
22
di erit delectatio et in odoribus terribilibus
23
ita ut preferat odorem stercoris in coitu: bo〈-〉
24
no odori et suaui: et videbuntur eis pisces
25
saporiferi salsi et fetentes. ¶ Et ego qui〈-〉
26
dem vidi quendam diuitem: cuius natiuitatis
27
domini erant mars et saturnus: et erant fortes
28
et delectabantur in commestione marinarum
29
beluarum quę erant insalse et fetentes et
30
coquębant illas in furno. Iurabat etiam
31
quod quando coibat cum formosis et suauiter redo〈-〉
32
lentibus: deficiebat eius virga: et cum vi〈-〉
33
li et olente confortabatur.
34
¶ Uerbum .41. in significatione euntium et
35
redeuntium et eorum lucro.
36
¶ Caue ab infortunis in .8. et eius domino
37
exeunti in itinere: et in secundo et eius domi〈-〉
38
no redeunti.
g6vb
1
¶ Comentator[*]Comentator corrupt for Commentator. Septimum est locus ad quem ten-
2
dit viator. et .8. secundum ab illo et indicant quod
3
futurum est illi in illo: et quid ibi lucrabitur
4
Ascendens vero est locus ad quem reuer〈-〉
5
titur rediens: et secundum significat quod adipisce〈-〉
6
tur ibi. Luna vero semper sit fortuna: et
7
in bono loco ab ascendente. Sciamus quod
8
in mntatione[*]mntatione corrupt for mutatione domus si fuerit iupiter in secundo
9
et luna in bono conuenienti eidem secundo sem-
10
per dictabitur.
11
¶ Uerbum .42. in significatione planeta〈-〉
12
rum super egritudines ex esse suo in ra-
13
dice natiuitatis.
14
¶ In egritudinibus si fuerit luna in si-
15
gno in quo fuerit infortuna hora nati-
16
uitatis eius: aut in eius oppositione vel
17
quadrato: erit egritudo difficilis. Sed
18
multo validius si in illo signo egritudi〈-〉
19
nis hora: fuerit infortuna: vel in figu-
20
ra illius laudabili. Et cum fuerit scilicet ho-
21
ra natiuitatis in loco fortunę scilicet luna in
22
principio egritudinis: erit leuis nisi con-
23
uenerit complexio egritudinis: naturę il-
24
lius fortunę qui tunc iuuabit eam. Et hoc
25
dic postquam noueris certissime quantita-
26
tem egritudinis sicut diximus in capitulo
27
12. tertij libri alabra: in eo enim docetur
28
cuius complexionis erit infirmitas.
29
¶ Commentator. Iam patefecit nobis galie-
30
nus hoc in tractatu secundo libri dierum cre〈-〉
31
ticorum et dixit quod docti ęgyptij agunt similiter
32
Sed secundum lunam. Ptholomeus docuit nos in
33
hoc quod mali si contrarij fuerint comple〈-〉
34
xioni egritudinis: minuetur malicia eorum
35
Si vero fortuna fuerit conueniens egri-
36
tudini: minuetur eius fortunium. Quod
37
ęgregie dixit: dic secundum quantitatem egritu〈-〉
38
dinis quia si fuerit modica: non proueni-
39
et egritudo ad esse magnum.
g7ra
1
¶ Uerbum .43. in significatione fortuna〈-〉
2
rum vel malorum super libidine quę fit
3
cum lege vel extra legem.
4
¶ Res quę fiunt secundum esse naturale vt ma〈-〉
5
trimonium: et secundum leges: destruunt infortunę.
6
Quę vero fiunt secundum naturam et non secundum leges
7
vel quę non fiunt naturaliter nec secundum leges
8
destruuntur a fortunis.
9
¶ Commentator. Intendit per matrimonium
10
vtile fore vt presint fortunę in inceptione scilicet pri-
11
cipio[*]pri-cipio corrupt for principio. Et vt coniungantur cum significato-
12
re: et nocent in hoc infortunę scilicet matrimo〈-〉
13
nio: et destruuntur ab infortunis. In for〈-〉
14
nicatione vero quę fit naturaliter et non secundum
15
leges: vt in sodomitis: et mulieribus se confri〈-〉
16
cantibus: quę omnia sunt extra naturam et le〈-〉
17
gem: nocent illis fortunę: et iuuant infortu-
18
nę. Et oportet astrologum vt noscat vnamquamque
19
istarum rerum: quę fuerit naturaliter et extra
20
naturam. Et sicut dixi in matrimonio: ita
21
in alijs rebus naturalibus. Et det quan-
22
titatem sufficienter vel sufficientię: ex re-
23
bus extra naturam.
24
¶ Uerbum .44. in significatione ascendentis
25
infirmitatis contrarij figurę natiuitatis.
26
¶ Cum fuerit ascendens infirmitatis contra-
27
rium figurę natiuitatis. Et non peruenit an〈-〉
28
nus reuolutionis ad illam figuram natiuita〈-〉
29
tis: pessimum erit.
30
¶ Commentator. Intendit pęr contrarium: vt sit ascen〈-〉
31
dens egritudinis: septimum natiuitatis:
32
aut finis domus quę est sub terra: vel do〈-〉
33
mus mortis: quia tunc erit horrendum
34
nisi fuerit figura reuolutionis illi similis.
35
id est figure: tunc enim leuius scilicet infirmitas.
36
¶ Uerbum .45. in significatione super
37
mores nati: per ascendens et significatorem.
g7rb
1
¶ In omni natiuitate: cuius nec ascendens
2
nec eius significator fuerit in signo hu-
3
mano: dominus eius erit ex omnibus quę non as〈-〉
4
sociantur hominibus.
5
¶ Commentator. Cum fuerit ascendens hominis:
6
secundum hominis formam: erit associabilis illis: et
7
domesticus illis. Cunque fuerit secundum formam
8
animalium feralium: erit quasi tirannus et fu〈-〉
9
ribundus inter eos. Nec vult assimila-
10
ri alicui ex suis parentibus. Eodem modo
11
erit si natiuitas fuerit diurna: et sol fue-
12
rit yleg: et fuerit in signo humano: vel nati〈-〉
13
uitas fuerit nocturna: et luna fuerit yleg
14
et fuerit in signo humano: vel in aliquo alio
15
Quoniam in natiuitate diurna: sol erit domi〈-〉
16
nus neuba: in nocturna: luna erit domina
17
neuba. sic de domino neuba natiuitatis: exi-
18
legia sua.
19
¶ Uerbum .46. in significatione stellarum
20
fixarum et esse superiorum inferiorum quoque
21
et lunę in radice natiuitatis.
22
¶ Maior fortuna in natiuitate est ex stel-
23
lis fixis scilicet albehenia: et angulis allure scilicet
24
coniunctionis: et dustoria: et ex loco partis
25
fortunę regni in ascendente.
26
¶ Commentator. Iam commemorauimus in ver〈-〉
27
bo .29. modum stellarum fixarum et angulorum
28
silicet malum: et allurem iam exposuimus in verbo
29
30. Et dustoria est: vt sint ponderosi in esse
30
laudabili a sole orientales in angulis. Le〈-〉
31
ues vero qui sunt sub sole occidentales: lau〈-〉
32
dabiles. Sunt enim quidam qui sunt occi-
33
dentales illaudabiles: et sunt hi leues oc〈-〉
34
cidentales a lumina. Sitque pars fortunę que
35
ceciderit in introniçatione regni in ascen-
36
dente natiuitatis. ¶ Dustoria est vt sint
37
tres supcriores orientales a sole: et in an〈-〉
38
gulo: et tunc sunt laudabiles. Et si fuerint
39
occidentales: illaudabiles: sed non mul-
40
tum. Inferiores vero a sole occidentales
g7va
1
sunt laudables. Si fuerint orientales: sunt il〈-〉
2
laudabliles. in luna vero econuerso: quoniam superio〈-〉
3
res a luna occidentales: sunt laudabiles. sed
4
orientales ab ea sunt illaudabiles. Et infe〈-〉
5
riores si sunt orientales a luna: sunt lau-
6
dabiles. Si fuerint occidentales ab ea
7
sunt illaudabiles. Ponderosi sunt circum-
8
dantes solem: orientales in angulis.
9
¶ Uerbum .47. in proficuis impedimen-
10
tis et iniurijs inter aliquos ex malo esse
11
vel bono.
12
¶ Cum malus in natiuitate alicuius ce〈-〉
13
ciderit scilicet corporaliter in locum fortunę in na〈-〉
14
tiuitate alterius: illi nato in cuius nati-
15
uitate fuerit fortuna: aliquod horribile
16
malum ab eo in natiuitate cuius fuerit in-
17
fortuna: euenire significat. Et genus ma-
18
li erit ex natura planetę. Illud vero in quo
19
fiet: erit ex quantitate nature loci eius.
20
Et secundum hunc modum fit in omnibus participa-
21
tionibus.
22
¶ Commentator. Id in quo fit participatio est
23
vt sit malus in loco boni: vel bonus in
24
loco boni: et malus in loco mali. Malus
25
vero in loco boni: impedit per se dominum boni et
26
iuuat dominum scilicet natum mali. Bonus autem in
27
loco boni: significat quod vnusquisque pro-
28
derit socio suo. Et malus in loco mali:
29
significat quod vnusquisque impediet socium
30
suum. Nocumentum vero erit ex natura ma-
31
li. Si fuerit saturnus: erit occultus nocens:
32
vt accusator et blasphemator. Si fuerit
33
mars initium malum persequens: vel si fue〈-〉
34
rit tunc malitia inceptionis et grossitudinis
35
id est electionis et inuasionis. Genus autem
36
rei vnde fit ex loco planetę in domibus
37
vt si fuerit in domo regia: erit ex parte
38
regis. Et si in domo substantię: erit in sub〈-〉
g7vb
1
stantia: et sic in cęteris.
2
¶ Uerbum .48. in conuenientia subie-
3
ctorum cum dominis.
4
¶ Cum decimum ascendentis ministri scilicet
5
regis: fuerit ascendens regis: vel ministri
6
alicuius fuerit ascendens alterius: socij
7
sunt: et conuenerit almutaç super vnum ex
8
illis: cum almutaç super alterum concordia: con-
9
uenientijs significationibus: significa-
10
torum significabit aptationem esse eorum et
11
paucam discordiam inter illos.
12
¶ Commentator. Intendit per hoc quod minister
13
vel sequens: et captiuus: et vxor: cum fue〈-〉
14
rint in locis suis naturalibus: regi vel se-
15
quenti: domino: et marito: erit longa prospe-
16
ritas in esse eorum. Conuenientię vel con〈-〉
17
ditiones: sunt: quas diximus ex alio ca〈-〉
18
pitulo: ex aspectu significatoris sextili
19
vel trino: et ex proiectu radiorum fortunę
20
super illum: et ex fortitudine eius: a semet
21
ipso scilicet significatoris.
22
¶ Uerbum .49. in posse subiectorum vel socio〈-〉
23
rum super dominos suos vel socios.
24
¶ Cum ascendens ministri fuerit .10. ascendentis
25
domini: dominabitur minister domino suo vel eius qui as-
26
sociatur sequens: socio suo dominabitur. Et si-
27
militer si fuerit dominus .6. alicuius natiuitatis
28
in medio cęli: ibi recipiens dispositionem
29
a domino ascendentis eiusdem natiuitatis: erit
30
boni dominij in suis seruientibus. et secundum hunc
31
modum confert his similia.
32
¶ Commentator. Parens est de esse decime: in forti-
33
tudine magis quam esse ceterorum angulorum
34
quia illud apparet totum: quod non fit in
35
reliquis tribus angulis: et cum fuerit ascen〈-〉
g8ra
1
dens ministri: vel sequentis: significans
2
quod esse suum melius est: quam esse domini sui: vel socij
3
sui: dominabitur illi. Et receptor dispositio-
4
nis est fortior: dante ei dispositionem. ergo
5
receptio dispositionis significatoris serui: et
6
domino ascendentis domini: significat bonam so-
7
cietatem vel vicinitatem domini cum illo: et quod ve〈-〉
8
nerabunt serui illum. et sic necesse est esse in fra-
9
tribus: et filijs: in his quoque que sequuntur hoc.
10
¶ Uerbum .50. in coniunctionibus planeta〈-〉
11
rum et earum vtilitatibus in cremento et
12
decremento.
13
¶ Non obliuisceris esse .120. coniunctiones
14
quę sunt in stellis erraticis: in illis enim
15
est maior scientia eorum quę fiunt in hoc
16
mundo suscipienti incrementum et decre〈-〉
17
mentum.
18
¶ Commentator .120. coniunctiones continentur
19
in omni ad quod perueniunt coniunctiones
20
7. planetarum. Et sunt he: Binaria: Ter-
21
naria: Quaternaria: Quinaria: Sena-
22
ria: Septenaria.
23
Binaria.
24
¶ Binaria .21.
25
Saturnus. Iupiter.
26
Saturnus. Mars.
27
Saturnus. Sol.
28
Saturnus. Uenus.
29
Saturnus. Mercurius.
30
Saturnus. Luna.
31
Iupiter. Mars.
32
Iupiter. Sol.
33
Iupiter. Uenus.
34
Iupiter. Mercurius.
35
Iupiter. Luna.
36
Mars. Sol.
37
Mars. Ueuus[*]Ueuus corrupt for Uenus.
38
Mars. Mercurius.
39
Mars. Luna.
40
Sol. Uenus.
41
Sol. Mercurius.
g8rb
1
Sol. Luna.
2
Uenus. Mercurius.
3
Uenus. Luna.
4
Mercurius. Luna.
5
Ternaria.
6
¶ Ternaria .35.
7
Satur. Iupiter. Mars.
8
Saturnus. Iupiter. Sol.
9
Saturnus. Iupiter. Uenus.
10
Saturnus. Iupiter. Mercurius.
11
Saturnus. Iupiter. Luna.
12
Saturnus. Mars. Sol.
13
Saturnus. Mars. Uenus.
14
Saturnus. Mars. Mercurius.
15
Saturnus. Mars. Luna.
16
Saturnus. Sol. Uenus.
17
Saturnus. Sol. Mercurius.
18
Saturnus. Sol. Luna.
19
Saturnus. Uenus. Mercurius.
20
Satunus. Uenus. Luna.
21
Saturnus. Mercurius. Luna.
22
Iupiter. Mars. Sol.
23
Iupiter. Mars. Uenus.
24
Iupiter. Mars. Mercurius.
25
Iupiter. Mars. Luna.
26
Inpiter[*]Inpiter corrupt for Iupiter. Sol. Uenus.
27
Iupiter. Sol. Mercurius.
28
Iupiter. Sol. Luna.
29
Iupiter. Uenus. Mercurius.
30
Iupiter. Uenus. Luna.
31
Iupiter. Mercurius. Luna.
32
Mars. Sol. Uenus.
33
Mars. Sol. Mercurius.
34
Mars. Sol. Luna.
35
Mars. Uenus. Mercurius.
36
Mars. Uenus. Luna.
37
Mars. Mercurius. Luna.
38
Sol. Uenus. Mercurius.
39
Sol. Uenus. Luna.
40
Sol. Mercurius. Luna.
41
Uenus. Mercurius. Luna.
g8va
1
Quaternaria.
2
¶ Quaternaria .35.
3
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol.
4
Saturnus. Iupiter. Mars. Uenus.
5
Saturnus. Iupiter. Mars. Mercurius.
6
Saturnus. Iupiter. Mars. Luna.
7
Saturnus. Iupiter. Sol. Uenus.
8
Saturnus. Iupiter. Sol. Mercurius.
9
Saturnus. Iupiter. Sol. Luna.
10
Saturnus. Iupiter. Uenus. Mercurius
11
Saturnus. Iupiter. Uenus. Luna.
12
Saturnus. Iupiter. Mercurius. Luna
13
Saturnus. Mars. Sol. Uenus.
14
Saturnus. Mars. Sol. Uęnus.
15
Saturnus. Mars. Sol. Mercurius.
16
Saturnus. Mars. Sol. Luna.
17
Saturnus. Mars. Uenus. Luna.
18
Saturnus. Mars. Mercurius. Luna.
19
Saturnus. Sol. Uenus. Mercurius.
20
Saturnus. Sol. Uenus. Luna.
21
Saturnus. Sol. Mercurius. Luna.
22
Saturnus. Uenus. Mercurius. Luna.
23
¶ Iupiter. Mars. Sol. Uenus.
24
Iupiter. Mars. Sol. Mercurius.
25
Iupiter. Mars. Sol. Luna.
26
Iupiter. Mars. Uenus. Mercurius.
27
Iupiter. Mars. Uenus. Luna.
28
Iupiter. Mars. Mercurius. Luna.
29
Iupiter. Sol. Uenus. Mercurius.
30
Iupiter. Sol. Uenus. Luna.
31
Iupiter. Sol. Mercurius. Luna.
32
Iupiter. Uenus. Mercurius. Luna.
33
¶ Mars. Sol. Uenus. Mercurius.
34
Mars. Sol. Uenus. Luna.
35
Mars. Sol. Mercurius. Luna.
36
Sol. Uenus. Mercurius. Luna.
37
Quinaria.
g8vb
1
¶ Quinaria .21.
2
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Uenus.
3
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Mercurius.
4
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Luna.
5
Saturnus. Iupiter. Mars. Uenus. Mercurius.
6
Saturnus. Iupiter. Mars. Uenus. Luna.
7
Saturnus. Iupiter. Mars. Mercurius. Luna.
8
Saturnus. Iupiter. Sol. Uenus. Mercurius.
9
Saturnus. Iupiter. Sol. Uenus. Luna.
10
Saturnus. Iupiter. Sol. Mercurius. Luna.
11
Saturnus. Iupiter. Uenus. Mercurius. Luna.
12
Saturnus. Mars. Sol. Uenus. Mercurius.
13
Saturnus. Mars. Sol. Uenus. Luna.
14
Saturnus. Mars. Sol. Mercurius. Luna.
15
Saturnus. mars. Uenus. mercurius. Luna.
16
Saturnus. sol. venus. mercurius. luna.
17
Iupiter. mars. sol. venus. mercurius
18
Iupiter. mars. sol. venus. luna.
19
Iupiter. mars. sol. mercurius. luna.
20
Iupiter. mars. venus. mercurius. luna.
21
Iupiter. sol. venus. mercurius. luna.
22
Mars. sol. venus. mercurius. luna.
23
Senaria.
24
¶ Senaria .7.
25
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Uenus. Mercurius.
26
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Uenus. Luna.
27
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Mercurius. Luna.
28
Saturnus. Iupiter. Mars. Uenus. Mercurius. Luna.
29
Saturnus. Iupiter. Sol. Uenus. Mercurius. Luna.
30
Saturnus. Mars. Sol. Uenus. Mercurius. Luna.
31
Iupiter. Mars. Sol. Uenus. Mercurius. Luna.
32
Septenaria.
33
¶ Septenaria vna.
34
Saturnus. Iupiter. Mars. Sol. Uenus. Mercurius. Luna.
h1ra
1
¶ Uerbum .51. in directo et ascendentis lu〈-〉
2
nę: in hora natiuitatis ab hora casus
3
spermatis ad eundem locum iu mora me-
4
dia: in maiori vero et minori minuitur
5
et augetur.
6
¶ Locus lunę in natiuitate: est ipse gra〈-〉
7
dus ascendens in circulo: hora casus sper〈-〉
8
matis in matricem. Et locus lunę hora ca〈-〉
9
sus spermatis: est gradus ascendens hora
10
natiuitatis.
11
¶ Commentator. In hoc concordati sunt phsiici[*]phsiici corrupt for phisici
12
quod more natorum in vteris matrum sunt di〈-〉
13
uersę et non sint eedem in omnibus. Ex illis
14
igitur est mora media .273. Et est cum lu-
15
na et gradus ascendens perfecerint in tempore
16
morę scilicet natorum in ventre matris orbes
17
equales. Et inuenietur tunc luna in gradu
18
ascendente natiuitatis. Maior .288. vero
19
mora est tempus auctum: super tempus morę
20
medię post orbes perfectos minus vno
21
orbe. Et inuenitur luna per hoc vltra gra〈-〉
22
dum ascendentem. Minor .257. vero mora est
23
subtractio de tempore medio: et subtractio
24
illa minor orbe. et inuenitur luna per hoc
25
subtracta de gradu ascendente scilicet vltra
26
gradum in quo est luna hora casus spermatis
27
qui erit gradus ascendens in hora nati-
28
uitatis. Iamque commemorauerunt astro〈-〉
29
logi in libris suis sermonibus prolixis
30
moras natiuitatum: quia erunt sibi valde
31
necessarię in iudicijs. Ille enim ostendunt
32
nobis locum ascendentis in casu seminis
33
Et illud est principium inceptionis natiui〈-〉
34
tatum ex quo discernimus complexionem
35
corporis eius: et modum membrorum: et multa
36
quę accidunt illi antequam egrediatur a ma-
37
trice. Illi autem qui fuerunt ante ptholo-
38
meum: pro inquisitione casus spermatis
39
passi sunt laborem nimium. et patefecit no〈-〉
40
bis ptholomeus breuiter: et via leui: quod
41
locus lunę in tempore natiuitatis est ascen-
h1rb
1
deus[*]ascen-deus corrupt for anscendens casus spermatis. Et locus lunę in
2
tempore casus spermatis: est gradus ascendens
3
natiuitatis. Quodque ascendens et luna reuer〈-〉
4
tuntur ad locum suum in orbibus equalibus
5
in mora media et augetur et minuetur in
6
maiori et in minori mora.
7
¶ Uerbum .52. de longitudine et breuita〈-〉
8
te nati per locum significatoris et ascen〈-〉
9
dentis.
10
¶ Longorum significatores: erunt in sum-
11
mitate suorum circulorum: et ascendens
12
eorum: in initijs signorum. Breuium vero si-
13
gnificatores erunt in inferiori parte cir〈-〉
14
culorum suorum: et erit eorum ascendens in
15
fine signorum. Auxiliare quoque cum illis per
16
planetas orientales: et per stationes suas
17
et per signa significantia longitudinem
18
quę sunt signa multarum ascensionum: bre〈-〉
19
uitatem vero paucarum ascensionum.
20
¶ Commentator. Per significatores intendit
21
planetas maioris dignitatis in ascen-
22
dente natiuitatis. Summitas vero circu-
23
li est punctus remotior in circulo cuspidis
24
egresse: et in circulo breui a cenro terrę
25
Et sciunt hoc equatores planetarum: cum
26
fuerit medius cursus diuersitatis et cu-
27
spidis: in minuto vno fere: et significat:
28
quod natus ille erit longus. Postquam pręui-
29
derit astrologus quod commemorauimus de〈-〉
30
esse reuolutionis. Et est ut aspiciat pa-
31
trem eius et matrem secundum longitudinem: et si fu〈-〉
32
erint longi vel mediocres: iudica illi secundum
33
hoc. Si vtrique longi fuerint: longitudi-
34
nem. Si vero vtrique breues ęquitatem in
35
longitudine scilicet si cum hoc significatores fu〈-〉
36
erint in summitatibus circulorum suorum. Et sic
37
significat gradus ascendens natiuitatis
38
cum fuerit in initio signi ascendentis vsque
39
ad .5. gradum eius: et fuerint ascensiones si〈-〉
40
gni augentes super .30. gradus: et fuerit do-
h1va
1
minus medij cęli: vel etiam dominus ascen-
2
dentis orientalis. Sed si fuerint signifi〈-〉
3
catores in inferiori parte circuli sui et in
4
esse contrario: omnium que enumerauerimus: erit il〈-〉
5
le in fine breuitatis. Inferior vero circu-
6
li pars breuior linea extracta de loco
7
stellę ad centrum terrę. Postquam sciueris esse
8
parentum in longitate et breuitate. Si enim
9
longi fuerint: non erit natus in fine bre〈-〉
10
uitatis: sed erit mediocris. Si cum hoc
11
significatores fuerint in longitudinibus
12
proprioribus: et quod ascendens sit in fine
13
signi: et dominus in medio cęli occidentalis:
14
et si omnia non conueniunt: dic mediocri〈-〉
15
tatem.
16
¶ Uerbum .53. in materię et grassitię le-
17
uitate et tarditate matris nati per signi〈-〉
18
ficatores domini ascendentis.
19
¶ Cum non fuerit significatoribus ascen-
20
dentis latitudo: erit macilentus. Si vero
21
fuerit illis latitudo multa: erit natus pin〈-〉
22
guis. Si vero fuerit latitudo meridiana:
23
erit eius motus leuis: cum carnositate il〈-〉
24
la. Et si fuerit septentrionalis: erit ponde〈-〉
25
rosus in motu. Cum vero fuerit significa〈-〉
26
tor ad retrogradationem: vel ad directionem
27
vel ad stationes fuas: operabitur idem.
28
¶ Commentator. Sol. quod supra intendit per
29
significatores scilicet domini ascendentis et domini
30
rei quesitę. Cum autem fuerit cum aliquo
31
suorum geriçar in eodem minuto: erit natus
32
macilentus. Et si fuerit illius latitudo:
33
erit addens carnes: secundum proportionem
34
sue latitudinis. Si igitur meridiana fu〈-〉
35
erit: et hoc est cum fuerit ante punctum
36
capitis minus .180. gradus erit motus eius
37
leuis: quia hec pars est calida alleuians
38
omnia. Et si fuerit septrentrionalis: et hoc
39
est cum fuerit post punctum capitis .180.
40
gradus quia hec pars est multe frigiditatis
h1vb
1
aggrauans quicquid in ea perficietur:
2
erit natus ponderosus in motu suo. Re〈-〉
3
trogradatio autem significat pinguedinem
4
quoniam planetę tunc sunt frigidi et hu〈-〉
5
midi. Et similiter statio prima. Directio
6
vero et statio secunda significat macilen-
7
tiam. quoniam planetę tunc dicuntur ca〈-〉
8
lidi et sicci. Necesse est astrologo vt non
9
festinet iudicare in aliquo istorum do-
10
nec certissime inquisierit esse parentum
11
scilicet in pinguedine et macie: sicut in prece-
12
denti patefecimus.
13
¶ Uerbum .54. de significationibus in
14
edificationibus.
15
¶ Nullum edificium cuius significato〈-〉
16
res iuncti fuerint planetę existenti sub
17
terra eleuabitur.
18
¶ Commentator. Conueniunt astrologi: quod
19
motus qui mouent opera et corporum na〈-〉
20
turas secundum proportionem sunt motus stella-
21
rum. Cunque itta[*]itta corrupt for ita necesse sit: si voluerimus
22
eleuare edificium: ponamus significato-
23
rem super ascendens inceptionis eius in
24
coniunctione stellarum existentium super ter〈-〉
25
ram. Coniunctio namque planetarum sub ter〈-〉
26
ra dilatat eius stabilitatem et erectionem.
27
¶ Uerbum .55. in his quę accidunt naui
28
ex esse planetarum.
29
¶ Minuitur quidem martis impedimen-
30
tum in nauibus cum non fuerit in me-
31
dio cęli vel .11. quia in his duobus locis
32
amittetur quicquid fuerit in naui per do-
33
minium piratarum in illa. Et si cum hoc fu〈-〉
34
erit ascendens gradus infortunatus a
35
stellis fixis albeneis quę sunt ex natura
36
martis comburetur nauis: et quicquid in il〈-〉
37
la fuerit.
38
¶ Commentator. Omnium diuersitatum infortu-
h2ra
1
narum naturarum quedam expellunt vires
2
aliarum frequenter. Impedimenta vero que
3
fiunt in mari sunt saturni. Sed impedi〈-〉
4
menta martis cum fuerit in ascendente vel
5
pręfuerit illi sunt modici. esse vero eius
6
in medio cęlo et in .11. quia vnum ex his
7
id est decimum pręest naui. aliud vero pręest
8
rebus quę possidentur in illa ingeritti
9
morem de piratis. Cum autem infortuna-
10
uerint eum stellę fixę in ascendente ex
11
natura martis cum his quę prędiximus:
12
hoc est vt sit in medio cęli vel in vndecimo
13
comburetur nauis. Et cum dicit omnium diuersi〈-〉
14
tatum: et cetera. sensus est: quando duę infortunę iun〈-〉
15
guntur fit vna fortuna.
16
¶ Uerbum .56. in accessione humiditatum
17
corporum et in profundatione ipsarum.
18
¶ Humiditates corporum accedunt in prima
19
quarta. In secunda vero recedunt. Et secundum hanc
20
proportionem erunt in reliquis duabus quartis.
21
¶ Commentator. Intendit quod humiditates cor〈-〉
22
porum ab hora coniunctionis vsque ad quar〈-〉
23
tum aspectum solis et lunę: quia erunt ab interi〈-〉
24
oribus suis ut apparatur: et erunt sicut flu-
25
mina: quorum aquę crescunt: et dicitur illud
26
incrementum accessio. Et ab aspectu quar〈-〉
27
to vsque ad preuentionem contrahuntur ab extre〈-〉
28
mitatibus corporum ad eorum interiora: et
29
sunt sicut flumina quorum aquę recedunt
30
Et a pręuentione vsque ad .4. aspectum secundum:
31
sicut in quarta prima. Et ab aspectu .4.
32
secundo vsque ad coniunctionem recedunt secundum pro〈-〉
33
portionem secundę quartę.
34
¶ Uerbum .57. in significatione infirmi
35
medici quoque infirmitatis et medicine.
36
¶ Cum fuerit .7. et eius dominus impediti in egris
37
remoue medicum ab egro.
38
¶ Commentator. Ascendens et eius dominus secundum
h2rb
1
astrologos significant esse egroti. septimum
2
vero et eius dominus: medicum eius:
3
qui cum infortunati fuerint: turbatio-
4
nem medici et eius errorem significant
5
Item remoue medicum: vel permuta
6
medicinas in egroto. Aliter distinxit çael
7
Ascendens medico: decimum infirmo:
8
sextum infirmitati: quartum medicinę
9
¶ Uerbum .58. in significatione coniun-
10
ctionis anni: et vnius anni fortitudine
11
ad maius.
12
¶ Uide vbi ceciderit locus alkirem mino-
13
ris ab ascendente anni in quo fuerit illa
14
coniunctio: et secundum quantitatem quę fue-
15
rit inter illum et ascendens ex signis: erunt
16
anni vsque ad maius quam in illa coniunctione
17
fuerit.
18
¶ Commentator. Intendit ptholomeus quod oportet
19
aspicere ad ascendens anni in quo cadit
20
minor coniunctio. Coniunctiones etenim
21
sunt: Minor: quę est coniunctio saturni et
22
iouis: vsque ad quo coniungantur secundo.
23
et eius quantitas est fere .20. annorum.
24
Media est saturni et iouis in aliqua tri-
25
plicitatum vsque ad aliam. et eius quan-
26
titas est .240. annorum fere. Maior est sa-
27
turni et iouis. et est in aliqua triplicitate
28
donec abscidat .4. triplicitates: et reuer-
29
tatur ad triplicitatem in qua incepit. et eius
30
quantitas est .960. annorum fere. Cunque sci-
31
ueris illud ascendens anni: et signum con〈-〉
32
iunctionis: aspice quid fuerit inter illa
33
loca ex signis et gradibus: et pone omne
34
signum annum: et gradus partem anni secundum pro〈-〉
35
portionem suam. Per alkirem intendit cor〈-〉
36
poralem coniunctionem et non aspectum.
37
¶ Uerbum .59. in errore iudicantium
38
et eonunu doctrina.
h2va
1
¶ Cum interrogatus fueris de absente
2
non iudices de eo mortem donec remo-
3
ueas ab eo ebrietatem: nec vulnus tibi tol〈-〉
4
lat sanguinis minutionem: nec etiam substan〈-〉
5
tium acquisitam: donec peccuniam sibi co-
6
missam remoueas. Est enim in omnibus idem
7
iudicium.
8
¶ Commentator. Iam prędiximus in prima ex
9
positione huius libri: quod qui tractat de iu-
10
dicijs: iudicat per formas que sunt prope ve〈-〉
11
ritatem: et ostendimus hoc esse verum. Et ideo
12
non inuenitur in fortitudine iudiciorum par〈-〉
13
titio inter sopitum et mortuum: et inter vul-
14
neratum et minutum. nec inter illum cui com〈-〉
15
missa est pecunia: et illum qui acquisiuit
16
eam. Audiui siquidem a patre meo: cui de〈-〉
17
us parcat: quod cum ipse fuisset cum his qui se
18
absconderant a facie imperatoris alme-
19
num: cum abraam filio almohedi: et quo-
20
tidie occulte visitabat eum alhacem filius
21
abraę: rauci astrologus: discipulus rau〈-〉
22
chil: qui pręcepit ut afferret concham maxi-
23
mam eneam: aqua plenam: in qua ponens sca〈-〉
24
bellum consuluit ei: ut desuper sederet in
25
maiori parte diei. Et hoc ideo pręcepit
26
ut faceret errare astrologos imperatoris
27
in esse absconditorum. Dixerunt enim: quod esset
28
in medio maris. Tandem sonus factus est
29
quod aufugeret per mare indicum. Et hoc est
30
quod mouit Ptholomeus ut remoueremus.
31
¶ Uerbum .60. dierum creticorum et determi-
32
nabilium egri.
33
¶ Albaharim sane et certe sunt horę qui-
34
bus declarantur mutationes morborum: ad
35
bonum vel malum velociter. Et sunt loca lunę
36
in angulis quadrati conclusi a circulo di〈-〉
37
recto. Alterationes vero que pręcedunt has
38
et indicant: sunt loca lunę in angulis ha〈-〉
39
bentibus .16. latera: et hoc postquam precesse〈-〉
40
rit esse egritudinis: secundum ęqualitatem sine in-
h2vb
1
terprętatione: et non acciderit aliquid ex-
2
terius quod conturbet infirmum: destruat
3
vel noceat: ut cibus: ira: labor: et huius-
4
cemodi. Cum igitur inuenerimus huic fortu-
5
nam scilicet in prędictis angulis: hora prin-
6
cipij egritudinis: tam de fixis quam de erra〈-〉
7
ticis: significabit alterationem prosperam
8
Si vero infortunam: alterationem aduersam
9
nisi fuerit egritudini ipsa infortuna contraria
10
et in suo haiç scilicet infortuna. Luna vero in
11
his angulis significat morbos acutos.
12
Sol vero prolixos. Et similiter omnis planeta
13
secundum mores proprios significat.
14
¶ Commentator. Ptholomeus in hoc verbo docu〈-〉
15
it nos causam dierum determinabilium: et qui
16
sunt: et qui determinant de bono vel de
17
malo: et alterationes secundum ordinem. ¶ Utili〈-〉
18
tas vero in hoc: maior est medicis quam astro〈-〉
19
logis. Et hoc ideo: qua multi phisici conue〈-〉
20
niunt super determinationes egritudinum
21
sicut diximus in alio libro: quod sint alte-
22
rationes et pręlia inter naturam egri et mor〈-〉
23
bum .1.4.7. et quę augentur super hoc de
24
21. die accepto solo auditu et doctrina
25
siue scientia: et non determinentur in hoc
26
nisi per illud quod pręterijt de experimen〈-〉
27
tis suis. Sed Ptholomeus detexit causam eius
28
et patefecit occasionem vnde fiat. Et oc-
29
casio secundum ptholomeus est: quod natura deuicta est
30
a morbo in initio eius scilicet quando incipit do-
31
lere: et prohibet naturam: ne procedant eius
32
opera secundum equalitatem: nec repugnat mor-
33
bo natura illa: hora qua vincitur: sed expe-
34
ctat ut sit luna in loco illi contrario per
35
aspectum morbi. vel per contrarietatem signorum
36
in quo fuit in principio morbi. Tunc ete〈-〉
37
nim incitatur natura ut repugnet morbo
38
Sicut agit prudens accusator cum accu-
39
sato insipienti: cum voluerit illi repugna-
40
re: nisi cum eius virtus debilitata fuerit
41
et ad locum in quo ille careat auxiliato〈-〉
42
ribus: et excitat illum in quarto signo a
h3ra
1
signo in quo incipit egritudo et luna in
2
illo: quia secundum signum ab omni signo: et quartum
3
contrarium est naturę eius et similiter septimum:
4
quia hęc loca significant inimicicias propter
5
contrarietatem signorum et aspectuum: qua con〈-〉
6
traria curant contrarijs. Et tempus quod est
7
inter initium morbi et introitum lunę in gradus
8
quadrati in quo fuit in initio morbi per
9
ascensiones signorum: per proiectiones ra-
10
diorum sunt .7. dies. Hoc est: adde super
11
ascensiones gradus lunę in initio infirmi-
12
tatis .180. gradus vel .90. vel .45. vel .22. et
13
medium. Et postea reducatur in gradus ęqua〈-〉
14
les: et quando erit luna in illo gradu: erit in
15
prędictis angulis ęquatoris diei siue or〈-〉
16
bis signorum. Et hoc est quod dicit. Per
17
proiectiones radiorum sunt .7. dies. Et eo〈-〉
18
dem modo quod est inter lunam in principio
19
morbi et ipsam. In oppositione sunt .14.
20
dies. et quod est inter initium morbi et .4.
21
aspectum sinistrum qui sic est contrarius prin〈-〉
22
cipio morbi .21. dies. Et secundum hunc modum
23
procedit modus aliorum dierum. Et erunt
24
hęc puncta anguli quadrati: quem inclu-
25
dit linea circuli directi. et illis punctis alia
26
puncta sunt indicatiua scilicet octogoni: et se〈-〉
27
decagoni. Alia puncta sunt indicatiua scilicet
28
opposita uel quadrata. et est vt pręueni〈-〉
29
at luna ad punctum qui abscidit vnumquem〈-〉
30
que arcum cui subtenditur latus de late-
31
ribus quadrati per medium. Et in his ar〈-〉
32
cubus sunt latera figurę habentis .4. an-
33
gulos. Et omnia hec puncta contraria sunt
34
punctis in quibus cepit morbus per na-
35
turam. Igitur obseruet astrologus circa
36
initium morbi quod fuerit in his punctis scilicet qua-
37
drati et octogoni tantum. Illi namque angu〈-〉
38
li indicatiui sunt: quia semper fiunt in si〈-〉
39
gnis contrarijs. Sed latus sedecagoni est
40
ex .22. gradus et dimidio: et sunt minus signo
41
et sicut non est in illis angulis contrarietas:
42
quare non deberent esse significatiui ali〈-〉
h3rb
1
orum. Solutio. Ideo ptholomeus. dixit illos omnes
2
significatiuos: quia arcus isti sunt me-
3
dietates arcuum octogoni .45. gradus. Et ob〈-〉
4
seruet circa initium quod fuerit in his pun〈-〉
5
ctis. De stellis tam fixis quam de erraticis:
6
cum fortunę fuerint aut infortunę. et si for〈-〉
7
tuna fuerit: iudicet quod significet victoriam
8
naturę super coleras. Infortune vero
9
significant quod colerę superabunt naturam
10
scilicet si infortunę et morbus fuerint eiusdem
11
naturę: nisi fuerit infortuna contraria
12
morbo: et fortis in suo haiç. Non enim
13
infortunabit lunam: cum sit in suo haiç: et iam
14
remouebit morbum per suam contrarieta〈-〉
15
tem illi. Et propter contrarietatem infortunę ad
16
morbum: vt si fuerit frigida: et morbus ca〈-〉
17
lidus: vel si calida et morbus frigidus:
18
et cum his similia in specie diuersitatum
19
Et dixit quod esse solis in morbis prolixis fit
20
sicut esse lunę in acutis: quorum maius tem〈-〉
21
pus erit orbis lunę. et in prolixis orbis
22
solis. Innuit etiam ptholomeus nobis subtile
23
quoddam: cum diceret. Similiter omnis stel〈-〉
24
la quod est illi de moribus. Docuit quippe
25
nos quod quicquid immoderatum est in nobis
26
et fuerit ex moribus quos in consuetudi-
27
ne non habemus: dicitur pro morbo. Et ideo
28
iustum est vt faciamus in hoc similiter. Et
29
dixit iustum est hoc: nisi acciderit aliquid
30
extrinsecus quod destruat ordinem deter〈-〉
31
minationis. Et locuti sunt de re que destruit
32
determinationem: hi qui exposuerunt li〈-〉
33
brum amphorismorum ypocratis. Et ideo
34
non est necesse nobis hoc recitare in hoc
35
loco.
36
¶ Uerbum .61. in comparatione lunę
37
ad planetas: quemadmodum corpus vir〈-〉
38
tutibus comparatur.
39
¶ Luna propria est corpori propter con〈-〉
40
similitudinem eius in operatione.
41
b 3
h3va
1
¶ Commentator. Quoniam luna dat dispostionem su-
2
am omnibus planetis. Et nullus ei dat
3
dispositionem suam: assimilauerunt eam cor-
4
pori per quod virtutes operantur: et non operantur
5
ipsum per eas. Et propterea propria est cor〈-〉
6
pori in interrogationibus et cęteris rebus.
7
¶ Uerbum .62. in mutatione aeris per esse
8
almutaç super angulos lunares et propor〈-〉
9
tionem figurarum in reuolutione anni et
10
aliarum figurarum.
11
¶ Cum posueris minutum coniunctionis
12
principium albalurem centrorum vel punctorum
13
iudicabis alterationes aeris in illo men〈-〉
14
se: et erit iudicium in hoc: secundum almutaç super
15
angulos omnis figurę illorum: quia ille vin〈-〉
16
cet naturam aeris: postquam remouebis na-
17
turam temporis pręsentis.
18
¶ Commentator. Ptholomeus diuidit nobis mensem
19
lunarem per .4. variationes: et erit prima
20
quarta a gradu coniunctionis: vsque ad
21
gradum .4. aspectus: et almutaç super ascen〈-〉
22
dens coniunctionis: pręerit illi quartę.
23
Secunda vero quarta: est a gradu atarbie
24
vsque ad minutum pręuentionis: et pręerit
25
eius dispositioni: almutaç super ascen-
26
dens cum fuerit luna in gradu atarbie
27
Tertia vero quarta est a gradu pręuen〈-〉
28
tionis: vsque ad gradum atarbie secunde: et prę〈-〉
29
erit illi almutaç super ascendens pręuen〈-〉
30
tionis. Quarta vero vltima est ab atar〈-〉
31
bia secunda: vsque ad coniunctionem: cui pręerit
32
dominus ascendentis cum luna fuerit
33
in atarbia secunda. Aspice itaque ad naturam
34
ascendentis: et eius domini: et ad planetam
35
fortiorem in illo et iudica alterationes ae〈-〉
36
ris in ipsa qnarta[*]qnarta corrupt for quarta secundum naturam illius signi-
37
ficatoris. Ob quam causam bene dixit: remo〈-〉
38
ue in preiudicio de aere tempus pręsens
39
Si enim significator significauerit pluui〈-〉
40
am in aliqua septimana et fuerit in men〈-〉
h3vb
1
se ęstiuali: erit humor in aere cum quo-
2
dam flatu leui et humido sine pluuia. Item
3
principium alboaram centrorum: appellat prin〈-〉
4
cipium anguli quadrati in quo cum fue-
5
rit luna: fit crisis sicut superins[*]superins corrupt for superius dictum est
6
et est locus altior in circulo breui. Sen-
7
sus huius capituli est: quod illud quod signifi〈-〉
8
cat coniunctio maior scitur quando debeat fi-
9
eri per coniunctionem mediam hoc modo
10
in coniunctione maiori facienda est fi-
11
gura et eius almutaç similiter inuenien〈-〉
12
dus est: et tunc faciendę sunt relique tres
13
figurę reliquarum trium coniunctionum
14
mediarum que fient in ipsa coniunctione maiori
15
Et tunc videndum et: cum qua illarum trium
16
concordauerit illa prima. et sic fiet illud
17
in illa coniunctione media: et si non con-
18
cordauerit cum aliqua illarum trium: tunc si-
19
gnificabitur: quod illud fiet in illa coniunctione me〈-〉
20
dia: et sic scietur in qua parte mundi fiet illod. Sci-
21
etur in qua quarta coniunctionum mediarum fiet
22
et sic coniunctio media diuidit vel distin〈-〉
23
guit vel partitur coniunctionem maiorem
24
Postea vero sunt faciende .12. figurę .12.
25
coniunctionum minorum: quę fient in ipsa
26
coniunctione media: in qua fiet illud quod
27
significatum est a maiori: et cum qua illa〈-〉
28
rum concordauerit ipsa figura coniuncti-
29
onis medie: et tunc dicetur quod in illa con-
30
iunctione minori fiet illud quod signi-
31
ficatum est in media. et sic minor diuidit
32
mediam. Deinde faciende sunt .20. figu〈-〉
33
re .20. annorum qui sunt in coniunctione
34
minori: et cum qua illarum .20. concorda〈-〉
35
uerit: in ipso anno erit illud quod signi〈-〉
36
ficatum est a media coniunctione. et sic re〈-〉
37
uolutiones annorum: determinauit il-
38
lud confuse quod significauit coniunctio
39
media. Similiter .4. figurę .4. quartarum
40
anni reuoluti: determinauit in qua parte
41
anni fiet illud quod significatur in principio
42
anni. nam cum qua illarum concordauerit
h4ra
1
sigura anni: in illa parte anni fiet illud.
2
Et similiter tres coniunctiones solis et lu〈-〉
3
nę quę fiunt in vnaquaque quarta anni si
4
fuerit coniunctionalis: vel tres preuentio〈-〉
5
nes: si fuerit preuentionalis scilicet quarta an〈-〉
6
ni determinatum ostendit in qua parte il〈-〉
7
lius quarte fiet illud quod significatur
8
per figuram quartę: quia cum qua illa-
9
rum concordauerit figura quartę: in illa
10
coniunctione fiet illud. Et similiter illud
11
quod significauit coniunctio: quando debeat
12
fieri: scitur per quattuor figuras que fiunt:
13
cum luna peruenerit ad quattuor angu〈-〉
14
los figurę coniunctionis: vt dictum est in
15
tertio verbo ante istud. Et sic quando tibi af-
16
fertur figura aliqua: debes eam proporti〈-〉
17
onare figurę coniunctionis vel pręuenti〈-〉
18
onis: et figurę anni reuoluti: et figurę con〈-〉
19
iunctionis minoris: et figure coniunctio〈-〉
20
nis medię: et figurę coniunctionis maio-
21
ris: quia hoc erit fortius: quia si minor
22
figura non concordauerit cum maiori se pro〈-〉
23
priori: non erit illud adeo forte.
24
¶ Uerbum .63. in significatione fortitu〈-〉
25
dinis: eleuationis planetę super planetam.
26
¶ Oportet aspicere in coniunctione sa〈-〉
27
turni et ionis[*]ionis corrupt for iouis in eodem minuto ad ele-
28
uationem vnius eorum super alterum: et iudi〈-〉
29
ca cum fortitudine naturę eius scilicet eleua〈-〉
30
ti in hoc mundo. et similiter fac in .20. re-
31
siduis coniunctionibus.
32
¶ Commentator. Eleuatio planete super pla-
33
netam est: vt sit remotio eius ab auge cir〈-〉
34
culi sui breuis: minor remotione alterius
35
ab auge sui circuli breuis. et ille dicitur
36
eleuatus super alterum. Quod vero dixit de .20
37
coniunctionibus residuis: dictum est quod
38
planetę sunt .7. et cum geminati fuerint:
39
erunt .21. et sunt hi. Saturnus iupiter.
40
Saturnus mars. Saturnus sol. Saturnus
h4rb
1
venus. Saturnus mercurius. Saturnus
2
luna. Iupiter mars. Iupiter sol. Iupi-
3
ter venus. Iupiter mercurius. Iupiter
4
luna. Mars sol. Mars venus. Mars
5
mercurius. Mars luna. Sol venus. Sol
6
mercurius. Sol luna. Uenus mercurius
7
Uenus luna. Mercurius luna. ¶ Habent
8
itaque effectus mirandos: sed superat ele-
9
uatus. Est autem iudicium validum:
10
cum fuerit in ascendente anni: vel in
11
quarta anni vel in alchirem: aut in eclipsi
12
solis vel lunę.
13
¶ Uerbum .64. in expositione summarum
14
vniuersalium per diuisionem et coniunctiones
15
maiores: medias et minores.
16
¶ In alchirem minori: est diuisa alchirem
17
media: et in media diuisa est maior. Cum
18
igitur locutus fueris de diuisione partium
19
confirma vniuersitatem: et non ponas ser〈-〉
20
monem tuum in reuolutione: quia vertetur
21
malum esse in bonum.
22
¶ Commentator. Intendit per diuisionem expo-
23
nere vniuersitatem quia maior indicat
24
vniuersa: et non sufficit nobis nisi expo〈-〉
25
nantur. Ideoque fiunt reuolutiones anno〈-〉
26
rum ad exponendas vniuersitates: quę
27
sunt in natiuitate. Et maior vtilitas est
28
in hoc quia alchirem minor perficitur vbi
29
peruenerit alinthie quę est profectio al〈-〉
30
chirem medie: et quod promittit media per-
31
ficitur vbi peruenerit alinthie maioris:
32
ergo si processerit via hac non vitabit
33
quod non sit in reuolutione cui nulla est exposi〈-〉
34
tio. In coniunctione minori: est distin-
35
ctio coniunctionis medię: et in media di〈-〉
36
stinctio coniunctionis maioris. Cum ergo
37
locutus fueris in distinctione verifica
38
vniuersitatem eius. et non ponas ser-
39
monem tuum reuolutionem: quoniam
40
est debilioris expositionis.
h4va
1
¶ Expositio: vult per diuisionem expositionem
2
vniuersalem. Quoniam maior annunciat summas:
3
que non excusant nisi exponantur. Et secundum hoc ca〈-〉
4
dit reuolutio anni distinguens summas
5
quę sunt in natiuitate. Et plurimum iuua〈-〉
6
menti in hoc est quod eius quod promittit con-
7
iunctio minor: non est vtilitas nisi vsque
8
ad illud ad quod peruenit ex coniunctione me〈-〉
9
dia. Et similiter eius quod promittit coniun〈-〉
10
ctio media non est vtilitas nisi vsque ad
11
illud quod prouenerit ex coniunctione ma〈-〉
12
iore. Nam sermo quando currit hoc cur〈-〉
13
su saluatur ab hoc ut sit relatiuus cui non
14
sit expositio: neque iniquo sit declaratio
15
¶ Uerbum .65. considerationis ad verum iu〈-〉
16
dicium proferendum in qualibet questione.
17
¶ Postquam fortitudo significatoris inter〈-〉
18
rogationis fixa fuerit vel manifesta. Aspi〈-〉
19
ce fortitudinem eius in ascendente reuo-
20
lutionis eiusdem anni. Et in ascendente
21
alchirem minoris. Et in signo ad quod per-
22
uenit alinthie id est profectio in illo anno:
23
et secundum fortitudinem eius in his omnibus et de-
24
bilitatem: pręerunt iudicio signorum.
25
¶ Commentator. Subtiles astrologi quando scie-
26
bant fortitudinem planetę in interrogati〈-〉
27
one ex fortitudine eius superascendens
28
et receptione dispositionis: ex locis lauda〈-〉
29
bilibus in interrogatione: non sufficiebat
30
eis donec aspicerent esse eiusdem plane〈-〉
31
tę: in his quę commemorauit ptholomeus
32
partem aliquam. et si inuenirent illi aliquam
33
pręponebatur omnibus alijs planetis. Et
34
erat qui loquebatur secundum illum securus quod
35
iudicium suum esset verum et ratum. Si vero
36
vacuus esset significatione ab his: minu〈-〉
37
ebant astrologi de significatione eius:
38
secundum quantitatem qua carebat istis par〈-〉
39
tibus: et ponebant dominos istorum locorum
40
participationes vel participantes cum illo. Et
h4vb
1
vidi calitam filium aluelit qui ponebat si〈-〉
2
gnificatorem in omni interrogatione:
3
non alium pręter dominum coniunctionis
4
vel pręuentionis in qua erat: si esset ei do〈-〉
5
minium vel dignitas in ascendente: et
6
faciebat eum participem cum domino istius
7
interrogationis. et si inueniret illum scilicet
8
dominum coniunctionis vel preuentionis in an〈-〉
9
gulo: non participabitur cum eo aliquis
10
Et hic erat valde veridicus in dandis
11
iudicijs.
12
¶ Uerbum .66. in natura significatione
13
mortis: sanitatis quoque vel alterius ac
14
cidentis: agelbutar scilicet profectione et diuisione.
15
¶ Non abscidas per directionem solam
16
nisi completę donationes signatorum fu〈-〉
17
erint. et significant veram esse directionem
18
per hoc ad quod peruenerit alinthie na〈-〉
19
tiuitatis.
20
¶ Commentator. Intendit cum direxerimus
21
gradum ascendentis natiuitatis ad vnum-
22
quemque gradum annum: et peruenerit ad ma〈-〉
23
lum. Non debemus per ipsum solum signi〈-〉
24
ficare mortem nati sine directione hileg
25
et alcochodeu. Et si conuenerint ad id quod
26
peruenerint vtreque directiones: quod per-
27
fecta sint dona annorum: non erit in mor〈-〉
28
te eius dubietas. Sin autem non abscidas
29
per illum: alinthie potest intelligi pro profecti〈-〉
30
one: etiam pro diuisione scilicet per agelbutar.
31
Et sic quando profectio vel diuisoris agel〈-〉
32
butar conuenerint in bono vel malo cum
33
directione gradus ascendentis: tunc ac〈-〉
34
cidet nato illud in quo conuenerunt: quo〈-〉
35
niam ista tria significant esse sanitatis in
36
egritudinibus nati. et hoc est quod dicit.
37
¶ Uerbum .67. de inquisitione originis
38
alicui nati ante iudicium ad vitandum
39
errorem.
h5ra
1
¶ Remoue in omni iudicio secundum quod non
2
poterit accipere natus totam formam
3
agentis scilicet stellę.
4
¶ Commentator. Intendit quod cum viderimus in
5
natiuitatibus vel interrogationibus pro〈-〉
6
speritatem: aspiciamus ad receptorem
7
eius qui est natus vel dominus interrogan -
8
nis: et non iudicemus ei perfectionem si-
9
gnificationis: donec sciamus originem
10
eius. et erit diuisio inter illum et alium scilicet
11
inter natum: et natum qui magis erit ido-
12
neus: ad suscipiendum illius propinqui-
13
tatem per genus et nobilitatem: vt in .17.
14
verbo huius libri: et iam reiteraui hoc
15
in alio per se in expositione verborum
16
huius libri: quod sufficit.
17
¶ Uerbum .68. de impedimento membrorum
18
officialium et aliarum egritudinum.
19
¶ Cum fuerit malus orientalis signifi〈-〉
20
cabit impedimentum. Et cum fuerit occi〈-〉
21
dentalis: egritudines.
22
¶ Commentator. Ponit differentiam inter impedimentum
23
et egritudines: quia impedimenta sunt açeme〈-〉
24
na membrorum de quibns[*]quibns corrupt for quibus non confidimus
25
quod possint reuerti ad proprium actum: ut
26
est cecitas: surditas: et claudicatio. Egri〈-〉
27
tudines dicuntur quando egrediuntur membra a
28
temperamento et proprio officio rei natu〈-〉
29
ralis et non desperamus quin reuertantur ad id
30
in quo erant. Et dixit quod malus cum impedi-
31
erit aliquod membrum et fuerit orientalis: de〈-〉
32
struit illud penitus. Cum vero impedie〈-〉
33
rit: et ille occidentalis: erit effectus eius
34
minor quam orientalis.
35
¶ Uerbum .69. de amissione oculorum.
36
¶ Cum fuerit luna in oppositione solis
37
mixta stellis nebulosis vel induta eis:
38
significat morbos inseparabiles in ocu〈-〉
h5rb
1
lis. Et similiter si fuerit occidentalis lu〈-〉
2
na et in angulo: et vtrique mali scilicet saturnus
3
et mars ante solem ascendentes: et illi scilicet
4
sol et luna oppositi: perdet natus vtrumque
5
oculum.
6
¶ Commentator. Mars impedimentum in duo〈-〉
7
bus luminaribus est: cum fuerint duo ma〈-〉
8
li ascendentes ante solem et post lunam
9
et vnus sit in oppositione alterius scilicet sol in
10
oppositione alterius et econuerso. Et sol
11
significat oculum dextrum: luna vero sini-
12
strum. Et ineuitabile est quin natus a〈-〉
13
mittat vtrumque oculum: cum fuerit signifi-
14
cator in eius natiuitate hoc modo. Stel〈-〉
15
lę vero nebulose sunt hę athoraie: ca-
16
put geminorum: et locus in quo cadit
17
aqua: quem fundit aquarius: et gute leo-
18
nis: et alie quę quia mixtę sunt non lucent
19
¶ Uerbum .70. super egritudines corporis
20
longas: per malum aspectum planetarum
21
ad lunam in natiuitate.
22
¶ Epilenti sunt in quorum natiuitatibus lu〈-〉
23
na non complectitur mercurio: vel non aspi-
24
cit: nec vnus ex illis complectitur ascendenti
25
et cum hoc sit saturnus in natiuitatibus
26
diurnis in angulo: et mars in natiuitati〈-〉
27
bus noctis. Amentes autem sunt eodem
28
modo vel maniatici vel demoniatici pre〈-〉
29
ter quod saturnus sit in angulis in natiuita〈-〉
30
tibus nocturnis: et mars in diurnis: et pro〈-〉
31
prię si sit angulus cancer vel virgo aut pi〈-〉
32
scis in quo fuerit mars.
33
¶ Commentator. Conuenerunt sapientes astrologi quod
34
luna sit quasi corpus: et planeta qui aspi-
35
cit illam quasi virtutes quę apparent in il-
36
lo secundum naturam planetę aspicientem. Er-
37
go cum non fuerit inter lunam et mercurium
38
aspectus alter et aspexerint ascendens:
39
indicat quod natus non habeat vires agen〈-〉
40
di eius id quod sit: et erit multe obliuio-
h5va
1
nis. Sed cum non aspexerit vnus eorum ascen〈-〉
2
dens: nec alter aspexerit alterum: erit na-
3
tus demens. Si vero fuerit infortuna in
4
angulo: erit fatuus: vel epilenticus. Can-
5
cer vero iouis: virgo mercurij: piscis ve〈-〉
6
neris: sunt exaltationes fortunarum mer-
7
curij: quę cum impedita fuerint: et fuerint
8
anguli in natiuitate: amittet natus no-
9
titiam suam: vel discretionem. Et erit amens:
10
vel demoniacus.
11
¶ Uerbum .71. in moribus masculinis
12
vel femininis nati.
13
¶ In natiuitatibus virorum cum fuerint duo
14
luminaria in signo masculino: actus eorum
15
erunt naturales. Et femine immoderate
16
erunt in esse suo innaturaliter. Et eodem
17
modo mars et venus: erunt coitus ut diximus:
18
et cum fuerint orientales hę due stellę: au〈-〉
19
xiliantur super masculinitatem. Et cum fuerint
20
occidentales auxiliantur super feminitatem.
21
Saturnus addit immunditiam. Mercurius
22
auxiliatur super impetum delectationum. Et secundum
23
hunc modum conferunt in contrarijs eorum scilicet quę
24
modo dixi.
25
¶ Commentator. Luminaria cum fuerint in natiui-
26
tatibus viri in duobus signis masculi-
27
nis et in duabus quartis masculinis: vel
28
in eadem quarta masculina: operabitur
29
vir omnia quę ad viros pertinent. Et cum fu〈-〉
30
erint loca luminarium feminina in natiuitate
31
viri: effeminabitur natura eius: et erit desi-
32
derium eius femininum: nec poterit lachry-
33
mas suas cohibere vel retinere. Et cum
34
omnia loca luminarium fuerint masculina in
35
natiuitate feminarum: apparebunt actus
36
earum similes viribus: et non subiugabuntur ho-
37
minibus. Cunque fuerit mars et venus in si-
38
gnis masculinis: significabunt quod modus
39
coeundi domini natiuitatis: sit secundum naturam
40
Et si fuerint orientales: significabunt quod
h5vb
1
ipse spernat in mulieribus propter mul〈-〉
2
tam masculinitatem: et coeat cum pueris
3
Et si fuerint in signis femininis: et aspe〈-〉
4
xerit eos saturnus: et ipsi occultantes: eius
5
coitus erit innaturalis. Et forsitan prę〈-〉
6
teribit illud donec roget ut agent cum il〈-〉
7
lo: quia tunc effeminabitur: et hoc propter
8
saturnum. Et si fuerit feminina: locus vero
9
martis et veneris masculinus: et ipsi ori〈-〉
10
entales: fugiet viros et odiosus erit ei
11
coitus virorum: et eliget fricare puellas.
12
Si vero fuerit locus martis et veneris fe〈-〉
13
mininus et ipsi occidentales: diliget viro〈-〉
14
rum coitus: et erit modus eius natura-
15
lis. Si vero fuerit iupiter in loco martis
16
erit coitus viri ac mulieris secundum leges. Et
17
si mars solus pręfuerit: non aspiciens io〈-〉
18
uem erunt quamplures coitus eorum: non
19
secundum pręcepta legis.
20
¶ Uerbum .72. radicum sententiarum in iudicijs:
21
¶ Ex dominis triplicitatis ascendentis pro〈-〉
22
batur nutritio. Et ex dominis triplicita〈-〉
23
tis domini nauba[*]nauba probably corrupt for anauba scilicet temporis luminarium: sci-
24
mus victum nati: vel esse vitę.
25
¶ Commentator. Ptholomeus narrat nobis in hoc
26
libro canonum radices sententiarum in iudicijs
27
astronomię. Earum vero ramos: recitat in
28
libro quarto. Prima vero intentio obser〈-〉
29
uatorum nutritionis est: vt aspiciant do-
30
minum triplicitatis: ascendentis natiuita〈-〉
31
tis: quatenuns sciant fortitudinem eius per esse
32
suum in aliquo angulorum: vt sit liber a ma〈-〉
33
lis planetis. Et addit in hoc libro forti-
34
tudinem bonorum in ascendente: et alia
35
multa quę numerant astrologi in nutri〈-〉
36
tione. Anni nutritionis sunt .4. et domini tripli〈-〉
37
citatis sunt tres: disponit ergo vnusquisque
38
vnum annum et tertiam pertem anni. Ptholomeus
39
fecit etiam in hoc mentionem illius: quod si defue〈-〉
40
rit: non proficiemus cum alia re in ipso. Nam
h6ra
1
si ista quę ponit ptholomeus defuerint
2
in natiuitate: nulla alia posse prodesse:
3
et si videantur posse iuuare. Et similiter
4
intelligo in omni eo quod dicit in hoc re-
5
cto libro. Et ideo hoc quod dicit in hoc li〈-〉
6
bro toto: radices dicuntur: et ea quę ipse
7
dicit in alabra: et etiam quę alij dixerunt
8
in suis libris: rami dicuntur. Et sic si ista de〈-〉
9
fuerint: illę non prosunt in ipso scilicet nutri-
10
endo: quamuis alia addant in tempore et dent
11
prosperitatem in nutritione pręter domi〈-〉
12
nos triplicitatis ascendentis: vt habentur in
13
libro natiuitatum. ¶ Similiter et in vi〈-〉
14
ctu: si dominus anauba in natiuitate:
15
hoc est sol in die: et luna in nocte: si fue〈-〉
16
rint in angulis: aut in locis in quibus pos〈-〉
17
sunt esse alhileg. Gradus etiam ascendentis
18
in coniunctione: et pars fortunę in pręuenti〈-〉
19
one. Quicunque eorum fuerit dominus neu〈-〉
20
ba scilicet sol in die et luna in nocte a gradu
21
ascendentis in coniunctione: et gradu partis
22
fortune in pręuentione. Et si sol et luna
23
non fuerit hyleg: quia quilibet istorum di〈-〉
24
citur neuba: ex dominis triplicitatis vnius
25
eorum operandum erit. Si dominus triplicita〈-〉
26
tis eius primus saluus fuerit: significa〈-〉
27
bit bonitatem victus in prima tertia vitę.
28
Et secundus significat: quod erit post illam
29
vsque ad secundam tertiam vitę. Ter-
30
tius autem quod remanet deuicta. Sunt etiam
31
quidam qui aliunde victus bonitatem
32
attribuunt: ex bonitate secundę et eius do〈-〉
33
mino ex parte fortunę et eius domino. Sed
34
introduxit quod erat fortius in bonitate pre
35
omnibus alijs.
36
¶ Uerbum .73. in qualitate mortis nati.
37
¶ Cum fuerit corporaliter mars iunctus
38
capiti algol scilicet stella: quę est in tauro: et
39
non aspexerit fortuna gradum abscidentem
40
nec fuerit in .4. et dominus anauba luminari〈-〉
41
um oppositus fuerit marti: vel in eius
h6rb
1
quarto aspectu: nati truncabitur caput. Quod
2
si fuerit luminare in medio cęli: suspen-
3
detur. Et si fuerint mali aspicientes se a ge〈-〉
4
mini et a pisce abscidentur eius manus et pedes
5
¶ Commentator. Iam recitauit nobis Ptholomeus quod
6
cum fuerit mars iunctus capiti algol cor〈-〉
7
poraliter in natiuitate hominis: perdet
8
caput. Sed adiunxit quoddam per quod eius
9
prouidentia maxima fore depręhendi〈-〉
10
tur. Ait enim illud quod significat bonam
11
mortem scilicet quod aspiciat fortuna gradum
12
abscidentem id est occidentem. Et ut sit fortuna
13
in .8. Quia hęc secundum astrologos remo-
14
uet malam mortem. Et si fuerint hęc: mo〈-〉
15
rietur natus ex morbo calido existente
16
in capite in lecto suo id est si ut diximus quod
17
fortuna sit in gradu interficiente vel .8.
18
Audiui equidem a quodam qui voca〈-〉
19
batur seualet: filius accelem: filius sorti〈-〉
20
legi: qui ebroamal vocabatur qui fue-
21
rat concede filio aali: valde animoso in mari:
22
vel in nauigando: qui cum vellet ingredi
23
tigrim: nimis tumultuosum: ventis vn〈-〉
24
dis exagitantibus: cum illum increpasset
25
dixit illi: non timeo mihi mortem in ma〈-〉
26
ri. Iupiter enim fuit in natiuitate mea in
27
domo mortis et orientalis: qui prohibet
28
mihi mortem iussu dei omnipotentis. Et vi〈-〉
29
di inquid illum in lecto suo mori. ¶ Acci〈-〉
30
dit etiam vt quidam seruiens ostenderet
31
mihi natiuitatem filij domini sui: et inueni solem
32
in medio cęli: et ipse erat dominus anauba al〈-〉
33
hileg scilicet sol erat ylegi. et martem in quarto
34
aspxctu[*]aspxctu corrupt for aspectu eius scilicet ascendentis: saturnum etiam in an〈-〉
35
gulo terrę: cuius ascendens piscis: vnde
36
exterritus: distuli iudicium dicens: oportet vt an〈-〉
37
tequam iudicem compleantur dies nutritionis.
38
Creuit autem puer: et cum valde solicitaret
39
circa inuestigationem morum suorum:
40
Nil audiui vnde sibi timerem truncatio〈-〉
41
nem manuum ac pedum et infurcatio-
42
nem: cum esset verecundus et mansuetus.
h6va
1
Cunque peruenisset ad .30. annum ingressi sunt
2
quidam domus eius fugientes: eo quod ac〈-〉
3
cusati essent super illum de dolo qui pręerat
4
vrbi in ęgypto. Et depręhensi sunt in do〈-〉
5
mo illa: et ipse cum illis amisit manus
6
et pedes: et infurcatus est: et ego vidi illum
7
absque manibus et pedibus et infurcatum:
8
hęc omnia induxi ad confirmanda ver〈-〉
9
ba Ptholomei.
10
¶ Uerbum .74. in significatione cicatricis
11
futurę nato.
12
¶ Cum fuerit mars in ascendente: erit in
13
facie vel capite nati signum.
14
¶ Commentator. Mars est principalis causa
15
vulnerum et cicatricum. Caput vero totum
16
est ascendentis cuius pars facies: non
17
ergo mireris: si fuerit signum in facie.
18
¶ Uerbum .75. in combustione nati.
19
¶ Cum mars coniunctus fuerit cum domino
20
ascendentis corporaliter in leone: et non fue〈-〉
21
rit marti in ascendente aliqua dignitas
22
nec fuerit in .8. fortuna: natus ille cre-
23
mabitur.
24
¶ Commentator. Leo est signum calidum et siccum
25
quo nullum calidius est in eius triplicitate
26
Cunque fuerit corporaliter mars: cum domino
27
ascendentis natiuitatis in leone signifi〈-〉
28
cat: quod accidat nato peius quam impedimen-
29
tum a ferro: et est ignis: et hoc augebitur
30
per hoc quod mars non habeat oignitatem[*]oignitatem corrupt for dignitatem
31
in gradu ascendente. Quia si heret[*]heret corrupt for haberet ibi aliquam
32
potestatem minueret de malitia sua: sicut
33
minuitur malicia amici perfidi: ergo no-
34
tum suum. Quia cum mars habet digni-
35
tatem in ascendente cognoscit natum: et
36
remouet Ptholomeus fortunam ab octauo pro〈-〉
37
pter hoc quod dixi in verbo premisso.
h6vb
1
¶ Uerbum .76. in significatione diuerso-
2
rum periculorum et mortis nati.
3
¶ Cum fuerit saturnus in medio cęli: et
4
ille cuius fuerit anauba solis vel lunę in
5
oppositione eius: et quartum signum sic
6
cum fuerit: morietur natus ex ruina vel
7
rebus ponderosis super ipsum cadenti〈-〉
8
bus. Et si humidum fuerit: submergetur.
9
Quod si fuerit ad formam hominum signum
10
quartum: strangulabitur: vel baculis ce-
11
sus morietur: nisi fortuna fuerit in .8.
12
tunc enim fient quę diximus: sed non mo〈-〉
13
rietur inde.
14
¶ Commentator. Ruina est ex accidentibus sa〈-〉
15
turni cum fuerit super terram scilicet in me-
16
dio cęli: et fuerit yleg: ille cuius fuerit anau-
17
ba sub illo: et quartum signum siccum. Et
18
si humidum fuerit: submergetur et cetera. Sed
19
ptholomeus remonet in hoc vtile quod-
20
dam: et dixit quod destruit mortem malam. et
21
hoc est cum fuerit fortuna in .8. accident
22
enim quę diximus: sed non morietur.
23
¶ Uerbum .77. super esse corporis et altera〈-〉
24
tione complexionis eius: agilitate: hilari〈-〉
25
tate quoque et amissione.
26
¶ Dirige gradum ascendentem: acciden-
27
tibus corporis et gradum partis fortunę
28
substantię eius: gradum vero lunę ad esse
29
corporis cum anima: et gradum solis po〈-〉
30
testati principum eius: gradum autem me〈-〉
31
dij cęli: illis in quibus operatur ad vnum-
32
quemque gradum annum.
33
¶ Commentator. Hoc verbum etsi planum sit
34
vt apparet: tamen reddit nos dubios in gra-
35
du ascendente: et gradum lunę. Per gra-
36
dum enim ascendentem scimus de esse
37
corporis: alterationes complexionis eius:
38
secundum quod renouabitur super eam ex mor-
39
bis et sanitatibus. Et dirigemus gradum
h7ra
1
lunę ad id quod erit corpori ex hilarita〈-〉
2
te et agilitate: et quod sit obediens animę: et
3
agunt ea quę pertinent ad animam. Dire〈-〉
4
ctio vero partis fortunę ad id quod acqui〈-〉
5
ret vel amittet. Et dirigemus gradum so-
6
lis potestati vel dignitati quam habebit a
7
principe vel rege suo in bono vel malo
8
quia si obuiauerit fortunę gradus solis
9
vel radij eius: augetur honor eius erga
10
dominum suum. Si vero malo vel ra-
11
dij eius: minuetur honor eius. Et di-
12
rectio gradus medij cęli non fit ita: quo
13
niam directio solis: est tibi: et omnibus il〈-〉
14
lis qui dominantur tibi: directio vero medij cę〈-〉
15
li fit tibi et omnibus illis quibus domina-
16
ris: et directio est sicut diximus quod cum fue〈-〉
17
rint in medio cęlo: diriges per ascensio〈-〉
18
nes circuli directi. Quando fuerit in ascen〈-〉
19
dente: per ascensiones regionis tuę. Quod
20
vero non fuerit in aliquo istorum per
21
ascensiones istarum duarum ascensio-
22
num: gradum quoque medij cęli ad illud
23
in quo ipse exercetur ex operibus: gra-
24
dum solis dirige dignitati quam habet a re〈-〉
25
ge suo: hęc sunt in vltimo capitulo li-
26
bri alabra.
27
¶ Uerbum .78. in significatione planetę
28
quando peruenit ad locum in quo pro〈-〉
29
miserit aliquid in natiuitate.
30
¶ Nil operatur planeta in loco in quo
31
nil promiserit: nec in loco ad quem non
32
peruenit natiuitas.
33
¶ Commentator. Indocti astrologi suspicaban〈-〉
34
tur quod malus cum fuerit in ascendente:
35
vel in medio cęli siue in quolibet loco
36
natiuitatis vel figure: faciat malum: et bo〈-〉
37
nus econuerso bonum. Sed obseruandum
38
est: tam in natiuitate quam in reuolutione
39
et interrogatione. Si planeta promiserit
40
bonum vel malum in initio natiuitatis il〈-〉
h7rb
1
lius: vel reuolutionis anni: vel interro〈-〉
2
gationis: perficiet illud cum coniunge〈-〉
3
tur illi: aut aspexerit illum. Et si peruene〈-〉
4
rit ad locum in quo non fuerit eius aspe〈-〉
5
ctus in initio eiusdem loci: non appare〈-〉
6
bit locus eius in illo. Cunque peruenerit
7
planeta ad aliquem gradum per directionem
8
dabit secundum naturam suam: siue fuerit bonus
9
vel malus. Item panetę in natiuitate
10
questione et reuolutione promittunt aliquid in
11
locis vbi fuerint in principio vel aspe-
12
xerant. Sed in locis in quibus non fue〈-〉
13
rant: vel in locis quę non aspexerant in lo〈-〉
14
cis natiuitatis vel reuolutionis vel inter-
15
rogationis: nil promittunt. Ergo cum pla〈-〉
16
neta fuerit in his locis corporaliter scilicet que
17
non aspiciebat in principio: et cum hoc non
18
fuerit in locis in quibus peruenit eius
19
directio: vel directio gradus ascenden-
20
tis natiuitatis: vel alicuius alterius qui
21
dirigitur: nil operatur.
22
¶ Uerbum .79. in significatione natiuita〈-〉
23
tis illius qui destruet substantiam regis.
24
¶ Cum fuerit mars in .11. fueritque eius
25
significatio fortis in ascendente: dominus na-
26
tiuitatis infidelis erit principi suo vel regi.
27
¶ Commentator. Domus .11. secunda est a domo regia
28
Et est domus substantię eius. Cunque fue〈-〉
29
rit in illa mars: significat: quod causa amissio〈-〉
30
nis eius substantię erit aliquis qui fue〈-〉
31
rit ex natura martis. Si itaque fuerit mar〈-〉
32
ti in ascendente aliquod testimonium:
33
significat quod dominus natiuitatis scilicet natus erit
34
occasio illius amissionis.
35
¶ Uerbum .80. in significatione turpi-
36
tudinis coitus nati.
37
¶ Cum venus incorporabitur saturno in na〈-〉
38
tiuitate: fueritque eidem in .7. dignitas:
h7va
1
erit natus immundi coitus. Et hoc modo
2
confert in alijs domibus et in coniunctionibus
3
vniuscuiusque planetę: cum quolibet du〈-〉
4
orum malorum.
5
¶ Commentator. Uenus est principalis causa
6
coitus: et pręcipue cum pręfuerit septimę:
7
quę est domus coniugij. Cum ergo iuncta
8
fuerit corporaliter saturno: incitabit na-
9
tum vt pręferat stuprum posteriorem an-
10
teriori: et in excitatione spermatis cum
11
manu. Sed si fuerit saturnus orientalis:
12
diliget confricationem cum pueris: et prę〈-〉
13
ponet nigros albis et flauis. Quod si fuerit
14
infortunium ex incorporatione mar-
15
tis significabit quod non sit çelotipus: et quod
16
coeat cum pluribus pueris: qui et etiam co〈-〉
17
eant cum illo et cum vxore eius: et perueniet
18
vt fornicetur cum proprijs filijs: et agat cum
19
eis contra legem. et cetera quę pertinent ad
20
immunditiam: et erit legis pręuaricator.
21
¶ Uerbum .81. in significatione finis tem〈-〉
22
poris rerum.
23
¶ Horę accipiuntur ex .7. partibus vel .7.
24
modis. Primo quod est inter vtrosque significa〈-〉
25
tores. Secundo quod est inter eos scilicet aspectu et
26
similitudine in figura. Tertio ut perueni〈-〉
27
at vnus eorum ad locum alterius. Quarto quod
28
est inter vnum ex illis: et locum in quo est na-
29
tura rei quarte: ut si quod fuerit de vxore
30
primam querenti .7. rei quarte. Quinto id
31
quod proueniet ex dono planetę post augmen〈-〉
32
tum vel subtractionem. Sexto: mutatio fi〈-〉
33
gurę significatoris rei cum directione: et ori〈-〉
34
entalitas et quod huic simile fuerit. Septimo
35
cum peruenerit planeta ad locum qui con-
36
cordat illi per naturam.
37
¶ Commentator. Per tempora intendit tempora intentionum
38
interrogationum: et inceptionum. Quia pri〈-〉
39
mum est ut accipias quod est inter vtrosque si-
40
gnificatores ex gradibus. Et verte eos
h7vb
1
in dies et in partes temporum. Secundo ut do〈-〉
2
minus ascendentis eat ad coniunctio-
3
nem domini rei quesite: sed perfectio eius
4
erit cum perfecta fuerit coniunctio: et hęc
5
est perfectio figure. Tertio ut sciamus:
6
quando perueniet dominus ascenden-
7
tis ad locum rei: vel dominus rei ad gra〈-〉
8
dum ascendentem ex gradibus: erunt-
9
que dies vel alie partes temporum. Quar-
10
to quod est inter vnum ex illis et locum in-
11
terrogationis per motum eius secundum quod per〈-〉
12
uenerit ad illum in diebus et horis et non
13
per numerum graduum: sicut in tertia. Uide
14
itaque in quot diebus ibit dominus ascen〈-〉
15
dentis: vel dominus domus rei ad ipsam
16
domum rei. ¶ Quinto ut aspicias quid va-
17
leat suscipere dominus interrogationis
18
ex dono scilicet temporis .7. sicut aspicitur al-
19
cochodeu in natiuitate quid det de an-
20
nis: et post aspicias quid addent vel minu〈-〉
21
ant boni vel mali planetę per aspectum. Et
22
quid remaneat ei post augmentum vel diminu〈-〉
23
tionem planetarum. Ita aspicitur in quali〈-〉
24
bet interrogatione almutaç quid habe-
25
at dare ex tempore. Et postea quid re-
26
maneat ei post augmentum et diminutio〈-〉
27
nem bonorum et malorum planetarum. Aspi〈-〉
28
ciant namque quid addant vel minuant bo〈-〉
29
ni vel mali planetę per aspectum: et re〈-〉
30
manebit sicut domini alcochodeu: et
31
erit hoc finis temporis. Sexto ut signi-
32
ficator significet aliquid in re quarta et
33
quia forte erit retrogradus: non poterit
34
perficere quod promittebat donec dirigatur: et
35
erit hoc secundum quantitatem temporis retrogra〈-〉
36
dationis et stationis secundę. Similiter si combustus
37
fuerit: expectandus est donec sit orientalis
38
Septimo: sicut cum non apparuerint si-
39
gnificatores in itinere propter discordia〈-〉
40
am significatorum: eo quod vnus testificetur
41
iter et non alter. Et cum fuerit mars in
42
parte quę auxilietur itineri: vel in domo
h8ra
1
itineris: incitabit viam. Uel septimo vt
2
appareant significatores in itinere: et
3
sint equales: et eat mars ad .4. cadentem
4
aut ad domum itineris incitabit illud: nec
5
est ilud[*]ilud corrupt for illud tempus pręter hoc. Hec littera est
6
melior prędicta. Et sicut dixi de itinere
7
ita intellige in alijs questionibus .7. pro vno
8
quoque gradu: qui sunt inter dominum ascen〈-〉
9
dentis: et domum rei: vel econuerso. et po-
10
ne diem vel alia tempora: et non sunt
11
alia pręter hęc .7.
12
¶ Uerbum .82. in quibus significationi〈-〉
13
bus non sit iudicandum.
14
¶ Cum equales fuerint significatores in
15
re aliqua et in eius contrario scilicet quod tot sunt si〈-〉
16
gnificatores fortes qui negant: quot qui
17
concedunt: et eqne[*]eqne corrupt for eque fortes. Aspice ascen-
18
dens coniunctionis vel pręuentionis:
19
quod si ibi equales fuerint: non festines da-
20
re iudicium.
21
¶ Commentator. Insipientes astrologi in omni
22
interrogatione iudicabant semper per hoc
23
quod eis primum occurrebat: inde sepius in
24
errorem cadebant: verum in hac arte discu〈-〉
25
tiunt periti: significatorum fortitudines:
26
concordantium interrogationi: et illi discor〈-〉
27
dantium. Postmodum iudicant per fortio〈-〉
28
rem: quod vt lucidius clarescat: sub exem〈-〉
29
plo ponamus. Quidam interrogauit nos
30
de itinere quod volebat agere: inuenimusque
31
significatores interrogantis: et significa〈-〉
32
tores itineris interquartum et septimum:
33
et significabat moram vel stationem. Inue〈-〉
34
nimus etiam significatorem interrogantis
35
euntem ad coniunctiouem[*]coniunctiouem corrupt for coniunctionem significatoris
36
itineris: et ex hoc significauimus iter. Erat
37
enim saturnus in tertio ab ascendente: et
38
hoc indicabat stationem. Oportuit itaque
39
priusquam loqueremur in hoc discutere om-
40
nes significatores stationis itineris: qui
41
si equales fuerint: non iudicabimus: sed
h8rb
1
si vnus fuerit alteri fortior: per illum iudi〈-〉
2
cabimus. Inde ait ptholomeus cum equales
3
fuerint significatores: obserua significa〈-〉
4
torem coniuuctionis[*]coniuuctionis corrupt for coniunctionis vel preuentionis:
5
dominantem in eius ascendente: et fac
6
cum illo sicut cum domino interrogationis:
7
quem si inueneris secundum esse et modum con-
8
cordantium: non iudicabimus inde: et
9
differemus donec iteret interrogationem.
10
¶ Uerbum .83. in significatione eorum que
11
accidunt per horam adeptionis: etiam
12
quę accidunt per horam introniçationis
13
id est per ascendens.
14
¶ Hora adeptionis dignitatis est ei quod
15
erit inter illum et principem eius. Hora vero intro〈-〉
16
niçationis eius: est modus eius in opere suo.
17
¶ Commentator. Conuenerunt astrologi quod ho〈-〉
18
ra adeptionis: sit ei qui adipiscitur: et ei
19
qui pręest illi. Et hora introniçationis
20
eius: est ei qui adeptus est: et qui sunt sub
21
illo. Et hęc est diuersitas propter distan〈-〉
22
tiam loci in quo moratur qui adipiscitur
23
et qui dat. Res autem in hoc adeo patet quod
24
non eget expositione. Hora introniçatio〈-〉
25
nis est illa quando aliquis ponitur in dignitate vel
26
officio. Cum quis dat honorem alicui: per ascen-
27
dens ipsius horę videmus quod est inter dantem
28
et accipientem id et vtrum in bona hora det ei. Ho〈-〉
29
ra vero qua introniçatur: ascendens indicat quid acci〈-〉
30
dit ei in dignitate illa.
31
¶ Uerbum .84. de eo quod accidit super res
32
introniçati in officio vel dignitate.
33
¶ Cum fuerit dominus ascendentis introniçationis
34
alicuius scilicet officij alicuius dignitatis mars:
35
et ipse in secunda domo vel commixtus domino secunde
36
destruet substantiam eorum quibus prę-
37
est: precipue si fuerit dominus secunde iupiter.
38
¶ Commentator. Secunda ab ascendente hora ad-
39
eptionis dignitatis est domus substantię
h8va
1
eorum quibus pręest. Cunque fuerit mars
2
in illa: et ipse dominus ascendentis: si-
3
gnificat quod rapiet substantiam eorum:
4
et malum esse eorum cum illo. Cunque pre〈-〉
5
fuerit Iupiter domui secunde: erit opus
6
Martis in illa plusquam si pręfuerit illi sa-
7
turnus: quia in alijs cum pręfuerit loco
8
tuebitur eum locum: et expellet ab illo
9
et repugnabit impedientem. Iupiter
10
autem recedit a iurgijs: et largitur exigenti ab
11
illo nec substinet nequicias ut tuea-
12
tur res suas. Et ideo in hoc loco vtiliores
13
sunt mali.
14
¶ Uerbum .85. in substantia introniçati〈-〉
15
vel prelati in qualitate expensarum eius
16
vel acquisitionis.
17
¶ Cum commiserit vel pulsauerit dominus ascen-
18
dentis domino secunde dispositionem ex esse
19
laudabili consumet vel expendet villicus
20
vel prefectus multum. Si vero fuerit ex il〈-〉
21
laudabili amittet. Cunque comiserit domi〈-〉
22
nus secunde domino ascendentis dispositionem
23
lucrabitur. Quod si fuerit ex esse laudabili:
24
erit ex propria voluntate populi. Si vero
25
ex illaudabili: erit contra velle populi et cum
26
eius ira.
27
¶ Commentator. Ptholomeus ponit ascendens et
28
secundum in premisso verbo: populo et eius sub〈-〉
29
stantie. Et in hoc docet nos significa〈-〉
30
tionem eorum scilicet ascendentis et secundi super prefe-
31
ctionem et eius substantiam: vnde adducunt in
32
errorem illos quibus occulta est scientia na〈-〉
33
turarum. Et ascendens introniçationis pre〈-〉
34
fecti significat ipsum pręfectum. Secunda ve〈-〉
35
ro significat populum: et eius substantiam: et omne
36
cui pręest princeps. Et non est aliqua
37
dubietas: si fuerit mars dominus ascenden-
38
tis: cum planetę non infortunent dignitates
39
suas quin dispergat et impediat quicquid est
40
in secunda ex rebus aliorum: et saluabit
h8vb
1
quod est ascendentis: cui ipse pręest: et hoc
2
modo soluitur error: qui habetur ex verbo premisso.
3
Quod vero inquit in hoc verbo: Notum est. quia
4
commissio dispositionis domini ascendentis
5
domino secundę: ex esse laudabili: et est
6
vt eat ad coniunctionem suam: ex sextili
7
vel trino aspectu significat quod prefectus ex〈-〉
8
pendet multum ex propria voluntate. Sed
9
si fuerit coniunctio ex esse illaudabili:
10
hoc est ex quarto aspectu vel opposito si〈-〉
11
gnificabit amissionem non ex propria
12
voluntate. Cunque dominus secunde iue〈-〉
13
rit ad coniunctionem domini ascendentis ex
14
sextili vel trino aspectu: lucrabitur bono
15
animo illorum a quibus suscipit. Quod si con〈-〉
16
iunctus fuerit dominus secundi cum do-
17
mino ascendentis ex quarto vel opposi〈-〉
18
to sic lucrabitur ex raptu contra donan-
19
tium velle: quia per vim.
20
¶ Uerbum .86. in .4. planetis per quos fit
21
incrementum et destructio: et tribus per
22
quos habent mores indiuiduorum.
23
¶ Sol est origo virtutis vitalis que est
24
cordis. Luna est origo virtutis naturalis:
25
epatis. Saturnus origo virtutis recepti-
26
ue. Iupiter virtutis crescentis et vegetan〈-〉
27
tis. Mercurius virtutis imaginantis:
28
fantastice et cogitantis. Mars virtutis ira〈-〉
29
scibilis et attractiue. Uenus virtutis con〈-〉
30
cupiscibilis et appetitiue. Ideo Mercu〈-〉
31
rius Mars et Uenus in natiuitate: si-
32
gnificant mores nati et magisteria.
33
¶ Commentator. Philosophi conuenerunt in hoc quod indiuidua
34
suscipientia effectum et destructionem: sunt
35
rami harum radicum: vel secundum quantitatem
36
operationis eorum in fortitudine et debili-
37
tate vel operatione: vt indiuidua rami: ter〈-〉
38
rę: et aquę: ignis quoque et aeris. Et incre-
39
mentum horum indiuiduorum et detrimentum fit ex
40
virtutibus illorum secundum eorum commixtionem in fortitudine
i1ra
1
Mores quippe omnes qui sunt: largitas:
2
auaritia: veritas: mendacium: fidelitas.
3
et infidelitas: et his similia fiunt ex com〈-〉
4
mixtione morum horum trium. Ex esse
5
horum trium planetarum: martis: veneris:
6
et mercurij. Et similiter magisteria. Et
7
iam commemorauimus hoc totum snfficien〈-〉
8
ter[*]snfficienter corrupt for sufficienter in alio libro extra hunc. Intentio ca〈-〉
9
pituli est: quia per quattuor planeta scilicet
10
solem: et lunam: saturnum: et iouem: fit in〈-〉
11
crementum et destructio omnis indiuidui
12
animalis. Et per tres reliquos planetas
13
scilicet per martem: venerem: et mercurium: ha〈-〉
14
bentur mores nati.
15
¶ Uerbum .87. in diuisione mensium et re-
16
uolutione anni vsque ad ascendens.
17
¶ Tempus mutationis signorum in reuo-
18
lutione ex parte signi profectionis sunt
19
28. dies et .2. hore. et 18. minuta vnius ho〈-〉
20
re fere. Ex parte autem ascendentis in emi-
21
sperio scilicet in oriente .28. dies et quinta diei fere.
22
mensis vero solaris est a mutatione solis de gra〈-〉
23
du in quo fuerit natiuitas in gradum si-
24
bi consimilem in signo altero.
25
¶ Commentator. Uult ostendere nobis hoc:
26
quot dies: notandum est quod signorum pręsit
27
ab ascendente profectionis: et ab ascen〈-〉
28
dente obseruato ad reuolutionem. Et quę
29
sunt puncta gradus solis in alijs mensi〈-〉
30
bus solaribus prope veritatem. Et quod signum in
31
quo cepit annus solaris quem scilicet reuolui-
32
mus in ascendente: erit secundum ab illo in quo
33
incepit annus transactus. Et est ut diriga〈-〉
34
mus ab initio signi vsque ad finem eiusdem
35
et complebuntur in anno solari .13. signa
36
in quibus mutabitur natus: et significabitur
37
esse illius. Cum ergo diuiserimus .365. dies et
38
quartam diei per .13. signa exibunt .28. dies
39
et .2. hore: et .18. minuta vnius hore fere:
40
secunda minus. Et hoc est tempus in quo mo〈-〉
i1rb
1
rabitur profectio in vnoquoque signo: donec
2
mouetur ab illo ad signum quod succedit illud
3
et dicitur mensis profectionis. Quod autem ex par〈-〉
4
te ascendentis est hora reuolutionis eius
5
est. Quoniam annus qui est ex .365. diebus: et
6
quartam diei fere: cum distributus fuerit per
7
13 signa: et decimam vnius signi fere: a mi-
8
nuto ascendentis obseruato in reuolu-
9
tione vsque ad ascendens in quo incepit
10
annus sequens. Accident vnicuique si-
11
gno .28. dies et quinta diei fere. Tempera
12
quidem mensis solaris sunt diuersa. Et
13
sunt ab ingressu solis in minutum in quo
14
fuerit hora natiuitatis: vsquequo perue〈-〉
15
niat ad simile illi in secundo signo ab illo.
16
Et vniuscuiusque istarum partium proprieta-
17
tem patefecimus iam in libris nostris
18
iudiciorum.
19
¶ Uerbum .88. in directione partis for〈-〉
20
tunę in annorum reuolutione.
21
¶ Cum voluerimus dirigere partem for〈-〉
22
tunę in aliquo annorum reuolutionis: ac〈-〉
23
cipiemus a loco solis in locum lunę in na-
24
tiuitate: et proijciemus a gradu ascenden〈-〉
25
te anni reuolutionis.
26
¶ Commentator. Phtolomeus eiusdem verbi
27
scientiam collegit in hoc verbo: ita quod non
28
oportet nos quicquam addere in suo verbo
29
Iam etiam commemorauit hoc dorothi〈-〉
30
us: et vocauit eam partem lunę. Unde
31
reprehendunt eum quidam: ignorantes eius
32
intentionem. Sed hoc est dirigere partem
33
fortunę in anno reuolutionis ad fortu〈-〉
34
nas et infortunas: necnon ad eorum radios.
35
¶ Uerbum .89. de inuentione domus
36
patruorum et domus filiorum et fratrum.
37
¶ Esse aui a .7. et esse patruorum a .6. et hoc
38
modo in ceteris.
i1va
1
¶ Commentator. Intendit cum quarta sit
2
domus patrum. et est .7. domus auorum.
3
tertia vero cum sit domus fratrum: erit ter-
4
tia domus a domo fratrum: quę est .6. do〈-〉
5
mus patruorum. et similiter significabit fi〈-〉
6
lios fratrum .7. quia est .5. domus a do-
7
mo fratrum.
8
¶ Uerbum .90. in cognitione substantię
9
rei occultę.
10
¶ Cum aspexerit significator ascendens:
11
erit genus rei occultę ex substantia ascen-
12
dentis. Si vero non aspexerit ascendens:
13
erit genus ex substantia loci significato-
14
ris. et dominus hore significabit colorem
15
rei. Locus autem lunę significabit tempus eius
16
hoc est si fuerit super terram. erit nouum:
17
si vero sub terra vetus. A domino quidem
18
partis fortunę significabitur tibi longitu〈-〉
19
do ipsius et breuitas. A domino vero ter〈-〉
20
mini gradus quartę domus: et a domi-
21
no termini gradus medij cęli ab illo scilicet
22
eorum qui fuerit in angulo: et domino termini
23
lunę: naturę rei.
24
¶ Commentator. Significator quem intendit
25
ptholomeus non est luna: nec ille qui prefuerit ascen〈-〉
26
denti tantum. Sed planeta cui iungentur for-
27
titudines dignitatum in ascendente: et in
28
locis luminarium et fuerit vacuus cursu. id est
29
nulli iunctus. Et non commiserit dispositio-
30
nem suam alteri. Quod si forte ille qui prefuerit
31
ascendenti: et locis alijs que enumeraueri〈-〉
32
mus iungatur alteri: et ille iterum alteri. Et il〈-〉
33
le ad quem peruenit coniunctio vltima non con〈-〉
34
iungetur alteri erit significator: postquam in-
35
uenerit eum in significatione fortitudo lo〈-〉
36
ci sui: et fortitudo etiam in semetipsis. Ge〈-〉
37
nus etiam substantie ascendentis: si fuerit
38
terreum: erit res occulta terrea: vel nascens
39
de terra. Et erit aquatica: vel ex mari: si aqua〈-〉
40
ticum fuerit: et factum erit per iguem[*]iguem corrupt for ignem: si fuerit
i1vb
1
igneum: similiter locus significatoris. Dominus autem
2
hore. Per horam intendit tempora: quorum sunt
3
12. in die et totidem in nocte omni die anni.
4
Uidit etiam Ptholomeus quod cum luna fuerit super
5
terram: erit nouum: et cum sub terra vetus secundum
6
hunc modum quod erit inter hęc loca. Plane-
7
ta qui non iungitur alteri: sed alter iungitur ei:
8
erit significator. Significatio in longo
9
et breui. Loquitur ex hoc quod aliquis acceperit
10
ut si acceperit aliquid cuius partes sunt breues
11
et clauserit in manu ex vitalibus: ut partem
12
corticis auelane: quorum vnum est longum
13
aliud breue. Ubi dixit Ptholomeus de termi-
14
nis dixit de suis et non de alijs. Et eius na〈-〉
15
tura est quod significat eius actio vel passio
16
ut est cum fuerit siccum vel humidum vel si〈-〉
17
gnificatio super longitudine: et breuitatem
18
eius non vincit nisi aç. Aliud in longitudine et
19
breuitate sua: de quo accipitur illa pars
20
sicut cum illud quod accipitur: sit portio parua
21
quam capiat palma. ex animali autem palma con〈-〉
22
ticis auelane. Et hęc est longa: et hęc est
23
curta: et domini termini vult terminos Ptolomeus
24
et non alios: et naturam eius semper significat
25
actio vel passio. Sicut cum fuerit durum
26
aut leue: in alio molle.
27
¶ Uerbum .91. egrotantis super peiorem
28
significationem ęras.
29
¶ Detestabilius in significatione egrotan〈-〉
30
tis est: vt sit significator interrogationis
31
ingrediens sub radios: vel vt sit pars for-
32
tune infortunata.
33
¶ Commentator. Cum perficientur in significato〈-〉
34
re quę diximus in precedenti capitulo: pręerit esse
35
egrotantis scilicet quod sit dominus ascendentis et dominus
36
locorum luminarium: et sol scilicet vacuus cursu
37
vt dictum est in precedenti capitulo. Cunque vo〈-〉
38
luerit comburi mutatur ad ammissionem operis
39
vel actionis: et destructionem. Pars vero for〈-〉
40
tunę cum infortunata fuerit: destruet vitam
i2ra
1
et non destruitur vita alicuius. nec amit-
2
tit actiones suas: nisi qui preparatur ad mortem.
3
¶ Uerbum .92. de minutione impedi-
4
menti malorum in suo haiç.
5
¶ Saturnus orientalis egrotantes: mars
6
vero occidentalis egrotantes minus impedit.
7
et hoc modo erit augmentum prosperitatis io〈-〉
8
uis et veneris: in septentrione et meridię.
9
¶ Commentator. Intendit quod impedimenta ma〈-〉
10
lorum minuuntur in suo haiç. Et prosperita-
11
tes fortunarum augentur in parte sua. Et hi
12
quattuor planetę habent quattuor partes. Ori〈-〉
13
ens est saturni: occidens martis: venus habet
14
meridiem: iupiter septentrionem. Cum inue〈-〉
15
nerimus planetam harum partium in ascenden〈-〉
16
te egrotantis in illa perte: vel in loco alio
17
cui pręsit: minuet malum de impedimento
18
suo: et augebit fortunam et prosperitatem
19
sui esse: mars minuit malitiam: cum est occiden〈-〉
20
talis: saturnus vero cum est orientalis.
21
¶ Uerbum .93. vt obseruemus primam
22
coniunctionem regum: deinde esse coniunctionis
23
et conferre simulue erremus in iudicio.
24
¶ Non presumas assimilare figuras ante
25
scientiam assimilationis positorum: quia regna
26
id est significationes regnorum mutantur vel va〈-〉
27
riantur in omni coniunctione. et cum certifi-
28
caueris ordines: dabit regi: et illis quibus
29
pręest: quod debetur illis in vnoquoque tem-
30
pore: et salnus[*]salnus corrupt for saluus eris ab errore.
31
¶ Commentator. Intendit quod plures astro-
32
logi erant in collatione esse regum: et solis solum〈-〉
33
modo esse diuitum et nobilium. Per iouem
34
tantum: et per alias stellas erraticas in col-
35
latione malorum: significabant alterationem
36
regum secundum alterationem figurarum vel fortu-
37
narum illorum planetarum. Prętermittunt quoque
38
mutationem rei scilicet quę fit per aliquem plane〈-〉
39
tam vnum post alium. et operari pretermitte-
i2rb
1
bant secundum naturam ipsius. Cuius regni ex-
2
emplum. quod mutatum est regnum ad martem:
3
alterabitur itaque esse regni in tempore ipsius
4
secundum alterationem eius: et mutatum est opus so〈-〉
5
lis vel diminutum: et quicquid ab alijs signa〈-〉
6
tum est in esse ręgum pręter martem. Incitauit
7
itaque nos ptholomeus vt obseruemus regna id est
8
quod nos debemus obseruare primam coniun〈-〉
9
ctionem quę significauit regnum: deinde esse
10
coniunctionem: et conferre vel assimilare similis
11
et sic non errabimus: et ea per que surrexit id est
12
planeta per quos surrexit regnum: necnon
13
et ille quibus pręest rex. et quicquid ele-
14
gerunt scilicet ciues: ut solicitemur in
15
obseruatione motuum eorum scilicet ciuium.
16
Et in oppositione vniuscuiusque rei scilicet stel〈-〉
17
lę in loco suo scilicet in figura coniunctionis: quia
18
astrologus qui hoc postposuerit: errabit in
19
iudicio: eo quod non confert secundum quod est via.
20
Et nota quod phisici vocant esse regum: figu-
21
ras vel formas. In collatione esse regum
22
iudicant esse regis per solem solummodo. Et esse di〈-〉
23
uitum per iouem et alias stellas. Et secundum quod sol
24
et alię stellę mutantur in signis et locis diuer〈-〉
25
sis ita iudicabant. Et in hoc error: quoniam preter
26
mittebant mutationem regis et regni que fit in
27
qualibet coniunctione. Nam reges mutantur secundum
28
naturam signi decimi et eius domini: et esse diuitum
29
in qualibet coniunctione.
30
¶ Uerbum .94. in loco qui significat quod est
31
in anima interrogantis.
32
¶ Locus fortior significatoris in interroga〈-〉
33
tione: significabit quod est in animo interrogantis.
34
¶ Commentator. Significator interrogantis est ille quem
35
prediximus in .9o. verbo. Et locus in quo est de interro-
36
gatione: est id quod in eius animo. Ut si fuerit in do-
37
mo regia: querit de regno. Si vero in domo
38
itineris de itinere: et sic de cęteris domibus
39
¶ Uerbum .95. significationibus figurarum vel
40
fortunarum in faciebus signorum commorantium.
i2va
1
¶ Forme semper accidunt ut id quod ascen-
2
dit ex gradu: simile sit ei quod appetet natus
3
Et similiter id quod ascendit in omni facie: harum
4
figurarum vel formarum simili est operi eius
5
in alio. Et iam exposuimus hoc in alio lo〈-〉
6
co scilicet in .40. verbo.
7
¶ Commentator. Figurę vel formę quę ascen〈-〉
8
dunt cum faciebus scriptę sunt in libro dar〈-〉
9
genem. Et indi commendant eas et alijs iu-
10
dicijs pręferunt. Ego quippe vidi quos-
11
dam qui iudicabant per illas in his que ac〈-〉
12
cidunt nato. Et noui etiam quemdam cuius
13
natiuitatis ascendens fuit prima facies
14
arietis. Et plures significatores eius in ter〈-〉
15
minis saturni. Erantque ipsius indumen-
16
ta splendida et munda bene redolentia
17
Et ipse splendidę viuebat. Accidit autem
18
quod vna die cum sederem cum eo: erat enim mi-
19
hi familiaris: dixi ei sic: hęc quidem indu〈-〉
20
menta contraria sunt significatoribus tuis. Et
21
ille ait quicquid vides ego facio per oculos
22
hominum. Et si denudarem tibi desiderium me〈-〉
23
um addisceres: quia valde nitor contra vo〈-〉
24
luntatem animi mei: et quod sum in maximo la-
25
bore. Et ego dixi et ostendi ei. Nullum est
26
dedecus id operari quod eius natura exquirit.
27
Sed tunc est maximum dedecus: cum ma-
28
la consuetudo naturam superat. Et ipse mi-
29
hi dixit. Nil enim ago quod in meo se-
30
det animo. Nunc quidem appeto vt am-
31
plectar nigram aliquam vel aliquem ni〈-〉
32
grum cum quo forem inuolutus in gualagna
33
alba de pilis hircinis scilicet albis testa. Et
34
hoc per parietem. Et ut iacerem cum eo per
35
noctem. Scit tamen deus quia semper ab-
36
horrui coitum virilem. Et licet hoc appetam
37
nolo tamen reuelare voluntatem mei ani-
38
mi propter milites meos et homines cir-
39
cumstantes. et hoc probant dicta indo-
40
rum. Quia in prima facie arietis ascen〈-〉
41
dunt quędam: quorum vnus es vir niger
42
inuolutus guadagna alba allegisse: vel
i2vb
1
iuuenes: vidi quoque quamplura in fortitu-
2
dine significatorum istorum: quorum com〈-〉
3
memoratio prolixa esset in hoc libro no-
4
stro.
5
¶ Uerbum .96. in quibus terris vel locis ca〈-〉
6
dunt retrogradatio vel planetarum dire-
7
ctio: et effectus eclipsis et in quibus nati
8
uitatibus vel reuolutionibus: et in signo
9
super prędictis.
10
¶ Loca in quibus cadunt effectus vel opera
11
eclipsis: vel signa vel significationes pla〈-〉
12
netarum et stationum. Inceptionis quo-
13
que retrogradationis et directionis: sunt
14
anguli propinquiores locis eclipsis: vel
15
qui sunt circa loca eclipsis in natiuita-
16
tibus et reuolutionibus hominum et vrbium
17
quas significant et anguli quę sub ipsis
18
angulis ędificate sunt. Et natura in qua
19
operabitur: erit secundum locum eclipsis: quod expo〈-〉
20
situm est in .7. capitulo secundi libri alabra
21
Et secundum indictionem figurę stellarum. Et secundum
22
naturam illius quę fiunt in signo eclipsis
23
ex stellis erraticis. Quantitas vero ipsi〈-〉
24
us: quod stellarum fixarum secundum quantitatem
25
eclipsis in luminaribus. Et hoc modo
26
loquere super hęc quę apparent tibi de
27
bono vel malo. Item loca in quibus et cetera.
28
hoc expositum est in .5. capitulo secun-
29
di libri alabra.
30
¶ Commentator. Hoc verbum est valde abre-
31
uiatum et obscurum complectens scien〈-〉
32
ti ę iudiciorum partem. Et hoc est quod in mun〈-〉
33
do fuerit effectus eclipsis cuiuslibet lu-
34
minaris: et stationum aliarum stellarum erra〈-〉
35
ticarum: et inceptionum retrogradationum
36
earum scilicet quę fiunt almudhebir in hora
37
eclipsis: et directionum. Loca vero in qui〈-〉
38
bus cadunt isti effectus sunt secuudum[*]secuudum corrupt for secundum
39
quod significat angulus qui est circa eclip〈-〉
40
sim scilicet ex climatibus et regionibusus[*]regionibusus corrupt for regionibus.
i3ra
1
Et ciuitates super quas significat signum
2
illius anguli in quo fuit illa ędificatio scilicet
3
earum. Et illud quod significat ille angulus
4
super natos illius signi in natiuitatibus
5
hominum: vel in eorum reuolutionibus id est super
6
natos in quorum annis reuolutionum: an-
7
gulus ille fuerit ascendens: et id in quo
8
cadet impedimentum vel prosperitas: erit
9
secundum locum eclipsis: et indumentum stellarum
10
fixarum: figurarum eius qui est in signo ec〈-〉
11
clipsis[*]ecclipsis corrupt for eclipsis. Quod si fuerit ecclipsis luminaris
12
multa scilicet quod multum obscuretur de eo: appa-
13
rebit opus eius multum. Et si modica: mo〈-〉
14
dicum. Prosperitas vero et impedimentum
15
erit secundum illum planetam qui pręfuerit an-
16
gulo: gradui stationis: vel retrogradati〈-〉
17
onis: aut directionis scilicet trium superiorum
18
fortuna fuerit vel infortuna. Item loca
19
in quibus cadunt et cetera. Sensus est: quod effe〈-〉
20
ctus eclipsis et planetarum qui sunt in statio〈-〉
21
nibus: et qui recipiunt retrogradari et diri〈-〉
22
gi in eclipsibus: cadunt in hominibus et
23
reuolutionibus hominum et vrbium: quorum
24
hominum: et quarum reuolutionum: et edi-
25
ficationum: signa quę sunt circa eclipsim
26
fuerunt ascendentia: et maximę in ciui-
27
tatibus quę sunt de triplicitate eorum scilicet
28
angulns[*]angulns corrupt for angulus qui est propinquior eclipsi. Et est
29
potest dici quod ipse effectus erit in ea parte
30
mundi cum est proprior angulus: ut si fu-
31
erit in angulo orientis: erit in ciuitatibus:
32
quas significant in oriente. Et ita intel-
33
lige in angulis medij cęli: et occidentis.
34
Sed in .5. capitulo secundi libri alabra di-
35
xit Ptholomeus quod effectus eclipsis esset in ci-
36
uitatibus: quę sunt de triplicitate signi
37
eclipsis. vel que fuerunt fundatę in ipso. Et
38
in hoc libro addidit quod similiter erit ille ef〈-〉
39
fectus in ciuitatibus et in hominibus qui fue〈-〉
40
runt sub signo anguli qui erat proprior ec-
41
clipsi. Et hoc ideo: quia planeta qui habue-
42
rit plures dignitates in signo eclipsis et
i3rb
1
in signo illius: erit almudhebir. Et effe-
2
ctus totius eclipsis: erit secundum naturam almu〈-〉
3
dhebir: secundum quod fuerit directus vel retro-
4
gradus vel stationarius. Sed ille effectus
5
eueniet maxime in illis qui sunt de natu-
6
ra signi eclipsis: et stellarum fixarum quę sunt
7
in eo: vel quibus induitur eclipsis id est de na〈-〉
8
tura planetę qui est in signo eclipsis. Et
9
hoc est quod ipse dicit hic: et in alio capitu〈-〉
10
lo secundi libri alabra. Et cętera leuia sunt
11
¶ Uerbum .97. in patefactione rei occul-
12
tę per dominum coniunctionis vel preuentio〈-〉
13
nis habentem plures partes in ascendente
14
¶ Dominus coniunctionis vel pręuentionis: cum
15
fuerit in angulo rei quartę: perficietur
16
res. Et similiter id quod volumus durabi〈-〉
17
le vel stabile permanere. Cunque se occul-
18
tauerit quispiam: et ipse in angulo medij
19
cęli fuerit: apparebit occultans.
20
¶ Commentator. Dominus coniunctionis vel
21
pręuentionis est planeta habens plures
22
partes in ascendente coniunctionis vel
23
preuentionis scilicet cum illis et in gradu eius
24
et ipse reuoluitur cum effectu humano. Et
25
iam patefeci hoc in verbo .65. et ex ipsius
26
natura est ut occulta detegat: et alleuiet
27
difficilia. Ob hoc cum fuerit in medio cę-
28
li: occultationis alicuius rei: apparebit
29
quod est occultum.
30
¶ Uerbum .98. in domino anguli anni
31
ascendentis et quartarum mensium et signi-
32
sicatione super sementa: et fructus: et prę-
33
cium eorum.
34
¶ Dominus anguli coniunctionis et pręuentionis:
35
necnon et quartarum anni: cum fuerit fortis
36
erit eorum esse quod significat scilicet si fuerit in an〈-〉
37
gulis vel in succedentibus. Et cum debilis
38
fuerit: erit vile scilicet in cadentibus. Et similiter
i3va
1
cum fuerit velox cursu vel tardus.
2
¶ Commentator. Omnes anguli ascendentis an-
3
ni et quartarum mensium de stellis erraticis
4
est ille qui plures partes habuerit scilicet in
5
illis locis. Quoniam quomodo Ptholomeus loquitur de do〈-〉
6
mino coniunctionis vel pręuentionis: et
7
ego expono de domino quartarum anni. Tu
8
ergo commisce secundum hoc et iudica. Et vni-
9
cuique illorum est significatio super semen〈-〉
10
ta et fructus: et ideo inquit: cum pręfuerit aliquis
11
eorum in angulo augebitur pręcium omnium quę
12
significat. Quod si fuerit cum hoc cursu ve〈-〉
13
lox perueniet ad perfectionem augmen-
14
tationis pręcij. Si vero tardus medium
15
erit in suo pręcio.
16
¶ Uerbum .99. in angulis et sintillationibus
17
stellarum.
18
¶ Alnaeçic id est iacule et habentes comas
19
sunt de secundarijs stellarum et non sunt de illis
20
¶ Commentator. Iam patefecimus in pręmis-
21
sis quod secundaria siderum sunt res quę contin〈-〉
22
gunt a stellis in aere et vocant eas ara-
23
bes: asuhuli: et alnaeçic: et sunt iacula: eo
24
quod assimilantur illis in velocitate motus.
25
Et certum est quod de secundarijs et non de illis
26
sint.
27
¶ Uerbum .100. in mutatione aeris: ven〈-〉
28
torum: pluuiarum: fluuiorum: et esse conditio〈-〉
29
nis gentium.
30
¶ Alnaeçic: significat siccos vapores:
31
cum ergo fuerint in vna parte significabunt ven〈-〉
32
tos accidentes in eadem parte. Et si diuul〈-〉
33
se fuerint in omnes partes significabunt
34
diminutiones aquarum scilicet siccitatem et turba〈-〉
35
tionem aeris: et exercitus venientes ad illud
36
clima: requirentes regnum illius climatis
37
Et sunt contra id super quod conuenerint id est
38
sunt contrarij legi in qua conueniunt ho〈-〉
i3vb
1
mines illius climatis. ¶ Comas vero ha〈-〉
2
bentes: et sunt ille inter quas et sol est: sunt
3
12. signa cum apparuerint habentes mul〈-〉
4
tos crines et fuerint ascendentes vel ap〈-〉
5
parentes in angulo ex angulis regni vel
6
regis: morietur rex eius: aut homo po-
7
tens in eo. Et si fuerint in succedenti an〈-〉
8
gulo destruentur thesauri eius et mutabit
9
consiliatores suos. Quod si cadentes fue-
10
rint ab angulis scilicet regni multiplicantur
11
carceres et infirmitates: eritque mors eorum
12
quam maxime subitanea scilicet secundum maiorem
13
partem. Et accidet hominibus illius cli-
14
matis detrimentum in consilijs. Si vero
15
habuerint comam scilicet dudauciaba insurget
16
contra regem proditor vel hereticus. Cum
17
igitur inueneris habentem vnam comam se mo〈-〉
18
uentem. Mouetur semper tantum ab occidente
19
versus orientem. Ueniet proditor de longe
20
ad illud clima. Si vero fuerint immobi〈-〉
21
les: erit proditor ex aliqua ciuitate eius
22
dem climatis.
23
¶ Commentator. Iam patefecit Aristotiles in
24
libro de operibus altis: quod vapores ari〈-〉
25
di quotiens perueniunt ad etherem fi〈-〉
26
unt sub ethere: et sunt alnaeçic. Non er〈-〉
27
go admirandum si earum apparitio si〈-〉
28
gnificet desiccationes aquarum. Quo〈-〉
29
niam commemorauit aristotiles in prędi〈-〉
30
cto libro de operibus altis: quod substantia
31
venti est vapor siccus: significabit cum fu〈-〉
32
erint alnaeçic in vna parte: fore ventos
33
in illa parte. Cunque diuisa fuerint alnae〈-〉
34
çic: in omni parte significabit diminuti〈-〉
35
ones aquarum: quia ariditas cum mul〈-〉
36
tiplicatur in aere: minuuntur aquę. Re〈-〉
37
miniscor enim: quoniam in nocte .290.
38
anni arabum diffusę sunt a sub multę.
39
Occupaueritque aerem totum: et extincti sunt
40
homines: durauitque plus .4. horis. trans-
41
acto non modico tempore eiusdem an〈-〉
42
ni: immodicam sitim passi sunt homines et
i4ra
1
peruenit nilus egyptij ad .13. cubitos.
2
Et minuta est ad incommodum homi〈-〉
3
num: quantitas .4. cubitorum: creuitque
4
pręcium anonę: et conturbati sunt populi
5
turbatione vehementi: et terminatum
6
est regnum Ptholomei regis egypti. Si
7
militer in anno .300. arabum: diffuse snnt[*]snnt corrupt for sunt
8
in omni parte aeris: et minutus est ite〈-〉
9
rum nilus: et via aperta est super egyptum
10
ab occidente id est a terra arabum per heu-
11
baça: et post hunc per claraamem. Acciditque
12
impedimentum magnum repugnanti〈-〉
13
bus: insurgentibus cum illis scilicet egyptiis
14
Ex habentibus vero comam: ascendit
15
vna habens crines scilicet duauebai: egyptij
16
passi sunt multum. Et fuit in angulo ex
17
angulis coniunctionis: in qua inceptum
18
est regnum filiorum abeç. Obijt ergo
19
abeç a neçir. In anno vero .92. quedam
20
ascendit habens comam: et durauit .XI.
21
noctibus: mouebaturque omni nocte mo〈-〉
22
tu sensibili. Intrauit igitur filius alcha〈-〉
23
lig post hoc breui tempore: et prefuit egy〈-〉
24
pto: et eius partibus. Acciditque tunc in
25
egyptum: quicquid dixit Ptholomeus.
26
Hoc est quod malui exponere ex libro. Et
27
credo quod idoneus sit suis rationibus: et
28
quod perfecta sit eius expositio. Dico tibi
29
et hoc dignum esse vt committas eum
30
illi quem doceat: et remoueas eum ab
31
illo cuius intentio est solummodo vt eum
32
habeat. Et qui putat eum scire cordete〈-〉
33
nus: si in archa sua positus fuerit: diffi〈-〉
34
cile est enim illi laborare vt addiscat eum.
35
Quapropter remouendus est ab hoc li〈-〉
36
bro: et ab huic simili. Maximns[*]Maximns corrupt for Maximus namque
37
error foret si traderetur illi. Et ego deum
38
pręcor vt te diligat: quoniam perfecta
39
est huius libri translatio .17. die mensis
40
Marcij .12. die mensis gumedi secundi:
41
anno arabum .530.