1
¶ Incipit liber quintus canonis Auicenne de
2
medicina et est antidotarium.
3
IGitur Expediti su〈-〉
4
mus in libris
5
quatuor a relatione sum〈-〉
6
me scientie speculati-
7
ue et operatiue artis me〈-〉
8
dicine conseruantis sa〈-〉
9
nitatem et facientis acqui〈-〉
10
sitionem sanitatis: adest
11
nobis tempus sigillan〈-〉
12
di librum canonis per
13
librum quintum varia〈-〉
14
tum in medicinis compositis vt sit sicut antidota〈-〉
15
rium libri. ¶ Et hunc quidem librum diuisimus
16
in tractatum scientialem in quo innuimus ad radi-
17
ces scientie compositionis in duas summas.
18
¶ Summa prima est de compositis essentiali-
19
bus que est .XII. tractatus.
20
Primus est de tyriacis et de confectionibus magnis.
21
Secundus de hieris solutiuis et non solutiuis.
22
Tertius est de electuarijs nutritiuorum soluti-
23
uis et non solutiuis.
24
Quartus de suffufet et alchamaia et muret infantium.
25
Quintus de lohocat ad spiritualia.
26
Sextus de sirupis et rob.
27
Septimus de conditis et alingibet.
28
Octauus de trociscis.
29
Nonus de decoctionibus et pillulis.
30
Decimus de oleis.
31
Undecimus de vnguentis et emplastris.
32
Duodecimus de iuuamento dictorum appro-
33
priato vnicuique membro.
34
¶ Et summa .II. est de medicinis compositis expertis in
35
vnaquaque egritudine que est octo tractatus.
36
Tractatus primus est de medicinis compositis
37
conferentibus egritudinibus capitis et eis que
38
sunt in ipso.
39
Secundus de medicinis oculi.
40
Tertius est de medicinis doloris auris et apostematis
41
eius et puris ipsius et grauitate eius.
42
Quartus de medicinis dentium et doloribus ipsorum.
43
Quintus de medicinis oris et gutturis et ven-
44
tris inferioris.
45
Sextus de medicinis ventris inferioris.
46
Septimus de medicinis doloris iuncturarum et sciatice.
47
Octauus de medicinis alopitie.
48
Cum ergo attulerimus hos nostros modo si-
49
gillabimus librum.
50
Tractatus scientialis in quo innuimus ad radices
51
scientie compositionis. de necessitate compositarum medicinarum.
52
QUandoque non inuenimus in egri〈-〉
53
tudine proprie composita medicinam
54
oppositam ei de singularibus. et si
55
inueniremus non eligeremus su-
56
pra eam: immo fortasse non inueni-
57
remus de compositis qunam oppona〈-〉
58
mus composite. Aut inuenimus eam verumtamen indi〈-〉
1
gemus virtute addente in vno simplicium eius:
2
quare est nobis necessarium vt adiungamus ei simplicem
3
confortantem virtutem eius sicut est camomilla: in ea
4
enim est virtus resolutionis plus et virtus stipticita〈-〉
5
tis minus: quare confortamus virtutem stipticitatis
6
cum medicina simplici stiptica adiungentes eam
7
ipsi. ¶ Et quandoque inuenimus medicinam singularem
8
calefacientem: verum nobis est necessarium calefacere mi〈-〉
9
nus quam ipsa: quare est nobis necessarium vt adiungamus
10
ei infrigidantia aut plus quam ipsa: quamobrem est necessarium no〈-〉
11
bis vt adiungamus ei calefacientem aliam. ¶ Et quandoque
12
indigemus medicina calefaciente quatuor partibus et
13
non inuenimus nisi que calefaciat tribus partibus: et
14
aliam calefacientem quinque partibus quare aggregamus
15
inter eas confidendo quod proueniat ex toto calefaciens
16
quatuor partibus. ¶ Et quandoque est medicina quam ad-
17
dimus iuuatiua in eo quod volumus sed est nociua
18
in re alia: quare est necessarium vt permisceamus cum ea quod
19
frangit partem nocumenti eius. ¶ Et quandoque est abho-
20
minabilis horribilis cum gustatur quam abhorret
21
stomacus et expellit quare adiungimus ei quod eam bo-
22
nam faciat. ¶ Et quandoque est intentio in ea vt agat in
23
membro longinquo quamobrem timemus quod frangat eius
24
virtutem digestio prima et digestio secunda: quare associamus
25
eam cum conseruante non patiente couertere ab ea audaciam
26
duarum digestionum ita vt perueniat ad membrum de quo in〈-〉
27
tenditur sanatio sicut ponimus opium in medicinis
28
tyriace. ¶ Et quandoque est intentio in ea penetratio
29
sicut proijcimus crocum in trociscis camphore vt fa-
30
ciat eos penetrare ad cor: verum cum ipsi peruenerint
31
ad cor insurgit virtus discretiua et denudat ab
32
eis crocum et destruit ipsum et operantur infrigidatiua extin-
33
guentia in corde sicut:[*]corde sicut: corrupt for corde: sicut facit virtus discretiua se-
34
parando virtutes resolutionis et stipticitatis siue me〈-〉
35
dicina sit naturalis siue facta: quare procedit resolutiua ad
36
ipsum membrum lesum quare resoluit materiam et refrenati〈-〉
37
ua ad vias materiei ad ipsum quare prohibet materiam. ¶ Et
38
quandoque volumus medicinam que moretur in transitu
39
suo parum donec operetur illic actionem nobilem pluri〈-〉
40
mam: deinde sit medicina illa velocis penetrationis
41
quamobrem permiscemus eam cum retardante: sicut sunt
42
plures medicinarum aperitiuaram[*]aperitiuaram corrupt for aperitiuarum: ipse enim sunt velocis:[*]velocis: corrupt for velocis [redundant colon]
43
penetrationis ab epate: et fortasse est necessaria mora earum
44
in epate quare permiscemus cum eis medicinas attracti〈-〉
45
uas ad contrarium epatis: sicut semen raphani attrahens
46
ad os stomaci: quamobrem hesitat medicina in quantitate
47
qua perueniat eius iuuamentum ad epar deinde pe〈-〉
48
netrat. ¶ Et quandoque est medicina quam inuenimus
49
communis duabus vijs et intentio nostra est in via vna. quam-
50
obrem associamus cum ea quod deferat eam ad illam sicut
51
cum ponimus cantarides in medicinis aperitiuis vt
52
conuertant eas a parte venarum ad partem renum et vesice.
53
¶ Et scias quod plurimis medicinarum insunt operatio et
54
statio. Et quandoque intenditur cum ea operatio longinquior statio〈-〉
55
ne eius quare indiget faciente viam. Et quandoque intenditur
56
cum ea operatio propinquior statione eius quare indiget figen〈-〉
57
te vel tardante. ¶ Et scias quod medicina experta
58
melior est non experta. ¶ Et parum medicinarum
1
melius est plurimo earum intenitione vna. Causa autem
2
in hoc quod parum medicinarum est melius plurimo
3
earum iam exposita est in principio libri secundi.
4
¶ At vero in hoc quod experta melior est non experta:
5
est quod omnis medicina composita habet iudicium ex sim-
6
plicibus suis et iudicium ex tota forma sua: et non
7
experta non iudicatur nisi ex enunciatione suorum simpli〈-〉
8
cium tantum et non scimus illud quod facit ei necessarium com〈-〉
9
plexio eius facta ab eis: an est addens in inten-
10
tione earum an non addens an est contra agens in sua
11
forma. ¶ Et experte quidem iam verificate sunt
12
vtreque res. et fortasse est vtilitas in forma complexio-
13
nali maior quam ista que accidit ex simplicibus eius.
14
¶ De qualitate compositionis.
15
SCias quod quando accidunt tibi quatuor necessi〈-〉
16
tates voluntarie et non inuenis ad eas
17
medicinam in natura nisi artificialem: sicut si
18
indiges euacuatione cum scamonea et pul-
19
pa colloquintide: et aloe et turbith: et vis aggrega〈-〉
20
re ista vt sit tibi medicina aggregata: tunc conside-
21
ra si necessitas earum et operationis ipsarum fuerit equa〈-〉
22
les cum ipse sint quatuor medicine: tunc accipe
23
de vnaquaque earum quartam portionis et compone.
24
¶ Et si non fuerit necessitas earum equalis immo
25
quarundam earum magis et quarundam ipsarum minus
26
tunc existima existimatione artificiali et mensura
27
summam necessitatis et pone proportionem necessitatis
28
adinuicem canonem et adde supra illam potionem
29
aggregatam quantitatem cuiusdam et minue quantitatem
30
cuiusdam secundum proportionem necessitatis et compone.
31
¶ Et scias quod medicine composite conferenti vt ty-
32
riaca insunt secundum simplicia eius vestigia et virtu-
33
tes. secundum[*]secundum corrupt for et secundum formam ipsius que non fermentatur in spa-
34
cio nisi vt faciat accidere complexio eius vestigia et
35
virtutes: et fortasse sunt meliora quam simplicium.
36
Non ergo respicias ad illud quod dicunt medici
37
quod confert tyriaca ad hoc propter spicam et confert ad hoc
38
propter myrrham immo confert illud ita verum illud cui in-
39
nitendum est: est forma eius. Et iam aduenit per
40
accidens sublimitas iuuatiua et non possumus in-
41
nuere ad eam et ad proportionalitatem eius ad ope〈-〉
42
rationes ipsius innuitione nobili. ¶ Et scias quod
43
in compositis sunt medicine que sunt quibus in inten〈-〉
44
dum est vt radix. que cum priuantur destruitur ba-
45
sis: sicut caro vipere in tyriaca et aloes in hierapi〈-〉
46
gra et elleborus in hieralogodion: et medicine
47
conuenientes ad hoc vt in deijciantur[*]in deijciantur corrupt for deijciantur [cf. Venice 1564: eijciantur] et permutentur et vt
48
addatur in eis aut minuatur: sunt medicine que si
49
adderentur nocerent: nam si ponerentur in tyriaca ana〈-〉
50
cardi corrumperent medicinas: et proprie carnem vi-
51
pere. Et medicine que si adderentur non nocerent
52
sicut si adderes in tyriaca nucem muschatam non ve〈-〉
53
nires cum impietate magna. ¶ Et scias quod plurimum
54
compositionis perducit ad corruptionem et plurimum eius per〈-〉
55
ducit ad perfectionem et operationem eius. et quod plurimum compo〈-〉
56
sitionis fit a singularibus et compositis sicut tyria〈-〉
57
ca a singularibus suis et a trociscis tribus: nam
58
vnicuique trocisco causa compositionis inest pro-
1
prietas que non reperitur in singularibus. et quan〈-〉
2
doque est medicina composita ex compositis.
3
¶ Summa prima de compositis essentialibus.
4
¶ Tractatus primus de tyriacis et confectioni〈-〉
5
bus magnis. Tyriaca alpharoch.
6
HEc tyriaca est sublimior medici-
7
narum compositarum et melior earum
8
propter multitudinem sui iuuamenti et
9
proprie in venenis que sunt ex pun〈-〉
10
cturis sicut serpentum et scorpionis
11
et canis rabiosi: et venenis ebibi〈-〉
12
tis interficientibus. ¶ Et ad egritudines fleg-
13
maticas et melancolicas et febres earum et ad ventosita〈-〉
14
tes malignas et paralysim et apoplexiam et epile-
15
psiam et torturam et tremorem et ad eum qui secum
16
loquitur et maniam et ad lepram proprie et albaras. et con〈-〉
17
fortat cor et acuit sensus et appetitus. et confortat
18
stomacum et alleuiat anhelitum et delet pulsum cordis
19
et retinet sputum sanguinis et confert ad plures do-
20
lores renum et vesice ex quacunque causa sint. et frangit
21
lapidem proprie in vesica et confert ad vlcera inte-
22
stinorum et durities intrinsecas in epate et splene et
23
in alijs ab eis vtrisque et ad periodos amborum. et
24
non efficit has operationes nisi propter proprietatem forme
25
eius sequentem complexionem simplicium ipsius. ita vt con〈-〉
26
fortet spiritum et calorem innatum: quare iuuatur natura per
27
illud supra contrarietatem facientia frigida et calida et vin-
28
cit virtutes earum. ¶ Et melior descriptionum hu〈-〉
29
ius medicine est descriptio radicalis Androma〈-〉
30
chi. Et iam nixi[*]nixi corrupt for dixi sunt plures medicorum sicut Galienus
31
et alij vt adderent et minuerent in ea non propter ne〈-〉
32
cessitatem facientem necessarium illud eis neque propter aliquid
33
forte vocas[*]vocas corrupt for vocans eos ad illud: sed querentes vt reme〈-〉
34
morarentur et vt remaneret ab eis in ipsa vestigium
35
sicut remansit andromacho. ¶ Et meum quidem
36
consilium est vt non remoueant aliquid quod ex-
37
perimentum iuuatiuum inuenit: fortasse enim illa
38
complexio cum illo pondere est significans illud
39
cuius iuuamentum inuenit experimentum: quod
40
quando ipsa mouetur a suo pondere non consequitur
41
illam proprietatem. ¶ Quod si aliquis eorum dicat quod
42
scit causam facientem illa pondera facere aliam proprie〈-〉
43
tatem tunc dicet mendacium in eo cui contradicitur super
44
illud sicut si dicat aliquis scientiam ponderum ele-
45
mentorum in equis et hominis et alijs. ¶ Et ty-
46
riace quidem adsunt infantia et pubertas et ado-
47
lescentia et senectus et mors. et fit infans post sex
48
menses: deinde incipit in pubertate et augmen-
49
to vsque ad tempus in quo stat per .X. annos in
50
regionibus calidis: et .XX. annos in regionibus
51
frigidis: deinde stat aut .X. annis aut .XX. dein-
52
de declinat aut post .XX. annos aut post .XL. an-
53
nos. deinde expoliatur virtute tyriace aut post .XL.
54
annos aut post .LX. et fit vna confectionum decli〈-〉
55
nata a gustu tyriace. ¶ Et oportet vt detur in
56
potu morso de illa que est recens et fortis: et re-
57
liquis quibus in potu datur de illa que est debi〈-〉
58
lior. ¶ Et fortasse est necesse vt in potu detur
1
morso de recenti: ex medio aureo vsque ad
2
aureum .I. ¶ Et ex eis quibus distinguitur inter
3
illam que est recens: et fortis: et inter anti-
4
quam et debilem et malam: et de experimen-
5
tis est quidem vt in potu sumat homo catharti〈-〉
6
cum et consideretur tunc si soluerit eum sumat
7
in potu tyriacam tunc si retinet eum est recens
8
bona et si non est mala. ¶ Et ex experimentis
9
est illud quod dixit Galienus quoniam oportet vt ca-
10
piatur gallus siluestris: quoniam ipse est siccioris
11
complexionis quam ille qui nutritur in domibus et
12
existimo ipsum esse fasianum masculum: et mit-
13
tatur super ipsum animal venenosum: deinde detur
14
ei in potu tyriaca: si ergo vixerit tyriaca est bo-
15
na. ¶ Et iterum experitur in illo qui in potu su-
16
mit opium et iusquiamum nigrum et alia. ¶ In
17
napello autem iuuamentum tyriace est paruum
18
et quantitas eius vt expellat mortem est mora par〈-〉
19
ua et forsitan medicamen de muscho sicut exi-
20
stimant quidam est magis iuuatiuum in eo quam
21
omnia. ¶ Quantitates autem que in potu dantur
22
de tyriaca in vnaquaque egritudine sunt iste. ¶ In
23
tussi quidem antiqua et dolore pectoris et late-
24
ris datur in potu lupinus vnus in aqua mellis
25
aut iulep si fuerit febris. ¶ In rigore autem periodi〈-〉
26
co et frigore et vomitu in initio periodi detur
27
in potu lupinus vnus cum aqua aut cum vino
28
quod non sit minus tribus .℥. neque plus quatuor
29
.℥. et .ß. ¶ Et sumat in potu ille qui habet colicam
30
et inflationem in stomaco et puncturam quantita-
31
tem lupini cum aqua mellis aut iulep sicut scis.
32
¶ Et patiens casum appetitus similiter in aqua
33
aut vino sicut scis. de tyriaca lupinum in deco-
34
ctione assari: et detur in potu in hydropisi ante
35
cibum lupinus vnus de ea deglutiendo aut cum quan-
36
titate .℥.I.ß. aceti commixti. ¶ Et sumat in potu
37
patiens sputum sanguinis si fuerit tempus eius
38
in egritudine propinquum vsque ad aureum vnum in
39
aceto commixto: et si fuerit spacium cum eo antiquum
40
detur in potu vltimum in decoctione semperuiue ma〈-〉
41
ne et sero. ¶ Ille vero qui patitur abscissionem vo-
42
cis sumat in potu de ea fabam vnam in aqua mel〈-〉
43
lis aut rob vue aut teneat eam sub lingua. ¶ Et
44
detur in potu ad vlcera intestinorum et solutionem ven〈-〉
45
tris cum sanguine in aqua sumac. ¶ Et ad constri-
46
ctionem anhelitus cum oxymelle squillitico quod sit
47
minus .℥.I. et fiat gargarismus ad epilepsiam in pri〈-〉
48
mis: deinde detur in potu de ea quantitas quarte
49
aurei .I. vsque ad medium aureum in aqua aut oxymelle
50
squillitico: et similiter in dolore capitis et emigranea.
51
¶ Amplius ipsa frangit lapidem in vesica et re-
52
nibus quando potatur in decoctione apij et prohibet colericam
53
passionem et retinet naturam. Et illi qui vtitur ea in hora
54
sanitatis non nocent venena: et non impendunt in
55
eo nocumenta et fit securus ab egritudinibus pe-
56
stilentie. ¶ Descriptio. ℞. trociscorum squille aureos
57
.XLVIII. trociscorum vipere aureos .XXIIII. trociscoum[*]trociscoum corrupt for trociscorum alin〈-〉
58
daracaron et piperis nigri et opij omnium ana
1
tantundem et cynamomi in descriptione aureos .XII. et
2
in descriptione aureos .XXIIII. rosarum aureos .XII. et in descri-
3
ptione aureos .XXIIII. et seminis napi siluestris rotundi
4
et scordeon et radicis lilij celestis et agarici et succi
5
liquiritie et olei balsami omnium ana quantum est hoc
6
pondus et myrrhe et croci et zinziberis et reubarbari et cen〈-〉
7
tauree et calamenti montani et prassij et petro-
8
selini et sticados et costi et piperis albi et macro〈-〉
9
piperis et pulegij indi et olibanis et floris squinanti et
10
gummi albotin et cassielignee nigre et spice et po-
11
lij omnium ana aureos .VI. et storacis liquide et seminis apij et
12
siseleos et ameos et camedreos et camepitheos
13
et succi hypoquisticos et spice celtice et sehee mon〈-〉
14
tane et folij gentiane et seminis feniculi et terre sigilla〈-〉
15
te et colcotar adusti et amomi et acori et nastur〈-〉
16
tij albi et carpobalsami et ipericon et fu et gum〈-〉
17
mi et cordumeni et anisi et acatie omnium ana aureos
18
.IIII. dauci et bdellij subalbidi omnium ana aureos
19
.IIII. bezard et aspalti et oppoponaci et centauree
20
minoris et aristologie rotunde omnium ana aureos .II.
21
et in alia descriptione centauree aristologie rotunde
22
loco longe. castorei vero in descriptioce[*]descriptioce corrupt for descriptione quadam
23
aureos .II. et in descriptione aureos .IIII. et similiter est ser〈-〉
24
mo in serapino et mellis kist .X. et vini antiqui odo〈-〉
25
riferi kist .II. liquefiant que de eis liquescunt et in-
26
fundantur que infunduntur et terantur sicca et
27
cribellentur et conficiantur cum melle: et pona〈-〉
28
tur in vase vitreo aut plumbo aut argento: et non
29
impleatur vas: immo sit in eo superfluitas vt re-
30
spiret medicina. et omnes medicine preter mel
31
et vinum sunt .LXIIII. medicine.
32
DEscriptio alia. ℞. trociscorum squille aureos
33
.XXVIII. trociscorum vipere et trociscorum alin〈-〉
34
daracaron et piperis nigri et opij boni
35
omnium ana aureos .XXIIII. et allei siluestris et rosarum sic-
36
carum rubearum seminis napi siluestris et ireos et agarici et
37
succi liquiritie et oleo balsami et cynamomi omnium
38
ana aureos .XII. myrrhe et prassij et croci et macropi-
39
peris et zinziberis et ozimi montani et petrose-
40
lini et pentaphilon siluestris et reusim[*]reusim corrupt for reusini [cf. Venice 1564 and Canon 3 and 4] et costi ama〈-〉
41
ri albi et sticados et piperis albi et muschi et pu〈-〉
42
legij et superioris squinanti et glutinis alimbat
43
et olibai[*]olibai corrupt for olibani et cassie et spice omnium ana aureos .VI. et gen〈-〉
44
tiane et alme alesfis et est nasturtium album et stora〈-〉
45
racis[*]storaracis corrupt for storacis liquide et siseleos et spice celtice et est nere-
46
mid et seminis ameos et camedreos et camepi-
47
theos et hypoquistidos et folij et epithimi et fu
48
et meu et seminis apij et seminis feniculi et boli
49
lacune et colcotar assati et amomi et ipericon et
50
acori et carpobalsami et acatie et gummi arabici
51
et cordumeni omnium ana aureos .IIII. et alzufera et
52
galbani et oppoponacis et serapini et bituminis
53
iudaici et centauree et aristologie rotunde et castorei
54
omnium ana pondus aureorum .II. ¶ Et addite sunt in hac
55
descrpitione[*]descrpitione corrupt for descripitione iste medicine et sunt firmate in de-
56
scriptionibus aliarum linguarum: et sunt ozimi fluuialis
57
et galbani et dragaganti et ciclaminis et aristologie longe et seminis
58
iusquiami albi omnium ana aureos .II. iste ergo sunt species
1
.LXX. in commixtione excepto melle. et mel sit duplum
2
medicinarum quarum sit summa eius quod est in ty〈-〉
3
riaca mille et quadraginta et trigintaquatuor aurei.
4
et teratur crocus per se et teratur myrrha et opium
5
et olibanum per se: et infundatur illud in vino deco-
6
cto nocte et liquefiant glutinum et galbanum cum
7
oleo balsami et teratur colcotar solum: deinde te-
8
rantur relique medicine et cribellentur et conficiatur
9
summa earum cum melle dispumato: et contera-
10
tur cum sit aggregatio in mortario contritione
11
bona donec commisceantur: deinde ponatur in vase
12
vitri quod sit sicut vrinale aut testeo vitreo et admi-
13
nistretur post quattuor annos. et sit dosis integra
14
pondus .ʒ.I. cum aqua tepida in ieiuno.
15
DEscriptio alia. ℞. trociscorum squille aureos .XLVIII.
16
et trociscorum tyriace aureos .XXIIII. piperis longi aureos
17
.XXIIII. trociscorum alindaracaron ponde[*]ponde corrupt for pondus aureorum
18
.XXIIII. rosarum rubearum siccarum ablatis ca-
19
pitibus aureos .XII. radicis lilij celestis aureos .XII. et radi〈-〉
20
cis liquiritie aureos .XII. seminis napi siluestris aureos .XII. et
21
scordeon aureos .XII. xylobalsami aureos .X. opij aureos .XII.
22
agarici aureos .XII. piperis albi aureos .VI. reusim[*]reusim corrupt for reusini [cf. Venice 1564 and Canon 3 and 4] seminis
23
apij aureos .IIII. myrrhe pure aureos .VI. costi amari aureos
24
.VI. croci aureos .VI. cassie aureos .VI. spice inde aureos .VI.
25
melanopiperis aureos .XXIIII. et tuctaminis et est pule〈-〉
26
gium aureos .VI. et prassij aureos .VI. et sticados aureos .VI. et pe〈-〉
27
troselini et est semen apij montani aureos .VI. macedo〈-〉
28
nici aureos .VI. et quinque folij aureos .VI. camepitheos
29
aureos .IIII. et amomi aureos .IIII. et meu aureos .IIII. et neri-
30
den et est spica romana aureos .IIII. et similiter came-
31
dreos aureos .IIII. gentiane romane aureos .IIII. anisi aureos
32
.IIII. gummi aureos .IIII. seminis feniculi aureos .IIII. cor〈-〉
33
dumeni aureos .IIII. siseleos aureos .IIII. ameos aureos .IIII.
34
serapini aureos .IIII. castorei aureos .II. aristologie longe aureos .II.
35
centauree minoris aureos .II. bezarat et est galbanum
36
aureos .II. et fiat de ea quod diximus de contritione cri-
37
bellatione et confectione cum melle.
38
ARs trociscorum de viperis. Accipiantur
39
vipere cum est finis veris et incipit estas.
40
et si fuerit ver hyemale dimittantur vsque〈-〉
41
quo consequatur estus. ¶ Et vipere quidem
42
sunt serpentes capita habentes plana que sunt lata
43
proprie apud propinquitatem colli minuti subtilis val〈-〉
44
de quorum caude sunt curte strepitum facientes et sonitum
45
in incessu. ¶ Et istis quidem trociscis non conue〈-〉
46
niunt omnes vipere: immo flaue et de flauis feminee:
47
et eorum signum est quod masculi in omni latere habent vnum den〈-〉
48
tem et femine plures vno. et oportet vt alienentur cor-
49
nute et varie et aspides decliues ad albedinem: et
50
non capiantur ex piscinis et littoribus fluuiorum et aqua〈-〉
51
rum et marium: neque petrose: quoniam in eis sunt quar〈-〉
52
cine facientes sitim: immo capiantur in loco longin-
53
quo ab humorositate. et non capiantur ille que
54
sunt debili motus. immo eligantur ille que sunt ve〈-〉
55
locis motus habentes caput eleuatum. ¶ Et oportet vt
56
non morentur cum capiuntur si possibile est: et abijcian〈-〉
57
tur a parte capitis eius quatuor digiti: et similiter
58
a parte caude ipsius et ani eius. quod si cucurrerit ex
1
ea sanguis plurimus et fuerit motus eius in illa
2
dispositione plurimus et mors ipsius tarda tunc erit
3
electa. et si fuerit parui motus et pauci sanginis[*]sanginis corrupt for sanguinis ve〈-〉
4
locis mortis: tunc erit mala. ¶ Et de signis eius
5
iterum est vt sit motus eius velox et aspectus eius
6
aspectus audacie et presumptionis: et sit egressio fe-
7
cis eius ex postremo caude eius. cumque mortua
8
est extrahantur viscera eius et proprie fel ipsius et ab-
9
luatur cum aqua et sale ablutione exquisitissime fa〈-〉
10
cta: deinde decoquatur in aqua et sale et si cum ea
11
fuerit anetum non erit malum in eo decoctione dis-
12
coquente cum qua leuis fiat collectio carnis eius
13
ab osse ipsius. ¶ Mundificetur ergo caro eius ab
14
osse et proijciatur in mortario et teratur bene: et precipiatur
15
illi qui facit illud vt odoret oleum balsami: et in-
16
ungat ipsum super digitos. cum ergo contrita est mi〈-〉
17
sceatur cum tortellis secundum descriptiones diuersas: et
18
non erigatur supra descriptionem Andromachi:
19
deinde fiant ex ea trocisci minuti subtiles et exic〈-〉
20
centur in vmbra et reponantur iu repositorio. et oportet
21
vt non cadat super eos radius solis omnino: neque
22
ante exiccationem: neque post ipsam. sol namque de-
23
struit et expoliat eos a virtute appropriata carni〈-〉
24
bus viperarum interficiente venena que sunt ex
25
morsione et ebibita.
26
ARs trociscorum squille. ¶ Oportet
27
vt eligatur de squillis humidis illa que
28
est grauis et non est magna: et non linias
29
ipsam cum luto: quoniam illud facit eam ran〈-〉
30
cidam et corrumpit ipsam: immo line eam cum fermen〈-〉
31
to et assa eam in olla donec coquatur: aut in furno
32
iam calefacto et extracto cinere eius aut in patel〈-〉
33
la de terra: super quam coquitur panis eius. Cum ergo
34
extrahitur inde tunc sumatur interius eius lene et teratur
35
optime et misceatur cum eo farina orobi recens secundum virtutem
36
squille et exitus eius. Andromachus vero misce〈-〉
37
bat cum parte vna squille duas partes farine et alij equa-
38
li mensura. Cum ergo permixta est squilla cum fa〈-〉
39
rina orobi tunc fac ex ea trociscos subtiles: et inun〈-〉
40
ge manus tuas cum facis ex ea trociscos cum oleo
41
rosaceo et exicca eos et serua eos sicut conseruas troci〈-〉
42
scos de viperis. Medici autem nostri temporis accipiunt
43
squille partes .II. et farina herbi partem .I.
44
DEscriptio trociscorum alindaracaron. ℞.
45
corticum radicis darsisahan aureos .VI. su-
46
perioris squinanti aureos .XII. calami aro-
47
matici et costi et xylobalsami et assari et
48
myrrhe et amomi et polij omnium ana aureos .XXIIII. ma-
49
sticis et emerukit et est alacohen alba et fu omnium
50
ana aureos .VI. aristologie rotunde aureos .XX. reubarbari silique ci〈-〉
51
nami ana aureos .X. spice inde aureos .XVI. folij tantundem
52
croci aureos .XXII. terantur totum et cribelletur per se
53
et conficiantur cum vino odorifero antiquo de-
54
clinante ad dulcedinem et fiant trocisci et exiccen〈-〉
55
tur in vmbra et conseruentur sicut conseruantur
56
trocisci de viperis.
57
DEscriptio alia horum trociscorum. ℞.
58
ligni aldarsisahan et calami aromati-
1
ci et costi et assari et xylobalsami et amomi et myr-
2
rhe chye et fu et alacohen omnium aureos .XVIII. et cro〈-〉
3
ci aureos .XII. et spice inde et folij amborum ana aureos .XII.
4
et myrrhe aureos .XXIIII. teratur totum et fiant trocisci si-
5
cut diximus in vnaquaque descriptionum que sunt ante istam.
6
DEscriptio alia horum trociscorum. ℞.
7
aselibet et est darsisaham[*]darsisaham i.e. darsisahan aureos .VI. floris
8
squinanti aureos .XII. calami aromatici
9
aureos .VI. myrrhe et assari et xylobalsami
10
omnium ana aureos .VI. cinamomi aureos .XXIIII. amo〈-〉
11
mi aureos .XXIIII. cassie aureos .VI. et amaracon[*]amaracon i.e. amaracum (cf. Canon 3) et est ala-
12
choen alba. aureos .XX. spice inde aureos .XV. polij. aureos
13
.VI. in alio myrrhe aureos .XXIIII. masticis aureos .VI.
14
croci aureos .XII. aggrega has medicinas tritas et
15
puluerizatas et confice cum vino puro et fac tro〈-〉
16
ciscos sicut diximus et conserua.
17
COnfectio mytridati nobilis: est confe〈-〉
18
ctio quam fecit mytridates rex ponti et
19
nominauit suo nomine et composuit ipsam et
20
est ex medicinis expertis super venena proprie et su〈-〉
21
per egritudines alias vt esset aggregatiuum iuua〈-〉
22
menti venenorum diuersorum et egritudinum diuersa〈-〉
23
rum. fuit ergo ipsum tyriaca in illo tempore: deinde postquam
24
accidit andromacho illud quod expertus fuit ipsum
25
super iuuamentum carnium serpentum et aliorum ad-
26
didit in eo trociscos de viperis et alteratum est parum
27
per additionem et diminutionem. Fuit ergo tyriaca
28
magna in multitudine iuuamenti: verumtamen ty-
29
riaca magna est magis iuuatiua ipso in re vna:
30
et est venenum serpentum. In reliquis vero rebus non
31
diminuitur mytridatum a tyriaca diminutione de
32
qua sit curandam[*]curandam corrupt for curandum: immo est magis additi in pluribus
33
earum iuuamenti et confidentioris vtilitatis: et
34
non prolongemus sermonem in numero illorum iu-
35
uamentorum: quoniam ipsa sunt illa predicta que sunt ty〈-〉
36
riace: et sit dosis copiosior parumper.
37
COfectio[*]COfectio corrupt for COnfectio mytridati ex descriptione
38
communi omnium. ℞. myrrhe et croci et agari〈-〉
39
ci et zinziberis et cinamomi et dragan-
40
ti omnium ana .ʒ.X. spice et olibani alseis et est nastur〈-〉
41
tium babylonicum: squinanti xylobalsami sticados
42
et sileos et costi et camepitheos et galbani et ne-
43
bescet et macropiperis et succi barbe hircine et
44
castorei et melakion et est opium et folij indi et sto〈-〉
45
racis et oppoponacis omnium ana .ʒ.VIII. cassie leu-
46
copiperis et melanopiperis et hermodactilorum
47
et polij et scordeon et dauci et melliloti et gentia-
48
ne et olei balsami carpobalsami et trociscorum et
49
cokion bdelli[*]bdelli i.e. bdellij omnium ana .ʒ.VII. ruthe .ʒ.II. ammo〈-〉
50
niaci et spice romane et masticis et gummi et pe〈-〉
51
troselini et cordumeni et seminis feniculi omnium
52
ana .ʒ.V. anisi et acori et meu et serapi. et assari om〈-〉
53
nium ana .ʒ.III. apij. et rosarum rubearum pulegini
54
omnium ana .ʒ.V. fu et acatie et vmblicistici et seminis
55
iperici omnium ana .ʒ.XLV. vini odoriferi antiqui in
56
quo infundantur ea que oportet infundi: mellis dis-
57
pumati quod sufficit. Misceatur et seruetur et admini〈-〉
58
stretur post sex menses et sit dosis sicut auellana cum
1
eo quod est conueniens de potibus. ¶ Et in hac
2
quidem descriptione sunt medicine que non sunt
3
in descriptione Galieni tresdecim et sunt agaricum et
4
hermodactili et rutha et ammoniacum et dicates
5
et assarum et dragagantum et sticados et camepithe〈-〉
6
os et mellilotum et xylobalsamum et malanopiper[*]malanopiper corrupt for melanopiperis
7
et bdelium. ¶ Et in descriptione Galieni sunt due
8
medicine que non sunt in hac descriptione: et sunt ra〈-〉
9
dix lilij et fal[*]fal corrupt for sal. et in descriptione alia est medici-
10
na vna que non est in hac descriptione et est semen ruthe.
11
ARs cokion administrati in mytridato.
12
℞. passularum rubearum enucleatarum
13
pondus .ʒ.IIII. glutinis albotin pondus .ʒ.〈-〉
14
XXIIII. squinanti et myrrhe amborum ana
15
.ʒ.XII. cinamomi et bdelli[*]bdelli i.e. bdellij subalbidi et blacte bi-
16
zantie et spice romane et cassie et melliloti et ciperi
17
et baccarum lauri omnium ana .ʒ.III. calami aroma〈-〉
18
tici pondus .ʒ.IX. croci .ʒ.I. bituminis iudaici .ʒ.II.ß.
19
¶ Et hec descriptio est sabor filij sehel in qua est
20
additum bitumen iudaicum. ¶ Et in descriptione alia
21
est additum darsisahaan[*]darsisahaan i.e. darsisahan pondus .ʒ.II.ß. Et in descri-
22
ptione alia sunt addite assari .ʒ.II.ß.
23
TYriaca esdrre[*]esdrre corrupt for esdre. ℞. amomi pondus aureorum
24
.XII. superioris squinanti aureos .VIII. pire〈-〉
25
tri aureos .VI. croci aureos .XXXVI. cinamomi
26
aureos .VI. et myrrhe aureos .XII. petroselini et est semen
27
apij montani et dauci et est semen baucie silue-
28
stris montane cretensis omnium ana aureos .III. dra〈-〉
29
gaganti aureos .XXX. succi hypoquistidos aureos .VIII.
30
radicis lilij celestis aureos .XV. seminis feniculi aureos
31
.VI. bdelli[*]bdelli i.e. bdellij subalbidi aureos .VIII. seminis iusquiami albi aureos
32
.VIII. cassielignee aureos .IX. seminis papaueris albi
33
aureos .XXX. spice inde aureos .XII. seminis ruthe aureum .I.
34
granorum citri excorticatorum sumach semij am〈-〉
35
borum ana aureos .II. seminis aneti et epatis almeliki et
36
assari et cordumeni et euforbij et opij omnium
37
ana aureos .VI. melanopiperis aureos .XXX. rosarum ru-
38
bearum siccarum ablatis capitibus aureos .IX. folij
39
indi aureos .XII. olei balsami aureos .III. neriden creten-
40
sis et est spica romana: ameis et est superius vi〈-〉
41
tis amborum ana aureos .VI. rosarum oleandri et su〈-〉
42
perioris almaru amborum ana aureos .IIII. lacce mun〈-〉
43
date aureos .XII. memithe gariofilorum amborum ana
44
aureos .XII. superioris spice romane aureos .III. reusini
45
aureos .XII. succi altisse et est alfelengesif. et dicitur ab-
46
rotanum siluestre aureos .XX. et radicum endiuie aureos
47
.XX. et costi et gentiane romane amborum ana aureos
48
.XII. foliorum citri aureos .XIII. et trociscorum alinda〈-〉
49
racaron aureos .VII. anisi aureos .VI. squinanti aureos .XII.
50
Aggrega has medicinas terendo cribellando
51
infundendo que de eis infunduntur in vino cla〈-〉
52
re substantie et est radix aut communi aut in tripli〈-〉
53
cato aut vino passo aut mellino et confice cum mel〈-〉
54
le dispumato secundum quantitatem que necessaria est
55
et reponatur in vase et administretur sicut administratur
56
tyriaca maior. Et de medicinis sunt quidam qui ponunt
57
in ea de ammoniaco: et de eis sunt quibus illud
58
non videtur: quoniam ammoniacum nocet stomaco.
1
DEscriptio tyriace esdre. ℞. amomi et
2
myrrhe amborum ana .℥.V. piretri .℥.II.ß.
3
squinanti .℥.IIII. cassie lignee .℥.XII.ß.
4
storacis liquide .℥.VI.ß. dauci .℥.I. croci
5
.℥.XII. petroselini .℥.I. et .ʒ.II. ireos .℥.II.ß. seminis fenicu〈-〉
6
li et bdellij amborum ana .℥.IIII.ß. olibani .℥.IX. dra-
7
gaganti .℥.X. succi hypoquistidos .℥.III. granorum ci-
8
tri excorticatorum aureum .I. seminis aneti et epatis almeliki
9
et lignorum citrinorum omnium ana aureos .II. seminis iusquiami
10
albi libram .I. seminis papueris[*]papueris corrupt for papaueris albi libras .II. spice .℥.IX. et .ʒ.I. ru〈-〉
11
the sicce .℥.I. et .ʒ.II. sumach .℥.III. anisi et assari et
12
cordumeni omnium[*]omnium corrupt for omnium ana [cf. Venice 1564] .℥.IIII. opij .℥.II. et .ʒ.I.ß. euforbij
13
.℥.II.ß. piperis .℥.I.ß. rosarum .℥.IIII. folij indi et carpo〈-〉
14
balsami amborum ana .ʒ.III. anacardi .℥.II.ß. lacce
15
mundate .℥.V. cinamomi .℥.IIII. meu .℥.II. spice cre〈-〉
16
tensis .℥.IX. sulfuris .℥.IIII. memithe et reusini et co〈-〉
17
sti amari omnium ana aureos .IIII. folibrum[*]folibrum corrupt for foliorum citri aureos .V. tro〈-〉
18
ciscorum alindaracaron aureos .IIII. olei balsami aureos
19
.VII. succi abrotani libram .I. galange .℥.VII. lilij .℥.VI. ga〈-〉
20
riofili .℥.V. mellis quantum sufficit.
21
COnfectio trociscorum alindaracaron administra〈-〉
22
torum in ea. ℞. camomille rubee camomille
23
albe et sumach et fu et anisi et assari vsnee
24
et calami aromatici et xylobalsami omnium
25
partes equales ponderis. aggrega has medicinas con〈-〉
26
tritas et cribellatas et confice cum vino puro bone
27
substantie et est radix aut communi tribus diebus continuis et mo〈-〉
28
ueatur in omni die semel et adde super illud de vno ho〈-〉
29
rum vinorum si indiget illo et fac trociscos ponderis aurei .I.
30
et exicca in vmbra. hanc tyriacam fecit esdras et
31
est vicaria tyriace alfaroch in rebus omnibus.
32
TYriaca dyatesseron. ℞. gentiane romane
33
baccarum lauri aristologie longe et mirrhe
34
omnium partes equales: terantur et conficiantur
35
cum melle dispumato secundum quantitatem suffi〈-〉
36
cientem. eius dosis sit aureus .I. cum aqua calida. ¶ Et
37
dicitur quod de medicinis quidam sunt qui ponunt loco myr〈-〉
38
rhe costum amarum et refert Seruaget quod inuenit
39
in descriptione quadam additionem croci partis .I. Hec
40
tyriaca de quatuor speciebus confert puncture scorpio-
41
num et aranearum et egritudinibus frigidis proprie epi-
42
lepsie qua subito accidit et tremori oris stomaci.
43
SOtira liberans magna: Hec medici〈-〉
44
na est aggregatiua iuuamenti conferens
45
epilepsie et vertigini et dolori capitis
46
antiquo et tremori et prohibet materiam
47
attrahi ad oculum. et quandoque fit cum ea alcohol post
48
abstractionem aque: quare prohibet saniem et pro-
49
hibet euentum nocumenti ad oculum: et abscis-
50
sionem vocis et paralysim et alguesgues et dolo〈-〉
51
rem dentium et dolorem oculi: et dolores pulmo-
52
nis et lateris et pectoris et hypocondriorum bibita
53
in aqua mellis: et valet ad expulsionem sanguinis
54
potata in aqua arnoglosse et virge pastoris ven-
55
tositatibus in stomaco et doloribus eius et icteritie
56
et ad passiones frigidas et clarificat colorem et
57
delet cogitationes et remouet eructuationem: et
58
sanat vesicam et egritudines intestinorum et punctu〈-〉
1
ram eorum. et clysterizatur cum ea: quare eradican〈-〉
2
tur apostemata eorum et apostemata splenis: et prouocat superflui〈-〉
3
tates renum et vesice et confortat testiculos et lini-
4
tur super eos et additur desiderium et confert dolori〈-〉
5
bus iuncturarum et spasmo et podagre et confert
6
ad venena ex morsionibus et ebibita confert fe-
7
bribus antiquis et periodis rigoris et resoluit apo-
8
stemata. Cuius permixtio. ℞. myrrhe et cassie et
9
squinanti omnium ana .℥.I.ß. castorei et petroselini et
10
est semen apij siluestris montani amborum ana aureos
11
.XV. seminis apij .℥.II. siseleos aureum .I. costi amari et cina-
12
momi et trociscorum aladarmeu et storacis liqui-
13
de et assari omnium ana aureos .VI. anisi aureos .X. piperis
14
albi aureos .XII. piperis longi aureos .III. spice aureos .III. amo〈-〉
15
mi et croci amborum ana aureos .IIII. opij aureos .X. Ag〈-〉
16
grega has medicinas tritas et cicotrigonizatas
17
et confice cum melle dispumato et repone in va-
18
se et vtere post sex menses.
19
ARs trociscorum aladarmeu admi-
20
nistratorum in liberante magna. ℞.
21
amomi et darsisahan et costi amari et
22
calami aromatici et gariofilorum et
23
piperis albi et ameos omnium ana aureos .III. cina-
24
momi et masticis et croci omnium ana aureos .VI. fu
25
aureum .I. spice aromatice et folij indi amborum ana
26
aureos .VII. myrrhe aureos .VI. Aggrega has medicinas
27
contritas et cicotrigonizatas et confice cum vi-
28
no claro aut alio et fac trociscos paruos ponde〈-〉
29
rantes aureum .I. et exicca in vmbra et vtere.
30
NEdrech Darij: Nedrech darij est
31
vna de medicinis persicis magnis ele-
32
ctis que procedit in cessione filonij et ty〈-〉
33
riace et scelithe: et ipsius iuuamentum
34
est magnum in colica. ¶ Cuius hec est permixtio:
35
Accipe croci et seminis iusquiami albi amborum
36
ana sextarium .I. opij et euforbij amborum ana .ʒ.〈-〉
37
XX. et spice et storacis liquide amborum ana sexta-
38
ria duo: et folij indiget gariofilorum amborum
39
ana .ʒ.IIII. et piperis albi .ʒ.II. et margaritarum non
40
perforatarum: et salis ammoniati[*]ammoniati corrupt for ammoniaci et seminis ruthe silue〈-〉
41
stris et muschi et camphore et cardamomi et ci-
42
namomi et cassie omnium ana pondus .ʒ.I. et costi
43
.ʒ.VIII. et seminis alharmel et piretri et macropiperis
44
omnium ana .ʒ.IIII. serapini et castorei et oppopo〈-〉
45
naci omnium ana pondus .ʒ.II. et zedoarie et do-
46
ronici et olei balsami omnium ana aureos .VIII. et in de-
47
scriptione syra et greca: myrrhe .ʒ.IIII. et campho〈-〉
48
re .ʒ.IIII. tere et sicca et cicotrigoniza et infunde
49
ea que liquescunt in vino decocto: deinde aggre〈-〉
50
ga omnia et confice cum melle et antiqua sex mensi〈-〉
51
bus cuius dosis sit sicut nux cum aqua tepida.
52
COnfectio philosophorum et est illa
53
que nominantur medicine vite. Ualet
54
ad superfluitates flegmatis confortat
55
animam letificat digerit facit eructua-
56
re assimilata vt sit sicut viaticum adolescentie et
57
addit in conseruatione et memoria et rationem effi〈-〉
58
cit bonam et absoluit linguam et destruit frigo-
1
ra: abscindit fluxum vrine et sedat vnetositates[*]vnetositates corrupt for ventositates ad-
2
diti[*]ad-diti corrupt for addit in [cf. Venice 1564] spermate et confortat memoriam et detumescere
3
facit carnem gingiuarum et stringit dentes et remo-
4
uet dolores dorsi et iuncturarum et iliorum et emun〈-〉
5
ctuoriorum[*]emunctuoriorum corrupt for emunctoriorum: cuius permixtio. ¶ ℞. piperis et macro-
6
piperis et zinziberis et cinnamomi emblicorum et bel〈-〉
7
liricorum et capsie et aristologie rotunde de sceni et ve〈-〉
8
narum citrinarum et ventris granorum pinee maioris.
9
Et in descriptione alia: nucis non[*]nucis non corrupt for nucis indi [cf. Venice 1564] sucutium[*]sucutium cf. Venice 1564: sucution et est testi〈-〉
10
culus vulpis omnium ana .℥.I.ß. camomille .℥.ß. et plan〈-〉
11
te granorum vue .℥.III. auferatur interius passularum
12
rubearum: deinde terantur bene et sumatur quan〈-〉
13
tum sunt omnes medicine mellis et coaguletur.
14
deinde conficiantur cum eo species quas dixi-
15
mus et sumatur de ea secundum omnem dispo〈-〉
16
sitionem quantum est nux parua in oleo nucis
17
inde mensura cum qua inuoluatur
18
SCelite. In hac medicina sub fideiussio〈-〉
19
ne[*]fideiussio ne corrupt for fidei iussione affirmant omnes iuuamentum existere
20
et in compositione eius esse mirabile. Nos
21
vero non inuenimus ei impressionem plu〈-〉
22
rimam nisi in asperitate accidente lingue et mollificationi
23
eius. At vero medici dicunt quod scelite magnum
24
confert iuuamentum manie et egritudinibus frigidis melancolicis
25
et flegmaticis et paralysi et epilepsie et apoplexie
26
et torture et alguesgues et locutioni anime et do-
27
lori capitis et emigranee et obliuioni et melan-
28
colie et frigori cerebri et tremori et pulsui cordis
29
et conseruat embryonem et confert aborsui[*]aborsui corrupt for abortui et con〈-〉
30
fert distillationi vrine et doloribus matricis et
31
ventositati eius et mollificationi lingue et verti-
32
gini et tristitie et nocumento fungorum et vene-
33
nis et lacti quod coagulatur in stomaco et alijs: et confert
34
doloribus iuncturarum et omnibus doloribus anti〈-〉
35
quis frigidis et datur in potu ad omnem rem ad quam perti〈-〉
36
net sicut ad frigus vehemens in aqua cassiefistu〈-〉
37
le. et dicitur quod in vino est magis iuuamentum et ad opi〈-〉
38
lationes intrinsecas cum aqua radicum et ad do-
39
lores matricis cum aqua anisi et ad dolores supe〈-〉
40
riores cum aqua sansuci aut cum aqua radicum
41
sicle et pueris cum oleo violaceo. hec ergo sunt ea que
42
dicunt medici. ¶ Et illud quod est apud me est quod
43
est medicina inordinata non ordinate compositionis
44
adurens sanguinem et humores deficiens a tro-
45
ciscis: cuius commixtio. ¶ ℞. muschi et camphore
46
et ambre omnium ana pondus .ʒ.II. margaritarum non perfo〈-〉
47
ratarum et croci amborum ana .ʒ.X. auri contriti et argen〈-〉
48
ti contriti amborum ana .ʒ.ß. amomi et seminis harmel et
49
euforbij et vsnen nabati et vsnee et seminis apij et seminis
50
ruthe et stercoris vacce montane et sulfuris ru-
51
bei et citrini et ellebori albi et storacis liquide et ci-
52
peri et mersulen[*]mersulen cf. Venice 1564: meisulen et sunt ligna asperagi. et venarum
53
alesfind et est alharmel laba[*]laba corrupt for alba et chelidonie et gra-
54
norum almaleb et xylobalsami et hezerasen[*]hezerasen i.e. hezeriasen et
55
est vitis alba et simsindar[*]simsindar cf. Venice 1564: sinsindar omnium ana pondus .ʒ.II. et
56
floris squinanti et folij et nucis muscate et castorei et
57
seminis eruce et seminis baucie omnium ana pondus .ʒ.X. et alza〈-〉
58
rub et azkei et dragaganti magisterij et nigelle
1
et stercoris vulpis et radicis capparis iomnium .ʒ.ß.
2
et serici crudi et seminis aneti et radicum eius et edoa〈-〉
3
rie et doronici et zinziberis et gentiane et lingue
4
auis et salis indi et piretri et coralli et bituminis
5
iudaici et fu et psilij omnium ana .ʒ.IIII. gariofilorum et spi〈-〉
6
ce et assari et costi et cassie et cardamomi et ca-
7
pilli veneris omnium ana .ʒ.VIII. et macis et ireos
8
amborum ana pondus .ʒ.I. fructuum mandragore sicco〈-〉
9
rum numero .XX. et cassie mundate et lignorum
10
cassie amborum ana pondus .ʒ.ß. et florum squinanti
11
pondus .ʒ.V. et seminis feniculi et ysopi sicce amborum ana .ʒ.X.
12
et origani persici et origani alinci amborum ana .ʒ.〈-〉
13
IIII. et bedeoard et nodorum pale veteris in parieti〈-〉
14
bus et reusini omnium ana .ʒ.VII. et piperis albi et nigri
15
et macropiperis et opij et aristologie longe et
16
rotunde et granorum almahaleb omnium ana .ʒ.XX. et auellane
17
inde pondus .ʒ.II. et duas tertias .ʒ.I. superioris sali-
18
cis et venarum indarum siccarum et est almeius et po〈-〉
19
lij et succi ireos et darsisahan et abrotani omnium
20
ana pondus .ʒ.I. et aniuden nigre pondus .ʒ.IIII. et
21
quarte. et melliloti pondus .ʒ.IIII. et duarum tertia〈-〉
22
rum .ʒ.I. et capillorum algol et digitorum citri-
23
norum et gutte baracost et altit boni odoris et
24
serapini et opoponaci omnium ana pondus .ʒ.II. et
25
terre viarum quadratarum pondus .ʒ.IIII. Et illud
26
quod inuenitur de medicinis que intrant in scelithe
27
in codicibus grecis additum supra illud quod est in
28
hac descriptione est istud alzurub[*]alzurub i.e. alzarub et alesfis albe
29
ana .ʒ.II. radicis alkeiri rubee pondus .ʒ.IIII. supe〈-〉
30
rioris alcanne .ʒ.II. agnicasti .ʒ.IIII. cordumeni pondus
31
.ʒ.I. reusini et campobalsami[*]campobalsami corrupt for carpobalsami et xylobalsami et granorum
32
myrthi egyptie et sigillati regis et asse fetide omnium
33
ana .ʒ.II. nucis muschate .ʒ.III. granorum alben ex-
34
corticatorum .ʒ.IIII. spodij .ʒ.I. cuscute et karabe
35
et mudascorion et gestafrid et nucis sauine et mu〈-〉
36
gath et marmacor et vtriusque been rubei et albi
37
omnium ana .ʒ.II. anisi .ʒ.III. sceha .ʒ.I. salis tabarzet
38
salis indi et salis panis et dauci et petroselini et
39
succi liquiritie et succi eupatorij omnium ana .ʒ.〈-〉
40
II. et corticum citri siccorum et fustium peonie
41
omnium ana pondus .ʒ.IIII. churuden[*]churuden(?) cf. Venice 1564: churudem .ʒ.V. magne〈-〉
42
tis .ʒ.VI. calcanil et est ozimum montanum et amig〈-〉
43
dalarum amararum omnium ana .ʒ.VII. Tere sic〈-〉
44
ca et cicotrigoniza et infunde ea que liquefiunt
45
in vino bono et confice cum melle quod sit tri-
46
plum ponderis medicinarum et repone in va-
47
se vitreo quod sit sicut vrinale et antiquetur sex
48
mensibus: cuius dosis sit quantum est cicer cum
49
aqua tepida.
50
COmmixtio eius secundum aliam de〈-〉
51
scriptionem. Recipe muschi boni
52
pondus .ʒ.II. margaritarum non per-
53
foratarum pondus .ʒ.X. auri fusi et ar-
54
genti fusi amborum ana pondus .ʒ.ß. ambre
55
pondus .ʒ.IIII. zarub pondus .ʒ.I. syrici adu〈-〉
56
sti aut non adusti pondus .ʒ.IIII. myrrhe ga-
57
riofilorum et spice boni odoris amborum ana
58
.ʒ.IIII. croci pondus .ʒ.X. zedoarie et doronigi
1
amborum ana .ʒ.IIII. radicis lilij celestis pondus .ʒ.I.
2
amomi pondus .ʒ.II. masticis podus[*]podus corrupt for pondus .ʒ.ß. folij in〈-〉
3
di pondus .ʒ.X. carpobalsami pondus .ʒ.ß. macis
4
pondus .ʒ.I. fructuum mandragore numero .X. li-
5
gnorum cassie et cassie amborum ana .ʒ.V. leucopiperis
6
et zinziberis et radicum aneti omnium ana .ʒ.IIII. costi
7
amari pondus .ʒ.VIII. nucis muschate pondus
8
.ʒ.X. castorei pondus .ʒ.X. euforbij pondus .ʒ.II. flo〈-〉
9
ris squinanti pondus .ʒ.X. seminis aneti et gentiane ro〈-〉
10
mane et superioris lingue auis omnium ana pondus .ʒ.〈-〉
11
IIII. cardamomi pondus .ʒ.VIII. seminis harmel .ʒ.VIII.
12
seminis feniculi pondus .ʒ.VI. fustium capillorum veneris .ʒ.VIII.
13
salis indi pondus .ʒ.IIII. nigelle et est granum ni〈-〉
14
grum pondus .ʒ.ß. origani persici pondus .ʒ.IIII.
15
fu pondus .ʒ.VI. dragaganti artificum[*]artificum corrupt for artificij [cf. Venice 1564] pondus .ʒ.ß.
16
vsnen nabati pondus .ʒ.II. seminis apij seminis ruthe et vsnee
17
et sulfuris citrini omnium ana .ʒ.II. stercoris vacce mon〈-〉
18
tane aut capre montane pondus .ʒ.II. bedeguard
19
pondus .ʒ.VII. seminis eruce pondus .ʒ.X. sauine pon-
20
dus .ʒ.IIII. melanopiperis et macropiperis et seminis
21
iusquiami albi omnium ana .ʒ.XX. terre viarum quadra-
22
tarum pondus .ʒ.I. aristologie longie[*]longie corrupt for longe pondus .ʒ.X.
23
aristologie rotunde pondus .ʒ.IIII. reusini pondus
24
.ʒ.VII. seminis alzufere pondus .ʒ.X. seminis endiuie pondus
25
.ʒ.IIII. seminis alaniuden pondus .ʒ.IIII. et sexta .ʒ.I. mel〈-〉
26
liloti pondus .ʒ.IIII.ß. psilij et isfidis omnium ana pon〈-〉
27
dus .ʒ.IIII. granorum cucumeris excorticatorum .ʒ.IIII.
28
et tertiam .ʒ.I. bituminis iudaici pondus .ʒ.IIII. cam-
29
phore et ellebori albi et nigri et ciperi et storacis
30
liquide et celidonie et seminis asparagi omnium ana pon-
31
dus .ʒ.II. et digitorum citrinorum et capillorum algol et
32
radicis endiuie et cassie et baracost omnium ana pon〈-〉
33
dus .ʒ.II. xylobalsami pondus .ʒ.II. aque nigelle et
34
aque spine montane: alcanna ana pondus .ʒ.I. et gra〈-〉
35
norum almahaleb pondus .ʒ.I. radicum assidi et est sy-
36
napis albi pondus .ʒ.II. nodorum palee que est in
37
parietibus .ʒ.VII. stercoris vulpis pondus .ʒ.ß. cor〈-〉
38
ticum radicis capparis pondus .ʒ.ß. hezeriasen et isfin〈-〉
39
di[*]isfindi cf. Venice 1564: isfindar amborum ana pondus .ʒ.IIII. Aggrega has medi〈-〉
40
cinas contritas et cicotrigonizatas: et infunde que
41
infundenda sunt de eis in vino odorifero et confi〈-〉
42
ce cum melle dispumato et repone in vasis: et ad-
43
ministra post sex menses sicut cicer cum aqua corti-
44
cum radicis feniculi et apij et fac caputpurgium ex
45
ea quantitate vnius grani frumenti cum aqua canabis.
46
ARius Darij: et est medicina inda que
47
letificat et confortat cor et corpus et colo〈-〉
48
rem efficit bonum et aufert lumbricos et
49
facit odorem oris bonum et sudoris et iu〈-〉
50
uamentum eius ad epar est magnum et non est in ea
51
nocumentum apparens et sumitur ante cibum et post
52
ipsum: cuius commixtio. ¶ ℞. rosarum rubearum pon〈-〉
53
dus .ʒ.VI. ciperi pondus .ʒ.VIII. gariofilorum et ma〈-〉
54
sticis et spice et assari omnium ana .ʒ.III. cinami et
55
alzarub et croci et macis et cardamomi et heilba〈-〉
56
ce et nucis muschate omnium ana pondus .ʒ.I. Su-
57
me has species post cicotrigonizationem cum orali et
58
permisce permixtione decenti conterendo: deinde acci〈-〉
1
pe emblicorum mundatorum bonorum recentium libram .I. et
2
decoquantur in libris .IX. aque dulcis donec remaneat
3
tertia: deinde coletur et iteretur illa aqua in olla super
4
quam proijciantur de penidijs sahari libre .II. deinde bul〈-〉
5
liat cum facilitate donec ingrossetur: et fiat spissitu〈-〉
6
dine[*]spissitudine corrupt for in spissitudine lohoc ad pectus grossi: deinde auferatur olla
7
ab igne et puluerizentur in ea medicine et moueatur
8
cum ligno salicis donec permisceatur commixtione
9
equali. Cumque infrigidantur reponantur in vase vi〈-〉
10
ridi cuius dosis sit quod est ab vno aureo ad duos.
11
COnfectio alia inda. ℞. piperis et ma〈-〉
12
cropiperis et myrabolanorum nigrorum et
13
belliricorum et emblicorum ablatis nucleis
14
ipsorum et centauree omnium ana sextaria.
15
.IIII. et mellis et butyri vaccini quantum conficiat
16
ipsam: cuius dosis fit aureus .I. aut plus vnicuique ho〈-〉
17
mini secundum quantitatem sue virtutis.
18
COnfectio nominata algere: que confert
19
vtrique colere et pruritui et frigoribus
20
et confortat stomacum et valet ad colicam et
21
ventositates et facit appetere cibum et
22
confert ad coitum: cuius permixtio. ℞. scamonee et me〈-〉
23
dulle turbith et macropiperis omnium ana .ʒ.V. pire〈-〉
24
tri et seminis apij et ameos et zinziberis et salis indi
25
omnium ana pondus .ʒ.I. gariofilorum et zarub ambo〈-〉
26
rum .ʒ.ß. alengeti aureum .I. mahaleb excorticati ana
27
.ʒ.II. zuccari tabarzet et croci amborum ana .ʒ.III. Ac-
28
cipe has medicinas post cicotrigonizationem ex-
29
ceptis scamonea et croco: quoniam ipsi simul teruntur:
30
deinde permisce medicinas commixtione decenti et confice
31
cum melle dispumato secundum et pondus earum bis semis:
32
cuius dosis sit ab eo quod est inter .ʒ.II. et .ß. vsque ad .III.
33
COnfectio alia animam confortans dilatans
34
et letificans confortans corpus colorem
35
faciens bonum destruens lumbricos odo-
36
rem oris faciens odoriferum et sudorem
37
et confert stomaco et epati et non est in ea nocumentum et
38
recipitur ante cibum et post ipsum: cuius commixtio.
39
℞. rosarum rubearum partes .VI. ciperi partes .VIII.
40
gariofilorum et masticis et spice et assari omnium par-
41
tes .III. cinami et zarub et croci ana partes .II. macis
42
et cardamomi et heil bauce[*]heil bauce i.e. heilbace et nucismuschate om〈-〉
43
nium ana partem .I. terantur et cribellentur et sumatur ad
44
omne pondus .ʒ.XXXIII. de omnibus medicinis libra .I. em-
45
blicorum recentium et decoquatur omnis libra cum .IX. libris aque
46
vsquequo remaneant libre .III. deinde coletur et proijcia〈-〉
47
tur super illam aquam pro omni libra emblicorum libra .I. pe〈-〉
48
nidiorum sahari et decoquantur donec fiat in spissitu〈-〉
49
dine electuarij grossi: deinde puluerizentur desuper
50
medicine: et conuenienter:[*]conuenienter: corrupt for conuenienter [redundant colon] fiat eius permixtio et
51
reponatur in vase vitreo viridi: cuius dosis fit
52
ab aureo .I. vsque ad aureum .I. et .ß.
53
COnfectio tyriacalis magna ex nostra
54
arte expertorum iuuamentorum predicto-
55
rum in confectionibus que sunt ante eam
56
℞. corticum citri et gentiane et myrrhe
57
et carpobalsami et foliorum ozimi et citri et seminis eius
58
et seminis alfelengemisch et zedoarie et doronigi
1
omnium ana .ʒ.IIII. et muschi et ambre amborum ana
2
aureum .I. et xyloales[*]xyloales corrupt for xyloaloes indi aureos .II. et camphore aureum .ß. et co〈-〉
3
sti et cinamomi et acori et croci et spice celtice et
4
absinthij omnium ana .ʒ.III. et fu et meu et petrose-
5
lini omnium ana .ʒ.II.ß. et seminis eruce et seminis napi et seminis
6
porri et lingue auis et granorum piperis omnium ana
7
pondus .ʒ.II. et opij pondus .ʒ.III. conficiantur secundum descriptio〈-〉
8
nem et fermentetur sex mensibus: deinde bibatur.
9
COnfectio tyriacalis minoris ex arte
10
nostra. ℞. carpobalsami et costi et myrrhe
11
et gentiane et cinamomi et leucopipe-
12
ris et xyloales[*]xyloales corrupt for xyloaloes indi et petroselini omnium
13
ana partem .I. muschi tertiam partis: castorei quar〈-〉
14
tam partem conficiantur cum melle et administrentur.
15
COnfectio cesaris valens ad pulsum
16
cordis et epilepsiam et dolores stomaci fri-
17
gidi et intestinorum et opilationes et putre-
18
factionem sanguinis longam et difficul〈-〉
19
tatem digestionis et difficultatem anhelitus et singul〈-〉
20
tum vehementem: cuius permixtio. ℞. castorei et suc〈-〉
21
ci liquiritie et cassie et costi amari et melanopipe-
22
ris macropiperis et storacis et opij et croci et spi〈-〉
23
ce aromatice omnium ana pondus .ʒ.III. opoponacis
24
pondus .ʒ.I. muschi pondus sexte .ʒ.I. zedoarie et
25
doronigi et margaritarum non perforatarum omnium
26
ana .ʒ.ß. myrrhe pondus .ʒ.IX. Aggrega has medi〈-〉
27
cinas tritas et cribellatas et confice cum melle dispu〈-〉
28
mato et vtere cum necesse est quantitate ciceris.
29
TRifera magna valens ad malitiam di-
30
gestionis et frigus stomaci proprie et intesti〈-〉
31
norum et mollificationem in stomaco et vesica
32
et addit in desiderio coeundi: cuius
33
permixtio. ℞. myrabolanorum nigrorum excorticatorum
34
pondus .ʒ.VI. belliricorum et emblicorum seminis apij monta-
35
ni et cassie inde et ameos et origani persici omnium
36
ana .℥.I. spice et amomi et heil et acori ana pondus .ʒ.〈-〉
37
III. cynamomi pondus .ʒ.IIII. leucopiperis et mela-
38
nopiperis et neremisch et salis indi omnium ana .ʒ.ß.
39
scorie ferri .℥.III. sinapis .℥.I.ß. et salis ammoniaci
40
.ʒ.ß. tere et cicotrigoniza et inuolue cum oleo amig〈-〉
41
dalino et confice cum melle dispumato: de quo sit
42
triplum ponderis specierum et vtere cum necesse fuerit.
43
DEscriptio alia. ℞. myrabolanorum kebu〈-〉
44
lorum et belliricorum et fehedenegi[*]fehedenegi probably corrupt for sehedenegi et
45
buzeiden et macis et capsie inde et se-
46
cacul omnium ana partem vnam. bedarungi
47
rubei et bedarungi albi et lingue auis et been al-
48
bi been rubei omnium ana partem mediam. Aggrega
49
has medicinas contritas et cribellatas et confice cum
50
melle dispumato et butyro et vtere cum necesse fuerit.
51
ZEhemirem magnum. Est medicina inda
52
conferens malitie complexionis frigide et de〈-〉
53
bilitati stomaci et addit in desiderio coeun〈-〉
54
di et confert alguesgues et melancolie et recti〈-〉
55
ficat motus corporis et conseruat embryonem et con〈-〉
56
seruat renes et vesicam et frangit lapidem: cuius
57
permixtio. ℞. acori et costi amari et aristologie longe et
58
aristologie rotunde omnium ana sextaria .IIII. macropiperis et
1
zinziberis amborum ana pondus sextariorum .V. seminis
2
apij et ameos et carui et seminis feniculi et seminis alka〈-〉
3
chanti et seminis portulace et seminis eruce et tuderi albi
4
et rubei: et auricule muris et cymini carmeni et
5
seminis aneti omnium ana pondus sextariorum .VI. gariofilo〈-〉
6
rum et vsnee et calami aromatici et xylobalsami
7
omnium ana sextaria tria melliloti et sceha et zarub et
8
campobalsami[*]campobalsami corrupt for carpobalsami omnium ana sextaria tria et cassie et ma〈-〉
9
cis et cardamomi et cynamomi omnium ana sextaria .IIII.
10
myrabolanorum citrinorum et seremblegi et belliricorum
11
ablatis nucleis omnium ana sextaria .VIII. pomorum
12
mandragore siccorum et ellebori albi et marmacore
13
et seminis iusquiami albi siluestris et seminis iusquiami al-
14
bi hortulani et asech hortulani et capsie inde et
15
zeresch[*]zeresch cf. Venice 1564: zeresse et granorum citri excorticatorum. et venarum et
16
siren[*]siren cf. Venice 1564: seritem indi et been rubei et been albi et lingue auis
17
omnium ana aureos .XIIII. nucis muschate .XXX. numero:
18
radicum cucumeris siluestris et seminis agnicasti om〈-〉
19
nium ana sextaria .III. seminis baucie et amomi am-
20
borum ana .ʒ.VI. opij. euforbij et castorei omnium ana
21
.ʒ.III. myrabolanorum nigrorum ablatis nucleis pon〈-〉
22
dere .ʒ.IIII. folij indi et fenugreci. et meu et petro〈-〉
23
selini et dauci et reusini omnium ana .ʒ.VI. aggregentur
24
medicine iste trite et cribellate. Et summantur pe〈-〉
25
nidij albi pondere medicinarum dictarum omnium: et
26
butyrum vaccinum pondere medicinarum et peni-
27
diorum simul: et mellis dispumati pondere medi-
28
cinarum et penidiorum simul: et mellis dispumati pondere
29
medicinarum et penidiorum et butyri simul. et conficiatur secundum
30
hunc modum. Sumantur penidij et incidantur et
31
proijciantur super eos tres libre aque et decoquantur
32
donec liquefiant et ingrossentur et fiant sicut mel:
33
deinde proijciatur super eos mel. fiat tepidum butyrum
34
vaccinum: inuoluantur et cum eo medicine trite et
35
cribellate: deinde proijciantur penidij et mel cocta
36
simul in mortario magno et puluerizentur desuper
37
medicine inuolute in butyro et conficiantur donec
38
equentur et reponantur in vase in quo fuit mel tempore
39
longo et reponatur sex mensibus et administretur
40
post illud: cuius dosis sit sicut galla in principio
41
diei et sine eius tribus diebus et tribus noctibus
42
cum aqua calida aut cum aliquo de vinis.
43
PErmixtio eius ex descriptione alia.
44
℞. acori et costi amari et aristologie longe et
45
rotunde omnium ana sextaria tria: macro〈-〉
46
piperis et zinziberis ana sextaria .V. et
47
in descriptione alia amborum ana sextaria duo lo-
48
co quinque seminis apij et ameos et carui et seminis feniculi
49
et seminis alrotab et seminis portulece[*]portulece corrupt for portulace et seminis eruce et seminis sansu〈-〉
50
ci et tuderi albi et rubei et cymini carmeni et seminis
51
aneti omnium ana sextaria sex: gariofilorum vsnee ca-
52
lami aromatici carpobalsami omnium ana sextaria
53
.III. melliloti et sceha et zarub et carpobalsami et
54
cassie et macis et cardamomi et cynami omnium
55
ana sextaria .IIII. myrabolanorum citrinorum et belliricorum et
56
emblicorum omnium ana sextaria .VIII. pomorum mandra〈-〉
57
gore siccorum et myrthi sicce et ellebori albi et mar〈-〉
58
mecor: et seminis iusquiami albi siluestris et seminis iusquiami
1
albi kortulani et asech et capsie inde et zeresch et
2
granorum citri excorticatorum et sires[*]sires cf. Venice 1564: scires indi et zaror et
3
been albi et rubei et lingue auis omnium ana aureos .XXIIII.
4
nucis muscate .XXX. numero: radicum cucumeris sil-
5
uestris et seminis agnicasti amborum ana sextaria tria seminis
6
baucie et amomi amborum ana .ʒ.VI. opij euforbij
7
et castorei omnium ana .ʒ.III. myrabolanorum nigrorum pondus .ʒ.IIII.
8
folij indi fenugreci et meu indi et petroselini et
9
dauci et reusini omnium ana .ʒ.VI. Aggrega has me〈-〉
10
dicinas post cicotrigonizationem et pone cum eis
11
penidios.[*]penidios. corrupt for penidios [redundant period] secundum pondus medicinarum omnium et inuolue
12
cum butyro et confice cum melle dispumato et repone in
13
vase: cuius dosis sit .ʒ.II.ß. forti et debili minus hoc.
14
CLzehemirem[*]CLzehemirem corrupt for ALzehemirem paruum iuuamentorum proximorum
15
est ei. ℞. acori et costi et aristologie rotunde et lon〈-〉
16
ge omnim ana sextaria tria granorum ara〈-〉
17
scet et seminis harmel amborum ana sextaria
18
.II. et piperis et macropiperis et zinziberis omnium ana
19
sextaria .V. et seminis apij et carui et ciperi et seminis napi et
20
seminis alrotab et seminis cepe et seminis eruce et zaror et tuderi
21
rubei et albi et seminis porri et seminis lini sit semen[*]sit semen corrupt for et seminis. andaco〈-〉
22
che et seminis feniculi et ameos et seminis citri excorticati et
23
seminis portulace et calamenti et bechir et fenugreci
24
et seminis sansuci et cymini carmeni et seminis aneti et seminis
25
baucie omnium ana .ʒ.X. gariofilorum et heil et vsnee et
26
folij indi et cardamomi et cynami et enule et ciperi
27
et nucis muscate et calami aromatici et zarub et
28
melliloti et marmacor et carpobalsami omnium ana
29
.ʒ.XX. et cassie et macis et granorum myrthi et zeresch
30
et lingue auis et spice omnium ana pondus .ʒ.XXIIII. et
31
rosarum siccarum pondus .ʒ.V. et myrabolanorum nigrorum et kebulorum et bel〈-〉
32
liricorum et emblicorum omnium ana sextaria .III. seminis iusquia〈-〉
33
mi albi et euforbij et opij omnium ana .ʒ.III. castorei
34
sextarium .I. et cassie inde. et alasech et zedoarie et
35
been rubei et albi et reusini et darungi[*]darungi i.e.durungi (cf. Venice 1564 and Canon 2) et seminis por〈-〉
36
tulace et galange et storacis omnium ana sextaria .III.
37
et penidiorum cum pondere omnium harum medicinarum
38
et commisce et inuolue butyro vaccino et confice cum
39
melle dispumato: cuius dosis sit aureus .I. cum aqua tepida.
40
COnfectio.[*]COnfectio. corrupt for COnfectio [redundant period] Galieni. Hec confectio calefacit
41
instrumenta vrine ex renibus et vesica et aperit
42
opilationes et rectificat corpus: cuius per〈-〉
43
mixtio. ℞. leucopiperis melanopiperis
44
et amomi et costi amari et spice aromatice et fo-
45
lij indi et croci et seminis apij et anisi et piretri et seminis vrti〈-〉
46
ce et seminis ruthe montane omnium partes equales. Aggrega
47
has medicinas tritas et confice cum melle dispumato
48
et vtere: cuius dosis sit pondus .ʒ.I. cum aqua corticum radicis
49
feniculi et corticum radicis opij: cuius permixtio ex
50
descriptione alia. ℞. piperis nigri et albi et amomi et
51
costi et spice et calami aromatici et folij indi et seminis
52
apij et croci et anisi et seminis vrtice piretri seminis ruthe
53
montane omnium ana partes equales conficiantur cum melle:
54
et sit dosis pondus .ʒ.I. cum aqua radicum feniculi et apij.
55
COnfectio alia Galieni valens ad dolorem
56
epatis et tussim et expulsionem sanguinis:
57
que fit cum vomitu. cuius permixtio. ℞. croci
58
cinamomi amborum ana pondus .ʒ.I. bdellij .ʒ.IIII.
1
alxebet[*]alxebet cf. Venice 1564: alzabet duas tertias .℥.I. squinanti .ʒ.III. calami aromatici
2
.ʒ.II. cassie spice celtice myrrhe omnium ana .ʒ.II. gum-
3
mi cupressi sextaria .III. et mellis .℥.III. passularum enu〈-〉
4
cleatarum pondus .ʒ.XL. et vini boni quod sufficit: et teran〈-〉
5
tur et cicotrigonizentur et conficiantur cum melle.
6
COnfectio hermetis conferens podagre
7
valde et doloribus iuncturarum et doloribus
8
renum et stomaci et ventositatibus et vlceribus inte〈-〉
9
stinorum et hydropisi et icteritie: et vertigi〈-〉
10
ni: et eius quidem proprietas est in iuncturis et podagra: et sit
11
dosis aurei .I. aut .ʒ.II. cuius permixtio. ℞. agarici et assari
12
et acori et cordumeni et seminis ruthe et euforbij et fu: et
13
ysopi sicce omnium ana .℥.I. aristologie longe et radicum siclaminis[*]siclaminis corrupt for ciclaminis
14
amborum ana .℥.II. ameos et gariofilorum amborum ana .℥.II. gen〈-〉
15
tiane romane .℥.VI. hasce et seminis apij amborum ana .℥.II. centau〈-〉
16
ree minoris et est alhalzim[*]alhalzim cf. Venice 1564: alhalcil .ʒ.8. cassie et costi amari et
17
myrrhe omnium ana .℥.III. spice aromatice et sceha mon〈-〉
18
tani et petroselini omnium ana .℥.II. polij et prassij amborum
19
ana .℥.8. camepitheos et camedros[*]camedros corrupt for camedreos et scordeon omnium
20
ana .℥.8. Aggrega has medicinas tritas et cicotri〈-〉
21
gonizatas et confice cum melle disputumato et repone in va〈-〉
22
se et bibatur in diebus veris. Commixtio eius ex descriptio〈-〉
23
ne alia. ℞. agarici et acori et assari et cordumeni et
24
seminis ruthe et euforbij et fu et ysopi sicce omnium ana .℥.I.
25
ameos et gariofilorum amborum ana .℥.II. gentiane .℥.VI.
26
hasce et seminis apij amborum ana .℥.II. cetauree[*]cetauree corrupt for centauree minoris .℥.〈-〉
27
8. cassie et costi et aristoces onge omnium ana .℥.III. myr-
28
rhe et spice et calamenti montani et petroselini omnium ana
29
.℥.II. prassij et polij amborum ana .℥.III. camedreos et ca〈-〉
30
mepitheos et scordeon omnium ana .℥.8. mellis quan〈-〉
31
tum sufficit: cuius dosis sit .ʒ.II. aut aureus .I. in hora veris.
32
COnfectio hermetis valens ad tenas-
33
monem cum de ea sumitur in potu pondus .ʒ.XXX.
34
cum aqua frigida et ad dolorem epatis cum aqua mel〈-〉
35
lis rosacei et ad febrem cum aqua tepida et ad do〈-〉
36
lorem stomaci cum aceto commixto et ad dolorem renum cum
37
vino commixto et ad reliquos dolores et prefocationem
38
cum aqua tepida. Et si non fuerit cum eis febris cum vino
39
commixtio[*]commixtio corrupt for commixto. et ad expulsionem sanguinis cum aceto com-
40
mixto in quantitate fabe: et ad dolorem ilij sicut quan〈-〉
41
titas illa: et ad retentionem menstruorum et ventositates
42
cum vino antiquo commixto: et est conueniens ad dolorem ca〈-〉
43
pitis et alguesgues et maniam cum in potu sumitur in
44
nocte et ad tussim siccam potata in principio noctis
45
cum vino commixto et ad morsum serpentum cum aqua al-
46
tereniabin et liniatur super locum morsum et confert ad
47
venena mortalia quando in potu sumitur cum aqua gentiane
48
et ad morsum canis rabiosi quando in potu datur cum lacte.
49
DE indaru.[*]cum lacte. DE indaru cf. Venice 1564: cum lacte de indaru (one sentence) Existimauit ille qui ipsum
50
edidit quod est expertum. cuius permix〈-〉
51
tio. ℞. piperis albi et seminis iusquia〈-〉
52
mi albi amborum ana sextaria .V. croci
53
et lumon amborum ana sextaria .X. et opij et am-
54
moniaci et folij et piretri et radicum mandrago〈-〉
55
re et alhonniati[*]alhonniati(?) cf. Venice 1564: alhomiati et cassie et spice et seminis apij om〈-〉
56
nium ana sextaria .VI. et xylobalsami sextaria .III.
57
et mellis dispumati quantum sufficit: confician〈-〉
58
tur et administretur sicut narrauimus.
1
ALkeskinengi est confectio plurimorum iuua〈-〉
2
mentorum valens ad egritudines infantium
3
et puerorum et ad epilepsiam ipsorum et tortu〈-〉
4
ram eorum et spasmum ipsorum et colicam eorum et confert
5
prefocationi matricis et temperat additionem menstruo-
6
rum et sedat ventositates matricis: cuius permixtio. ℞.
7
cassie et gestafrid et radicis mandragore et seminis harmel et seminis
8
feniculi et carpobalsami et aristologie longe et rotunde et muschi et
9
ambre omnium ana .ʒ.IIII. heil .ʒ.IIII. opij .XXIIII. et costi
10
et nucis muschate et myrabolanorum citrinorum omnium ana .ʒ.XII. gariofilorum
11
.ʒ.XXIIII. cynami et confectionis alkesire et arsenici ci〈-〉
12
trini et seminis lilij omnium ana .ʒ.II. acori .ʒ.VIII. serapini et
13
doronigi et myrrhe et olei de steragen omnium ana .ʒ.〈-〉
14
VI. legast et macis et ciperi et croci omnium ana .ʒ.X.
15
mugath .ʒ.XV. storacis liquide .ʒ.XV. murdasaca-
16
ron et foliorum myrthi et nucis muscate et seminis sauine
17
omnium ana .ʒ.III. teratur et cribelletur et conficiatur cum
18
melle dispumato et administretur.
19
COnfectio alkesire administrati in ea.
20
℞. calami aromatici et blacte bizantie
21
et olibani omnium ana .ʒ.IIII. vsnee et cy-
22
nami et croci omnium ana .ʒ.I. storacis .ʒ.IIII. muschi et
23
xyloaloes amborum ana .ʒ.ß. conficiatur cum vino antiquo odo〈-〉
24
rifero et dimittatur donec fermentetur et administretur.
25
COnfectio de muscho faciens ad pulsum
26
cordis et ad omnes infirmitates melancolie et
27
ad difficultatem anhelitus et est medicina
28
confortans animam: cuius permixtio. ℞. zedoa〈-〉
29
rie et doronigi et margaritarum non perforatarum et karebe[*]karebe corrupt for karabe et
30
coralli omnium ana .ʒ.I. serici crudi .ʒ.I.ß. been rubei
31
et albi et folij indi et spice et cardamomi et garifi-
32
lorum[*]garifi-lorum corrupt for gariofilorum et castorei omnium ana .ʒ.I.ß. zinziberis et macropiperis
33
omnium ana tertiam .ʒ.I. muschi octauam .ʒ.I. Terantur
34
omnia et conficiantur cum melle crudo: cuius do-
35
sis sit sicut cicer cum vino odorifero.
36
COnfectio de muscho alia que valet
37
ad dolorem epatis et stomaci et debilitatem
38
eorum et resoluit ventositates et inflamma〈-〉
39
tionem: cuius permixtio. ℞. pondus tertie .ʒ.I. de mu〈-〉
40
scho et spice aromatice et cassie et folij indi et lac〈-〉
41
ce mundate et reusini omnium ana pondus .ʒ.II. gentiane
42
romane pondus .ʒ.II. croci et ameos et seminis apij et
43
masticis omnium ana .ʒ.IIII. cinamomi et pipe-
44
ris et aristologie rotunde omnium ana pondus .ʒ.III. xylo〈-〉
45
aloes indi et gariofilorum et myrrhe omnium ana
46
pondus .ʒ.I.ß. confice has medicinas tritas cicotri-
47
gonizatas cum melle dispumato et repone in
48
vase et vtere: cuius dosis sit sicut faba cum aqua calida.
49
MEedicina[*]MEedicina corrupt for MEdicina de muscbo[*]muscbo corrupt for muscho cum absinthio
50
que valet ad pulsum cordis et algues-
51
gues et apostemata epiglotis et exic〈-〉
52
cat humorositatem stomaci cuius per-
53
mixtio. ¶ ℞. absinthij et aloes amborum ana
54
.ʒ.VIII. reusini .ʒ.VIII. ameos .ʒ.VIII. et croci et semi〈-〉
55
nis apij amborum ana .ʒ.IIII. muschi eineriden[*]eineriden corrupt for et neriden et
56
folij et myrrhe omnium ana .ʒ.II. castorei .ʒ.I.ß. com-
57
misce ct confice cum melle. ¶ Medicina de mu〈-〉
58
scho alia conferens ad melancoliam colericam
1
℞. masticis et croci amborum ana .ʒ.I.ß. superio〈-〉
2
ris absinthij et ozimi citrati et epithimi omnium
3
ana .ʒ.I. xyloaloes et galie amborum ana .ʒ.I.ß. mu〈-〉
4
schi .ʒ.ß. zedoarie et doronigi amborum ana .ʒ.II.
5
margaritarum et karabe et coralli et serici om-
6
nium ana .ʒ.III. aloes .ʒ.XXIIII. mellis quantum suf-
7
ficit: dosis eius integra pondus .ʒ.II. cum aqua tepida.
8
MEdicina de muscho dulcis valens ad
9
pulsum cordis et egritudines melan〈-〉
10
colicas et difficultates anhelitus et ad
11
epilepsiam et paralysim et torturam et
12
quartanam: cuius permixtio. ℞. zedoarie et do〈-〉
13
ronigi amborum ana pondus .ʒ.I. margaritarum
14
non perforatarum et coralli et karabe et serici crudi
15
adusti omnium ana pondus .ʒ.I.ß. been albi et ru-
16
bei et folij indi et spice cardamomi et gariofilo〈-〉
17
rum et castorei omnium ana pondus duarum ter〈-〉
18
tiarum .ʒ.I. et zinziberis et macropiperis amborum
19
ana tertias duas .ʒ.I. muschi pondus sexte et .ß.ʒ.〈-〉
20
I. Tere medicinas et cribella et confice cum mel-
21
le quod est sicut extrahitur de fauis quod non inue-
22
nit ignis crudum ad vnum tria et repone in va〈-〉
23
se et vtere.
24
MEdicina de muscho alia efficiens illa
25
iuuamenta. ℞. zedoarie et doronigi et
26
margaritarum paruarum et karabe
27
et coralli omnium ana .ʒ.III. et tertiam .ʒ.I. et serici cru〈-〉
28
di pondus .ʒ.II. et been albi et rubei et spice et fo〈-〉
29
lij et cardamomi ci gariofilorum omnium ana
30
.ʒ.IIII. et duas tertias .ʒ.I. et vsnee et macropiperis
31
et zinziberis omnium ana pondus .ʒ.I et tertie
32
.ʒ.I. castorei pondus tertie .ʒ.I. et muschi boni pon〈-〉
33
dus aurei .I. incidatur sericum incisione parua do-
34
nec fiat sicut puluis: deinde aggregetur in mor〈-〉
35
tario cum margaritis et corallo et karabe et te〈-〉
36
rantur optime: et terantur alie medicine et confi-
37
ciantur cum melle crudo: cuius dosis fit pon-
38
dus medij auris cum aqua tepida.
39
MEdicina de muscho alia similis illi: cuius
40
commixtio. ℞. absinthij et aloes am〈-〉
41
borum ana .ʒ.VIII. spice et muschi et fo〈-〉
42
lij et myrrhe omnium ana pondus .ʒ.II.
43
reusini pondus .ʒ.VI. ameos et croci et seminis apij omnium
44
ana pondus .ʒ.IIII. castorei .ʒ.I.ß. Tere et confice
45
cum melle: cuius dosis integra sit aureus .I.
46
SAgzenea magna: Hec medicina est
47
experta valens ad omnes passiones fri〈-〉
48
gidas et ventositates grossas et dolo-
49
rem dentium et corrosionem eorum et ad frigus
50
stomaci et tarditatem digestionis et colicam et difficultatem
51
vrine et ad frigus et flegma et ad retentionem vrine:
52
cuius permixtio. ¶ ℞. castorei et opij et cinamo〈-〉
53
mi et assari et fu et meu et dauci omnium ana .ʒ.〈-〉
54
I. piperis et macropiperis et galbani et costi om〈-〉
55
nium ana .ʒ.VI. croci .ʒ.ß. liquefiant cum aqua mel-
56
lis et terantur sicca et resoluatur galbanum cum
57
melle et conficiantur et administretur post .VI. men-
58
ses: cuius permixtio ex descriptione alia. ℞. casto-
1
rei et melanopiperis et croci et meu ei fu et dauci
2
et assari et opij et leucopiperis et bezard omnium
3
ana pondus .ʒ.II. costi pondus .ʒ.I. cinamomi .ʒ.II. te-
4
rantur et cribellentur et conficiantur cum melle dispumato.
5
SAgzenea minor que est in intentione
6
eius. ℞. castorei et opij amborum ana
7
.ʒ.X. piperis et macropiperis et galbani
8
et myrrhe et costi omnium ana .℥.LX. et ci-
9
namoni[*]ci-namoni i.e. cinamomi et meu et fu et dauci et assari omnium
10
ana .ʒ.X. et croci pondus quarte .℥.I. Et in descri-
11
ptione alia zinziberis .℥.I. et storacis liquide .℥.III.
12
Et in descriptione alia castorei et melanopiperis
13
et croci et meu et fu et dauci et assari et opij et
14
cinamomi et leucopiperis omnium ana .ʒ.I. costi pon-
15
dus .ʒ.I. Tere omnia et confice cum melle et antique〈-〉
16
tur sex mensibus: cuius dosis sit aureus .ß. cum aqua
17
tepida in ieiuno. ¶ Et in descriptione dosis quod
18
est inter sextam .ʒ.I. vsque ad duos aureos et in descri〈-〉
19
ptione dosis quantum est granum piperis. et dici〈-〉
20
tur quod teratur siliqua et liniatur ad venena et ad
21
ventositates in matricibus et paucitatem conce-
22
ptionis et vt menstrua soluantur. Soluatur de ea quantum
23
est faba cum oleo de lilio et supponatur cum lana et
24
liquefiat de ea cum oleo sambacino et odoret de
25
ea mulier et suffumigetur cum ea etiam. ¶ Et ad
26
dolorem pectoris et tussim et renes et difficultatem
27
vrine ex frigoribus: et bibat de ea mulier quantum
28
est cicer cum vino puro et ad nauseatiuam satie〈-〉
29
tatem aureum .I. cum vino puro.
30
HOmorusia que confert ad debilitatem
31
epatis et splenis et duritiem eorum et aperit
32
opilationem et prouocat vrinam et frangit
33
lapidem in renibus est iuuamentum eius in inceptio-
34
ne hydropisis est magnum cuius permixtio. ℞. dauci
35
et est semen baucie siluestris et cymini carmeni
36
xylobalsami cassie cordumeni floris squinanti: seminis
37
apij omnium ana pondus .ʒ.I. macropiperis et costi am〈-〉
38
borum ana .ʒ.ß. leucopiperis .ʒ.ß. myrrhe pondus
39
.ʒ.III. baccarum lauri .X. numero acori et croci am〈-〉
40
borum ana pondus .ʒ.II. Aggrega has medicinas
41
tritas et cribellatas et confice cum melle dispu-
42
mato: cuius dosis sit secundum quantitatem auellane
43
cum aqua tepida.
44
ANacardinum et est albeladorium quod est
45
iuuamentum ad contractionem .I. eos qui se mo-
46
uere non possunt: cuius permixtio. ℞. mirabo-
47
lanorum nigrorum et bellicorum et emblicorum omnium ana .ʒ.XXXVI.
48
nigelle pondus .ʒ.XXIIII. spodij pondus .ʒ.VI. heil pon〈-〉
49
dus .ʒ.VII. ciperi .ʒ.VI. anacardi .ʒ.VI. piperis et ma-
50
cropiperis et zinziberis et balsamite et anisi om〈-〉
51
nium ana .ʒ.XII. tere et cribella et permisce cum eo
52
penidiorum pondus .ʒ.DC. resoluantur cum aqua
53
secundum quantitatem que sufficit: et confice medicinas
54
et sepeli vas in quo est medicina in ordeo sex men〈-〉
55
sibus: deinde vtere.
56
COnfectio anacardi que confert ad omnes
57
species dolorum stomaci est[*]est corrupt for et confert ad dolorem
58
capitis antiquum et ad vertiginem stoma-
1
ticam et ad maniam et alienationem et dolorem pe-
2
ctoris et epatis et splenis et renum et complexionem
3
frigidam et dolores matricum et podagram et le〈-〉
4
pram et egritudines melancolie: cuius permixtio
5
℞. spice et meu et croci: et cassie et folij et epithi〈-〉
6
mi et squinanti et carpobalsami. et aristologie longe et
7
gariofilorum et granorum alben et zinziberis
8
et aloes et bdelij et myrrhe et olei balsami omnium
9
ana .℥.I. masticis et mellis anacardi et agarici om〈-〉
10
nium ana partes .VIII. radicis lilij celestis .℥.II. cor〈-〉
11
ticum radicis feniculi libras .III. aceti asceri .III. infun〈-〉
12
de cortices feniculi in aceto tribus diebus et proijcian-
13
tur in ollam et ferueat bullitione leui et coletur
14
et exprimantur radices. et adiungatur illi aceto mel〈-〉
15
lis libra .I.ß. et bulliat ad ignem leuem super carbo〈-〉
16
nes donec ingrossetur parumper et permiscean〈-〉
17
tur cum eo medicine et sit dosis pondus .ʒ.II. cum
18
eo quod conuenit de potibus.
19
COnfectio alia anacardina faciens ad
20
paralysim et ei similia et ad torturam
21
et mollificationem et abstergit cerebrum
22
et facit ipsum bonum: cuius permixtio.
23
℞. spice cassie folij indi et myrrhe croci schea[*]schea corrupt for sceha
24
armeni epithimi superioris aladrion: reusini car〈-〉
25
pobalsami gariofilorum omnium ana pondus .ʒ.〈-〉
26
II. granorum alben excorticatorum et zinziberis
27
amborum ana .℥.I. et alki[*]alki cf. Venice 1564: alkei (cf. Canon 3 and 4: alkeiri) et mellis anacardi. et ker〈-〉
28
bel omnium ana .℥.III. agarici pondus .ʒ.II. Et in
29
descriptione alia pondus .ʒ.VIII. aloes scotren-
30
sis .℥.I. ireos .℥.II. corticum venarum feniculi libras
31
.III. aceti fortis libras .IX. infundantur cortices in ace-
32
to tribus diebus continuis et proijciatur tunc in
33
vase et ferueat tribus ebullitionibus cum igne medio
34
deinde coletur et proijciantur cortices et iterum repona-
35
tur acetum in ollam et effundantur super ipsum de mel〈-〉
36
le libre .X.ß. decoquatur cum igne leui donec ingrossetur
37
et puluerizentur desuper tunc medicine trite pre〈-〉
38
dicte et permisce eas et vtere hac confectione
39
post sex menses: cuius dosis integra sit pondus
40
.ʒ.I. cum aqua tepida.
41
ARaston magnum: Et eius expositio
42
est bonum conferens ad frigus corporis et
43
ad ptisim et dolorem ventris et fehrem[*]fehrem corrupt for febrem
44
commixtam et ad quartanam et ad colicam et dolorem ma〈-〉
45
tricis: cuius permixtio ¶ ℞. opij et croci et cassie et
46
amomi et euforbij et acatie et costi et myrrhe et
47
spice et gummi arabici et seminis alkerua et seminis alanda〈-〉
48
cocha et granorum vrtice et bdellij et olibani et
49
adibich et sumach et sulfuris citrini et storacis
50
liquide et leucopiperis omnium ana .ʒ.V. piretri et seminis arta-
51
nithe et est adranoch et rosarum siccarum et seminis ra〈-〉
52
phani et seminis apij et seminis citri omnium ana .ʒ.IIII. ame〈-〉
53
os et seminis altaraxacon siluestris omnium ana .ʒ.IIII. seminis
54
sinapis .ʒ.I. seminis iusquiami albi pondus .ʒ.X.
55
cartami et zinziberis amborum ana pondus .ʒ.II. et
56
de eis quidem sunt qui non ponunt in ea piper.
57
Tere sicca et infunde reliqua in vino odorife-
58
ro tribus diebus donec resoluantur et ponantur cum
1
melle: et tunc effundantur desuper olei balsa-
2
mi boni .℥.I. et ponatur super ignem in vase lapi〈-〉
3
deo et accende sub eo et ferueat duabus ebullitio〈-〉
4
nibus: deinde remoueatur ab igne et antiquetur
5
sex mensibus: cuius dosis integra sit pondus aurei
6
.I. et quantoplus antiquatur est melius.
7
ARaston minus conferens ad omnia
8
quibus confert maius. ℞. opij pondus
9
.ʒ.IIII. acatie et piperis amborum ana .℥.〈-〉
10
I. piretri pondus .ʒ.III. amomi .ʒ.V. cas〈-〉
11
sie .ʒ.IIII. croci .ʒ.III. et sulfuris citrini .℥.I. et eufor-
12
bij .ʒ.III. spice .℥.I. terantur et cribellentur et confi〈-〉
13
ciantur cum melle.
14
DIamarte quod est iuuatiuum ad opilatio〈-〉
15
nes epatis et splenis et frigus matricum
16
et tussim humidam et quartanam et constri-
17
ctionem anhelitus et icteritiam opilatiuam
18
et mollificationem: cuius permixtio. ¶ ℞. seminis
19
harmel eminam .I.ß. olibani .ʒ.X. aristologie longe
20
et reusini amborum ana .ʒ.XX. zedoarie et doronigi
21
amborum ana pondus .ʒ.IIII. masticis et carpobalsa〈-〉
22
mi et croci et melliloti et spice aromatice omnium
23
ana pondus .ʒ.X. opij et zinziberis et costi et cassie
24
omnium ana sextaria .III. et istarum medicinarum trium
25
in descriptione alia .ʒ.XII. ciperi sextaria .X. aloes
26
scotrensis pondus .ʒ.XIIII. gariofilorum pondus .ʒ.〈-〉
27
VI. ellebori albi rosarum rubearum siccarum nigel-
28
le omnium ana sextaria .VI. piperis pondus .ʒ.X. ag〈-〉
29
grega has medicinas contritas et cicotrigoniza〈-〉
30
tas et confice cum melle dispumato et vtere.
31
BEdemeregi: eius iuuamenta sunt sicut
32
iuuamenta diamarte: cuius permixtio
33
¶ ℞. zedoarie et doronigi et opij et ca〈-〉
34
storei et piretri et piperis et macropi-
35
peris et cassie et est ex almasus et seminis iusquia〈-〉
36
mi albi et storacis liquide et oppoponaci et cro-
37
ci omnium ana .ʒ.VI. fenugreci .ʒ.VIII. margaritarum pon〈-〉
38
dus .ʒ.II. galbani et myrrhe amborum ana .ʒ.XII.
39
tere et cribella et confice cum melle.
40
COnfectio algarithi conferens ad do-
41
lorem capitis antiquum et datur in po-
42
tu cum vino calido commixto cum mel-
43
le et aqua tepida et confert illis qui epi-
44
lepsiam patiuntur cum bibunt de ea: et est iuuatiua
45
ad obliuionem et ad apostema durum et abscindit
46
superfluitates que attrahuntur ad oculos: cuius per-
47
mixtio. ¶ Recipe myrrhe et cassie et macropi-
48
peris et cynamomi et siseleos et amomi omnium
49
ana pondus .ʒ.IIII. spice et floris squinanti amborum
50
ana .ʒ.IIII. et croci pondus .ʒ.VI. et opij pondus .ʒ.V.
51
seminis apij montani pondus .ʒ.XV. anisi et semi-
52
nis apij hortulani amborum ana .ʒ.XX. et piperis
53
pondus .ʒ.XXVIII. storacis liquide et costi et rubee
54
et assari omnium ana .ʒ.I. tere et cribella sicca et infun-
55
de humoroso in vino odorifero: deinde confice
56
totum cum melle: cuius dosis sit pondus .ʒ.I. cum
57
aqua tepida in ieiuno.
58
COnfectio citrina celini[*]celini corrupt for selini valens ad egri〈-〉
1
tudines colere nigre et ventositates et pulsum cor〈-〉
2
dis et dolores infantium et dolores matricum: cuius
3
permixtio. ¶ ℞. piperis albi zinziberis et salis indi omnium
4
ana pondus .ʒ.VI. opij et euforbij et castorei et ga〈-〉
5
riofilorum et croci et masticis et piretri omnium ana .ʒ.〈-〉
6
V. costi .ʒ.VI. fesire et fesiresim et ciperi et zedoarie et
7
doronigi et aristologie longe omnium ana .ʒ.II. olei balsa〈-〉
8
mi et aque camphore amborum ana .ʒ.IIII. tere sic〈-〉
9
ca et infunde gummas in vino et confice cum mel〈-〉
10
le dispumato: cuius dosis sit vnicuique homini
11
secundum mensuram sue complexionis.
12
COnfectio nigra selini que confert ad me〈-〉
13
lancoliam et paralysim et ad guale et ad
14
coleram nigram et omnes egritudines frigidas:
15
cuius permixtio. ¶ ℞. seminis harmel .ʒ.C. et .XX. oppoponaci
16
.ʒ.LXXX. nigelle et bezard et cucumeris siluestris omnium
17
ana pondus .ʒ.LX. acori et serapini et ammoniaci et
18
aristologie longe et synapis et bdellij subalbidi et elle-
19
bori et radicis endiuie et castorei et radicis col-
20
loquintide et sulfuris citrini et seminis eruce et agnicasti et
21
ruthe montane omnium ana pondus .ʒ.XL. opij et eufor〈-〉
22
bij et iusquiami albi et piperis albi et condisi et salis indi
23
et rubei et salis naptici nigri et radicis assehebe〈-〉
24
za. et est radix sebisech et est mandragore et radi-
25
cis iusquiami albi et piretri et myrrhe et aloes et
26
olibani et capsie omnium ana .ʒ.XX. spice et masticis
27
et zedoarie et doronigi omnium ana .ʒ.VIII. croci .ʒ.〈-〉
28
III. tere sicca et infunde gummas in kitran de scemi secundum
29
quantitatem que sufficit deinde tere et commisce me-
30
dicinas omnes: deinde sepeliantur in cinere duobus
31
mensibus: deinde admistretur[*]admistretur corrupt for administretur post illud de qua den〈-〉
32
tur forti aurei .III. et medio .II. et debili .I. et infanti
33
quantum est granum piperis.
34
COnfectio albumeselin[*]albumeselin cf. Venice 1564: albumuseli et est ista que nomina〈-〉
35
ta est succurrens et est de stupefactiuis se〈-〉
36
datiua dolorum ex omni ventositate et ex omni
37
egritudine dominante sicut incubo et ex alguesgues
38
et ad omnem dolorem est iuuatiua et sedatiua: cuius
39
permixtio. ¶ ℞. opij et iusquiami albi amborum ana aureos
40
.X. euforbij et croci et spice et piretri et hermodactylorum et
41
cardamomi et macropiperis omnium ana .ʒ.V. tere et cribel-
42
la et confice cum melle dispumato de qua detur aureus .ß. forti
43
et magno et paruo et debili pondus sexte .ʒ.I.
44
COnfectio de alleis faciens ad mor-
45
pheam et frigora et humorem crudum et fleg-
46
ma et addit in virtute et clarificat colorem
47
et conuertit vtentem se quasi ad formam adole-
48
scentie conferens omni egritudini: potatur in hyeme: cale〈-〉
49
facit corpus et alleuiat corpus et erigit naturam. cuius
50
permixtio. ¶ ℞. caficies[*]caficies cf. Venice 1564: caficios, cf. Canon 4: caficium .II. ciceris de scemi qui infun〈-〉
51
dantur in nocte in aqua dulci. deinde cum igne leni co-
52
quatur donec aqua denigretur et confrangatur cicer: dein〈-〉
53
de coletur aqua postea sumantur allea et findatur vnum-
54
quodque granum eorum: deinde coquantur cum ea do-
55
nec discocta sint allea et fiant sicut cerebrum po-
56
stea fundatur desuper lac vaccinum dulce in tanta quanti〈-〉
57
tate que submergat ipsa quatuor digitis: deinde
58
coquantur lento igne sicut candele donec exiccetur
1
lac aut quasi: deinde fundatur desuper butyrum vac〈-〉
2
cinum recens cum mensura: postea decoquatur cum
3
igne leni sicut candele donec exiccet ipsum: dein-
4
de confice ipsum in vase eneo donec fiat sicut mas-
5
sa: postea effunde desuper mellis albi clari quantitatem
6
que superemineat et quattuor digitis et decoque ipsum
7
similiter donec coaguletur aut quasi: deinde pone super
8
vnamquanque libram alleorum aureos .XII. de tuderi rubeo et
9
albo et aureos .III. piperis et aureos .X. portulace et aureos
10
.X. cymini carmeni et aureos .X. galange et tantundem ci〈-〉
11
namomi. tere has medicinas et proijce desuper et
12
permisce ea et pone in vase viridi et sumatur de
13
ea quantum est nux secundum omnem dispositionem.
14
ATanasia magna que est cum epate adib
15
conferens doloribus epatis et splenis et
16
stomaci et ventositatibus et dissynterie et tus-
17
si antique et eis qui euomunt sanguinem
18
et est sedatiua dolorum sicut confectio filonis scilicet filo-
19
nium romanum et ad stuporem et fluxum ventris et san〈-〉
20
guinis expulsionem et dolorem renum et ventosita〈-〉
21
tem renum et vesice et asma et tussim et mundificat
22
pectus et confert sicut emplastrum super emorroydas po-
23
sita: et eius dosis est quarta aurei vsque ad aureum .ß.
24
cuius permixtio. ¶ ℞. croci et myrrhe et opij et
25
castorei et seminis iusquiami albi et costi et cor-
26
dumeni et papaueris et spice et eupatorij et epa-
27
tis adib et cornu dextri de cornibus capre adusti
28
omnium partes equales. Tere que de eis teruntur et
29
liquefac que liquescunt cum vino et confice cum mel-
30
le dispumato et vtere post sex menses.
31
ATanasia minor iuuamenta cuius sunt illa
32
eadem: cuius permixtio. ¶ ℞. storacis et
33
croci et costi et spice opij et cassie omnium
34
ana .ʒ.IIII. succi eupatorij .ʒ.VIII. radicis.[*]radicis. corrupt for radicis [redundant period] lilij .ʒ.XII.
35
mellis quantum sufficit. dosis eius sit sicut auellana
36
cum eo quod conuenit de potibus et in descriptio〈-〉
37
ne alia addite sunt due medicine que sunt myr-
38
rha et xylobalsamum de vnaquaque quarum po〈-〉
39
nuntur .ʒ.IIII.
40
VIacurcuma[*]VIacurcuma corrupt for DIacurcuma minus conferens ad debi-
41
litatem epatis et splenis et stomaci et ad du-
42
ritiem eorum et ad inceptionem hydropi-
43
sis prohibens eius generationem et colo-
44
rem efficit bonum valde et confert ad plurimas
45
egritudines antiquas: cuius permixtio. ¶ ℞. spi〈-〉
46
ce aromatice et myrrhe et cassie et costi et floris
47
squinanti et cinamomi et croci omnium partes equales. teran〈-〉
48
tur et cribellentur et infundantur[*]infundantur corrupt for infundatur myrrha die et nocte
49
in triplicato et permisceantur omnia et conficiatur cum melle
50
dispumato et reponatur in vase et administretur: et
51
in descriptione alia loco spice neridem.
52
ARs diacurcume maioris ex arte Galieni
53
quod confert ad dolorem antiquos exi〈-〉
54
stentes in epate et splene ex frigore et gros〈-〉
55
situdine et aperit opilationes accidentes
56
in omnibus instrumentis nutrimenti et fugat ventositates
57
grossas ab eis et prouocat vrinam et confert omnibus
58
doloribus renum vesice et matricis accidentibus ex ma-
1
terijs grossis et duritie que est in eis et hydropi-
2
cis: cuius permixtio est hec. ¶ Croci pondus .ʒ.〈-〉
3
XII. et meu et fu amborum ana pondus .ʒ.IIII. et spi-
4
ce pondus .ʒ.VI. et anisi et dauci assari et reusini et
5
petrosilini omnium ana pondus .ʒ.IIII. costi et cassie
6
et floris squinanti omnium ana pondus .ʒ.I. et rubee
7
pondus .ʒ.II. et succi lilij et eupatorij et polij et sco〈-〉
8
lopendrie ana pondus .ʒ.III. et olei balsami .℥.ß. et
9
myrrhe .ʒ.IIII. et in descriptione alia loco spice
10
carpobalsami .ʒ.I. capparis romane .ʒ.III. Tere
11
et cribella et confice cum melle postquam inuoluun-
12
tur cum oleo balsami: cuius dosis sit pondus .ʒ.〈-〉
13
I. cum sirupo de melle.
14
DIalacca magna conferens iuuamenta
15
diacurcuma[*]diacurcuma corrupt for diacurcume et frangit lapidem cuius per-
16
mixtio. ¶ ℞. lacce .ʒ.VIII. amigdale excorticate
17
et cinamomi alias amomi et folij et gariofilorum
18
omnium ana .ʒ.V. camepitheos et meu et fu et myr-
19
rhe et ysopi et sicce omnium ana .ʒ.IIII. spice .ʒ.XII. dau〈-〉
20
ci et seminis apij et bdellij omnium ana .ʒ.VII.ß. croci .ʒ.III.
21
assari .ʒ.VII. carpobalsami et cassie et masticis et
22
calami aromatici omnium ana .ʒ.IIII. gentiane et ari〈-〉
23
stologie rotunde omnium ana .ʒ.VII. et succi liquiritie .ʒ.〈-〉
24
XII.ß. reubarbari .ʒ.XV.ß. polij et squinanti omnium
25
ana .ʒ.III. piperis nigri et costi amborum ana .ʒ.X.ß. si-
26
seleos et olei balsami amborum ana .ʒ.III.ß. Tere sicca
27
et cribella et solue que liquefiunt cum vino odori〈-〉
28
fero et confice cum melle quantum sufficit et do〈-〉
29
sis eius sit sicut auellana cum eo quod conuenit ei
30
de potibus et additur in ea .℥.I. aloes et piperis nigri
31
et aristologie longe et coriandri omnium ana .ʒ.III.
32
DIalacca minor que confert ad debili〈-〉
33
tatem epatis et stomaci et frigus am〈-〉
34
borum et duritiem eorum et ad du-
35
ritiem splenis et aperit opilationes:
36
cuius permixtio. ¶ ℞. lacce et costi et baccarum
37
lauri et lupinorum fenugreci et piperis omnium
38
ana .ʒ.II. reusini .ʒ.III. mellis quantum sufficit: cu-
39
ius dosis sit pondus .ʒ.I. cum aqua decoctionis
40
absinthij: et in descriptione alia loco baccarum
41
lauri ponitur flos squinanti.
42
ARs alkokin quod confert ad tussim
43
et duritiem epatis et pleuresim: cuius
44
permixtio. ¶ ℞. myrrhe et meissit am-
45
borum ana .ʒ.IIII. spice et croci et cina〈-〉
46
namomi et cassie omnium ana pondus .ʒ.I. flores
47
squinanti et calami aromatici et bdellij subalbi-
48
di omnium ana pondus .ʒ.II.ß. et in quibusdam
49
descriptionibus loco bdellij mucalibus passu-
50
larum magnarum enucleatarum et ablatis cortici-
51
bus .ʒ.XV. mellis quantum sufficit: cuius dosis sit pon〈-〉
52
dus .ʒ.I. cum decoctione ysopi infundantur que infundenda sunt
53
de medicinis cum passulis in vino odorifero: et te-
54
rantur sicca et cribellentur et resoluantur sicca cum mel-
55
le et misceantur omnia et conquassentur.
56
FIlonium romanum tarsense quod facit ad
57
egritudines plurimas et proprie ad dolo-
58
res colice et ipsum est sedatiuum dolorum.
1
libro[*]libro corrupt for Inquit Galienus in libro [cf. Venice 1564] decem tractuum in quo nar〈-〉
2
em filonis[*]em filonis corrupt for rauit narrationem filonis [cf. Venice 1564]. Inquit enim verba medici〈-〉
3
ne. Ego sum de expositione filonis medici tar-
4
sensis. Et meum quidem iuuamentum ad eum cui di〈-〉
5
missa est mors est iuuamentum maximum: et rectifi-
6
co dolores antecedentes in egritudinibus pluri-
7
bus: et illud est: quoniam si accidat intestino nominato co〈-〉
8
lon et est dolor colice et sumit in potu patiens do〈-〉
9
lorem de me vice vna sedo dolorem eius. ¶ Et si
10
data fuero in potu ei qui patitur difficultatem vrine aut
11
ei qui patitur lapidem ledentem ipsum confero ei sano
12
splenem etiam et anhelitum preparationis ledentem et ptisim
13
et spasmum et dolorem amborum laterum timorosum.
14
¶ Et si data fuero in potu ei qui spuit sanguinem
15
aut euomit sanguinem separo inter ipsum et mortem
16
et separo eam ab eo et sedo omnem dolorem accidentem
17
in intestinis et visceribus et tussim et prefocationes
18
et singultum et catarros descendentes a capite: cu〈-〉
19
ius permixtio. ¶ ℞. leucopiperis et seminis iusquiami
20
albi amborum ana aureos .XX. opij aureos .X. croci aureos .V. eu〈-〉
21
forbij et spice et piretri omnium ana aureum .I. castorei et ze〈-〉
22
doarie et doronigi et margaritarum non perforata-
23
rum et seil[*]seil cf. Venice 1564: fel omnium ana .ʒ.I. mellis dispumati quantum
24
sufficit: dosis eius sicut cicer cum aqua tepida.
25
FIlonium persicum valens ad fluxum menstruo〈-〉
26
rum et emorroidarum et solutionem nature et pro〈-〉
27
cessionem sanguinis et illas que de pre-
28
gnantibus menstruatur[*]menstruatur corrupt for menstruantur et ad ventosita〈-〉
29
tes accidentes in matricibus et conseruat embryones
30
cuius permixtio. ¶ ℞. piperis albi et seminis iusquiami
31
albi amborum ana .ʒ.XX. opij et terre sigillate ambo〈-〉
32
rum ana pondus .ʒ.X. croci .ʒ.V. euforbij et spice et
33
piretri omnium ana pondus .ʒ.II. castorei pondus
34
.ʒ.I. zedoarie et doronigi et margaritarum non perfo〈-〉
35
ratarum et muschi omnium ana .ʒ.ß. camphore sextam et se〈-〉
36
mini[*]semini corrupt for semis [cf. Venice 1564] .ʒ.I. mellis dispumati colati quantum sufficit do〈-〉
37
sis eius pondus .ʒ.I. cum eo quod conuenit de potibus.
38
COnfectio alkekengi conferens ad vlce〈-〉
39
ra in vesica et renibus et ad eos qui min〈-〉
40
gunt sanguinem experta: cuius permixtio.
41
¶ ℞. seminis iusquami albi et seminis apij et se〈-〉
42
minis feniculi omnium ana .ʒ.VII. granorum cucume-
43
ris .ʒ.V. Et in descriptione alia: granorum cucume〈-〉
44
ris .ʒ.II. iusquiami nigri et seminis acetose et opij et gra-
45
norum pinee frixorum et croci et auellanarum assatarum
46
et amigdalarum amararum frixarum omnium ana .ʒ.III.
47
grana alkekengi numero .XXV. dragaganti .ʒ.IIII. Te〈-〉
48
re et cribella et confice cum vino cocto: cuius dosis sit pondus
49
.ʒ.I. cum candidicon[*]candidicon cf. Venice 1564: candicon aut cum aqua mellis post sex menses.
50
DIahirundinis valens ad dolorem gut〈-〉
51
turis et squinantiam et dolores qui sunt
52
supra hypocondria: cuius permixtio.
53
¶ ℞. nisi[*]nisi corrupt for anisi et seminis apij et ameos et floris
54
squinanti et radicis lilij et cinamomi et amomi et
55
aristologie longe et aluminis iameni et seminis harmel
56
et myrre et cassie et croci omnium ana .℥.I. cofectionis cro〈-〉
57
comagnetis et seminis rosarum sicci et rosarum siccarum .℥.[*]siccarum .℥. corrupt for siccarum [cf. Venice 1564] omnium ana .℥.〈-〉
58
II. costi et cineris hirundinum recentis omnim ana .℥.III. spi〈-〉
1
ce et amili de tritico omnium ana .℥.ß. galle immature
2
medie in quantitate numero .VIII. Tere cribella et
3
confice cum melle dispumato et vtere et sumatur de
4
eo quantitas galle illius: et dissoluatur cum aqua
5
mellis aut cum aqua ordei aut cum decoctione
6
rosarum et lentium et radicis liquiritie et garga-
7
rizet cum ea et administretur iterum cum vino
8
tribus aut quatuor vicibus in die.
9
ARs crocomagnetis administrati in
10
diahirundine. ¶ ℞. croci et cinamomi
11
amborum ana .ʒ.II. rosarum siccarum amomi
12
costi omnium ana .ʒ.I. myrrhe .ʒ.IIII. radi-
13
cis liquiritie et folij indi amborum ana .ʒ.II.ß. terantur
14
et conficiantur cum vino et fiant trocisci et exiccentur in vmbra.
15
DIasulfur: fortasse medicina hec equatur
16
tyriace: quare confert ad febres perio〈-〉
17
dicas frigidas et ad febrem quartanam
18
et febrem flegmaticam et tussim proprie an〈-〉
19
tiquam et sputum saniei et constritionem anhelitus et con〈-〉
20
fert spasmo et valet ad hydropisim et splenem et pro〈-〉
21
uocat vrinam et extrahit lapidem. ¶ Amplius confert
22
ad puncturam serpentum et scorpionum iuuamentum
23
manifestum et liberat ex nocumento medicinarum
24
perimentium: cuius permixtio. ¶ ℞. sulfuris citri-
25
ni et seminis iusquiami albi et cordumeni et storacis
26
et myrrhe omnium ana .ʒ.VIII. ruthe et costi amborum
27
ana .ʒ.X. opij et croci amborum ana .ʒ.II. cassie .ʒ.XII. leu-
28
copiperis .ʒ.XXII. Tere medicinas et confice cum
29
melle et vtere post sex menses et sumat in potu eger
30
de eo ante periodum febris secundum mensuram sue etatis.
31
COnfectio de assa que confert ad periodos
32
febrium et aufert febrem quartanam apud di-
33
gestionem et expellit nocumentum pun-
34
cture proprie scorpionis et rutele et que
35
sunt sicut illa duo: cuius permixtio. ¶ ℞. asse et pi-
36
peris et myrrhe et foliorum ruthe partes equales: con〈-〉
37
ficiatur cum melle: cuius dosis sit pondus .ʒ.I. in pun〈-〉
38
ctura scorpionum cum vino et in febre cum oxy〈-〉
39
melle ante periodum per horam vnam.
40
COnfectio salis indi mundificans stomacum et
41
retinens vomitum flegmaticum et melancolicum et
42
sanat vertiginem factam ex flegmate et melancolia.
43
cuius permixtio. ¶ ℞. mirabolanorum nigrorum et bel〈-〉
44
licorum et emblicorum et myrabolanorum kebulorum et
45
sticados omnium ana .ʒ.III. epithimi ʒ.IIII. salis indi
46
.ʒ.II. hierepigre .ʒ.X. agarici .ʒ.IIII. Terantur et cribel〈-〉
47
lentur et conficiantur cum sirupo acetoso dosis eius pon〈-〉
48
dus .ʒ.III. in mane in ieiuno cum aqua tepida.
49
DIacostum valens ad dolores epatis et
50
stomaci: cuius permixtio. ℞. cinamomi
51
cassie costi omnium ana pondus .ʒ.XXX.
52
anisi et semen apij amborum ana pondus
53
.ʒ.X. assari .ʒ.XXIX. croci pondus .ʒ.VIII. reusini pon-
54
dus .ʒ.X. floris squinanti et myrrhe amborum ana .ʒ.〈-〉
55
XXIIII. Infundatur myrrha in vino et coletur et
56
proijciantur desuper medicine et conficiantur
57
cum melle dispumato: cuius dosis sit triplum
58
vnius .ʒ. et administretur.
1
COnfectio kabith regiminis faciens ad do〈-〉
2
lorem iuncturarum et podagram sedans
3
dolorem eius et prohibens eam accidere
4
et ad febrem antiquam et dolorem splenis et
5
ventositatem grossam et difficultatem anhelitus et
6
tussim et vlcera intestinorum et sincopim et dolores
7
oculi et gutturis cum bibitur duobus diebus et
8
conseruat corpus cum eam sumit homo a passionibus
9
et egritudinibus. cuius permixtio. ℞. seminis ruthe et
10
prassij et scordeon et camepiteos et opoponacis
11
et gentiane romane et sticados et cordumeni et
12
storacis liquide omnium ana pondus aureorum .V. myrrhe
13
et croci et costi amari et piperis albi et squinanti
14
et spice nardi et euforbij et corticum radicis man-
15
dragore et ammoniaci et calamenti et seminis feniculi
16
et seminis baucie siluestris cretice: rosarum rubearum siccarum abla〈-〉
17
tis capitibus et carpobalsami omnium ana aureos .III.
18
cinamomi aureos .VIII. cassie .℥.I. succi eupatorij et kei/
19
sim et seminis andacoche et gummi amigdale omnium
20
ana aureos .IIII. opij et seminis iusquiami albi amborum ana
21
aureos .VI. aggrega has medicinas tritas et cribella〈-〉
22
tas et infunde ex eis illas que funduntur aut in vi〈-〉
23
no bono claro et est radix aut alio et confice cum
24
melle dispumato et repone in vase et vtere.
25
ALalchataraham[*]ALalchatarahan i.e. ALcalchatarahan magnum quod confert ad
26
abortum embryonum et dolores mulierum
27
et ad omnes egritudines et est medicina
28
indica. cuius permixtio. ℞. opij pondus
29
sextariorum .IIII. et duarum tertiarum .ʒ.I. euforbij .ʒ.VI.
30
acatie pondus sextariorum .V. et pondus .ʒ.II. et dua〈-〉
31
rum tertiarum .ʒ.I. amomi pondus sextariorum .III.
32
et duas tertias .ʒ.I. costi amari sextaria .II. piperis
33
sextaria .II. et duas tertias .ʒ.I. piretris pondus .ʒ.
34
.VI. et alfesira[*]alfesira i.e. alfesire et est hazarasen alias etheasen et fesi〈-〉
35
re setara et est meseadar[*]meseadar i.e. mesesdar amborum ana pondus .ʒ.IIII.
36
serici crudi sextaria .II. argenti combusti pondus
37
.ʒ.VI. rosarum rubearum siccarum ablatis capitibus .ʒ.〈-〉
38
VI. ameos pondus .ʒ.IIII. seminis iusquiami albi pon-
39
dus sextariorum .IX. et .ʒ.II. superioris vitis pondus
40
.ʒ.IIII. corticum radicis apij pondus sextariorum .III.
41
et .ʒ.II. seminis portulace sextaria .X. granorum alkerua
42
excorticatorum sextaria .VIII. sulfuris citrini sexta-
43
ria .V. gummi pondus sextariorum .III. et pondus .ʒ.II. storacis
44
liquide pondus sextariorum .III. et pondus .ʒ.II. et
45
duarum tertiarum .ʒ.I. bdellij subalbidi sextaria duo
46
thuris masculi sextaria .V. et .ʒ.II. galbani sextaria
47
.XX. et .ʒ.II. et duas tertias .ʒ.I. dibic mundati sexta-
48
ria .V. et duas tertias .ʒ.I. myrthi sextaria .II. masti〈-〉
49
cis sextaria .III. et duas tertias .ʒ.I. aristologie ro〈-〉
50
tunde sextaria .III. et duas tertias .ʒ.I. radicis lilij
51
celestis sextaria .III. et .ʒ.II. cordumeni sextaria .VI.
52
radicum alkekengi .ʒ.VI. folij indi sextaria .III. et
53
duas tertias .ʒ.I. carpobalsami et calami aroma-
54
tici et cassie et zedoarie et doronigi omnium ana sex-
55
taria .II. seminis mandragore pondus .ʒ.IIII. cinamo〈-〉
56
mi pondus .ʒ.VI. assari pondus .ʒ.IIII. cardamo-
57
mi grana integra .L. gariofilorum masculorum sexta-
58
ria .V. gariofilorum feminarum sextaria .III. berodoan[*]berodoan cf. Venice 1564: berodoam sex〈-〉
1
taria .II et .ʒ.II. cinamomi sextari[*]sextari corrupt for sextaria duo galange pon [cf. Venice 1564]〈-〉
2
dus .ʒ.IIII. margaritarum non perfo[*]perfo corrupt for perforatarum pondus [cf. Venice 1564]
3
.ʒ.II. coralli sextaria .II. et .ʒ.I. aristologie longe pondus
4
sextariorum .IX. zufere pondus .ʒ.II. acori albi sexta-
5
ria .II. et .ʒ.II. capsie inde pondus sextariorum .II. zin〈-〉
6
ziberis et piperis albi amborum ana sextaria .V. atmot
7
et tuzerit amborum ana .ʒ.II. surenidi[*]surenidi cf. Venice 1564 surenid sextaria .II. et .ʒ.〈-〉
8
II. et duas tertias .ʒ.I. been albi et rubei amborum ana
9
sextaria duo et duas tertias .ʒ.I. fellis vaccini pon〈-〉
10
dus .ʒ.II. fellis adib et fellis vrsi et fellis corui om〈-〉
11
nium ana pondus .ʒ.I. ¶ Aggrega has medici-
12
nas tritas cribellatas infusis que ex eis infun-
13
duntur in vino septem diebus et post illud proij〈-〉
14
ce super eas medicinas contritas et confice cum
15
melle dispumato et olei balsami sextarijs .4. et
16
sit quantitas vini in quo infuse sunt medicine quan〈-〉
17
titas in qua soluantur medicine et fiant sicut ele〈-〉
18
ctuarium et ponatur in vase figuli aut lapidis mun〈-〉
19
do: et ferueat .V. aut fex ebullitionibus et auferatur
20
ab igne et infrigidetur et reponatur in vase vitri. et
21
post illud sumat deboathon claudam feminam decre〈-〉
22
pitam et ligentur manus et pedes eius adinuicem
23
et ponatur in vase eris et proijciatur desuper lupinorum
24
alborum et aneti et myrtorum ana pugillus .I. et proijciatur
25
desuper aque dulcis quantum necesse est et cooperiatur
26
os vasis et decoquatur cum leui igne donec disco〈-〉
27
quatur et post illud auferatur ab igne et coletur ius:
28
et sumatur et mundificentur cutis eius et ossa ipsius
29
et pili eius et reducatur ius ad vas mundum et proij-
30
ciatur super ipsum olei balsami et olei nardini quan-
31
titas sacraiati. vnius de vnoquoque et decoquatur
32
lento igne donec remaneat eius tertia: deinde proij〈-〉
33
ciatur super ipsum mel secundum quantitatem iuris et de〈-〉
34
coquatur donec ingrossetur et conuertatur in spissitudi-
35
nem mellis grossi: deinde proijciantur desuper medi〈-〉
36
cine confecte predicte in principio confectionis et in〈-〉
37
frigidetur et reponatur in vase vitri et dimittatur sex
38
mensibus et administretur post illud et non ad-
39
ministretur ante illud quoniam interficiet.
40
ALcalchatarahan minus. ℞. carpobal-
41
sami pondus .ʒ.II. croci pondus .ʒ.X.
42
muschi pondus tertie .ʒ.I. ellebori albi
43
.ʒ.IIII. opij pondus .ʒ.XV. condisi pon-
44
dus .ʒ.II. piperis pondus .ʒ.X. serici crudi pon-
45
dus .ʒ.II. seminis iusquiami albi pondus .ʒ.X. euforbij
46
pondus .ʒ.VII. amomi et corticum radicis mandra-
47
gore omnium ana pondus .ʒ.II. vsnee et cassie et am〈-〉
48
moniaci et olibani et radicis lilij et xylobalsami
49
et pulpe colloquintide et zinziberis et serapini et
50
opoponacis et cinamomi et castorei et hezeriha-
51
sen et mesesdar et capsie inde omnium ana .ʒ.II. seminis
52
alharmel et gariofilorum et folij indi et adipis gruis
53
et fellis elephantis omnium ana .ʒ.IIII. auri et argen-
54
ti amborum ana pondus sexte .ʒ.I. tritorum et cribella〈-〉
55
torum et zedoarie et doronigi et camphore omnium
56
ana .ʒ.III. spice aromatice pondus .ʒ.III. costi ama〈-〉
57
ri pondus .ʒ.IIII. carui pondus .ʒ.II. aristologie rotun〈-〉
58
de pondus .ʒ.I. ameos et origani persici et radi-
1
anorum[*]anorum corrupt for cis alzufere et granorum [cf. Venice 1564] capparis omnium ana pon-
2
ctoris[*]ctoris corrupt for dus .ʒ.I. interfectoris [cf. Venice 1564] patris sui et zuccari et beccarum[*]beccarum corrupt for baccarum
3
nis[*]nis corrupt for lauri et sanguinis [cf. Venice 1564] draconis omnium ana pondus .ʒ.II.
4
snen[*]snen corrupt for salis indi et vsnen [cf. Venice 1564] masculi amborum ana pondus .ʒ.II.
5
marini[*]marini corrupt for sulfuris marini [cf. Venice 1564] pondus .ʒ.I. burungi et piperis am〈-〉
6
borum ana pondus .ʒ.II. cassie fistule mundate a can〈-〉
7
na et granis suis et chir et vananeul et radicum
8
canabis et rizi omnium ana pondus .ʒ.I. Aggrega
9
has medicinas tritas et cribellatas: et infunde
10
que ex eis infunduntur in vino et confice cum melle
11
dispumato et vtere post sex menses.
12
ALkelkelengi magni quod confert ad mol-
13
lificationem stomaci et frigus eius et ad fe〈-〉
14
bres antiquas et sincopim et difficul-
15
tatem vrine et albaras et morpheam: et
16
et vigilias et fracturam ossium et tussim humidam et
17
pthisicos: quando non adest febris: et ad illum cuius
18
iam infrigidatum est corpus et ad emorroydas et sple〈-〉
19
neticos: et ad dubellati et colicam et hydropicos: et
20
ad mulierem que egrotat in pregnatione sua et ad pre〈-〉
21
focationem matricis et ventositates que sunt in iun〈-〉
22
cturis: et inflammationem et ad dolores genu et dorsi
23
et lacerti. ¶ Cuius permixtio. ℞. myrabolanorum nigrorum et belli〈-〉
24
ricorum sciremblegi: et piperis et macropiperis et
25
zinziberis fini et spice et capsie et fulfuminue et salis indi
26
et salis rubei: et salis naptici: et salis masfe[*]masfe corrupt for masse [cf. Venice 1564 and Canon 3] et lin-
27
gue auis et ciperi et heil et cynami et burungi et ori〈-〉
28
gani persici et nigelle et granorum nil et cymini et fo〈-〉
29
lij indi et seminis apij et coriandri sicci. et inuenimus
30
in quibusdam descriptionibus has medicinas iterum
31
faufel et est iafel: et almamuth et est costbaracost[*]est costbaracost cf. Venice 1564: encostbaracost
32
omnium ana .ʒ.IIII. opoponaci .ʒ.VIII. turbith libram .I. et sex〈-〉
33
taria .IIII. et passularum enucleatarum aureos .C. emblico〈-〉
34
rum aureos .CC. penidiorum libras .VI.ß. olei sisamini libras
35
.III. et in descriptione alia libram .I. ¶ Tere medicinas
36
et cicotrigoniza et cribella et decoque passulas
37
per se cum aqua et cola et infunde cassiamfistulam in
38
ea: et infunde emblicos in aque libris .XXIIII. die et
39
nocte et decoque vsquequo remaneant libre .VIII. et
40
proijce emblicos et reduc aquam emblicorum ad vas
41
secundo et confrican[*]confrican(?) corrupt for confrica in eam cassiamfistulam infusam in aqua
42
passularum fricatione bona: aut adiunge ad aquam
43
emblicorum que est in vase et proijce desuper penidios
44
et decoque cum leni igne vsquequo resoluantur pe〈-〉
45
nidij et conuertatur aqua in spissitudine mellis et
46
post illud proijce super eam oleum sisaminum et commo〈-〉
47
ue vsquequo commisceatur cum aqua: et an adhereat ma〈-〉
48
nui aut panno et remoue ab igne et pulueriza de〈-〉
49
super medicinas contritas et vtere: cuius dosis
50
sit aurei .III. aut .IIII. vnicuique homini secundum mensuram
51
sue virtutis.
52
ALkelkelengi minus valens ad hydro〈-〉
53
picos et dolores epatis et splenis et
54
icteritiam et opilationem et carbunculos et
55
est sanum et expertum. cuius permixtio. ℞.
56
mirabolanorum et citrinorum[*]et citrinorum corrupt for citrinorum .ʒ.XX. mirabolanorum nigrorum et belliricorum
57
omnium ana .ʒ.XV. emblicorum libras .III. tamarindorum .ʒ.L.
58
passularum enucleatarum libram .I. aggrega has medici〈-〉
1
nas et proijce super eas aque libras .XXX. et bulliat vsque〈-〉
2
quo remaneant de ea libre .VIII. et coletur et accipe
3
cassiefistule mundate a canna et granis suis libram .I.
4
et proijce super eam aquam colatam et ferueat ebul-
5
litione vna et confrica bene et cola per colatorium
6
et accipe libras .IIII. penidiorum et proijce super eam cum
7
aqua et bulliat vsquequo resoluantur penidij et fiat
8
eis spissitudo mellis: deinde proijce desuper olei
9
sisamini recentis libram .I.ß. et confice cum eis bene et fer-
10
ueat duobus ebullitionibus et remoueatur ab igne
11
et accipe lacce ablute et spice et rosarum et petroselini
12
et dauci et fu et reusini et salis indi radicis lilij
13
celestis et agarici omnium ana .ʒ.VI. camedreos et si〈-〉
14
seleos et aristologie longe et assari et xylobalsa-
15
mi et gentiane et dorungi[*]dorungi i.e. durungi (cf. Venice 1564: torongi) excorticati et cassie omnium
16
ana .ʒ.IIII. succi eupatorij et succi absynthij et cipe〈-〉
17
ri et floris squinanti omnium .ʒ.V. seminis cuscute et seminis at〈-〉
18
triplicis et radicis liquiritie et succi liquiritie et sca-
19
monee omnium .ʒ.X seminis apij et costi et acori et seminis fe〈-〉
20
niculi et anisi omnium .ʒ.III. turbith albi .ʒ.CL. cymi-
21
ni carmeni nigri .ʒ.IIII. Tere et cribella has me-
22
dicinas et accipe mezerion .ʒ.XX. et funde super
23
ipsum aque libram .I. et olei sisamini .℥.III. ferueat donec
24
consumatur aqua et cola oleum: deinde inuolue cum
25
eo medicinas et proijce super eas penidios de-
26
coctos et commisce bene et pone in vase vitreato
27
et fit dosis .ʒ.IIII. cum lacte camelle: aut cum aqua ca-
28
sei: aut cum aqua vue vulpis et alkekengi. et ego
29
dicam in descriptione alia in summa secunda.
30
COnfectio candorius valens ad ven-
31
tositates grossas et puncturam et colicam
32
et obliuionem et datur in potu mulieri〈-〉
33
bus pregnantibus propter illud quod accidit
34
eis de egritudinibus frigidis: cuius permixtio.
35
¶ ℞. seminis iusquiami albi et opij amborum ana .ʒ.XX.
36
euforbij et piretri et spice et croci omnium ana .ʒ.7.
37
terantur et cribellentur et conficiantur cum mel〈-〉
38
le et administretur post sex menses.
39
COnfectio cognominata condari pre〈-〉
40
ciosa valde. ℞. croci aureos .II. myrrhe et
41
assari et fu et reusini et dauci et petro〈-〉
42
selini et meu omnium ana aureos .IIII. spice
43
inde et romane amborum ante aureos .VI. costi et cassie et
44
floris squinanti omnium ana aureum .I. carpobalsami
45
aureos .III.ß. rubee aureos .VIII. succi liquiritie et scolopen〈-〉
46
drie et polij et succi eupatorij omnium ana aureos
47
.III. olei balsami aureos .VI. permixtionis andaraca-
48
con[*]andaraca-con cf. Venice 1564: andaracon aureos .V. mellis quantum sufficit: cuius dosis
49
sit sicut auellana cum geleniabin de melle .℥.I.
50
COnfectio de calamento que confert
51
doloribus stomaci et epatis frigidis et hor〈-〉
52
ripilationi vehementi et febribus ha〈-〉
53
bentibus periodos: cuius permixtio.
54
¶ ℞. calamenti fluuialis et montani et petrose〈-〉
55
lini et sileris omnium ana .ʒ.XX. seminis apij et
56
camomille et asse omnium ana .ʒ.IIII. reusini .ʒ.〈-〉
57
XV. piperis .ʒ.XLIIII. et in descriptione alia .ʒ.XXIIII.
58
conficiantur cum melle et administretur.
1
COnfectio de seminibus faciens ad do〈-〉
2
lores epatis et splenis et stomaci et ventosi〈-〉
3
tates generatas in ventre: cuius permixtio.
4
¶ ℞. cassie et amomi et spice et ameos
5
et seminis feniculi et seminis apij et anisi et siseleos et casto〈-〉
6
rei et seminis aneti et aristologie longe et galbani et assa〈-〉
7
ri et carui omnium partes equales et mellis dispuma〈-〉
8
ti quantum sufficit et permisceatur: et administretur.
9
COnfectio de hiacyntho nostra. Hec est
10
confectio nostra quam experti sumus in
11
regibus et eorum similibus et cognouimus
12
in ea iuuamentum maximum proprie in egri〈-〉
13
tudinibus alguesgues et alguesset et pulsu cor-
14
dis et debilitate cordis et iam eradicauit de eis
15
egritudines antiquas in quibus non conferunt cu-
16
rationes et inuenimus in ea iuuamentum maximum
17
in egritudinibus cerebri et stomaci et epatis et proprie
18
splenis et colica: et valet ad dolores iuncturarum et fe〈-〉
19
bres antiquas: cuius descriptio. ¶ ℞. fracture
20
hiacynthi et proprie rubee granate et ei similium pon〈-〉
21
dus aurei .I. qua ponantur in instrumento terendi et inci-
22
piatur eius contritio cum facilitate subtiliter vt alte〈-〉
23
rentur: deinde ponatur in tabula et preparetur super eam
24
ad terendum et sumatur lapidis aluminis pondus .ʒ.I.
25
halakic[*]halakic cf. Venice 1564: alhalakic alias alchie pondus .ʒ.I. et auri liquiti[*]liquiti corrupt for liquati [cf. Venice 1564] in cru〈-〉
26
cibulo suo linito cum lithargirio donec aurum
27
fiat sicut vitrum et teratur pondus tertie .ʒ.I. et argenti vi〈-〉
28
treati cum odore stanni pondus sexte .ʒ.I. et fiat cum
29
vnoquoque eorum de contritione et puluerizatione illud
30
quod fit in hiacyntho: deinde sumatur summa eorum et
31
proijciatur in tabulam vitream et inuoluatur in vino
32
odorifero et teratur donec exiccetur: et teretur donec
33
fiat puluis subtilissimus: deinde sumatur et repo-
34
natur sint[*]sint corrupt for sit ergo summa pars .I. deinde sumatur aga-
35
rici et epithimi et piperis et zinziberis et gariofi〈-〉
36
lorum et sansuci omnium ana pars .ß. et sumatur lapi-
37
dis armeni et lapidis azuli et salis naptici et ze-
38
doarie et doronigi et been et lingue bouis omnium
39
ana tertia partis .I. deinde sumatur spice celtice et est
40
nereiden: et amomi et acori et folij et cinamomi et
41
origani et asse et ysopi et cymini omnium ana .IIII. par〈-〉
42
tis .I. deinde sumatur pulegij et petroselini et lapi-
43
dis iudaici et seminis apij et myrrhe et olibani et cro〈-〉
44
ci et piperis albi omnium ana .VI. partis .I. et sumatur ossium
45
elephantis tertia partis .I. tere ergo omnes has medi〈-〉
46
cinas et proijce super has calcem lapidum: et tere et
47
confice cum melle emblicorum quod sit pondus
48
dupli eorum et fac trociscos aurei .I. et da in potu.
49
COnfectio alia medicine Galienis que confert
50
egritudinibus canne pulmonis et vl-
51
ceribus pulmonis et sputo sanguinis
52
et puris et saniei attracte ad pectus et
53
difficultati sputi. cuius permixtio. ¶ ℞. gummi
54
albotin aureos .IIII. croci aureos .IIII. olibani aureos .IIII. mir〈-〉
55
rhe aureos .IIII. radicum lilij excorticatarum aureos .IIII. gra〈-〉
56
norum pini magni aureos .IIII. spice scemi aureos .II.ß.
57
cassie nigre aureos .II. dragaganti aureos .III. carnis da〈-〉
58
ctilorum scemi aureos .III. crete semius[*]semius corrupt for scemius [cf. Venice 1564] que dici-
1
tur stella aureos .IIII. galbani clari[*]clari corrupt for clari mundi aureos .XXX. [cf. Venice 1564]
2
costi aureos .IIII. et inuenimus in de[*]de corrupt for descriptione alia [cf. Venice 1564]
3
aureum .I. mellis boni cotilas .IIII. dec[*]dec corrupt for decoquantur mel et [cf. Venice 1564]
4
gummi albotin in vase duplici. cumq[*]cumq corrupt for cumque peruenit ad [cf. Venice 1564]
5
terminum spissitudinis tunc permisce cu[*]cu corrupt for cum eo gal- [cf. Venice 1564]
6
banum et decoque ipsum donec perueniat[*]perueniat corrupt for perueniat ad ter- [cf. Venice 1564]
7
minum: valet vt cum de eo distillatur stilla vna non
8
dilatetur: et permiscetur[*]permiscetur corrupt for permisce ipsum et vtere.[*]et permiscetur ipsum et vtere cf. Venice 1564: deinde infrigida ipsum, et proijce super ipsum medicinas reliquas tritas, et permisce ipsum et vtere.
9
COnfectio que pertinet arostomaco mi〈-〉
10
rabilis ad tussim et sputum sanguinis et vl〈-〉
11
cus pulmonis et saniem eius collectam et
12
apostema ipsius et corruptionem lacerti et vo〈-〉
13
mitum cibi et colliricam passionem et fluxum ventris et
14
lacertum vesice et prefocationem matricis et febres haben-
15
tes paroxismos data in potu ante horam per horam vnam
16
et extenuationem malitiam complexionis et venena ebibi〈-〉
17
ta et ex percussione euenientia: cuius permixtio.
18
¶ ℞. nereiden costi galbani castorei opij melano〈-〉
19
piperis et macropiperis et storacis omnium ana .℥.I.
20
mellis kist .I. tere medicinas siccas et cribella. gal〈-〉
21
banum vero decoque cum melle donec liquefiat et
22
cum liquescit tunc cola ipsum et funde super ipsum medi〈-〉
23
cinas et pone in vase vitri aut vase argenti et de
24
ea da in potu quantum est faba egyptiaca cum aqua mel-
25
lis quantitate duorum cadorum et distilla super ipsam di〈-〉
26
gitis tuis de oleo sisamino guttas tres.
27
COnfectio que comparatur ad canabitis extra〈-〉
28
hens arenam in vrina et reliquas materias vl-
29
cerum: cuius permixtio. ¶ ℞. radicum aureos
30
.IIII. siseleos camedreos fenichia ipericon
31
et est folium alkemeleon hayf et est semen alkana-
32
botis omnium ana aureos .IIII. amomi aureos .VIII. cinamo〈-〉
33
mi aureos .XII. sileris montani spice inde croci fana-
34
lanfin[*]fanalanfin cf. Venice 1564 fanalafin seminis apij montani polij seminis ruthe siluestris
35
pullegij cretensis omnium ana pondus illud idem: radi〈-〉
36
ces liquiritie lapidis scemi masculi et femine omnium ana
37
aureos .XVI. nasturtij babylonici aureos .XXXIIII. seminis agni-
38
casti faradie amborum ana aureos .IIII. cordumeni aureos
39
.XLVIII. conficiantur cum melle decocto et detur de ea in
40
potu quantitas auellane cum sirupo mellino com-
41
mixto quantitate quatuor cadorum.
42
ARs medicine de gentiana valens ad
43
duritiem et opilationem et dolorem epatis et sple〈-〉
44
nis et febrem antiquam. ¶ Cuius permixtio
45
est vt sumatur gentiane et piperis amborum
46
ana pondus .ʒ.X. et dactilorum alborum siccorum et folij et spice
47
et aristologie omnium ana .℥.I. tere et pulueriza ipsa. et
48
confice ea cum melle dispumato ita vt fiat in loco mellis
49
spissi: cuius dosis sit pondus .ʒ.I. cum aqua ruthe decocte.
50
ARs medicine que nominatur donum dei et
51
fuit inuenta in thesauro regis et dixe-
52
runt quod confert podagre et emorroydibus
53
et corruptioni ani et frigoribus et facit
54
appetere cibum et coitum et prouocat et conseruat sani-
55
tatem quando bibitur in tempore veris: aut hyemis tribus
56
mensibus in omni die veneris omnis mensis.
57
¶ Cuius permixtio est vt sumatur myrabolanorum
58
nigrorum et belliricorum et emblicorum et acori et aristolo〈-〉
1
gie longe et rotunde. et secacul et heil et cardamomi et
2
gariofilorum et camomille et zinziberis et sisami non excor〈-〉
3
ticati omnium ana pondus .℥.VI. et nucis muscate
4
et spice turhith[*]spice turhith cf. Venice 1564: spice et turbith albi et meu et fu et dauci et assari
5
et seminis apij montani et euforbij omnium ana pon-
6
dus .℥.II. et almene et est ameos et medulle ci-
7
tri et semen porri et tuderi albi et papaueris albi
8
et zedoarie et doronigi et venarum liquiritie et amo-
9
mi et piretri et spodij et siseleos et asce fetide[*]asce fetide i.e. asse fetide et ci〈-〉
10
mini et cinamomi et cassie inde et tapsie persice et al-
11
chatamon et vsnee et ciperi et radicis nenufaris et ma-
12
cropiperis et calami aromatici et castorei omnium
13
ana .℥.IIII. et corticum radicis apij .℥.VIII. et scorie fer〈-〉
14
ri mundate trite nutrite tribus hebdomadis scilicet hebdomada
15
vna cum zuccaro et hebdomada cum aqua et melle: et hebdo〈-〉
16
mada cum aceto: deinde incipe et infunde eam vno
17
die in aceto: deinde conuerte eam in mane ad zuccarum
18
et tertia die conuerte eam ad aquam mellis: et ita ac[*]ac corrupt for fac il/
19
lud de ea tribus hebdomadis secundum hunc modum: deinde
20
sicca eam in vmbra et tere eam donec fiat sicut alco-
21
hol et tere reliquas medicinas et pulueriza eas et
22
cribella ipsas deinde pondera de medicinis par〈-〉
23
tes .III. et de scoria partem vnam. deinde inuolue eas
24
ex butyro vaccino bono et confice cum melle bono
25
et pone cum eo de penidijs pondus scorie deinde li-
26
quefac penidios et funde eos desuper cum melle do〈-〉
27
nec fiat in loco mellis spissi: deinde pone eam in
28
vase viridi nouo mundo et liga caput eius et sepeli
29
ipsum in ordeo sex mensibus et da ipsam in potu. cu〈-〉
30
ius dosis sit sicut galla in mane in ieiuno et non
31
comedat aliquid donec tres hore diei pretereant: de-
32
inde comedat et rege ipsum regimine equali et fugiat
33
ab eo nauseatiua satieas et preparatio et reliqua
34
ex quibus timetur ei nocumentum. Quidam autem medicorum
35
existimauerunt quod hec medicina effugat malitiam ve〈-〉
36
neni perniciosi et facit possidere sanitatem.
37
MEdicina confecta que confert debili〈-〉
38
tati epatis et torsioni et sputo sangui-
39
nis. ¶ ℞. balaustiarum et sanguinis
40
draconis et foliorum alasif et aluminis iameni
41
ana partem vnam: tere ea et pulueriza: et decoque
42
ipsa et cola aquam eius et da ipsam ad potan〈-〉
43
dum tepidam quoniam bona est.
44
COnfectio kiume medici que facit ad
45
corruptionem complexionis et apostemata epa〈-〉
46
tis et confortat stomacum et clarificat
47
colorem. ¶ Cuius permixtio est vt su〈-〉
48
mantur myrabolanorum et alkegi amborum ana pondus .ʒ.〈-〉
49
XXV. zinziberis cinamomi ana .ʒ.X. piperis albi pon-
50
dus .ʒ.XXIIII. et altalasfir pondus .ʒ.III. et galan〈-〉
51
ge pondus .ʒ.X. et neremisch pondus .ʒ.VI. et suc〈-〉
52
ci absinthij .ʒ.V. et vini cocti et armeisus[*]armeisus corrupt for almeisus quanti〈-〉
53
tas qua conficiantur medicine: tere medicinas
54
et pulueriza eas et confice eas cum vino et almei-
55
sus et fac de eis pillulas similes piperi: et sit do〈-〉
56
sis eius .ʒ.II. cum aqua tepida.
57
COnfectio cognominata imperialis que con〈-〉
58
fert ad difficultatem vrine et dolorem
1
dorsi et debilitatem renum et frangit lapidem cu〈-〉
2
ius permixtio. ¶ ℞. seminis papaueris et semi〈-〉
3
nis porri et seminis aneti et seminis apij et semi〈-〉
4
nis lilij et seminis lactuce et seminis endiuie et se〈-〉
5
minis portulace et been albi et rubei et lingue
6
auis et seminis alkerua et kesile et seminis assehesabren[*]assehesabren corrupt for alsehesabren et
7
seminis sansuci et seminis kekilie et piperis et tur〈-〉
8
bith et granorum nasturtij et seminis maru et vsnee
9
et ammoniaci et floris squinanti et seminis napi et dra〈-〉
10
gaganti et seminis iusquiami albi et origani et zarub et fele〈-〉
11
niati et granorum nil et costi et carui et psilij et sa〈-〉
12
uine et enule et olibani et seminis mersulen et cassie et se〈-〉
13
minis lini et salis indi et seminis ruthe et seminis
14
alkekengi rubei et albi et cymini carmeni et cina〈-〉
15
momi et seminis felengemisk et mugath et sene
16
de mecha et hermodactilorum et epithymi et anisi
17
et seminis sulle sirachs granorum solis omnium ana
18
ʒ.IIII. tuderi albi et rubei et ameos et zedoarie.
19
et kinau et seminis feniculi et cinamomi et myra〈-〉
20
bolanorum citrinorum et kebulorum et seminis
21
harmel et granorum myrti et sinapis et canabis
22
et sisami excorticati et fenugreci et seminis baucie omnium
23
ana .ʒ.V. secacul et zinziberis amborum ana .ʒ.IIII.
24
kie et piperis albi et gariofili et spice et florum alcan-
25
ne et piretri ommium .ʒ.I.ß. scamonee pondus ter-
26
tie .ʒ.I. seminis melonis. et seminis melonis longi am〈-〉
27
borum ana .ʒ.X. olei sisami .ʒ.XL. mellis libras .II. do〈-〉
28
sis integra .ʒ.II. cum aqua tepida.
29
COnfectio quam narrauit asaimeri et
30
dixit quod ei[*]ei(?) corrupt for est experta que est conueniens paralysi
31
et torture et mollificationi et reliquis
32
egritudinibus quarum radix est flegma de qua
33
sumatur secundum quaitatem quam tolerat eger: et si
34
liniatur ex ea membrum mollificatum iuuat:
35
¶ Cuius permixtio. ℞. opij et euforbij et casto〈-〉
36
rei et cinamomi et macropiperis et iusquiami
37
albi et spice et zinziberis et croci omnium ana par〈-〉
38
tes equales: tere et cribella et confice cum melle
39
dispumato et pone in vase vitreo et vtere cum ne〈-〉
40
cesse fuerit.
41
COnfectio impinguatiua nostra experta.
42
¶ ℞. mugath et nucis enden et been et
43
zedoarie et dragaganti et seminis papa〈-〉
44
ueris et karabe omnium ana pondus .ʒ.III. tere
45
et pulueriza et frige cum butyro frixione leui et
46
permisce cum duabus eminis paruis sauich tri〈-〉
47
ti et emina vna zuccari mensurata cum emina par-
48
ua. deinde sumatur omni die pondus .ʒ.XX. et de-
49
coquatur cum duabus libris lactis et proijcia-
50
tur desuper de butyro quantum necesse est et sor〈-〉
51
beatur quoniam bonum est.
52
¶ Explicit tractatus primus incipit secundus de hieris.
53
HIera est nomen solutiui rectificans[*]rectificans corrupt for rectificantis
54
et huius quidem interpretatio et expo-
55
sitio est medicina diuina. ¶ Et primum
56
quidem solutiuum de cognitis fuit
57
hiera ruffi et antiquitus non cade-
58
bat nomen hiere nisi super hanc:
1
deinde nominate sunt alie. et non dicitur medicina diui-
2
na nisi quia actio solutiui est res diuina saluans ex vir-
3
tutibus sue nature. ¶ Et antiquitus quidem non fuerunt da〈-〉
4
te in potu hiere nisi quoniam medici timebant ex ma-
5
litijs solutiuorum simplicium sicut pulpe colloquintide et
6
ellebori et aliorum. Et cum volebant vti eis permisce〈-〉
7
bant ea cum facientibus penetrare et rectificanti〈-〉
8
bus et bezahard donec ausi facti sunt in vsu eorum.
9
Postea edomiti sunt in eis et acceperunt succum
10
eorum: deinde ausi sunt in eis adeo donec acce〈-〉
11
perunt ea sicut sunt in pillulis. ¶ Sciat ergo me〈-〉
12
dicus quod hiere magis sunt salue quam decoctiones
13
et pillule. ¶ Et non dimittuntur propter mali-
14
tiam suam immo propter ea que excusant ab eis et
15
propter consuetudinem malam. et quoniam ipse
16
non trahunt ex longinquo sicut decoctiones et
17
pillule. ¶ Et dosis de hieris est vsque ad .IIII. aureos.
18
Et quandoque proijciunt super eas salem masse. ¶ Et
19
magis conueniens cum quo in potu dantur est
20
aqua epithimi cum passulis mundatis proprie
21
secundum descriptionem quorundam eorum. ¶ Quod ℞. epi-
22
thimi .ʒ.IIII. passularum mundatarum .ʒ.X. myra〈-〉
23
bolanorum nigrorum mundatorum .ʒ.I. stica-
24
dos .ʒ.II. aque libras .IIII. aniuden mundati libram .ß.
25
detur ad potandum in ieiuno. et consequenter de〈-〉
26
tur seminis altee .ʒ.I. seminis citroli .ʒ.ß. cum pau〈-〉
27
co oleo nucis et aqua tepida. ¶ Et cibus tribus
28
diebus sit zibrabegi cum aqua commixta.
29
HIerapigra scilicet amara. Hec est hiera de
30
aloes et assiociatur ei cinamomum propter
31
subtilitatem suam: et iuuamentum quod
32
facit visceribus et stomaco. ¶ Et ma〈-〉
33
stix similiter et vt conseruet. ¶ Et similiter cas-
34
sia et crocus propter digestionem et confortationem
35
cordis et stomaci. et fortasse crocus facit incur-
36
rere in ea dolorem capitis: quare oportet vt mi〈-〉
37
noretur pondus eius: aut expellatur. ¶ Et as-
38
sarum quoniam inest ei adiutorium ad solutio-
39
nem faciendam et precipitationem humiditatum.
40
et quandoque ponuntur loco eius cubebe et sunt
41
subtiles et carpobalsamus et xylobalsamus pro-
42
pter confortationem stomaci et resolutionem al〈-〉
43
bezaharati. ¶ Et de omnibus sunt quidam qui
44
ponunt in ea florem squinanti: quare prohibet
45
rasuram que timetur ex aloe. ¶ Et rosas vt ex-
46
pellant malitiam caliditatis aloes a stomaco et
47
capite. ¶ Et quandoque fermentatur cum tan-
48
to melle quantum est. et quandoque est sicca non
49
fermentata. ego vero informo de ipsa pulueriza〈-〉
50
ta trociscos cum aqua bdelli et exicco eos in vm〈-〉
51
bra et vtor eis: nam inuenio illud magis vltimum
52
quam aliud et fortasse bdellium est fere pars .I. ¶ Et
53
antiqui quidem diuersificati sunt in quantitate
54
rectificationis aloes. Sunt enim de eis quidam
55
qui ponunt pondus medicinarum sexcumplum[*]sexcumplum corrupt for sexcuplum
56
ponderis aloes et de eis sunt qui octuplum ad-
57
dunt et minuunt. Et iterum quandoque accipiunt
58
ipsum ex abluto quod est debilius soluens et ma〈-〉
1
gis conueniens calefacto et febrienti. et non dant
2
ipsum in potu omni febrienti: immo ei cuius fe-
3
bris est leuis. ¶ Et de eis sunt qui accipiut de
4
aloe non abluto et est fortius soluens: sed est ma〈-〉
5
gis nociuum febrientibus quamuis de eo sumant
6
in potu quidam et non noceat eis. ¶ Et hiera qui-
7
dem non est res festinans in solutione: immo eius
8
solutio fit cum facilitate: et paulatim et cum tar-
9
ditate: et fortasse efficit operationem suam in die
10
secundo: et non est iterum eius solutio cum attra〈-〉
11
ctione ex longinquo: immo non soluit nisi illud
12
cui obuiat et cui commiscetur ex stomaco et intesti〈-〉
13
nis. et longinquior terminus sue attractionis est
14
pars epatis absque venis. ¶ Descriptio autem
15
cognita vniuersitatis est hec descriptio que con-
16
fert ad humiditates generatas in capite et sto-
17
maco: et dolores iuncturarum et colicam: et torturam
18
et grauitatem lingue et mollificationem mem-
19
brorum. cuius hec est permixtio. ¶ ℞. masticis et
20
cinamomi et assari et spice et carpobalsami et croci
21
xylobalsami et cassie omnium ana pondus .ʒ.I. aloes
22
sublimis duplum medicinarum. Tere et cribella
23
et sit dosis integra .ʒ.I. cum melle et aqua tepida.
24
HIeralogodion. hec confectio est be-
25
nedicta plurimi iuuamenti mundifi-
26
cans corpus ab vltimis extremita-
27
tibus suis cum solutione in qua non est
28
labor omnium humorum et superfluitatum et
29
confert ad egritudines capitis et dolorem et emi〈-〉
30
graneam et cephaleam et ouum et galeam et ver-
31
tiginem et alguesgues et maniam ei epilepsiam
32
et timorem e paralysim et mollificationem: immo
33
ad apoplexiam: et totum illud accepta in puluere
34
sicut dictum est de scelithe et est melior illo plu-
35
rimum: et confert ad dolores auris et oculi et con〈-〉
36
fortat stomacum et aperit opilationes epatis et
37
proucoat[*]proucoat corrupt for prouocat menstrua ei remouet difficultatem an-
38
helitus et confert ad quartanam et omnes passio-
39
nes flegmaticas crudas et febres antiquas et va-
40
let ad dolores iuncturarum et podagram et venam
41
sciaticam. et est vtilis ad tyriam et alopitiam et vl-
42
cera antiqua in capite et alia et ad baras et mor〈-〉
43
pheam et impetiginem et excoriationem et lepram
44
et ad scrofulas et apostemata frigida et cancros. cuius
45
hec permixtio. ¶ ℞. pulpe colloquintide .ʒ.V. cepe squil-
46
le assate et agarici et scamonee et ellebori nigri et
47
ammoniaci et scordeon omnium ana .ʒ.IIII. et .ß. et in descri〈-〉
48
ptione alia: omnium ana .ʒ.II.ß. epithimi et camedreos:
49
et bdellij et aloes omnium ana .ʒ.III. hasce ipericon
50
et folij indi et prassij et polij et cassie et melanopi〈-〉
51
peris et leucopiperis et macropiperis et croci et cina〈-〉
52
momi et oppoponaci et polipodij et serapini et
53
castorei et myrrhe et petroselini ei aristologie lon〈-〉
54
ge et succi absinthij et euforbij et spice et amo-
55
mi et zinziberis omnium ana pondus .ʒ.II. gentiane
56
et sticados ana .ʒ.I.ß. mellis quantum sufficit dosis in-
57
tegra aurei .IIII. cum aqua tepida et melle aut cum
58
decoctione epithimi et passularum enucleatarum.
1
HIreralogodion[*]HIreralogodion corrupt for HIeralogodion secundum descriptionem fila〈-〉
2
grij. ¶ ℞. pulpe colloquintide et croci et am〈-〉
3
moniaci et corticum ellebori albi et sca〈-〉
4
monee et hypericon omnium ana aureos .XX.
5
epithimi et polypodij et bdellij et aloes et came-
6
dreos et prassij et cassie omnium ana aureos .VIII. ma-
7
cropiperis et leucopiperis et melanopiperis et
8
cinamomi et croci et opponaci[*]opponaci corrupt for oppoponaci et serapini et ca〈-〉
9
storei et petroselini et aristologie longe omnium ana
10
aureos .IIII. conficiantur cum melle dispumato. et sit
11
dosis aurei .IIII. aut .III. secundum virtutem cuiusque ho〈-〉
12
minis cum aqua mellis et sale.
13
HIeralogodion secundum descriptionem Pau〈-〉
14
li. ¶ ℞. pulpe colloquintide aureos .XX. ce-
15
pe muris assate et agarici et ammo-
16
niaci et corticum ellebori nigri et sca〈-〉
17
monee et hipericon omnium ana aureos .X. polypodij
18
et epithimi et bdellij et aloes et camedreos et
19
prassij et cassie omnium aureos .VIII. myrrhe et op-
20
poponaci et serapini et petroselini: et trium pipe〈-〉
21
rum et cinamomi et croci: et castorei et aristologie
22
longe omnium ana aureos .IIII. mellis quantum sufficit.
23
HIera ruffi faciens ad coleram nigram
24
et flegma et alopitiam. ¶ ℞. pulpe col〈-〉
25
loquintide aureos .XX. camedreos aureos .X.
26
serapini et oppoponaci amborum ana aureos
27
.VIII. seminis apij montani aureos .V. aristologie rotunde
28
aureos .V. piperis albi et nigri amborum ana aureos .VI.
29
cinamomi aureos .IIII. cassie aureos .VIII. sticados et cro〈-〉
30
ci et polypodij et polij et myrrhe omnium ana
31
aureos .IIII. infunde myrrham cum vino et tere medi〈-〉
32
cinas et confice cum melle dispumato: et pone in
33
vase et vtere cum necesse fuerit. Et in descriptio〈-〉
34
ne alia. ¶ ℞. pulpe colloquintide .ʒ.XX. aloes scotren〈-〉
35
sis pondus .ʒ.V. galange .ʒ.X. camedreos .ʒ.XX. sera〈-〉
36
pini et oppoponaci amborum ana .ʒ.VIII. aristologie
37
rotunde et petroselini et piperis albi et nigri om-
38
nium ana .ʒ.V. spice et cassie et cinamomi et croci et
39
zinziberis et myrrhe et polij omnium ana aureos .II. Et inue〈-〉
40
nimus additum in descriptione alia relatum ad hoc
41
quod est in suriamati de medicinis camepitheos
42
et agarici et prassij omnium ana .ʒ.X. et conficiatur cum mel-
43
le et sit dosis eius pondus .ʒ.IIII. cum aqua calida
44
et melle et sale in ieiuno post abstinentiam.
45
DEscriptio vniuersitatis hiere archige〈-〉
46
nis que confert omni egritudini gene〈-〉
47
rate ex flegmate crudo et non crudo
48
et melancolie et vitio aque in oculo et
49
dolori capitis: et facit ad vertiginem et epilepsiam:
50
et valet ad inceptionem egritudinum visus et rau〈-〉
51
cedinem humidam et dolores gutturis et difficul〈-〉
52
tatem anhelitus et spasmum et exituras ex mate-
53
rijs grossis: et confert ad aquam citrinam et scabiem et
54
quandoque datur in potu parumper propter dolores.[*]dolores. corrupt for dolores [redundant period]
55
stomaci et ventris et matricis cum decoctione
56
ruthe: et quandoque ponitur in ea castorei parum scilicet vsque
57
ad siliquas .III. et ad dolorem dorsi et matricis et ad
58
venam sciaticam et ei similia cum aqua centauree:
1
et permiscentur cum ea etiam succus cucumeris
2
asinini et colloquintide silique .IIII. in aqua ab-
3
rotani et datur in potu ad morsum canis rabiosi:
4
et facit securitatem a timore aque precipue cum
5
pondere .ʒ.I. de adustione cancri fluuialis. cuius
6
hec est permixtio. ¶ ℞. pulpe colloquintide .ʒ.〈-〉
7
XXII. prassi et sticados et ellebori nigri et came-
8
dreos et scamonee et leucopiperis et macropi-
9
peris omnium ana .ʒ.II. cepe muris assate et eu-
10
forbij et aloes et croci et gentiane et petrosilini
11
et ammoniaci oppoponaci omnium ana .℥.I.
12
polij et cinamomi ct serapini et myrrhe et spi-
13
ce et squinanti et calamenti montani et aristolo〈-〉
14
gie rotunde omnium ana .ʒ.II. mellis quantum suf〈-〉
15
ficit et sit dosis aurei .IIII. cum decoctione epithimi
16
et passularum mundatarum.
17
HIera archigenis descriptione pauli.
18
¶ ℞. prassij et agarici et camedreos
19
et pulpe colloquintide et sticados om〈-〉
20
nium ana pondus aureorum .X. oppopona-
21
cis[*]oppopona-cis corrupt for oppoponaci et serapini et petroselini et aristologie rotunde
22
et piperis albi omnium ana aureos .V. cinamomi et
23
spice et polij et croci omnium ana aureos .IIII. Tere
24
ex medicinis que sicca sunt et conquassa gum-
25
mas et infunde in melle et permisce: et sit dosis
26
aurei .IIII. cum salis triti pondere .ʒ.I. cum aqua mellis.
27
THeodoricon magnum quod valet ad
28
corruptionem complexionis frigide et
29
repletionem. et superfluitates visco-
30
sas grossas et obliuionem et tenebro〈-〉
31
sitatem visus et difficultatem anhelitus et stu-
32
porem et dolores epatis et stomaci et splenis et
33
renum et matricum et prohibitionem menstruo〈-〉
34
rum et colicam: et est solutiuum absque labore:
35
cuius dosis sit pondus aureorum .IIII. cum decoctione
36
epithimi et agarici aut cum aqua calida. cuius
37
hec est permixtio. ¶ ℞. aloes scotrensis pondus
38
.ʒ.X. agarici albi pondus .ʒ.XX. croci et cinnamomi
39
et acori et masticis et xylobalsami et olei balsa-
40
mi omnium ana pondus .ʒ.III. reusini .ʒ.I.ß. et car〈-〉
41
pobalsami et euforbij et macropiperis et pipe-
42
ris albi et nigri et gentiane romane et floris squi-
43
nanti omnium ana pondus .ʒ.II. costi amari came〈-〉
44
dreos epithimi omnium ana .ʒ.IIII. assari et cas-
45
sie et scamonee omnium ana pondus .ʒ.VI. spice
46
odorifere pondus .ʒ.III.ß. meu et amomi ambo〈-〉
47
rum ana pondus .ʒ.I. aggrega has medicinas tri〈-〉
48
tas et cribellatas et confice cum melle dispuma〈-〉
49
to et repone in vase et vtere post sex menses.
50
THeodoricon aliud quod confert om〈-〉
51
nibus egritudinibus excitatis ex fri〈-〉
52
gore et flegmate. ¶ ℞. aloes pondus
53
.ʒ.XXX. agarici pondus .ʒ.XII. acori et
54
croci et cinamomi et alkeia et hermodactilorum
55
et cassie omnium ana .ʒ.III. camedreos et leucopi-
56
peris et assari et xylobalsami omnium ana pondus
57
.ʒ.II. melanopiperis et castorei amborum ana .ʒ.〈-〉
58
IIII. reusini et myrrhe et spice omnium ana pon-
1
dus .ʒ.I. mellis quantum sufficit: dosis eius pondus
2
.ʒ.IIII. cum aqua calida et antiquetur sex mensibus.
3
THeodoricon aliud faciens ad illas pas-
4
siones: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
5
acori pondus .ʒ.VIII. nucis muschate .ʒ.〈-〉
6
XII. aloes scotrensis .ʒ.XL. agarici pon-
7
dus .ʒ.XLIIII. reusini .ʒ.III. piperis albi et gentiane
8
amborum ana pondus .ʒ.IIII. croci et gariofilorum:
9
et acori et galbani. in alio et keiati. et cinamomi
10
omnium ana .ʒ.VI. assari: et xylobalsami amborum
11
ana pondus .ʒ.IIII. cassie et scamonee omnium ana
12
pondus .ʒ.XII. spice .ʒ.VIII. scordeon pondus .ʒ.IX.
13
amomi et rubee et piperis nigri et piperis longi
14
et squinanti omnium ana pondus .ʒ.II. ireos pon〈-〉
15
dus .ʒ.VIII. tere et cribella: et cum melle quantum
16
sufficit confice et antiquetur sex mensibus et sit do〈-〉
17
sis pondus .ʒ.IIII. cum aqua calida.
18
THeodoricon cum nuce muscata faciens
19
ad omnes egritudines antiquas capi-
20
tis: et ad maniam et alguesgues: et do〈-〉
21
lorem capitis et vertiginem et ad epi-
22
lepsiam: et ad debilitatem visus: et ad dolorem epa〈-〉
23
tis et splenis et renum et colicam: prouocat men-
24
strua retenta: et ad lepram et baras: et ad dolorem
25
podagre et iuncturarum et ancharum. et ad febres
26
chronicas et antecedentes et eius solutio est sine
27
nocumento. cuius hec est permixtio. ¶ ℞. aloes
28
.ʒ.LX. in alio .XL. agarici .ʒ.XXIIII. scordeon et xylo-
29
balsami amborum ana .ʒ.IIII. costi .ʒ.VIII. acori et
30
masticis et cinamomi et gariofilorum omnium ana .ʒ.〈-〉
31
VI. cassie et nucis muschate amborum ana .ʒ.XII.
32
epithimi .ʒ.XVIII. spice .ʒ.VI. camedreos .ʒ.VIII. myr〈-〉
33
rhe .ʒ.II. trium piperum et euforbij ana .ʒ.IIII. flo-
34
ris squinanti .ʒ.II. gentiane .ʒ.IIII. amomi .ʒ.II. scamo〈-〉
35
nee .ʒ.XVIII. mellis dispumati quantum sufficit: cu-
36
ius dosis sit .ʒ.IIII. cum decoctione epithimi.
37
THeodoricon aliud vsitatum. ¶ ℞. aloes
38
.ʒ.LX. agarici .ʒ.XXIIII. masticis et croci
39
et acori et cinamomi et spice omnium
40
ana .ʒ.VI. aristologie et carpobalsami et eu〈-〉
41
forbij et trium piperum et gentiane omnium ana .ʒ.IIII. ca〈-〉
42
medreos et costi amborum ana .ʒ.V. cassie et epithi-
43
mi amborum ana .ʒ.XII. myrrhe et floris squinan〈-〉
44
ti et amomi omnium ana .ʒ.II. scamonee .ʒ.XX. mel-
45
lis quantum sufficit: cuius dosis et administra-
46
tio et iuuamenta sunt sicut primi.
47
HIera Galieni descriptione vniuersitatis:
48
et de iuuamentis eius est quod ipsa est sub〈-〉
49
tilior et efficacior quam theodoricon et lo〈-〉
50
godion faciens ad paralysim et tortu-
51
ram et spasmum et mollificationem et purgat a
52
corpore superfluitates viscosas grossas et diuer〈-〉
53
sas et stringit mollificationem vesice et exitum vri〈-〉
54
ne absque voluntate. cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
55
pulpe colloquintide et agarici et cepe muris as-
56
sate et ammoniaci et scamonee et ellebori nigri
57
et hipericon et euforbij omnium ana .ʒ.XVI. polypo-
58
dij et epithimi et bdelij subalbidi et camedreos
1
et prassij et cassie omnium ana pondus .ʒ.VII. myr-
2
rhe et serapini et aristologie longe et trium pipe〈-〉
3
rum et cinamomi et oppoponaci et castorei et pe〈-〉
4
troselini ommnium ana .ʒ.IIII. et de hominibus sunt
5
quidam qui ponunt in ea croci pondus .ʒ.IIII. ag〈-〉
6
grega has medicinas tritas et cribellatas infu-
7
sis eis que ex ipsis infunduntur in triplicato et con-
8
fice cum melle dispumato et vtere cum necesse fue〈-〉
9
rit post sex menses.
10
HIera Galieni descriptione pauli. ¶ ℞.
11
camedreos et leucopiperis et macro-
12
piperis et agarici et sticados et ellebo〈-〉
13
ri nigri et scamonee spice et epithymi
14
et cepe muris assate omnium ana aureos .VI. myrrhe
15
et croci et ammoniaci et hypericon omnium ana
16
aureos .VIII. mel[*]mel corrupt for mellis quantum sufficit.
17
HIera Galieni. ¶℞. pulpe colloquinti-
18
de .ʒ.IIII. camedreos et cepe muris as-
19
sate et croci et agarici et scamone[*]scamone corrupt for scamonee et el〈-〉
20
lebori nigri et sticados et ammoniaci
21
et hypericon omnium ana .ʒ.III. et sextam .ʒ.I. epi-
22
thimi et polij et bdellij et camepitheos et prassij
23
et aloes et cassie et polypodium omnium ana .ʒ.〈-〉
24
I.ß. et trium piperum et myrrhe et cinamomi et
25
croci et oppoponaci et serapini et castorei et pe〈-〉
26
troselini et aristologie rotunde gentiane et eufor〈-〉
27
bij omnium ana medietatem et tertiam .ʒ.I. et mel〈-〉
28
lis quantum sufficit. dosis sicut logodion et iuua〈-〉
29
menta eius sicut illius.
30
HIera eufacaritis[*]eufacaritis cf. Venice 1564: eufacaratis et est Hypocratis medi-
31
ci conferens ad humiditatem stoma〈-〉
32
ci et ad dolores capitis generatos ex
33
vaporibus corruptis et ex tristitia ti〈-〉
34
mere faciente: cuius hec est permixtio. ¶℞. gen〈-〉
35
tiane et spice et aristologie rotunde et cassie et ci〈-〉
36
namomi omnium ana pondus .ʒ.I. petroselini et
37
camedreos et sticados et sulfulimon et est ozi-
38
mum montanum et keiati omnium ana .ʒ.I. myr-
39
rhe pondus .ʒ.IIII. granorum alben et croci am〈-〉
40
borum ana .ʒ.I.ß. aloes rubei pondus .ʒ.VIII. pulpe col〈-〉
41
loquintide pondus .ʒ.VI. conficiatur cum melle:
42
et administratur post sex menses: dosis eius pon-
43
dus .ʒ.IIII.
44
HIera alia Hypocratis que facit ad melan-
45
coliam ad maniam et alguesgues et ver〈-〉
46
tiginem in capite et dolorem capitis
47
vehementem et spasmum et scissuram
48
manuum et dolorem iuncturarum et ad permixtio-
49
nem rationis et corruptionem intellectus: et di〈-〉
50
latationem pupille et inceptionem aque in ocu〈-〉
51
lo. et ad lebram[*]lebram corrupt for lepram et albaras et ad paralysim et tor〈-〉
52
turam. cuius hec est permixtio. ¶ ℞. cucume-
53
ris asinini et trium piperum et camedreos om〈-〉
54
nium ana pondus aureorum .V. croci et myrrhe et sca-
55
monee omnium ana pondus .ʒ.II. ammoniaci pon〈-〉
56
dus .ʒ.I. mellis quantum sufficit: dosis eius medie〈-〉
57
tas .℥.I. cum aqua calida.
58
HIera andromachi que confert ad do〈-〉
1
lorem stomaci ventris. cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
2
cinamomi et cassie nigre et calami aromatici et
3
xylobalsami et floris squinanti et henitus[*]henitus(?) perhaps corrupt for hemitriteus [is missing in Venice 1564] omnium
4
ana .℥.III.ß. Tere medicinas et proijce in vase figu〈-〉
5
li nouo: et funde supra eas aque pluuialis dau-
6
natik[*]dau-natik(?) perhaps corrupt for dauich [cf. Venice 1564 danich] .VI. et decoque ad medietatem et cola: deinde
7
accipe aloes rubei libram .I.ß. et pone super ipsum aque
8
pluuialis quantum sufficit: et tere in meridie et ablue
9
donec abstergatur et funde supra ipsum aquam specierum:
10
et tere in sole donec exiccetur: deinde tere et proij〈-〉
11
ce in ipso croci et myrrhe et alkeiati omnium ana .℥.〈-〉
12
IIII. et in descriptione antiqua omnium ana .℥.I. dein-
13
de tere omnia et pone in vase vitri aut vitreato et vte〈-〉
14
re: est enim iuuatiua ad spasmum et ad repercussionem
15
que fit obuiando et percussionem et fracturam: et ad do〈-〉
16
lorem lateris et aperit stomacum et dolores eius et ad
17
sputum sanguinis et dolorem ilij: dosis eius integra
18
pondus .ʒ.I. cum aqua tepida: et omni homini secundum
19
quantitatem sue virtutis: et ad apostemata dura cum si-
20
rupo acetoso: et sit ex ea emplastrum ad apostema oculi cum
21
succo mente aut vue vulpis et apostemata ani cum oleo
22
rosaceo et vino bono et confert ad vlcera que accidunt
23
vnguibus quando liquefit cum aceto vini et ad
24
adustionem oris gargarizata.
25
HIera Andromachi faciens ad reten-
26
tionem menstruorum et ad lepram et timo〈-〉
27
rem: cuius hec est permixtio. ¶ ℞. stica〈-〉
28
dos et camedreos et agarici et ellebo〈-〉
29
ri et nigri et piperis nigri et albi et mezerion et sca-
30
monee et squille assate omnium ana pondus .ʒ.XVIII.
31
croci et euforoij[*]euforoij corrupt for euforbij et ammoniaci omnium ana .ʒ.VIII.
32
myrrhe .ʒ.IIII. interioris cucumeris asinini .ʒ.III.
33
mellis libras .V. dosis eius pondus .ʒ.II. cum melle
34
et aque et sale.
35
HIera faneligotis[*]faneligotis cf. Venice 1564: faneligoris faciens ad melancoliam
36
et mundificat velamina cerebri et au-
37
fert chimos grossos viscosos terre-
38
stres: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
39
prassij et sticados et ellebori nigri et camepitheos
40
et camedreos et petroselini et polij et est allaha-
41
da[*]et est allahada is missing in Venice 1564 et aristologie rotunde et croci et gentiane et ke-
42
iati et dragaganti et folij egyptij et assari et amo-
43
mi et costi et cinamomi et fu et meu et piperis et
44
carpobalsami et allei siluestris et cassie et ipericon
45
et floris squinanti et spice omnium ana pondus .ʒ.II.
46
epithimi et agarici et polipodij et pulpe colloquin〈-〉
47
tide omnium ana .ʒ.III. aloes scotrensis .℥.VI. Te-
48
re et confice et antiqua sex mensibus. dosis eius
49
tertia .ʒ.I. cum aqua calida.
50
HIera busutus conferens ad visum et
51
confortans eum et sedat dolorem ca-
52
pitis assiduum et confert ad dolores
53
stomaci et splenis et epatis et ad dolo〈-〉
54
res melancolicos et flegmaticos et ad vertiginem
55
et dolorem qui nominatur corona: cuius hec
56
est permixtio. ¶ ℞. camedreos pondus .℥.XII.
57
agarici pondus .℥.XVI. et in descriptione alia aga〈-〉
58
rici .℥.X pulpe colloquintide .℥.II. sticados et pipe〈-〉
1
ris albi et nigri omnium ana .℥.XII. meu .℥.III. croci
2
℥.XVIII. ellebori nigri et scamonee et aloes scotren〈-〉
3
sis omnium ana .℥.XVI. Tere et cribella et confice
4
cum melle: dosis eius .ʒ.IIII. post sex menses. Et
5
in descriptione alia: spice et cassie amborum ana
6
vncias .XII. bibatur cum infusione epithimi post
7
abstinentiam.
8
HIera catagini anthiocheni que con-
9
fert ad spasmum et dolorem capitis et
10
dolorem capitis antiquum: et ad ti-
11
morem accidentem ex melancolia. et
12
ad tremorem iuncturarum: cuius hec est permix〈-〉
13
tio ℞. pulpe colloquintide pondus .ʒ.XX. came〈-〉
14
dreos et prassij et agarici omnium ana .ʒ.X. aristo-
15
logie longe et petroselini et piperis albi et serapini
16
et opoponaci omnium ana .ʒ.V. myrrhe et spice et
17
polij et croci et cynamomi omnium ana .ʒ.III. in-
18
fundantur humida cum melle: deinde decoquantur
19
super ignem parumper et terantur sicca et proij〈-〉
20
ciantur super ea et misceantur et administretur
21
post sex menses.
22
DEcriptio alia hyere que addit in visu
23
et confortat ipsum et confert ad dolo-
24
rem capitis et passiones stomaci et ca〈-〉
25
pitis et splenis: cuius hec est commixtio.
26
℞. pillule[*]pillule corrupt for pulpe colloquintide .ʒ.X. camedreos et cassie
27
et trium piperum omnium ana .ʒ.II. aloes et myr〈-〉
28
rhe et thuris masculi et croci omnium ana .ʒ.I. sca〈-〉
29
monee .ʒ.VI. succi absinthij pondus .ʒ.II. mellis
30
quantum sufficit. dosis eius pondus .ʒ.IIII. cum
31
aqua calida.
32
HIera nostra experta. ℞. ellebori pon〈-〉
33
dus .ʒ.I. pulpe colloquintide aureum .I. alias
34
.XII. et aloes aureos .V. et salis indi .ʒ.I. et .III.
35
et agarici pondus aureorum .II. et lapidis ar〈-〉
36
meni aureum .ß. et rosarum pondus .ʒ.I. et piperis al-
37
bi pondus aurei .I. et zinziberis pondus aureorum .II. et
38
acori et amomi et assari et carpobalsami et alha-
39
sce et origani et seminis apij et dauci et est semen bau-
40
cie omnium ana .ʒ.III. et buglosse pondus .ʒ.X. seminis
41
alseheserban[*]alseheserban i.e. alsehesebran et seminis alfelengemisch et seminis ozimi
42
citrati et seminis citri et mente sicce omnium ana
43
.ʒ.II. et epithimi pondus .ʒ.II.ß. conficiantur om〈-〉
44
nia cum duplo sui mellis et reponatur sex mensi〈-〉
45
bus: deinde administrentur.
46
¶ Tractatus tertius de electuarijs solutiuis et
47
non solutiuis.
48
NOs dicere volumus in hac sum-
49
ma de electuarijs famosis et que
50
sunt similia vniuersalibus. Illa
51
vero quorum iuuamenta sunt par〈-〉
52
ticularia digniora loca dicenda
53
sunt in summa secunda.
54
ELectuarium diacyminum faciens ad
55
dolores viscerum quos generauit fri〈-〉
56
giditas: et ad egritudinem flegmatis senum: et
57
confortat stomacum: et digerit cibum et aufert
58
appetitum caninum et eructuationem acetosam: et fit
1
dosis magnitudo galle cum aqua calida et con-
2
fert iterum ad febres frigidas melancolicas et
3
flegmaticas: cuius hec est permixtio. ℞. cymini
4
carmeni infusi in aceto vini die et nocte exiccati
5
et torrefacti et foliorum ruthe exiccatorum in
6
vmbra torrefactorum et piperis et zinziberis om-
7
nium ana sextaria .V. baurach armeni pondus .ʒ.〈-〉
8
X. Aggrega has medicinas tritas cribellatas et
9
confice cum melle dispumato et reponatur in
10
vase et administretur.
11
DIacyminum Galieni quod facit ad ventosi-
12
tates frigidas et satietatem nauseati-
13
uam et resoluit ventositates et confert
14
ei qui non digerit cibum: cuius hec
15
est permixtio. ℞. baurach medietatem partis.
16
cymini carmeni infusi in aceto torrefacti piperis
17
albi et piperis longi foliorum ruthe omnium ana
18
partem vnam. ¶ Et hoc quidem fit secundum duas
19
descriptiones: quandoque enim fit ex partibus equa〈-〉
20
libus in omnibus suis commixtionibusc scilicet cymini
21
piperis et ruthe et baurach: et iste modus soluit
22
naturam valde et quandoque permiscetur de spe〈-〉
23
ciebus reliquis quantitas equalis: et de baurach
24
medietas huius quantitatis: et eligitur de cymi〈-〉
25
no carmenum et infunditur in aceto forti: dein-
26
de torrefit et si[*]si corrupt for fit [cf. Venice 1564] piper album: et illud ideo quoniam
27
ipsum confortat stomacum plusquam due alie due[*]due alie due corrupt for due alie
28
species scilicet piper longum et piper nigrum: et hoc
29
est illud quod non est paruum neque contractum
30
et neque est cortex eius grossus: immo est ex illo quod
31
dicitur grauis ponderis et eligatur de eo magnum
32
et sanum et baurach. ¶ Fiat ergo medicina ad
33
illum cuius natura retinetur cum baurach di-
34
cto nitrum naurnacon et est rubeum: et cum fe-
35
ceris ipsam ad illum cuius natura est soluta ad-
36
ministrabis baurach aliud: et sit illud: quod de
37
eo proijcies: medietas quantitatis vnicuiusque
38
medicinarum quas diximus et folia ruthe iterum.
39
Sint ergo sicca cum mensura: et illud ideo quo〈-〉
40
niam si exiccentur vehementur[*]vehementur corrupt for vehementer sunt calide com〈-〉
41
plexionis: et est calefactio eorum vltra mensuram:
42
et si non exiccantur vehementer remanet in eis
43
humiditas superflua que non consequitur vlti-
44
mationem digestionis: quapropter non destrui〈-〉
45
tur eius inflatio in aliquo. ¶ Et iste quatuor spe〈-〉
46
cies quandoque permiscentur cum melle dispu-
47
mato: et quandoque non permiscentur cum aliquo
48
et reseruantur per se absque melle. Cum ergo ipse
49
sunt necessarie proijciuntur in aqua ordei aut
50
in cibo alio conueniente. ¶ Et hec medicina su〈-〉
51
mitur sola ante cibum et post cibum: et illa que
52
permiscetur cum melle dispumato est magis con〈-〉
53
ueniens in hac dispositione: et illud ideo quoniam
54
ipsa destruit inflammationem omnino. ¶ Et oportet
55
iterum vt sit mel bonum cum non sit necessarium
56
vt fit hec medicina nisi fortis in resoluendo ven〈-〉
57
tositatem et euacuet cum fortitudine. ¶ Et opor〈-〉
58
tet vt scias iterum quod quando vis vt sit eius eua〈-〉
1
cuatio plus sit contritio medicinarum non sub〈-〉
2
tilis: sed grossa. et illud ideo quoniam scio ho-
3
minem qui contriuit hanc medicinam contri-
4
tione vltima: quoniam non sciuit illud quod ego dixi: qua〈-〉
5
re non soluit naturam omnino: immo prouocauit fortiter
6
et venit ad nos mirans et querens de causa in hoc:
7
et illud ideo quoniam ipse existimabat quod in corpore il〈-〉
8
lius viri esset proprietas que esset causa in hoc quod ac〈-〉
9
cidit. Postquam ergo feci scire eum quod causa in illo esset
10
dispositio compositionis eius tunc composuit eam secundo sicut
11
precepi ei: et completa est eius operatio: et oportet vt seruetur hic
12
determinatio in compositione reliquarum medicinarum.
13
ELectuarium ad subulitisset[*]subulitisset corrupt for subulitis et est aggrega〈-〉
14
tionis quod est conueniens ad frigiditatem
15
stomaci vehementis frigoris et erectuatio〈-〉
16
nem acetosam et appetitum caninum
17
et singultum qui fit ex repletione chimorum grosso-
18
rum et flegmaticorum et febres antiquas que fiunt
19
propter frigus et malitiam digonis: cuius permixtio hec
20
est. ℞. cymini infusi in aceto exiccati sextaria .XV.
21
piperis et zinziberis et ruthe sicce et baurach omnium ana .ʒ.XX.
22
terantur et conficiantur cum melle dispumato et administretur.
23
ELectuarium de calamento fluuiali de-
24
scriptione Galieni. ℞. calamenti fluuialis
25
et campestris et petroselini omnium ana
26
.ʒ.XII. zinziberis aureos .VI. seminis apij et ca-
27
pitum alhasce amborum ana aureos .IIII. keisim aureos
28
.XV. piperis aureos .XLVIII. siseleos aureos .V. Tere et con〈-〉
29
fice cum melle dispumato.
30
ELectuarium de myrto conferens ad
31
solutionem nature et vomitum flegmatis
32
et humiditatis et malitiam digestionis que
33
est ex stomaco cuius permixtio hec est. ℞. gra〈-〉
34
norum myrti bonorum siccorum eminam .I. myra-
35
bolanorum nigrorum et belliricorum et emblico-
36
rum et talasfir omnium ana .ʒ.XX. leucopiperis et ma〈-〉
37
cropiperis et zinziberis omnium ana .ʒ.X. masticis et
38
cordumeni et carui et anisi et cymini et spice et cas-
39
sie et cardamomi et costi omnium ana .ʒ.VI. nucis mu〈-〉
40
schate et seminis apij et ameos omnium ana .ʒ.V.
41
folij indi et amomi amborum ana .ʒ.IIII. tere et con/
42
fice cum melle dispumato et dosis sit .ʒ.I.
43
Lectuarium sicut alcanzi est bonum.
44
ECuius hec est permixtio. ℞. granorum
45
myrti keiliati .ʒ.ß. spice .℥.III. nucis mu〈-〉
46
schate cum cortice suo libram .ß. gariofilo〈-〉
47
rum et cardamomi et anisi torrefacti et seminis apij
48
torrefacti et vsnee omnium ana .ʒ.II. macis .℥.I.ß.
49
cassie .℥.IIII. myrabolanorum kebulorum et belliricorum et emblicorum
50
omnium ana .℥.III. macis .ʒ.I.ß. bulliant medicine cum
51
vino odorifero feruore vno: deinde exiccentur et
52
bulliant ebullitione cum aqua cydoniorum et exiccentur
53
super frixorium calidum et terantur et inuoluantur miua et
54
sit dosis aurei .III. aut .ʒ.III. cum sirupo cydoniorum.
55
ELectuarium almutaguachil relatum sa-
56
lomoni quod confortat stomacum et confert ad
57
malitiam digestionis: et est illud quod in po〈-〉
58
tu dabat israhelita mutaguachil: quoniam
1
est bonum et expertum: cuius hec est permixtio
2
℞. spice et gariofilorum cynamomi et nucis muscha〈-〉
3
te et cardamomi et galle bone ana aureum .I. piperis
4
albi et zinziberis et castorei omnium ana .ʒ.II. thuris
5
albi masculi aureos .IIII. zuccari tabarzet quantum
6
sunt medicine commisceantur medicine cum zuccaro et con〈-〉
7
ficiantur cum melle dispumato et sit dosis eius aurei .III.
8
DIacyminum aliud conferens ad dolores
9
ventris commotos a frigiditate et ad febrem
10
quartanam et ad appetitum caninum et fe-
11
bres flegmaticas et melancolicas et ad fleg〈-〉
12
ma plurimum quod accidit senibus et ad vehementiam frigo〈-〉
13
ris quod accidit in stomaco: et ad eructuationem acetosam et
14
ad sputum quod fit ex multitudine superfluitatum fleg-
15
maticarum: cuius dosis sit sicut galla cum aqua ca〈-〉
16
lida: cuius permixtio. ℞. cymini infusi in aceto
17
die et nocte torrefacti et ruthe sicce et zinziberis et pipe-
18
ris omnium ana sextaria decem et baurach armeni
19
.ʒ.X. conficiantur cum melle dispumato.
20
ELectuarium diacyminum aliud. ℞. cymi〈-〉
21
ni recentis boni .℥.VII. infundatur in ace〈-〉
22
to vini die et nocte: deinde extrahatur et proij〈-〉
23
ciatur super corium rubeum et moueatur et quando
24
exiccatur torrefiat torrefactione leui cum igne leui et
25
piperis .℥.III. zinziberis et sini .ʒ.IIII. baurach arme〈-〉
26
ni .ʒ.II. commisceantur et conficiantur cum melle.
27
DIapipereon faciens ad frigora et hu〈-〉
28
morem crudum et dolorem stomaci et malitiam
29
digestionis et ventositates grossas eructua〈-〉
30
tionem acetosam et appetitum caninum:
31
cuius permixtio est vt sumantur leucopiperis et mela〈-〉
32
nopiperis et macropiperis omnium ana .℥.III. et in de-
33
scriptione alia .℥.II. et xylobalsami .℥.I. et amomi
34
et spice amborum ana .ʒ.IIII. et zinziberis et seminis apij et siseleos
35
et cassie et assari et enule omnium ana .ʒ.I. Tere et cri-
36
bella et confice cum melle dispumato: dosis eius
37
pondus .ʒ.II. cum aqua tepida in ieiuno.
38
ELectuarium alkendedicon valens ad
39
dolores stomaci et epatis frigidi et debi-
40
lis generantis ventositates grossas: cu〈-〉
41
ius permixtio. ℞. zinziberis et piperis et spice odo〈-〉
42
rifere omnium ana .ʒ.VI. masticis et ameos amborum
43
ana pondus .ʒ.IIII. seminis apij et meu et fu omnium ana .ʒ.V.
44
cymini carmeni et cassie et carpobalsami et pire〈-〉
45
tri omnium ana pondus .ʒ.II. folij indi pondus .ʒ.I.
46
Aggrega has medicinas tritas et cribellatas et
47
confice cum melle dispumato et repone in vase
48
et vtere cum nccesse fuerit.
49
ELlectuarium[*]ELlectuarium corrupt for ELectuarium alcanzi faciens ad solu〈-〉
50
tionem ventris et ad malitiam dige-
51
stionis et debilitatem stomaci et frigus
52
eius cuius hec est permixtio. ¶ Su〈-〉
53
mantur costi et cynami et spice odorifere et carpo〈-〉
54
balsami et cassie omnium ana .ʒ.X. nucis muschate .V.
55
numero cardamomi et gariofilorum et anisi et mel〈-〉
56
liloti et cassie inde omnium ana pondus .ʒ.IIII. ari-
57
stologie et vsnee amborum ana .ʒ.II. ciperi et zinziberis
58
amborum ana pondus sextariorum .X. calami aroma〈-〉
1
tici et piperis et macropiperis omnium ana pon〈-〉
2
dus .ʒ.V. myrabolanorum nigrorum enucleato〈-〉
3
rum sextaria .II. bellirici enucleati .X. numero:
4
granorum myrthi kaficius seminis bonorum se-
5
buri. Aggrega has medicinas tritas et cribella〈-〉
6
tas et confice cum melle de arundinibus zuccari et re〈-〉
7
pone in vase et vtere cum necesse fuerit post duos menses.
8
DEscriptio electuarij alcanzi alia con-
9
ferens ad debilitatem epatis et stoma〈-〉
10
ci et frigus amborum et ad solutionem
11
ventris et malitiam digestionis et con-
12
fert illis super quos timetur aqua citrina: et est
13
bonum spleni prouocans vrinam: cuius hec est
14
permixtio ℞. costi et cynami et spice et carpobal〈-〉
15
sami et cassie omnium ana .ʒ.X. et de nucibus muscatis
16
nuces .V. et cardamomi et gariofilorum et anisi et melli〈-〉
17
loti et capsie et neremisch omnium ana .ʒ.IIII. macis
18
pondus .ʒ.III. et berungi kebuli .ʒ.VIII. et reusini et
19
aristologie longe et vsnee omnium ana pondus .ʒ.V. myra-
20
bolanorum nigrorum et kebulorum ana sextaria
21
.II. et de belliricis bellirici .X. et granorum myrti
22
quantum est pondus medicinarum omnium.
23
Terantur sicut alcohol et conficiantur cum melle
24
tabarzet: dosis eius sicut galla cum aqua frigida
25
et in descriptione alia zinziberis sextaria .ʒ.X.
26
ELectuarium alkeisim dictum electua〈-〉
27
rium ambre. et hoc electuario vsi fue-
28
runt reges grecie. et hoc confert ad
29
egritudines frigoris et proprie renum:
30
e addit in desiderio coitus: et valet ad paralysim
31
et torturam et tremorem et pulsum cordis: et ad-
32
dit in recordatione et sensu et exiccat humidita〈-〉
33
tem stomaci et facit digestionem esse bonam et
34
est ex eis que conueniunt senibus: cuius permix-
35
tio est hec. ℞. cardamomi maioris et minoris et
36
macis omnium ana pondus .ʒ.IIII. zinziberis macropi-
37
peris amborum ana sextaria .II. cynamomi .ʒ.IIII.
38
vsnee pondus .ʒ.II. cynami .ʒ.I. gariofilorum et cro〈-〉
39
ci omnium ana pondus .ʒ.X. nucis muscate pondus
40
.ʒ.V. ¶ Et in quibusdam descriptionibus nuces .V.
41
spice odorifere et masticis et ambre omnium ana
42
pondus .ʒ.II. muschi pondus .ʒ.I. seminis iusquia-
43
mi albi et opij amborum ana pondus .ʒ.I. olei bal-
44
sami pondus .ʒ.VI. Aggrega has medicinas tri〈-〉
45
tas et cribellatas et infunde opium in mensura
46
sacraiati .I. de vino bono et confice cum melle
47
dispumato et vtere post sex menses et liquefac am〈-〉
48
bram cum oleo balsami et adhibeatur de oleo
49
quantitas qua omnia soluantur.
50
ELectuarium alsehereben[*]alsehereben cf. Venice 1564: alscehereben conferens ad
51
frigus epatis: et stomaci et aquam ci〈-〉
52
trinam et coleram nigram et est soluens
53
ventrem: cuius hec est permixtio.
54
¶ Sumantur capsie inde et zinziberis et pipe-
55
ris et cynami et cardamomi minoris et gariofi〈-〉
56
lorum et piretri et folij indi et amili de tritico et
57
masticis et cardamomi maioris et cynamomi et
58
spice et cassie et seminis apij et aneti et ameos
1
et seminis feniculi et anisi omnium ana .ʒ.VI. epithimi
2
cretensis et turbith amborum ana .ʒ.XII. scamo-
3
nee .ʒ.X. zuccari tabarzet pondus .ʒ.XX. Aggre-
4
ga has medicinas tritas et cicotrigonizatas et
5
confice cum melle tabarzet dispumato et vtere
6
cum necesse fuerit.
7
ELectuarium diaphinicon est electua〈-〉
8
rium proprij iuuamenti in colica re-
9
soluens eam et confert ad humorem
10
crudum et frigora et ad difficultatem
11
vrine: cuius hec est permixtio. ¶ Sumatur bau-
12
rach armeni cymini carmeni et petroselini. et zinziberis
13
et piperis albi omnium ana pondus .ʒ.XXII. sca-
14
monee pondus .ʒ.V. dactilorum heiron munda〈-〉
15
torum ex nucleis et amigdalarum excorticata-
16
rum ex duobus corticibus et foliorum ruthe
17
omnium ana pondus .ʒ.X. Aggrega has medici〈-〉
18
nas omnes tritas et cicotrigonizatas et infunde
19
dactilos in aceto vini die ac nocte et tere bene
20
et permisce cum medicinis et confice cum mel-
21
le dispumato et vtere cum necesse fuerit.
22
DIaphinicon aliud. ¶ Recipe dacti-
23
lorum heiron ablatis nucleis .C. nume〈-〉
24
ro et infunde eos in aceto die et nocte
25
et confrica manibus et cola. et ruthe
26
sicce et zinziberis amborum ana .ʒ.XIII. et piperis
27
albi .XIII. numero et baurach armeni pondus .ʒ.V.
28
et de amigdalis excorticatis ex duabus cortici-
29
bus .CL. numero et scamonee pondus .ʒ.XV. et tur〈-〉
30
bith pondus .ʒ.XX. tere et cribella: et permisce
31
cum melle.
32
DIaphinicon aliud quod confert ad
33
febres et alia et potatur in estate et hye〈-〉
34
me et soluit sine inquietudine: cuius
35
hec est permixtio. ¶ ℞. zinziberis pi〈-〉
36
peris albi amborum ana .℥.I. scamonee .℥.II.ß. tama〈-〉
37
rindi heiron mundatorum ex nucleis aut siren et
38
amigdalarum dulcium excorticatarum a duo-
39
bus corticibus et foliorum ruthe omnium ana
40
.℥.IIII. tere medicinas secundum singularitatem
41
suam et infunde dactilos in aceto vini et teran-
42
tur per se et colentur et terantur amigdale iterum
43
per se et misceantur omnia post illud et confician〈-〉
44
tur cum melle dispumato et sit dosis .ʒ.II.
45
ELectuarium cabrosius muschatum
46
faciens ad ventositatem et emorroy-
47
das et humorem crudum et confortat
48
stomacum et adiuuat ad desiderium
49
coitus et clarificat colorem et calefacit renes et
50
confert ad ventositates matricis et fluxum qui
51
fit ex emorroydibus: cuius hec est permixtio:
52
¶ Recipe myrabolanorum citrinorum myra〈-〉
53
bolanorum kebulorum et cassie et seminis apij
54
omnium ana .ʒ.VI. belliricorum et emblicorum et
55
ameos et tuderei[*]tuderei i.e. tuderi rubei et albi et macropiperis
56
et sisami excorticati omnium ana pondus .ʒ.IIII.
57
cinami et spice et nucis muschate et zinziberis et
58
alfulfulimon omnium ana .ʒ.VIII. girbue[*]girbue i.e. girboe et costi et
1
cassie et gariofilorum et macis et galange et ne-
2
remisch omnium ana .ʒ.VI. ciperi pondus .ʒ.X. et
3
muschi pondus aureorum .II. ambre aureum .I. et scorie fer-
4
ri nutrite quantum est pondus medicinarum
5
omnium et butyri sextaria .X. conficiantur cum
6
melle dispumato et sit dosis pondus .ʒ.II. cum
7
lacte vaccino concusso et sublato butyro aut cum
8
vino passo bono duabus hebdomadis.
9
ELectuarium de thure. ¶ Recipe thu〈-〉
10
ris pondus .ʒ.LX. piperis et macropi-
11
peris amborum ana .ʒ.X. zuccari .ʒ.LX.
12
zinziberis et galange amborum ana
13
.ʒ.XII. nucis muschate et gariofilorum et girboe
14
omnium ana .ʒ.V. muschi boni .ʒ.I. teratur vnum-
15
quodque eorum per se et cribelletur et confician-
16
tur cum melle.
17
ELectuarium altalisafar faciens ad fri〈-〉
18
gus stamoci[*]stamoci corrupt for stomaci et ventositates grossas
19
in stomaco et epate: cuius permixtio.
20
¶ Recipe talisafar pondus .ʒ.V. zin〈-〉
21
ziberis pondus .ʒ.XX. piperi pondus .ʒ.XII. heil et
22
cinami amborum ana pondus .ʒ.VII. zuccari ta-
23
barzet libras .V. Aggrega has medicinas tritas et
24
cribellatas et repone in vase et vtere.
25
ELectuarium epati. ¶ Recipe scamo〈-〉
26
nee antiochene et turbith concaui al-
27
bi amborum ana aureos .V. piperis et car-
28
damomi amborum ana aureos .III. zinzi-
29
beris et cynamomi et emblicorum et gariofilorum
30
et polipodij et nucis muschate omnium ana au-
31
reos .II.ß. ¶ Et in descriptione alia scamonee et tur〈-〉
32
bith amborum ana aureos .III. Tere et cicotrigoni-
33
za et proijce super ea libram zuccari contriti et confi〈-〉
34
ce cum melle: cuius dosis integra sit aurei .IIII.
35
TRifera de scoria ferri magna faciens
36
ad ventositates emorroydarum. et
37
mollificationem vesice et stomaci et
38
addit in desiderio coitus et calefacit
39
stomacum. cuius hec est permixtio. ¶ Suma-
40
tur myrabolanorum nigrorum et belliricorum
41
et sciremblegi ablatis nucleis et capsie inde et se〈-〉
42
minis apij et ameos et origani persici omnium ana
43
.℥.I. spice odorifere et amomi et heil et acori om-
44
nium ana .ʒ.III. cinamomi pondus .ʒ.IIII. piperis
45
et macropiperis et piretri et salis indi omnium
46
ana .℥.ß. synapis .℥.I. et .ß. salis ammoniaci pon-
47
dus .ʒ.ß. scorie ferri pondus .ʒ.III. Aggrega has
48
medicinas tritas et cicotrigonizatas et confi-
49
ce cum melle dispumato et butyro vaccino quan〈-〉
50
tum sufficit et vtere.
51
TRifera minor faciens ad mollifica-
52
tionem stomaci et humiditatem eius
53
et ventositates emorroydarum et co-
54
lorem efficit bonum: cuius hec est per〈-〉
55
mixtio. ¶ Sumantur myrabolanorum kebu-
56
lorum et sciremblegi et belliricorum ablatis nucleis
57
omnium partes equales. inuolue cum butyro vaccino
58
et confice cum melle dispumato et repone in vase et vtere.
1
EElectuarium anacardinum conueniens
2
ad dolorem stomaci antiquum et frigus et
3
obliuionem et facit bonum esse colorem
4
et subtiliat cogitationem et sensum et est
5
electuarium sapientum: et dicitur quod est salomonis: cuius
6
hec est permixtio. ¶ ℞. piperis et macropipe-
7
ris myrabolamorum[*]myrabolamorum corrupt for myrabolanorum nigrorum et belliricorum et embli〈-〉
8
corum et castorei omnium ana .ʒ.IIII. costi et anacardi et
9
berungi et zuccari tabarzet et baccarum lauri om〈-〉
10
nium ana .ʒ.XII. ciperi .ʒ.VIII. Tere anacardos solos
11
bene et tere medicinas et cribella et bulli butyrum
12
vaccinum et mel cum equalitae[*]equalitae corrupt for equalitate proijce super ea medici〈-〉
13
nas et coagula et vtere post sex menses dosis eius
14
.ʒ.II. cum aqua decoctionis apij et feniculi et seruet se a
15
labore et angustia et ira et vino plurimo et coitu
16
et comedat ius isfidebegi subtile.
17
ELectuarium alfangius quod est iuuamen〈-〉
18
tum ad mollificationem stomaci et ventosita〈-〉
19
tes emorroydarum et corruptionem com-
20
plexionis et feditatem coloris et ad-
21
dit in coitu. ¶ Cuius hec est pemixtio. ℞. my-
22
rabolanorum belliricorum et sciremblegi ablatis
23
nucleis et piperis et macropiperis et zinziberis
24
et ciperi et capsie inde et spice omnium ana .ʒ.X. se-
25
minis aneti et seminis porri amborum ana pon〈-〉
26
dus .ʒ.IIII. scorie ferri trite infuse in aceto vini
27
.XIIII. diebus exiccate torrefacte .ʒ.C. Aggrega has
28
medicinas tritas et cicotrigonizatas et confice
29
cum melle dispumato et butyro vaccino quantum
30
necesse est et repone in vase et vtere post sex men-
31
ses. et sit dosis eius pondus .ʒ.II. et ponantur in eo
32
iterum de muscho .ʒ.II.
33
FAngius aliud cum muscho etiam quod con-
34
fortat stomacum et calefacit ipsum. et confert
35
ad emorroydas et addit in coitu et est
36
expertum: cuius hec est permixtio. ¶ ℞. my-
37
rabolanorum kebulorum et belliricorum et emblicorum
38
et piperis et macropiperis et zinziberis et cymini et seminis
39
aneti et seminis apij et seminis porri et seminis eruce et seminis na〈-〉
40
pi et seminis baucie et alseleniati[*]alseleniati(?) cf. Venice 1564: afleniati et rosarum rubearum et
41
cassie et ciperi et cinamomi et gariofilorum et nucis
42
muschate omnium ana .ʒ.I. macis et heil et cardamo-
43
mi et galie et xyloaloes crudi et muschi omnium
44
ana .ʒ.II. granorum nasturtij albi .℥.III. scorie fer-
45
ri quantum sunt medicine. terantur et confician〈-〉
46
tur cum melle dispumato.
47
FAngius aliud. ¶ ℞. cassie inde et za-
48
rub et talisafar et heil et myrabolanorum
49
nigrorum et belliricorum et myrabola-
50
norum citrinorum et cassie et gariofilorum et car-
51
pobalsami et granorum almahaleb omnium ana aureos
52
.VI. menthe et seleniati et zedoarie et doronigi et
53
piperis longi et emblicorum omnium ana aureos
54
.IIII. cinamomi et cynami et spice et nucis muscha-
55
te et costi et zinziberis et fulfulimon omnium ana aureos
56
.VII. ciperi aureos .X. zuccari aureos .XVI. scorie ferri
57
eminam .I. muschi .ʒ.ß. conficiantur cum melle
58
dispumato.
1
ARs scorie decocte que confert ad fri〈-〉
2
gora et dolorem dorsi et corruptionem
3
menstruorum et emorroydarum et clarifi〈-〉
4
cat colorem et facit appetere cibum et
5
destruit humorem crudum et infrigidationes et confor〈-〉
6
tat stomacum et matrices et vesicam: cuius hec est permixtio.
7
¶ ℞. seminis apij et seminis feniculi et anisi et petroselini et
8
dauci et seminis baucie et semen[*]semen i.e. seminis porri et seminis cepe et seminis na〈-〉
9
pi et seminis raphani et seminis alrotab et ameos et seminis vrti-
10
ce et granorum viridium et aniudem et seminis aneti et piperis
11
et seminis lini et cymini et coriandri: omnium ana pondus .ʒ.III.
12
et zedoarie et doronigi et been albi et rubei et tu-
13
deri rubei et albi et nucis muschate et macis et ci〈-〉
14
namomi et galange et zinziberis et piperis et ciperi et
15
spice et sisimbrij omnium ana .ʒ.IIII. et myrabolanorum belli-
16
ricorum et emblicorum et gest glandium et corticum radi-
17
cis capparis omnium ana .ʒ.X. capsie et vsnee et assa-
18
ri et blacte bizantie et calami aromatici et lingue
19
auis et neremisk persici et cardamomi et girboe
20
et sandali et cynami et nucis muscate omnium ana .ʒ.〈-〉
21
V. et nucis enden et nasturtij et keiati et rosarum sic-
22
carum et marmacor et corticum thuris et mente et
23
calamenti omnium ana .ʒ.VII. et scorie albassari ca-
24
lefacte et extincte in vino odorifero multotiens
25
secundum mensuram medicinarum omnium. decoquatur
26
cum vino pontico donec ingrossetur et aufera-
27
tur ab igne et coletur et detur de eo in potu quan-
28
titas .ʒ.I. in ieiunio dum est tepidum et comedat
29
post medium diem isfidebegiati cum carne ca〈-〉
30
prina et bibat vinum purum hebdomada vna aut dua〈-〉
31
bus hebdomadis.
32
DEscriptio alia de scoria ferri conue-
33
niens ad frigus stomaci et emorroy-
34
das: cuius permixtio. ¶ ℞. myrabo〈-〉
35
lanorum kebulorum et belliricorum et emblico〈-〉
36
rum et radicum lilij et zinziberis xyloaloes crudi et nu〈-〉
37
cis muschate et galie et rosarum et spice et squinan-
38
ti et macis omnium ana .ʒ.X. muschi .ʒ.I. limatu-
39
re acuum infuse in vino odorifero .VII. diebus
40
et sumatur et teratur et torrefiat supetr frixorium
41
ferri et misceatur cum medicinis et inuoluatur
42
oleo de amigdalis dulcibus et conficiantur cum
43
melle dispumato: eius dosis sit aurei .II. cum vi-
44
no odorifero.
45
DEscriptio alia de scoria ferri conue-
46
niens ad debilitatem stomaci calidi
47
que. ¶ ℞. myrabolanorum kebulorum et
48
belliricorum et emblicorum et radicum lilij et ro〈-〉
49
sarum rubearum et squinanti omnium ana .ʒ.X. sco〈-〉
50
rie ferri quantum omnes medicine: infundatur sco-
51
ria septem diebus in aceto et coletur ab eo et fri-
52
gatur super frixorium et conficiatur cum melle ta〈-〉
53
barzet et sit dosis .ʒ.II.ß. cum sirupo de malis.
54
SCoria ferri decocta conueniens ad de-
55
bilitatem stomaci et caliditatem complexio-
56
nis: cuius mixtio hec est. ¶ Recipe
57
scorie ferri de bassari et myrabolano-
58
rum nigrorum et belliricorum et emblicorum et rosarum
1
et balaustiarum et squinanti omnium partes equales.
2
bulliant cum vino et dentur in potu de eo .℥.IIII.
3
ELectuarium dyacidoniten retinens
4
naturam ex solutione ventris ex debi-
5
litate stomaci et vomitu et malitia di〈-〉
6
gestionis: et facit colorem esse bonum:
7
cuius hec est permixtio. ¶ Sumantur cydonio-
8
rum excorticatorum mundatis interioribus et mel〈-〉
9
lis dispumati amborum ana libre .II. piperis et ma〈-〉
10
cropiperis et zinziberis omnium ana .ʒ.V. heil pondus
11
.ʒ.VIII. cardamomi et gariofilorum et spice odo-
12
rifere et cinamomi et croci omnium ana pondus .ʒ.〈-〉
13
II. Aggrega has medicinas tritas et cribellatas
14
et sume cydonia et decoque cum aceto vini bo〈-〉
15
ni. ¶ Et de medicinis sunt quidam qui deco-
16
quunt ea cum vino et ipsum est radix: deinde re〈-〉
17
moue ab igne et cola et dimitte donec currat ab
18
eis aquositas humiditatis: et tere bene et sume
19
mel et commisce cum eis et decoque cum igne
20
leui et moue paulatim donec fere coaguletur: et
21
commoue donec equentur et destruatur aquo-
22
sitas cydoniorum ab eis deinde remoue ab igne
23
et pulueriza supra ea medicinas et concute do〈-〉
24
nec equentur: et proijce super tabulam mar-
25
moris aut mensam planam inunctam oleo rosaceo
26
aut oleo sisamino et dilata supra eam dilatatio-
27
ne equali et dimitte duobus diebus aut tribus
28
donec exiccetur et induretur et incide cum cul〈-〉
29
tello in frustra quadrata et sit frustum pondus
30
aureorum .III. et ponatur gradatim in folijs citri et ligetur
31
et reponatur et administretur cum necesse fue-
32
rit. ¶ Et de medicis sunt quidam qui ponunt in
33
ipso pondus .ʒ.II. muschi.
34
ELectuarium dyacidoniten solutiuum
35
ventris quod confert ad colicam et exic〈-〉
36
cat superfluitates corporis. ¶ ℞. cy-
37
doniorum excorticatorum mundatis inte〈-〉
38
rioribus libram .I. et mellis dispumati libras .II. zin-
39
ziberis et macropiperis amborum ana .ʒ.IIII. cina-
40
momi pondus .ʒ.III. heil et cardamomi et croci
41
omnium ana .ʒ.III. masticis pondus .ʒ.V. scamo-
42
nee pondus .ʒ.X. turbith albi boni pondus .ʒ.XXX.
43
¶ Aggrega has medicinas tritas et cribella-
44
tas: et decoque cydonia cum vino et fac de eo si-
45
cut factum est de dyacidoniten retentiuo et pre〈-〉
46
paretur sicut est illius preparatio et reponatur
47
in vase et administretur: cuius dosis sit aurei .IIII.
48
cum aqua calida.
49
DEscriptio alia dyacidoten laxatiui.
50
¶ Sumatur cydonium boni odoris
51
et induatur super ipsum deforis fer-
52
mentum et assetur et sumantur de car-
53
ne eius .ʒ.III. piperis et zinziberis amborum an[*]an corrupt for ana .ʒ.II.
54
scamonee pondus .ʒ.I. Teratur et conficiatur cum
55
melle: cuius dosis sit pondus .ʒ.I. cum vino
56
ELectuarium dyacidoniten factum cum
57
succo cidoniorum quod confert ad de-
58
structionem appetitus et ad eum qui
1
non digerit cibum suum faciens ad illum: cuius epar
2
est debile et stringit stomacum. ¶ Sumantur cydonia
3
magna mundata intus et foris. et terantur et expri-
4
mantur et sumantur de aqua eorum kist .II. romani et
5
miscetur cum ea mellis dispumati quantum ipsa est
6
et aceti de vino kist .I.ß. et decoquatur super ignem
7
leuem et auferatur spuma eius: et sumantur zinziberis .℥.〈-〉
8
III. piperis albi .℥.II. terantur et projciantur desuper et
9
coaguletur sicut conueniens est electuario: hoc
10
namque confert ei cuius epar est debile. ¶ Et opor〈-〉
11
tet vt sumatur secundum plurimum ante cibum duabus ho〈-〉
12
ris aut tribus: et non nocet si accipiatur post cibum.
13
¶ Quod si tu feceris hanc medicinam ei in cuius sto〈-〉
14
maco est caliditas aut in cuius stomaco est colera: aut
15
quocunque modo sit: oportet vt proijcias ab ea piper et
16
zinziber et administres aquam cydoniorum et mel et ace〈-〉
17
tum tantum: secundum quantitatem mensure quam diximus:
18
¶ Et si feceris eam illis quorum complexiones
19
sunt medie ita vt non aggregetur in eis super-
20
fluitas colere neque superfluitas flegmatis proijce
21
in eam medietatem quantitatis quam diximus de
22
zinzibere et pipere scilicet vt proijcias in eam piperis
23
.℥.I. et zinziberis .℥.I.ß. Et si feceris eam illis in quorum
24
stomacis aggregatur flegma: pone duplum quan-
25
titatis quam diximus: pones enim in ea zinziberis
26
.℥.VI. et piperis .℥.IIII. cuius dosis sit .℥.ß.
27
ELectuarium dyacidoniten quod facit
28
appetere cibum et confortat stomacum. ¶ Su-
29
mantur succi cydoniorum libre .III. mellis libre
30
.III. aceti fortis libre .II. decoquantur super
31
prunas et auferatur spuma eius et sumantur zinziberids .ʒ.〈-〉
32
V. piperis albi et nigri et macropiperis ana .ʒ.III. cyna〈-〉
33
momi .ʒ.II. xyloaloes crudi .ʒ.III. Terantur et com〈-〉
34
misceantur cum melle et aqua cydoniorum et ace〈-〉
35
to et coquantur donec coagulentur: cuius dosis
36
sit coclearium .I. ante cibum et expectet super ipsum
37
duabus horis.
38
ELectuarium indum faciens ad colicam
39
et dolorem iuncturarum et podagram et
40
dolorem dorsi: cuius hec est permixtio.
41
¶ ℞. scamonee aureos .X. girboe et cardamomi et zin〈-〉
42
ziberis et cynamomi et cynami et neremisch et ga〈-〉
43
riofilorum et piperis omnium ana aureos .V. et turbith aureos
44
.C. zuccari aureos .C. Tere has medicinas simul et cri-
45
bella et confice cum melle.
46
ELectuarium regum et est medicina
47
anni que sumitur anno integro omni die.
48
Eius igitur acceptio rectificat suscipien〈-〉
49
tem se vsque ad finem vite sue precepto dei:
50
et qui assiduat ipsam non videt egritudinem in
51
corpore suo que non sanetur et neque canescit nisi
52
quantum factus est canus ante eius acceptionem et est
53
medicina regum que secundum quod narratur cum ea medicati
54
fuerunt valens ad fistulas nigras: et albas: et ru-
55
beas: et ad cursum colericum et frigora et pulsa-
56
tionem cordis et iuncturarum et abstergit visum
57
et colorem: et multiplicat coitum et non est ei malitia
58
et non abstinet super eam vtens ea: cuius permixtio est hec.
1
¶ Sumantur myrabolanorum nigrorum et
2
bellyricorum et emblicorum omnium ana aurei
3
.VI. nigelle aurei .XXXIIII. leucopiperis et ammonia〈-〉
4
ci et macropiperis et zinziberis et fulfulminue om-
5
nium ana aurei .II. cubebe et anacardi amborum
6
ana aurei .VI. tere vnum quodque per se et cribella: ita
7
vt nihil remaneat et proueniat secundum suam diuisio-
8
nem: et quod narrauimus de ponderibus. permi〈-〉
9
sce ergo ea: deinde accipe aureos .DC. penidiorum
10
sahakir: et pone in patella aut vase mundo ereo
11
et accende sub ea ignem leuem et asperge super
12
ipsas aliquid aque: ita vt liquefiant penidij. Cum
13
ergo liquefacti sunt et bulliunt: tunc proijce super
14
eos hec commixta et moue ea tamdiu donec opti-
15
me commisceantur et aufer ea ab igne et dimit-
16
te ea donec tepescant: deinde fac de eis formas
17
auellanis similes: quarum vnaqueque sit aureorum .II. et
18
quate[*]quate corrupt for quarte: et inunge manum tuam oleo aut buty-
19
ro vaccino: deinde bibe de eo omni die formam
20
vnam similem auellane cum aqua frigida et ipsum
21
est dominus medicinarum.
22
ELectuarium masuachoien faciens ad
23
podagram et dolorem dorsi et omnes
24
egritudines frigidas: cuius hec est per-
25
mixtio. ¶ ℞. scamonee et cymamomi
26
et cassie zinziberis omnium ana .ʒ.VIII. piperis .ʒ.VI.
27
cardamomi gariofilorum et seminis apij et ameos omnium ana
28
.ʒ.II.ß. masuachoien .ʒ.III. tere et confice cum melle:
29
cuius dosis fit .ʒ.III. aut .ʒ.II. cum aqua tepida.
30
ELectuarium de sisamo. ¶ ℞. sisami
31
excorticati et cymini carmeni et zinziberis
32
omnium ana .ʒ.X. macropiperis et pipe〈-〉
33
ris amborum ana pondus .ʒ.V. cyna-
34
momi pondus .ʒ.II. cardamomi et heil amborum
35
ana .ʒ.III. et zuccari tabarzet .ʒ.XL. Aggrega has me〈-〉
36
dicinas tritas et repone in vase et vtere.
37
ELectuarium de granis viridibus quod
38
facit ad emorroydas et frigus stoma〈-〉
39
ci et malitiam digestionis et solutio-
40
nem ventris: cuius permixtio. ¶ ℞.
41
granorum viridium et mellis anacardi et sisami
42
excorticati omnium ana sextaria .VI. zuccari ta-
43
barzet sextaria .XXIIII. myrabolanorum kebulo-
44
rum et bellyricorum et emblicorum ablatis nu-
45
cleis et zinziberis et macropiperis et berungi et folij
46
indi et capsie omnium ana pondus .ʒ.IIII. piperis
47
sansuci ana .ʒ.II. confice has medicinas cum mel〈-〉
48
le dispumato et butyro vaccino et vtere post .VI.
49
menses: dosis eius pondus .ʒ.II. cum lacte vaccino
50
concusso. In cibo autem sit rizi decoctum cum
51
lacte dum perseuerat accipiens ipsum.
52
ELectuarium de aniuden faciens ad
53
inflationem ventris et stomachi et ru〈-〉
54
gitum et ventositatem grossam: cuius
55
hec est permixtio. ¶ Sumantur pi-
56
peris et seminis apij amborum ana .ʒ.XII. aniuden
57
nigri pondus .ʒ.XIIII. petroselini et celidonie et ca-
58
lamenti et hasce et siseleos omnium ana .ʒ.VIII.
1
heisim .ʒ.XIII. Aggrega has medicinas tritas et
2
cicotrigonizatas et confice cum melle dispumato
3
et repone in vase et vtere cum necesse fuerit.
4
DEscriptio alia de aniuden faciens ad
5
magnitudinem vel egritudinem epa-
6
tis et frigus eius et aquam citrinam
7
et frigus stomaci et renum. ¶ ℞. aniuden
8
nigri pondus .ʒ.X. seminis eruce et seminis porri omnium
9
ana pondus .ʒ.VI. zinziberis et belliricorum emblicorum ablatis nu-
10
cleis omnium ana pondus .ʒ.VII. ameos et seminis apij et
11
anisi et cardamomi minoris et cymini et armeni
12
et cynamomi omnium ana pondus .ʒ.V. myrabolanorum
13
nigrorum sublatis nucleis pondus .ʒ.VII. cinanti[*]cinanti corrupt for cinamomi [cf. Venice 1564] pon〈-〉
14
dus .ʒ.I. piperis et macropiperis amborum ana
15
pondus .ʒ.IIII. spice odorifere pondus .ʒ.II. peni〈-〉
16
diorum alborum pondus .ʒ.XX. Aggrega has me〈-〉
17
dicinas tritas et confice cum melle dispumato
18
et repone in vase et vtere cum necesse fuerit: do-
19
sis eius pondus .ʒ.II. cum aqua anisi et masticis et spice.
20
ELectuarium de camphora valens ad
21
debilitatem stomachi et epatis et fu-
22
gat ventositates grossas ct adiuuat ad
23
digestionem: cuius hec est permixtio.
24
¶ ℞. camphore et croci et xyloaloes et carda-
25
momi et girboe et cubebe et keisim et cynami et
26
gariofilorum et vsnee et spice et macis et sanda〈-〉
27
li albi et macropiperis et cynamomi et capsie et
28
neremisch et secacul et galange et nucis muscate
29
et zinziberis et ciperi et sulfulminue omnium par〈-〉
30
tes equales zuccari quantum est pondus medi〈-〉
31
cinarum omnium.
32
ELectuarium de camphora descriptio-
33
ne alia faciens ad malitiam digestio-
34
nis et debilitatem stomachi et flegma
35
grossum: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
36
piperis et nucis muscate et zinziberis et gariofilorum
37
et macis et cynamomi et cynami et piretri et ful〈-〉
38
fulminue et gariofilorum hortulanorum et cam-
39
phore et croci omnium ana pondus .ʒ.II. Tere has
40
medicinas tritas et cribellatas et confice cum mel〈-〉
41
le dispumato et repone in vase et vtere cum ne-
42
cesse fuerit.
43
ELectuarium de camphora fortius pri-
44
mo: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
45
zinziberis et piperis et macropiperis e[*]e corrupt for et cy〈-〉
46
namomi et cynami et folij indi et spice odorife〈-〉
47
re et capsie inde et nucis muscate et sandali et ci〈-〉
48
trini et carpobalsami et cardamomi et macis et
49
gariofilorum et piretri et talisafar et ciperi et spo-
50
dij et xyloaloes indi puri omnium ana pondus
51
.℥.ß. camphore ct muschi amborum ana .ʒ.II. et .ß.
52
zuccari tabarzet .℥.X. et .ß. conficiantur cum melle
53
dispumato et reponatur in vase et administretur
54
cum necesse fuerit.
55
ELectuarium de xyloaloe quod con-
56
fortat stomacum et calefacit eum absque
57
superfluitate et digerit cibum et exic〈-〉
58
cat flegma. cuius permixtio hec est.
1
¶ ℞. spice odorifere et spice romane et seminis apij
2
et anisi et masticis omnium ana .ʒ.I. xyloaloes .ʒ.III.
3
gariofilorum .ʒ.II. macis .ʒ.II.ß. cynami et gallie amborum
4
ana .ʒ.II. myrabolanorum kebulorum infusorum in vino et torre-
5
factorum et felengimisk[*]felengimisk i.e. felengemisk amborum ana .ʒ.II.ß. nu-
6
cis muschate .ʒ.I. et .ß. marmacor .ʒ.III. rosarum et cala-
7
mi aromatici amborum ana .ʒ.II. conficiantur cum
8
miua. dosis eius aurei .II.
9
ELectuarium de cynamomo valens ad
10
debilitatem epatis et stomaci et renum et mundi〈-〉
11
ficat humores grossos et fugat ventosi〈-〉
12
tates: cuius hec est permixtio. ¶ ℞. cy〈-〉
13
namomi et xyloaloes et enule omnium ana .ʒ.VI. gariofilorum
14
et piperis nigri et macropiperis et spice et assari omnium
15
ana pondus .ʒ.V. zinziberis .℥.I. menthe .ʒ.VIII. girboe et
16
cynami amborum ana .ʒ.II. keiati et anisi et seminis feni-
17
culi et cassie omnium ana pondus .ʒ.III. confician〈-〉
18
tur cum melle dispumato et administretur.
19
ELectuarium indum faciens ad colicam
20
et frigus stomaci et dolorem iuncturarum et
21
podagram: cuius permixtio hec est.
22
¶ ℞. capsie et folij indi amborum ana pondus
23
.ʒ.IIII. nucis muschate et ameos amborum ana sexta-
24
ria .II. piperis et macropiperis amborum ana sexta-
25
ria .V. zinziberis sextaria .V. myrabolanorum nigrorum
26
sextaria .XXX. neremisch sextaria .II. gariofilorum
27
.ʒ.V. nucis muschate sextaria .II. macis .ʒ.IIII. peni〈-〉
28
diorum sextaria .X. sumantur de puluere eius cum
29
necesse fuerit .ʒ.II. cum vino antiquo.
30
ELectuarium de zinzibere conferens ad debili〈-〉
31
tatem stomaci et intestinorum et digerit cibum
32
et fugat ventositates et valet ad coleri〈-〉
33
cam passionem et retinet ventrem: cuius permixtio
34
hec est. ¶ ℞. zinziberis .ʒ.XX. gummi arabici et girboe
35
amborum ana pondus .ʒ.X. gariofilorum et cynamomi
36
omnium ana .ʒ.V. de nucibus muschatis nux .I. croci
37
pondus .ʒ.I. amili .ʒ.XLII. zuccari tabarzet libram .I.
38
ELectuarium de muscho conferens ad
39
debilitatem stomaci et inflationem eius
40
et ventositates et emorroydarum[*]ventositates et emorroydarum corrupt for ventositates emorroydarum et pul〈-〉
41
sum oris stomaci: cuius hec est permixtio.
42
¶ ℞. muschi aureos .V. girboe et cardamomi et ga〈-〉
43
riofilorum et zinziberis et macropiperis omnium ana pon〈-〉
44
dus .ʒ.X. cynamomi pondus .ʒ.III. xyloaloes indi
45
.℥.I. croci .ʒ.II. zuccari quantum pondus medi〈-〉
46
cinarum omnium deinde conficiatur cum melle.
47
ELectarium de citro quod fugat vento-
48
sitates et digerit cibum et odorem oris
49
efficit bonum: cuius hec est permixtio.
50
¶ ℞. corticum citri citrinorum siccorum
51
pondus .ʒ.XXX. gariofilorum et nucis muschate et macropiperis
52
et piperis et girboe et cynamomi et galange et zinziberis
53
omnium ana pondus .ʒ.I. et muschi pondus sexte et .ß.
54
.ʒ.I. conficiatur cum melle et administretur.
55
ELectuarium cesaris conferens ad co〈-〉
56
licam et frigora et humorem crudum et
57
extrahit superfluitates grossas visco-
58
sas et valet ad podagram: cuius hec
1
est permixtio. ¶ ℞. macropiperis zinziberis et my〈-〉
2
rabolanorum citrinorum scamonee et turbith om〈-〉
3
nium ana .ʒ.XII. seminis apij et ameos et piretri
4
et salis tabarzet omnium ana .ʒ.VI. zuccari .ʒ.XVI. con〈-〉
5
ficiatur cum melle et administretur.
6
ELectuarium de stinco addens in coi〈-〉
7
tu: cuius hec est permixtio. ¶ ℞. seminis
8
asparagi. et seminis cepe et seminis alrotab et seminis
9
porri et seminis baucie. et seminis eruce et seminis
10
vrtice et granorum viridium et lingue auis et si-
11
sami excorticati et seminis raphani et tuderi vtriusque
12
et amigdalarum et pinee et granorum nasturtij omnium
13
ana .ʒ.III. zinziberis et secacul et galange: et macropipe〈-〉
14
ris omnium ana pondus .ʒ.V. cynamomi et nu-
15
cis muscate et been vtriusque omnium .ʒ.II. sumi-
16
nis stinci .ʒ.V. squille assate pondus .ʒ.III. penidio-
17
rum quantum pondus harum omnium medicinarum.
18
Tere et cribella et confice cum melle dispuma-
19
to dosis eius pondus .ʒ.II. cum triplicato: aut cum
20
lacte dulci: aut cum aqua mellis in ieiuno.
21
ELectuarium aliud conferens ad pul〈-〉
22
sum cordis confortat stomacum et di〈-〉
23
gerit cibum et soluit ventrem: cuius
24
hec est permixtio. ¶ ℞. myrabolanorum ke〈-〉
25
bulorum .ʒ.XV. talisafar .ʒ.X. zedoarie et doronigi et
26
cassie omnium ana .ʒ.III. turbith .ʒ.XX. scamonee
27
ʒ.III. penidiorum .ʒ.XX. conficiantur cum melle
28
dosis eius .ʒ.III.
29
ELectuarium expertum nostrum. ¶ ℞.
30
xyloaloes .ʒ.IIII. camphore quartam .ʒ.I. muschi
31
.ʒ.III. macis neremisk ciperi felenges〈-〉
32
misk[*]felenges misk corrupt for felengemisk zurumb[*]zurumb i.e. zurumbet et zedoarie omnium ana aureum
33
.I. cynamomi et masticis et zinziberis et piperis et
34
gariofilorum. omnium ana .ʒ.II. buglosse .ʒ.V. se-
35
minis feniculi et seminis apij et acori et spice om-
36
nium ana .ʒ.III. aggregetur cum melle.
37
TRifera maior que facit ad mollifica〈-〉
38
tionem stomaci et ventositates emor〈-〉
39
roydarum intrinsecarum et addit in
40
coitu: cuius:[*]cuius: corrupt for cuius [redundant colon] hec est permixtio. ¶ ℞.
41
myrabolanorum nigrorum et belliricorum et em〈-〉
42
blicorum et macropiperis et piperis omnium
43
ana partes .III. zinziberis et buzeiden et sciremblegi et ca〈-〉
44
psie inde: et in descriptione alia macis omnium
45
ana pars .I. tuderi albi et tuderi rubei et lingue auis
46
et seminis granati siluestris et est asse hedenegi[*]asse hedenegi probably corrupt for alsehedenegi [(?)]
47
granorum alkilkil et est persice darsisahan et sisa-
48
mi excorticati et zuccari tabarzet omnium ana par-
49
tes .II. been albi et rubei amborum ana pars .ß. Te〈-〉
50
re sicca per se et sisamum per se et inuolue cum bu〈-〉
51
tyro et et[*]et et corrupt for et confice cum melle dispumato.
52
ELectuarium de xiloaloe nostrum.
53
¶ ℞. heil et zinziberis et cynamomi
54
et cassie et croci piperis felengemisk:
55
et zedoarie omnium ana .ʒ.V. ciperi za-
56
rub folij indi et gariofilorum omnium ana .ʒ.III. xylo-
57
aloes crudi pondus .ʒ.VII. ambre aureum .I. lapidis
58
lazuli et camphore ana tertia .ʒ.I. turbith .ʒ.IIII. sa〈-〉
1
lis indi pondus .ʒ.I. conterantur omnia et fiat ex eis ele-
2
ctuarium cum melle aut zuccaro.
3
¶ Summe prime. Tractatus quartus de suffo-
4
fet[*]suffo-fet cf. Venice 1564: suffufet et alchamaia et muret infantium.
5
NOs non afferemus de suffofet
6
nisi simile illi quod attulimus de ele-
7
ctuarijs et postponemus reliquum
8
vsque ad locum suum.
9
SIclete[*]SIclete cf. Venice 1564: Miclete conferens ad tenasmonem et
10
punctionem et solutionem ventris et
11
emorroydas: cuius hec est permixtio.
12
¶ ℞. granorum nasturtij torrefactorum
13
libram .I.ß. cymini carmeni infufi[*]infufi corrupt for infusi in aceto die et nocte
14
et seminis porri torrefacti amborum ana sextaria .X. seminis
15
lini torrefacti .℥.IIII. keiati .℥.I. myrabolanorum kebulorum
16
mollitorum cum butyro vaccino .℥.III. dosis eius
17
.ʒ.I. cum rob de cydonijs et aqua frigida.
18
SUffuf conferens ad ventositates emor〈-〉
19
roydarum et solutionem ventris et te-
20
nasmonen[*]te-nasmonen corrupt for tenasmonem et puncturam. ¶ ℞. grano〈-〉
21
rum nasturtij torrefactorum libram .I. seminis
22
lini torrefacti et psilij omnium ana pondus .ʒ.III. se〈-〉
23
minis apij torrefacti et boli armeni et seminis maru
24
omnium ana pondus .ʒ.II.ß. gummi arabici .ʒ.I.
25
SUffuf quod nominatur kesile retinens
26
ventrem: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
27
kesile et granorum ellebori albi zedoa〈-〉
28
rie et nucis enden et dragaganti et mu〈-〉
29
gath et licij. et auellanarum et fisticorum omnium
30
ana pars .I. et amigdalarum dulcium excorticata〈-〉
31
rum ex cortice suo pondus .ʒ.X. et farine aldarma-
32
che .℥.XX. permisceatur et administretur.
33
SUffuf hobede quod confert pregnanti-
34
bus et fugat ventositates et confortat
35
epar et stomacum. ¶ ℞. margaritarum
36
paruarum et piretri omnium ana .ʒ.I.
37
zinziberis et visci ranni[*]ranni cf. Venice 1564: romani amborum ana pondus .ʒ.〈-〉
38
IIII. zedoarie et doronigi et seminis apij et acori
39
et girboe et nucis muschate et piperis et cynamo-
40
mi omnium ana aureos .II. et tuderungi et seminis fe〈-〉
41
niculi omnium ana aureum .I. zuccari quantum pon〈-〉
42
dus medicinarum omnium.
43
SUffuf hobede quod confert ad ex-
44
tenuationem epatis et mollificationem
45
stomaci et humiditatem eius. ¶ ℞.
46
lacce lignorum et granorum myrthi
47
et glandi persicarum et zuccari tabarzet et masti〈-〉
48
cis et corticum granatorum et gallarum omnium
49
ana partem vnam. olibani et zinziberis amborum
50
ana quartam partis misceantur post cicotrigo-
51
nizationem et sumatur puluis eius mane et cum
52
est hora dormiendi ab aureo .I. vsque ad .II. hebdo-
53
mada vna et non gustet carnem.
54
SUffuf quod facit ad caliditatem in cor〈-〉
55
pore et febrem et herisipillam et alsara[*]alsara corrupt for alsahara [cf. Venice 1564 and Canon 3]
56
sternutationem et retentionem lingue
57
birsen et fricatur cum eo lingua: cuius
58
hec est permixtio. ¶ ℞. muschi pondus tertie .ʒ.I.
1
galie et licij amborum ana .ʒ.I. amphore .ʒ.I. et ter〈-〉
2
tia .ʒ.I. croci pondus .ʒ.II. cardamomi et gariofilorum
3
et nucis muschate omnium ana pondus aureorum .IIII.
4
rosarum rubearum et balaustiarum et spodij om-
5
nium ana aureos .VI. zuccari tabarzet albi .LX. com-
6
misceantur medicine ipse post cicotrigonizatio〈-〉
7
nem. Et si dominans fuerit sit ipsum caliditas
8
extrahatur ex eo quo medicatur nux muschata
9
et est iuuatiuum. dosis eius magno sit medietas
10
aurei et paruo quod est a duobus granis vsque ad
11
siliquam vnam.
12
KAmiati melonis longi quod est ad sto〈-〉
13
macum mollem et retinet ventrem ex
14
dominio mollificationis stomaci et
15
confortat animam debilem: cuius hec
16
est permixtio. ¶ Sumatur melon longus et ex〈-〉
17
trahatur quod est in concauitate eius de granis
18
et alijs: deinde impleatur sauic nabach et sauic
19
de bdellio et hypoquistidos et glutino medenio
20
trito et rizi torrefacto acceptis equali mensura et
21
dimittatur donec melonis humiditas exiccetur
22
deinde extrahatur quod intus est et exiccetur et
23
teratur et sumatur de eo vola magna scilicet quantitas
24
que fit .ʒ.IIII. est enim bonum et expertum.
25
SUffuf quod fit pueris quibus domi-
26
natur humiditas. ¶ Sumantur my〈-〉
27
rabolanorum nigrorum et cymini car〈-〉
28
meni amborum ana .ʒ.V. masticis .ʒ.XX.
29
zinziberis .ʒ.II. Teratur vnumquodque eorum per se et cri-
30
belletur. deinde fiat eorum permixtio et inuolua〈-〉
31
tur in estate cum oleo sisamino et in hyeme cum
32
oleo oliue et zuccarum eius in estate tabarzet et
33
extrahatur ex eo zinziber: et hoc quidem non
34
conuenit nisi illis paueris[*]paueris corrupt for pueris in quibus domina-
35
tur humiditas.
36
SUffuf Aristotelis quod ipse scripsit Ale-
37
xandro ad diariam et corruptionem
38
stomaci et citrinitatem coloris et feto-
39
rem oris et obliuionem et digerit et le〈-〉
40
tificat: cuius hec est permixtio. ¶ Sumantur
41
cynami et folij indi et heil et xyloaloes indi et as〈-〉
42
sari et keiati et myrabolanorum kebulorum enu〈-〉
43
cleatorum et melliloti et existimo ipsum esse felenge〈-〉
44
misch et neremisch et narkeisar et cymini et cina-
45
momi et vsnee et piperis et macropiperis et zinziberis
46
et gariofilorum et granorum granatorum et nucis muschate
47
et cardamomi omnium ana partes .II. muschi et
48
ambre et camphore omnium ana pars .I. zuccari
49
tabarzet sexcuplum medicine totius. dosis eius quod
50
est inter pondus .ʒ.I. vsque ad .III. cum aqua frigida in ieiuno:
51
et post cibum est magni iuuamenti in eo quod narraui.
52
SUffuf albarmachi quod est iuuatiuum
53
ad vermes et debilitatem stomaci: cu-
54
ius permixtio hec est. ¶ ℞ myrabolanorum
55
kebulorum et emblicorum et citrinorum
56
omnium ana partem .I. et medulle turbith quan〈-〉
57
tum illud totum et penidiorum tabarzet duplum
58
illius totius dosis eius .ʒ.X.
1
SUffuf de squilla quod est viur puero〈-〉
2
rum expertum faciens ambulare et fa〈-〉
3
cit currere ventrem et ascindit ab eis
4
nocumentum colere et flegmatis.
5
¶ ℞. myrabolanorum belliricorum et emblico〈-〉
6
rum et piretri et rosarum rubearum et balaustia〈-〉
7
rum et sumach et keimuradat et venarum et nu〈-〉
8
cis vomice et granorum myrti et gallarum et ozi-
9
mi et cardamomi et gariofilorum omnium ana
10
partes equales: tere et cribella et vtere: est enim
11
iuuatiuum.
12
VIur ad pueros mundificans corpo-
13
ra eorum a flante et colera: cuius permix〈-〉
14
tio. ¶ ℞. adebe et spodij et ambre et
15
asseidenem[*]asseidenem (cf. Venice 1564) or asseidenen, cf. below asseiden et celidonie et ozimi et ba-
16
laustiarum et myrabolanorum citrinorum .V. et
17
licij et gallie et croci et cardamomi et gallarum
18
et zuccari tabarzet omnium ana quantum est pon〈-〉
19
dus myrabolanorum. et sumat de eo secundum quantitatem
20
sue magnitudinis et paruitatis.
21
VIur aliud ad pueros. ¶ ℞. rosarum et ba〈-〉
22
laustiarum et climie et piretri et sumac
23
et succi liquiritie et adebe et myrabo-
24
lanorum et belliricorum et gallarum
25
et macis et granorum myrti et spodij et cubebe
26
et cardamomi et licij et croci et galie et venarum
27
et cassie et ambre et asseiden et ozimi et corticum
28
rizi omnium partes equales: commisceantur
29
post cribellationem.
30
VIur aliud ad pueros. ¶ ℞. zuccari
31
tabarzet et rosarum rubearum siccarum et licij et
32
croci et sumac et spodij et celidonie
33
et ozimi et balaustie et acatie et hada〈-〉
34
ti omnium ana partem .I. dosis kirat .I. paruo et
35
magno secundum quantitatem illius.
36
VIur ad pueros. ¶ ℞. rosarum balaustiarum
37
climie piretri sumach succi liquiritie
38
et adhabe myrabolanorum bellirico〈-〉
39
rum et gallarum enucleatarum et gra〈-〉
40
norum myrti et spodij et cubebe et cardamomi
41
et licij crocis et galie et venarum cassie et ambe
42
et assedimie[*]assedimie corrupt for asseiden [cf. Venice 1564] et ozimi et corticum rizi omnium
43
ana partes equales: conficiantur post cribellationem.
44
KAmiati ad rasuram et solutionem ven〈-〉
45
tris superfluam et corruptionem sto-
46
maci et debilitatem eius. ¶ ℞. cortici
47
et hipoquistos[*]hipoquistos corrupt for hipoquistidos amborum ana partes
48
.V. galie partem .I. teratur vnumquodque per se et mi〈-〉
49
sceatur et sumat de eo omni mane pondus .ʒ.II.
50
et in sero tantundem: est enim iuuatiuum.
51
SUffuf ad splenem et malitiam dige-
52
stionis et coloris. ¶ ℞. ellebori albi
53
quartam keleiati super quem funda〈-〉
54
tur quod submergat ipsum de oleo si〈-〉
55
samino et accendatur sub eo ignis lenis donec
56
coaguletur: deinde proijce super ipsum almu-
57
gat contriti pondus .ʒ.LXXIIII. cymini carmeni .ʒ.〈-〉
58
IIII. ameos de scemi pondus .ʒ.II. sumat de eo in
1
mane volam vnam cum aqua frigida et absti-
2
neat super ipsum ab aceto et piscibus salitis et
3
recentibus et ab omni quod est ex lacte et oleri-
4
bus et fructibus.
5
SUffuf conueniens ei qui habet icteri〈-〉
6
tiam et dolorem epatis et vomitum
7
colere citrine. ¶ ℞. lacce ablute aureum
8
.I. spodij .ʒ.II. croci .ʒ.I. reusini sexta et
9
medietas sexte .ʒ.I. camphore sexta .ʒ.I. dosis eius
10
.ʒ.II. cum decoctione prunorum et aqua tamarin〈-〉
11
dorum quantitate libre .ß.
12
SUffuf conueniens illi qui habet do-
13
lorem epatis et splenis et solutionem
14
ventris propter colericam: cuius hec
15
est permixtio. ¶ ℞. fecis vini et reu-
16
barbari et spice et lacce ablute omnium anta aureum
17
.I. scorie ferri bassari .ʒ.VII. tere. dosis eius aureus .I. cum
18
aqua coriandri sicci quantitate .℥.I.
19
SUffuf quod confert ad epar et icteri-
20
tiam et opilationes et sputum sangui-
21
nis. ¶ ℞. granorum cydoniorum ex-
22
corticatorum et amili et seminis citroli ex-
23
corticati omnium ana .ʒ.IIII. boli armeni et lacce
24
et rosarum et spice et liquiritie omnium ana .ʒ.I.
25
spodij .ʒ.ß. masticis .ʒ.I. tertiam dosis eius .ʒ.I. cum
26
aqua frigida.
27
SAl conueniens calefactis ad resolu-
28
tionem vtriusque colere et facit appete〈-〉
29
re cibum. ¶ Sumatur sal gemma et
30
disrumpatur in frusta parua et torre-
31
fiat super sartaginem ferri: aut super lapidem aut
32
vas figuli: deinde aspergatur super ipsum ace-
33
tum vini forte multotiens: deinde teratur et ci-
34
cotrigonizetur et misceatur cum eo de granis gra〈-〉
35
natorum torrefactorum parumper et sumach mun〈-〉
36
dati ex granis suis quantum est tertia salis. co-
37
riandri sicci torrefacti et succi amirberis contri-
38
ti: commisceatur et administretur.
39
SAl aliud faciens stomaco et epati et
40
ad dolorem iuncturarum et ad omnes
41
passiones que fiunt propter superflui〈-〉
42
tates. ¶ ℞. salis cibi pondus libre .I. sa-
43
lis ammoniaci pondus .℥.II. et piperis albi pondus
44
.℥.III. et zinziberis et piperis nigri amborum ana pondus
45
.℥.II. et anisi et granorum pini et granorum eru-
46
ce et ameos et spice omnium ana .℥.I. et ozimi .℥.〈-〉
47
II. et granorum apij siluestris .℥.I.ß. Tere et pul-
48
ueriza et sit dosis pondus aureorum .II. cum aqua tepida.
49
¶ Tractatus .V. de allohocat ad spiritualia.
50
SErmo noster in allohocat est secundum
51
modum nostri sermonis in capi〈-〉
52
tulis que sunt ante ipsum: et al-
53
lohocat quidem non sumuntur
54
secundum plurimum nisi vt teneantur
55
in ore: ei[*]ei corrupt for et currat ex eis aliquid post
56
aliquid ad pulmonem et non impleantur subi-
57
to ad stomacum: quare prolongetur spatium eo〈-〉
58
rum ex stomaco ad pulmonem.
1
LOhoc ad tussim siccam. ¶ Suma-
2
tur semen lini torrefactum et conficia〈-〉
3
tur cum melle et reponatur in vase et
4
administretur cum necesse fuerit.
5
LOhoc aliud ad tussim ex caliditate
6
et siccitate. ¶ ℞. seminis citroli excorticati .ʒ.V.
7
amigdalarum dulcium excorticatarum .ʒ.〈-〉
8
VI. seminis altee et seminis malue amborum ana
9
.ʒ.V. gummi et dragaganti et amili et granorum
10
cydoniorum excorticatorum omnium ana .ʒ.IIII.
11
succi liquiritie et penidiorum amborum .ʒ.IIII.ß. teran〈-〉
12
tur et cicotrigonizentur et sumantur radices li-
13
quiritie mundate et seuesten et passule dulces munda〈-〉
14
te et decoquantur cum aqua donec aqua ingrosse〈-〉
15
tur: deinde proijciatur cum ea rob et coagulen-
16
tur cum ea medicine et detur in potu cum pulti〈-〉
17
bus factis ex aqua furfuris et farina fabarum et
18
penidijs et oleo amigdalino dulci et potetur post
19
ipsum aqua ordei.
20
LOhoc ad tusim ex caliditate. ¶ ℞.
21
seuesten pugillos tres iuiubas magnas
22
numero .L. radicum liquiritie excorticata〈-〉
23
rum contritarum .ʒ.XXX. et tertiam kei-
24
sin enim dulcium mundatarum .ʒ.XL. cassieifistule mun〈-〉
25
date ex arundine sua .ʒ.XX. decoquantur cum libris .7.
26
aque donec remaneat libra .I. deinde coletur et pro〈-〉
27
ijciatur desuper rob libre .ß. penidiorum tertia libra .I.
28
et decoquatur donec ingrossetur sicut mel: dein〈-〉
29
de misceatur cum ea farine fabarum cicotrigo-
30
nizate cum orali quantum sufficit.
31
LOhoc de papauere conferens ad ex〈-〉
32
pulsionem sanguinis per vomitum et
33
febrem calidam et tussim dolorem pecto-
34
ris et pleuresim: cuius hec est permix〈-〉
35
tio. ¶ ℞. rosarum rubearum ablatis capitibus et gum-
36
mi arabici amborum ana .ʒ.ß. amili de frumento
37
et draganti et granorum papaueris omnium ana
38
.ʒ.II. spodij. et croci amborum ana .ʒ.ß. succi liqui-
39
ritie pondus .ʒ.II. Aggrega has medicinas tri-
40
tas et cribellatas que ex eis cribellantur et confi-
41
ce cum triplicato et repone in vase et vtere cum
42
necesse fuerit et bibatur cum tereniabin aut de-
43
coctione ysopi.
44
LOhoc de spodio conferens ad tussim
45
et vomitum sanguinis et superfluita-
46
tes grossas et dolorem pectoris et vl-
47
cera pulmonis. ¶ ℞. cardamomi pon〈-〉
48
dus .ʒ.IIII. gummi pondus .ʒ.VIII. amili de triti-
49
co et granorum papaueris albi et zinziberis om〈-〉
50
nium ana .ʒ.X. spodij pondus .ʒ.IIII. zuccari tabar〈-〉
51
zet pondus .ʒ.XL. granorum cucumeris excorticatorum
52
amigdalarum excorticatarum et amigdalarum
53
pini omnium ana pondus .ʒ.VIII. amigdalarum ama-
54
rarum excorticatarum ex duabus corticibus suis
55
et succi liquiritie et dragaganti omnium ana pon〈-〉
56
dus .ʒ.V. seminis feniculi pondus .ʒ.II. granorum papaue〈-〉
57
ris nigri pondus .ʒ.II. Terantur et aggregentur
58
medicine iste trite et cicotrigonizate de eis que
1
cribellant et conficiantur cum melle dispuma-
2
to et butyro vaccino confectione leni et ponatur
3
in vase et administretur cum necesse fuerit.
4
LOhoc aliud de spodio conferens ad
5
febres pthisicas et vlcera pulmonis. ¶ ℞.
6
gummi et cardamomi amborum ana .ʒ.VI.
7
zinziberis et amili de tritico amborum ana pon-
8
dus .ʒ.XII. spodij pondus .ʒ.IIII. zuccari pondus
9
.ʒ.IX. granorum cucumeris excorticatorum et granorum
10
pini excorticatorum amborum ana .ʒ.VII. Aggrega
11
has medicinas tritas et cicotrigonizatas que ci〈-〉
12
cotrigonizantur de eis et confice cum butyro et
13
melle dispumato confectione leni et repone in va〈-〉
14
se viti et lambat de eo et bibat cum aqua calida
15
aut cum lacte asine.
16
LOhoc de squilla conferens ad diffi-
17
cultatem anhelitus et sputi et dolorem
18
laterum et pectoris. ¶ Sumantur
19
succus squille et mel dispumatum et
20
coagulentur simul et lambat de eo ante cibum
21
et post ipsum.
22
LOhoc de alleis faciens ad tussim exic〈-〉
23
catam a flante et mundificat pectus et
24
digerit materias subtiles. ¶ Sumantur
25
alleorum mundatorum libra .I. decoquantur
26
cum libra .I. butyri donec dissoluta sint in decoctio〈-〉
27
ne et coletur et terantur allea optime et fundatur su-
28
per ea mellis dispumati libra .I. et decoquatur lento
29
igne donec ingrossetur et remoueatur ab igne.
30
LOhoc aliud. ¶ ℞. granorum cydo-
31
niorum et psilij amborum ana .ʒ.V. seminis pa-
32
paueris pondus .ʒ.X. radicum liquiritie
33
et seuesten amborum ana .ʒ.VII. decoquantur
34
cum aque libris .III. et decoquatur cum lento igne do〈-〉
35
nec ingrossetur et fundatur desuper de rob pondus .ʒ.〈-〉
36
XII. et dragaganti et gummi arabici amborum ana pon〈-〉
37
dus .ʒ.VII. et penidiorum sextarium vnum.
38
LOhoc albotin ad raucedinem vocis et
39
vlcus pectoris et ad illum qui spuit san〈-〉
40
guinem et aperit opilationes: cuius hec
41
est permixtio. ¶ ℞. seminis lini torrefacti et
42
passularum mundatarum amborum ana libram .I. amigdalarum pini
43
et amigdalarum dulcium et amigdalarum amararum mundatarum
44
omnium ana .℥.VI. auellanarum torrefactarum et glutinis
45
albotin et radicum lilij celestis omnium ana .℥.I. myr-
46
rhe et croci et thuris masculi omnium ana .℥.ß. Te-
47
rantur et cribellentur et inuoluantur cum lacte asine
48
et conficiantur cum eo et fiant trocisci et exiccentur in
49
vmbra deinde terantur et conficiantur cum melle et su〈-〉
50
matur de eo coclearium .I. in mane et coclearium .I.
51
in sero: deinde fiant ex eo collyria: et pillule et po〈-〉
52
natur de eis in nocte sub lingua.
53
¶ Tractatus sextus de sirupis et robub.
54
NOstra narratio in sirupis et ro-
55
bub est secundum modum ad quem in-
56
nuimus in eis que sunt ante. et
57
differentia quidem sirupos et ro〈-〉
58
bub est quod robub sunt succi inspis-
1
sati per seipsos et sirupi sunt decoctiones et suc-
2
ci inspissati cum dulcedine.
3
SIrupus acetosus communitatis cum seminibus
4
qui extinguit febrem et opilationem stomaci et inci-
5
dit flegma et abstergit ipsum et vincit
6
coleram et aperit opilationes in epate et
7
splene et prouocat vrinam: cuius hec est permixtio.
8
¶ Sumantur aceti antiqui boni libre .X. et proijciantur su〈-〉
9
per ipsum aque dulcis clare libre .XX. aut plus aut
10
minus secundum quantitatem acetositatis aceti et bonita-
11
tis eius et ponatur in eo corticum radicum feniculi et
12
corticum radicum apij omnium ana .ʒ.III seminis feniculi et seminis apij
13
amborum ana .℥.I. et dimittatur die et nocte et post hoc
14
decoquatur lento igne donec consumatur eius sexta:
15
deinde auferatur ab igne et dimittatur donec infrigi〈-〉
16
detur postea coletur et proijciatur super ipsum pro omnibus dua-
17
bus partibus huius aque et aceti decoctorum cum ra-
18
dicibus et seminibus pars .I. zuccari tabarzet aut mellis pro omnibus
19
duabus partibus et .ß. aceti et aque decoctorum cum
20
radicibus et seminibus pars .I. et decoquatur lento igne do-
21
nec remaneat medietas eius et remoueatur ab
22
igne et infrigidetur et coletur et administretur spuma
23
eius iam collecta in hora ebullitionis eius. Et qui
24
vult ponat in eo post ablationem spume eius et
25
postquam ebullierit ebullitione vna aut duabus cro〈-〉
26
ci non molliti pondus .ʒ.III. in panno et suspendat
27
in vase et fricet manibus aut instrumento aliquo hora
28
post horam donec egrediatur virtus eius in eo.
29
¶ Et sunt de hominibus qui fricant in eo post exple〈-〉
30
tionem eius croci molliti pondus .ʒ.II. et non coquunt ipsum.
31
MOdus sirupi acetosi Galieni. mel bonum
32
pone super lenes prunas et aufer spu〈-〉
33
mam eius et proijce super ipsum acetum
34
quod non fit apparentis acetositatis neque
35
debilis et bulliant ad ignem paulatim donec com〈-〉
36
misceantur bene et non sit acetum crudum: deinde
37
remoueantur ab igne et serua ipsum. ¶ Si ergo
38
volueris vti eo commisce ipsum aqua tanta quan〈-〉
39
tus est sirupus. Et si ille qui bibit ipsum abhorret
40
ipsum propter acetositatem eius aut dulcedinem ipsius tunc
41
vtatur eo assidue. quod si voluerit bibere ipsum ita vt
42
sit manifeste acetositatis tunc addatur in aceto eius
43
et illud est quoniam non est laudabile vt fiat secundum quan-
44
titatem vnam. ¶ Et videtur mihi quod hoc simile sit ei quod
45
facit homo quando precpit[*]precpit corrupt for precipit hominibus qui bibunt vinum vt
46
commisceant ipsum cum aqua preter quod sciat quod in
47
eis sunt quidam qui consueuerunt bibere ipsum sic:
48
cum ergo bibunt ipsum forte purum leduntur statim
49
et illi qui consueti sunt bibere ipsum forte cum bibunt
50
ipsum plurime comestionis patiuntur nauseam. Cum
51
ergo huiusmodi accidens contingat in potu vini et sit de
52
consuetudine hominum vt bibant ipsum plurimum quomodo non
53
contingit in potu sirupi acetosi plus. et sit consuetudo
54
nostra vt bibamus ipsum minus quam bibamus vinum
55
valde et sit eo fortior: quare oportet vt eius equalita-
56
tem preparemus secundum eum qui ipsum bibit et non
57
secundum nos. ¶ Et ego quidem diligo vt scias quod ma〈-〉
58
gis conueniens ei qui ipsum sumit est ille qui apud
1
eum est magis.[*]magis. corrupt for magis [redundant period] delectabilis et propter hoc ipse plus
2
confert ei: et qui ab eo leditur est ille qui abhorret
3
ipsum et equatio harum specierum est vt fiat secundum quod conue〈-〉
4
nit pluribus hominum: et ita oportet vt fiat secundum omnem
5
dispositionem. ¶ Sumatur aceti pars .I. et misceantur cum
6
ea mellis dispumati partes .II. et decoquantur super
7
ignem lenem donec commisceantur sapores eorum.
8
Similiter sapor aceti iterum non remaneat cru〈-〉
9
dus a principio sui. et similiter oportet vt fiat in melle de
10
quo fit sirupus acetosus scilicet ponantur super omnem
11
partem mellis quatuor partes aque pure: deinde de〈-〉
12
coquatur lento igne cum equalitate: donec eleuetur
13
spuma mellis mali: quoniam malo melli spuma eleuatur
14
quapropter non est necessarium vt decoquatur plurimum sicut
15
eget illud quod est ante ipsum. ¶ Et plurimum quidem quod
16
remanet de primo qui permiscetur hac quantitate est
17
medietas eius et iteratur eius decoctio donec
18
commisceatur bene et non remaneat acetum cru-
19
dum. ¶ Et sit sirupus acetosus quando permi〈-〉
20
scentur species tres a principio. Funduntur ace〈-〉
21
ti pars .I. et mellis partes .II. et aque partes .IIII.
22
et decoquuntur donec remaneat quarta et aufer-
23
tur spuma eius. Cum ergo vis ipsum facere for〈-〉
24
tiorem pone tantum aceti quantum mellis et bi〈-〉
25
batur sicut bibitur vinum commixtum et non bi-
26
bat ipsum assidue: immo die et die: quoniam ipse sub-
27
mergitur in iuncturis et attrahit chimum ex in〈-〉
28
testinis inferioribus et resoluit humiditatem cor〈-〉
29
poris. ¶ Et de hominibus sunt qui bibunt ipsum
30
sine aqua que sit quantum est sirupus acetosus
31
sicut bibunt .℥.I. et post ipsum illud quo vult ha〈-〉
32
bens egritudinem vt extrahatur humiditas ex
33
ore stomaci et trahat ipsam ad inferiora. et qui
34
bibit ipsum expectet super ipsum vsque ad medium
35
diem: deinde vtatur pullis et alzirabegi.
36
SIrupus acetosus noster. ¶ Accipe
37
zuccarum bonum et assa ipsum in pa〈-〉
38
tella et funde super ipsum aceti for-
39
ti scilicet aceti vini tantum quod appareat sub-
40
mersio eius sub zuccaro et non cooperiat zucca〈-〉
41
rum. ¶ Et si vis ne acetet minue de hac quan-
42
titate: deinde pone ipsum super prunas: aut ignem
43
lenem donec liquefiat et aufer spumam eius cum
44
radicibus fistularum et accipe eam cum panno
45
et non expumes ipsum nisi cum eleuatione et po〈-〉
46
sitione absque collectione vt fit cum cocleari. cum
47
ergo mundificatum fuerit fundes super ipsum
48
aquam donec subtilietur: deinde decoque ipsum
49
et inspissabis eum.
50
SIrupus acetosus solutione educens
51
coleram. ¶ Sumatur mel dispuma〈-〉
52
tum: aut zuccarum et acetum forte si-
53
cut narrauimus prius et decoque len〈-〉
54
to igne et accipe succi cucumersi asinini et scamonee am-
55
borum ana .℥.I. aut plus aut minus secundum quantitatem ne-
56
cessitatis et secundum mensuram quam vis: et tere ipsa et po〈-〉
57
ne in panno lini et suspende ipsum in vase et confrica
58
omni hora donec consumatur et non remaneat in panno
1
aliquid. Cum ergo coagulatur remoue ipsum
2
ab igne: et quidam proijciunt loco scamonee ra-
3
dicem scamonee cum radice apij et radicicibus[*]radicicibus corrupt for radicibus
4
feniculi in principio decoctionis.
5
SIrupus acetosus alius educens fleg-
6
ma. ¶ Sumantur mel et acetum squil〈-〉
7
le cum radicibus predictis et decoquan-
8
tur. Et accipe medulle cartami quod
9
scis esse conueniens virtuti hominis et tere ipsam
10
et pone in panno et suspende in vase sicut pri-
11
mum et vtere ipso.
12
SIrupus acetosus alius expellens me〈-〉
13
lancoliam. ¶ Sumatur mel: aut zucca〈-〉
14
rum et acetum et decoquatur sicut de-
15
coquitur primus: deinde epithymi quantum vis et
16
polypodij et ellebori nigri et tere ipsa et pone in
17
panno et suspende in vase et decoque ipsum sicut primum.
18
OOperatio aceti squillitici. ¶ Acci-
19
pe squillam albam mundatam et inci〈-〉
20
de ipsam cum cultello de ligno et in-
21
fila ipsam cum filo ita vt frusta adin-
22
uicem non adhereant et munda ea: et pone in fi-
23
lis et non sit vnum vbi est aliud et exicca in vm-
24
bra .XL. diebus: deinde accipe de ea eminam .I. et
25
proijce super eam aceti boni libras .XVIII. et pone ipsum
26
in sole .XL. diebus et opila vas bene: deinde extra〈-〉
27
he ex eo squillam et exprime ipsam et cola ipsam
28
cum panno. Quidam vero accipiunt ad vnamquanque
29
eminam squille aceti libras .VII.ß. et alij non exiccant
30
squillam in vmbra sed mundant eam et ponunt
31
de ea illud idem pondus et dimittunt eam sex men〈-〉
32
sibus. quare est illud quod fit secundum hunc modum
33
magis soluens. ¶ Et confert quando colluitur
34
cum eo os omni canis gingiuarum et sanguinem
35
currentem ex eis abscindit: quoniam constrin〈-〉
36
git ipsum et exiccat humiditatem carnis gingi〈-〉
37
uarum et dentium et indurat dentes qui mouen〈-〉
38
tur et facit os odoriferum et odorem oris et va〈-〉
39
let ad fetorem oris. nam si de eo detur in potu ab-
40
stergit cannam pulmonis et indurat eam et cla〈-〉
41
rificat vocem et confortat eam et est conueniens
42
iterum ei qui habet dolorem stomaci et ei qui non
43
digerit cibum et ei qui patitur epilepsiam et ad
44
scotomiam et ei cui dominatur colera nigra et
45
almatuine et aluesgues[*]aluesgues corrupt for alguesgues et iterum ei qui habet pre〈-〉
46
focationem matricis et ei qui habet splenem gros〈-〉
47
sum et ad venam sciaticam et confortat corpus
48
mollificatum arefactum: et colorem corporis ef〈-〉
49
ficit bonum et acuit visum et confert ad strictu-
50
ram pectoris et anhelitus et si administretur in
51
dolore auris cum funditur in eam sedat ipsum et
52
conuenit ad omne quod dixi si non fuerit intus in aure vl-
53
cus et sumatur in potu omni die de eo in ieiuno pa-
54
rumper et gradatim donec perueniat ad .℥.I.ß.
55
SIrupus acetosus solutiuus squilliticus
56
conferens ad difficultatem vrine et do〈-〉
57
lorem laterum et stomaci et malitiam digestionis
58
et eructuationem acetosam. ¶ ℞. inte〈-〉
1
rioris cepe squille libras .II. zinziberis .℥.I. et seminis apij .℥.II. seminis
2
baucie siluestris .℥.ß. seminis feniculi et anisi amborum
3
ana .℥.I. ameos .℥.ß. cymini carmeni .℥.I. radicum
4
aniuden et piretri amborum ana .℥.I. superioris
5
ysopi .℥.I. calamenti et menthe amborum ana .℥.〈-〉
6
I. keisim .℥.ß. cordumeni pondus .ʒ.II. myrrhe .℥.〈-〉
7
ß. seminis ruthe .℥.ß. folij indi .℥.ß. trita contritio〈-〉
8
ne grossa infundantur in aceti squillitici kist .VI.
9
et mellis dispumati kist .II. et ponatur in vase vi〈-〉
10
tri et administretur et bibatur antem cibum et post cibum.
11
MOdus faciendi iulep. ¶ Sumatur
12
emina .I. zuccari et fundantur super ipsum
13
aque .℥.IIII. et decoquatur lento igne
14
et fundantur desuper aque rosacee .℥.II. et
15
auferatur ab igne et coletur et administretur.
16
AQua mellis et zuccari faciens ad egri〈-〉
17
tudines frigidas et dolorem epatis et pe〈-〉
18
ctoris. ¶ Mellis pars .I. aque partes
19
.II. sumantur et decoquantur lento igne
20
et auferatur spuma eius et ferueat donec remaneat
21
tertia eius et auferatur ab igne et coletur similiter aqua
22
zuccari etiam: cum ergo volumus calefacere ipsam et
23
fortiorem facere ponimus in ipsa post ablationem
24
spume masticis et croci et aliarum specierum sicut
25
cinamomi et galangi et aliarum aliquid.
26
DEscriptio aque mellis alia que confert
27
ad febrem et inflationem et multitudi-
28
nem sitis in stomaco et tussim ex caliditate et
29
confert ad pleuresim. ¶ Sume rosarum rubearum mundatarum
30
libras .IIII. et pone eas in vase vitri et proijce super
31
eas aque calide libras .X. et stringe caput vasis
32
super eas opilando bene et dimitte eas die et no-
33
cte: deinde extrahe eas et exprime valde et cola
34
ipsam et proijce super eam zuccari libras .X. et
35
coque ipsam lento igne donec ingrossetur et cola
36
et vtere.
37
IUlep cum aqua rosacea. ¶ Sumatur zuc〈-〉
38
carum tabarzet tritum et mensuretur
39
et proijciatur[*]proijciatur corrupt for proijciantur super omnem mensuram
40
zuccari tres mensure aque rosacee clare bone substan-
41
tie et decoquantur lento igne donec remaneat eius
42
tertia et auferatur spuma. Et qui vult ponere in
43
ipso crocum dum coquitur: tunc cum sublata est spu〈-〉
44
ma eius proijciat in ipso de croco non trito in pan〈-〉
45
no et exprimat hora post horam vsque ad complemen-
46
tum ipsius et qui vult ponere in ipso crocum post
47
decoctionem tunc cum deponit ipsum ab igne con-
48
fricet in eo crocum tritum antequam infrigidetur et re-
49
ponatur in vase vitri et administretur.
50
SIrupus de cydonijs et est miua: qui
51
confortat stomacum et constringit ventrem et con〈-〉
52
fert ad dolorem epatis et vomitum et
53
nauseam et singultum: cuius hec est permixtio. ¶ ℞. suc〈-〉
54
ci cydoniorum acetosorum libras .XXX. vini boni antiqui
55
libras .XXV. decoquatur leni igne donec consuma-
56
tur medietas: deinde tollatur spuma eius et coletur
57
et auferatur ab igne donec clarificetur et reducatur
58
ad vas secundo et proijciantur super ipsum mellis clari
1
dispumati libre .X. et bulli ipsum lento igne: deinde
2
sumantur zinziberis et masticis amborum ana .ʒ.II.
3
cardamomi maioris et minoris et cynamomi et
4
heil omnium ana .ʒ.IIII. gariofilorum .ʒ.III. croci non
5
triti .ʒ.IIII. Tere contritione grossa et pone in pan〈-〉
6
no lini et proijce in vase et confrica omni hora et
7
bulliat super ignem donec inspissetur: deinde po〈-〉
8
ne ab igne et colla ipsum: deinde accipe muschi
9
.ʒ.ß. et pone ipsum in vino antiquo et proijce ipsum
10
desuper et permisce ipsum bene et repone ipsum
11
vsque ad horam administrationis. quod si volueris
12
facere ipsum sine speciebus: tunc fac ipsum cum
13
succo cydoniorum muzorum et decoque ipsum
14
vsque ad medium et cola eum et accipe de eo libras
15
.II. et succi malorum montanorum muzorum de-
16
cocti vsque ad medium colati libram .I. vini antiqui
17
boni libram .I. mellis boni aut zuccari libram .I. decoqua〈-〉
18
tur leni igne donec ingrossetur et aufer spumam
19
eius: deinde accipe xyloaloes crudi .ʒ.II. masti-
20
cis et galie croci capillorum veneris omnium
21
ana .ʒ.I. macis .ʒ.I.ß. spice et gariofilorum et nucis mu-
22
schate et heil et cardamomi et cinamomi et zin〈-〉
23
ziberis omnium ana .ʒ.ß. muschi tertiam .ʒ.I. tere om〈-〉
24
nia preter muschum et galiam et liga in panno
25
lini et proijce in vase in quo est succus et tere mu-
26
schum et galiam per se et permisce ipsa cum vi〈-〉
27
no et permisce cum medicinis et vtere.
28
COnditum conueniens ad frigus sto〈-〉
29
maci et diminutionem digestionis et
30
debilitatem epatis ex frigore et quar-
31
tanam et ad senes. ¶ ℞. vini veteris
32
libras .V. mellis clari libram .I.ß. zinziberis .ʒ.V. cardamomi et
33
heil amborum ana .ʒ.ß. gariofilorum sextam .ʒ.I. croci sextam
34
.ʒ.I. cinamomi sextam et medietatem sexte .ʒ.I. pi-
35
peris nigri et muschi amborum ana sextam et me-
36
dietatem sexte .ʒ.I. Terantur medicine contritio〈-〉
37
ne grossa preter muschum et crochum et ligen〈-〉
38
tur in panno lini cum croco et decoquatur do-
39
nec ingrossetur et antequam deponatur ab igne et
40
proijciatur in eo muschus et deponatur ab igne
41
et reponatur in vase et administretur.
42
COnditum aliud. ¶ ℞. spice et ga-
43
riofilorum et cardamomi et xyloaloes
44
crudi omnium ana aureos .II. croci aureos .I.
45
cinamomi et zinziberis et piperis omnium
46
ana aureos .III. galie aureum .ß. muschi quartam aurei .I. te〈-〉
47
re medicinas contritione grossa et liga in panno
48
lini preter muschum et galiam et proijce super
49
eas vini odoriferi antiqui libras .XII. et dimitte duobus
50
diebus et duabus noctibus: deinde redi ad vas
51
et proijce desuper mellis clari libras .III. et zuccari
52
tabarzet libras .II. et decoquatur donec fiat ei spissi-
53
tudo et auferatur ab igne et proijciatur super ipsum
54
muschus et galia et reponatur et administretur.
55
SIrupus salinumiu[*]salinumiu cf. Venice 1564: salmuniu qui confortat sto〈-〉
56
macum et facit appetere cibum et de-
57
struit pulsum cordis. ¶ ℞. libram .I. corti-
58
cum citri .℥.I. marmacor aureos .II. gario〈-〉
1
filorum aureum .I. xyloaloes crudi: conterantur et proijcian〈-〉
2
tur super ea libre .V. vini et dimitttantur tribus die-
3
bus cum noctibus suis: deinde proijciantur su-
4
per eam libre .III. zuccari albi tabarzet et aureus .I. ma-
5
sticis et .ʒ.ß. croci et tertia .ʒ.I. galie bone: et deco-
6
quatur lento igne donec compleatur et coletur
7
et recondatur in vase et administretur sicut iulep.
8
SIrupus de granis myrti conferens
9
ad debilitatem stomaci et solutionem
10
ventris superfluam et retinet menstrua
11
et confortat viscera: cuius hec est per-
12
mixtio. ¶ ℞. succi granorum myrti decocti co-
13
lati dauich .X. mellis colati dauich I. permiscean-
14
tur ambo et decoquantur donec ingrossentur et
15
administretur.
16
ROb de myrto. decoquatur succus myr〈-〉
17
ti solus donec ingrossetur et administretur.
18
SIrupus de menta faciens ad vomi-
19
tum et satietatem nauseatiuam et nau〈-〉
20
seam et singultum et fluxum ventris:
21
cuius hec est pemixtio. ¶ Terantur granata dul〈-〉
22
cia et acetosa cum pulpis suis et decoquatur suc-
23
cus donec medietur: deinde sumantur de eo libre
24
.II. et succi mente libra .I. mellis libra .I. aut zuccari libra
25
.I. et decoquatur donec ingrossetur et coletur.
26
SIrupus de piris faciens ad fluxum
27
ventris et confortat stomacum. ¶ Su-
28
mantur pira non matura et decoquan〈-〉
29
tur donec dissoluta sint et colentur et
30
reducantur ad vas secundo: et decoquantur donec in-
31
grossentur et administrentur.
32
SIrupus de malis faciens ad debilita〈-〉
33
tem stomaci et pulsum oris stomaci
34
ex caliditate et abscindit vomitum co-
35
lericum et sitim. ¶ Sumatur malo-
36
rum muzorum emina: terantur et exprimantur
37
et decoquatur succus donec medietur et coletur
38
et dimittatur in nocte et reducatur ad vas et de-
39
coquatur lento igne donec ingrossetur et coletur
40
et ponatur in vase vitri. Si autem fuerit estas
41
tunc dimitte ipsum in sole diebus aliquot donec
42
consumatur eius aquositas et seruetur et admi〈-〉
43
nistretur. Quod si volueris ipsum dulcorare po-
44
ne ad omnem eminam.[*]eminam. corrupt for eminam [redundant period] succi libram .I. zuccari et co-
45
que ipsum et vtere.
46
SIrupus de agresta faciens ad cali-
47
ditatem stomaci et solutionem ven-
48
tris colericam et dolores caliditatis
49
et venena et abscindit sitim et confor-
50
tat stomacos pregnantium vt non recipiant hu〈-〉
51
mores malos. ¶ Sumatur succus agreste et
52
decoquatur donec remaneat medietas et cole-
53
tur et dimittatur in nocte: deinde reducatur ad
54
vas et proijciantur super ipsum .ʒ.II. gariofilorum
55
et decoquatur donec auferatur ab eo odor et in-
56
grossetur et coletur et administretur. Si autem
57
volueris ipsum dulcorare proijce super ipsum zuc〈-〉
58
carum post decoctionem cum lento igne donec
1
ingrossetur secundum quantitatem subtilitatis succi et
2
inspissa ipsum et vtere.
3
SIrupus de fructibus confortans stomacum et
4
viscera et abscindit vomitum et solutio〈-〉
5
nem ventris et coleram et confert pregnan-
6
tibus cum vomitus aduenit eis. cuius permixtio.
7
¶ Sumatur succus cydoniorum et malorum piro-
8
rum et granatorum muzorum et sumach et zarur et de-
9
coquatur leni igne donec ingrossetur. Si autem vis
10
dulcorare ipsum proijce super ipsum zuccari quan-
11
tum vis et bulli ipsum et cola et vtere.
12
SIrupus delectabilis conferens stomaco: cuius hec
13
est permixtio. ¶ Sume de corticibus ci〈-〉
14
tri recentibus libram .I. et decoque eos cum aque
15
kist .I.ß. donec remaneat tertia et cola
16
ipsam et proijce super eam mel et decoque ipsum len〈-〉
17
to igne donec ingrossetur et vtere sicut iulep.
18
SIrupus de papauere. ¶ Oportet vt su〈-〉
19
mantur centum papauera media in quan-
20
titate postquam exiccantur super arborem
21
suam. non ergo habeant succum et neque sint
22
multum immatura et non exprimatur ab eis nisi sub〈-〉
23
tile et non sit subtile eius currens subtilis expres-
24
sionis multarum superfluitatum: deinde proijciantur
25
super ea kist .X. aque pluuialis si inuenitur propter eius
26
elongationem a putrefactione: aut aque fontium
27
et infundatur in ea die et nocte donec leniantur.
28
Si autem non leniuntur dimittantur plus hoc: de-
29
inde decoquantur vsquequo dissoluantur cum fa-
30
cilitate: deinde exprimantur: deinde inspissen-
31
tur cum medietate sue mensure de dulcedine. quod
32
si fuerit ad mollificandum illud quod est in pecto-
33
re et subtiliandum ipsum ponatur mel. et rob vue
34
est magis aggregans iuuamentum.
35
DEscriptio sirupi de papauere alia con〈-〉
36
ferens ad eos quibus materie descen-
37
dunt et prohibet illos qui euomunt san-
38
guiuem. ¶ Sumantur de papaueribus mundatis
39
.CC. numero et aque pluuialis libre .XV. et infundan〈-〉
40
tur in ea tribus diebus et decoquantur donec dis〈-〉
41
soluantur et consumatur eius medietas et expri-
42
mantur papauera et proijciantur et coletur aqua
43
bene et mensurentur de ea libre .IIII.ß. et mellis et
44
decoctionis amborum ana libra .I.ß. et decoquantur
45
donec fiat ei spissitudo: deinde terantur acatie
46
rubee et croci et myrrhe et balaustie et succi bar-
47
be hircine omnium ana .ʒ.I. inspissetur bene et re-
48
ponatur in vase et administretur.
49
DEscriptio syrupi qui confert ad tussim et
50
pleuresim et confortat stomacum ¶ ℞. aque gra〈-〉
51
natorum dulcium libras .IIII. aque malorum de sce〈-〉
52
mi libram .I. aque cannarum zuccari tabarzet aut penidiorum libram
53
.I. decoquatur donec habeat spissitudinem et administretur.
54
SIrupus de fauis mellis ex sermone Galieni
55
et ipse bibitur iterum sicut bibuntur res infri-
56
gidantes: quoniam ipse destruit sitim in estate
57
cum miscetur cum aqua frigida et confert iterum ei in
58
quo sunt humores viscosi qui non digeruntur et proprie
1
quando accessit: et illud est quoniam leditur ex istis qui su〈-〉
2
scipit ipsum propter multitudinem eius et paucitatem: et
3
quandoque fit cum quacunque aqua presenti et non fit cum aqua pluuia-
4
li sicut fit sirupus de melle. Et hoc est modus eius.
5
¶ Extrahatur mel bonum ex fauis: deinde fundatur
6
in patella in qua est aqua fontium clara dulcis et de-
7
coquatur cum ea donec consumatur reliqua aquositas in
8
eo: deinde reponatur aqua et seruetur et administretur.
9
SIrupus de fauis mellis alius. ¶ Pro-
10
ijciantur super partem .I. mellis partes .II. aque
11
pluuialis antique et ponatur in sole et quidam
12
fundunt super ipsum aquam fontium et deco-
13
quunt ipsum donec remaneat tertia et seruant ipsum.
14
SIrupus de absinthio conferens ad ca-
15
sum appetitus. et debilitatem stomaci.
16
¶ Sumantur vini antiqui kist .IIII. mel〈-〉
17
lis dispumati kist .II. proijciantur super
18
ipsum masticis .ʒ.IIII. squinanti et folij indi et spi〈-〉
19
ce et rosarum rubearum siccarum et aloes scotrensis
20
omnium ana .ʒ.II. costi .ʒ.IIII. herbe absinthij roma〈-〉
21
ni .ʒ.VII. agarici .ʒ.II. croci .ʒ.I. Tere medicinas
22
grosse et liga eas in panno lini et infunde in vino
23
septem diebus in sole in estate et confrica pan-
24
num omni die multotiens deinde vtere. Sitque
25
dosis eius .℥.I. in ieiuno.
26
SIrupus de absinthio ex compositione
27
nostra et experti sumus ipsum et con-
28
fert plus illo. ¶ Sumantur absinthij
29
romani pondus .ʒ.C. et coquantur in
30
tribus eminis aque paruis. donec remaneat quarta
31
et illud cum igne leni valde et confricetur manibus et
32
coletur et sumatur de succo eius tertia illius aque
33
et mellis quarta eius et vini medietas eius et de-
34
coquatur totum et inspissetur.
35
SIrupus extinguens conferens ad si-
36
tim. ¶ Sumantur aque granatorum
37
acetosorum libra .I. et aque acetositatis ci-
38
tri libra .ß. et aque pirorum libra .I. et aque
39
tamarindorum libra .I. decoquatur lento igne do〈-〉
40
nec ingrossetur et detur de eo in potu cum aqua
41
frigida aut cum aqua niuis.
42
SIrupus de fructibus conferens ad vo〈-〉
43
mitum qui accidit ex colera citrina et fa〈-〉
44
cit calefactos appetere cibum et confor〈-〉
45
tat stomacum. cuius hec est permixtio.
46
¶ Sumantur cydonia et mala et acetositas citri
47
et pira et granata et agresta et exprimatur aqua
48
eorum omnium et infundatur in ea aliquid de
49
sumach et zarur et alnabach et granis myrti et
50
almirberis et dimittatur die et nocte et exprima〈-〉
51
tur et coletur et proijciatur desuper mel et decoquatur
52
donec fiat ei spissitudo et administretur.
53
SIrupus de prunis conferens ad sitim
54
et resoluit naturam. ¶ Et sumatur de
55
prunis dulcibus quantum necesse est
56
et extrahantur nuclei eorum et ponantur in vase
57
lapidis mundi et fundatur super ea de aqua quod
58
cooperiat ipsa et decoquantur bene donec resol-
1
uatur: deinde coletur et reducatur ad ignem se-
2
cundo et ponatur super ipsam zuccari tabarzet
3
quantum necesse est et decoquatur donec inspissetur
4
et conuertatur ad spissitudinem mellis.
5
SIrupus democriti qui conseruauit
6
eum ab infirmitatibus omnibus die-
7
bus vite sue et est conferents[*]conferents corrupt for conferens ad debi〈-〉
8
litatem stomaci et splenis et corruptio〈-〉
9
nem complexionis: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
10
ireos et seminis feniculi et piperis albi omnium
11
ana pondus .ʒ.I. et cassie .ʒ.IIII. et myrrhe et seminis absin〈-〉
12
thij amborum ana pondus .ʒ.II. terantur et ponan〈-〉
13
tur in vase vitri et fundantur super ea vini albi quan-
14
titas que submergat ea additione digitorum .IIII.
15
et stringatur ex capite suo et administretur post .VI. mes〈-〉
16
ses et in quibusdam descriptionibus dauich vnum.
17
SIrupus de vua conferens ad dolores
18
gutturis et apostema quod fit in eo ex vlce-
19
ribus factis in stomaco. ¶ Cuius hec est
20
permixtio: sumantur succi vue ponti-
21
ce stiptice libre .VI. et decoquatur vsque ad tertiam
22
et fundatur super ipsum mellis libra .I. et sumach
23
et radicis liquiritie et gallarum et balaustiarum
24
et superioris rosarum omnium ana sextarium .I.
25
et croci pondus .ʒ.II. et myrrhe et aluminis iame-
26
ni amborum ana .ʒ.I. et decoquatur et coletur et potetur.
27
RAsaton sumitur de eo in hyeme seni〈-〉
28
bus. ¶ Sumantur succi vue bone sub〈-〉
29
stantie dauguaric .X. et baurach libre .IIII.〈-〉
30
ß. et decoquatur lento igne donec au-
31
feratur spuma eius: deinde proijciatur super ipsum
32
mellis boni spissi ad omnes .IIII. libras libra .I. et bul-
33
liat lento igne donec auferatur spuma eius ite-
34
rum et consumatur eius medietas. deinde suma〈-〉
35
tur heil et cardamomi et cynami et gariofilorum
36
et macropiperis omnium ana pondus .ʒ.I. teran-
37
tur contritione subtili et ponantur in panno li-
38
ni subtili et proijciantur cum eo in decoctione post
39
ablationem spume. Cumque completur eius deco〈-〉
40
ctio et possibile est intromittere manum in eo con-
41
fricetur pannus in eo vehementer donec egre-
42
diatur et ponatur in eo croci pondus .ʒ.III. pona〈-〉
43
tur in ampullis et stringatur ex capitibus suis.
44
Et si fuerit in eo subtilitas ponatur in sole: de-
45
inde tollatur ab eo. et quanto plus antiquatur est
46
melius.
47
SIrupus de absinthio qui confortat
48
stomacum et aperit opilationes et so-
49
lutione educit coleram. ℞. pondus .ʒ.〈-〉
50
VIII. agarici .ʒ.IIII. aloes .ʒ.II. masticis et seminis
51
apij et squinanti et anisi omnium ana .ʒ.I. menthe
52
.ʒ.III. calamenti .ʒ.I. et .ß. croci .ʒ.II. radicum ambo〈-〉
53
rum ana .ʒ.II. absinthij .ʒ.III. radicis liquiritie .ʒ.〈-〉
54
III. asse tantundem spice et assari et folij omnium ana .ʒ.I.
55
decoquantur cum .VIII. libris vini donec remaneat me〈-〉
56
dietas et coletur et coaguletur cum libra .I.ß. mellis.
57
ROb de cidonijs et granatis et malis
58
alijs. ¶ Ista omnia sunt sicut syrupi
1
eorum: nisi quia ipsi succi eorum inspissantur cum
2
facilitate absque dulcedine.
3
SIrupus alkedre ex compositione no〈-〉
4
stra. ¶ Sumantur de succo alkedre
5
partes due. et si non est presens suma〈-〉
6
tur ipsum alkedre et serretur et sumatur
7
eius serratura et tere et accipe contritum eius et
8
adiunge cum medietate sui de sandalis in ace-
9
to distillato: aut in aqua agreste pure aliquot
10
diebus: deinde decoquatur in eo decoctione fa〈-〉
11
cili cum longitudine donec dissoluatur: dein-
12
de exprimatur et sumatur de expressione et quan-
13
to est acetum plus aut aqua agreste est melius:
14
deinde sumatur aqua aldog acetosi ablati ex ca〈-〉
15
seo aldog aut dimittendo residere vltime et mu〈-〉
16
tando de vase in vas aut cum decoctione sicut est
17
decoctio aque casei donec aufertur aquositas:
18
deinde sumatur farina ordei et fiat ex ea et ex
19
aqua alraib focha et fiat acetosum illud focha
20
deinde resideat postea renouetur acceptio alfo〈-〉
21
cha eius et farina ordei et quantoplus iteratur est
22
melius et sumantur de eo partes quinque et su-
23
mantur aque pirorum de scemi et aque cydonio〈-〉
24
rum acetosorum plurime aque et aque alzarur
25
et aque prunorum acetosorum et aque altala et
26
aque alcondisi recentis et aque mororum de sce〈-〉
27
mi que non integre sunt matura et aque chryso-
28
millorum immaturorum acetosorum et succi agre〈-〉
29
ste et succi ribes et succi preputiorum vitis et suc〈-〉
30
ci rosarum persicarum et succi nenufaris et suc-
31
ci violarium omnium ana tertia partis .I. et succi
32
acetositatis citri et succi acetositatis citranguli
33
amborum ana tertia partis .I. et succi coriandri et
34
lactuce et foliorum papaueris humidi et endi-
35
uie et portulace omnium ana quarta partis vnius.
36
et succi foliorum salicis et foliorum malorum et
37
foliorum pirorum et foliorum alzarur et folio-
38
rum rosarum et foliorum virge pastoris omnium
39
ana quartam partis vnius et succi barbe hyrci et
40
rosarum siccarum et nenufaris et seminis almit〈-〉
41
beris et seminis endiuie. et seminis lactuce et ba〈-〉
42
laustie omnium ana medietas partis vnius. et suc-
43
ci menthe humide sexta partis vnius et succi al-
44
mirberis humidi medietas partis. aggrega me〈-〉
45
dicinas istas et succos et compone super ignem
46
et proijce in eo lentium partes .IIII. ordei excor-
47
ticati partes .II. et sumach partes .III. et granorum
48
granatorum partes .III. et decoquantur omnia su〈-〉
49
per ignem donec remaneat medietas: deinde de-
50
ponatur ab igne et dimittatur donec infrigide-
51
ur[*]infrigide-ur corrupt for infrigidetur et confricetur fortiter et coletur. et sumatur cam〈-〉
52
phore ad omne pondus .ʒ.XXX. aureus .I. et teratur
53
camphora et puluerizetur super radicem cucur〈-〉
54
bite aut kimie et fundantur super eam medica-
55
mina cum facilitate: deinde obstruatur caput eius
56
cum re vehementis virtutis: deinde ponatur su〈-〉
57
per prunas donec sciatur quod forsitan bullit. po-
58
stea sumatur et concutiatur et ponatur in bustu-
1
ta et stringatur caput eius et non euaporet cam-
2
phora et euolet dosis eius vsque ad .ʒ.X. Et de ho-
3
minibus sunt qui ponunt in eo spice et zinziber et seminis fe〈-〉
4
niculi et anisi et ciperi et piperis partes equales
5
secundum quod videtur.
6
DEscriptio focha nostra quod est iuua〈-〉
7
tiuum et addit in coitu. ¶ ℞. piperis
8
et zinziberis et spice et nucis muschate omnium
9
ana .ʒ.V. scorie ferri trite .ʒ.X. seminis porri .ʒ.〈-〉
10
XV. seminis eruce et seminis napi et seminis vrtice et synapis omnium
11
ana .ʒ.IIII. lingue auis et granorum alkikil et gra-
12
norum alkelem et granorum viridium omnium
13
ana .ʒ.III. terantur et ponantur in panno sicut scis:
14
deinde ponatur hoc in dog .XI. diebus et mouea〈-〉
15
tur in eo et misceatur illud aldog cum focha pa〈-〉
16
nis: et fiat focha.
17
DEscriptio sirupi de absinthio nostra.
18
℞. absynthij pondera .C. et vini .CCC. et
19
succi cydoniorum .CCC. infundantur in
20
eis .III. diebus et ponantur super ipsum
21
mellis .C. et inspissetur super ignem.
22
MEdicina nostra conueniens ad vlcus
23
vesice et vlcus vie virge iniecta in fo-
24
ramen virge. ¶ ℞. plumbi vsti et medul〈-〉
25
le seminis melonis omnium ana .ʒ.V. spodij
26
.ʒ.II. gummi arabici et seminis papaueris et cor-
27
nu ceruini adusti omnium ana .ʒ.III. opij .ʒ.ß. ius-
28
quiami albi tertia .ʒ.I. myrrhe .ʒ.II. terantur
29
omnia bene et fiat ex eis collyrium cum aqua
30
endiuie sicut collyria oculi et administretur cum
31
iniectorio resolutum in lacte aut in oleo de gra〈-〉
32
nis melonis.
33
¶ Tractatus septimus de conditis et alingibet.
34
GEleniabin iuuatiuum ad febrem
35
et dolorem stomaci. ¶ Suman〈-〉
36
tur rose rubee ablatis capitibus
37
incise mundate ex venis suis al〈-〉
38
bis duris et expandantur super
39
pannum mundum donec exic-
40
cetur humiditas earum et proijciantur in liurel〈-〉
41
lo et fricentur donec dissolute sint et proijciantur
42
super eas mellis dispumati quantitas qua con-
43
ficiantur confectione leni et ponatur in vase vi-
44
tri aut vitreato. et ponantur in sole .XL. diebus et
45
moueatur in mane et vesperis. Et si indiget mel〈-〉
46
le et addatur in eo et reponatur et administretur
47
post sex menses: et similiter fit cum violis. quod si
48
fiat cum zuccaro geleniabin aut viole soluatur
49
zuccarum cum modico aque dulcis donec fiat
50
sicut mel et fiat sicut fit algeleniabin.
51
CItrum conditum conueniens ad de-
52
bilitatem stomaci et digerit cibum.
53
¶ Sumatur citrum recens et incida〈-〉
54
tur secundum longitudinem in quatuor par〈-〉
55
tes totum citrum et mundetur interius totum
56
acetosum et proijciatur in liurello testeo et infun〈-〉
57
datur ex aqua dulci clara cum sale grosso albo
58
septem diebus donec stringatur: deinde septem
1
diebus alijs sine sale: immo cum aqua donec alte〈-〉
2
retur color eius: et sit album illud quod est exte-
3
rius sicut quod est interius: et gustetur aqua tam-
4
diu donec non sit in eo salsedo: et sumantur mel〈-〉
5
lis boni pars .I. aque partes .II. secundum quantitatem
6
que cooperiat citrum et proijciatur in vase et de〈-〉
7
coquatur leni igne duabus horis: deinde tolla〈-〉
8
tur ab aqua et melle et in mane sumatur mel et
9
ferueat et tollatur spuma eius et proijciatur in
10
eo citrum et ferueat bullitione vna et tollatur et
11
reducatur citrum in liurelo et puluerizentur su-
12
per ipsum iste medicine ad omnes duas emi-
13
nas citri croci et heil et cardamomi omnium ana
14
aureus .I. gariofilorum et cinamomi amborum ana
15
aureus .ß. muschi sexta et medietas sexte .ʒ.I. Tere
16
has medicinas et pulueriza super citrum ex vtroque
17
latere eius et proijciatur in vase et proijciatur su〈-〉
18
per ipsum mel et administretur.
19
DEscriptio alia. ¶ Sumantur de ci-
20
tris media matura equalis superficiei
21
longa et scindantur in longum et fiant
22
de vnoquoque citro .IIII. frusta et infun〈-〉
23
dantur in liurello testeo nouo et illud fit in keni〈-〉
24
ni primo cum sol ingreditur capricornum. Et
25
melius quod fit de eis est in anno vehementis
26
frigoris quoniam quantoplus congelatur super
27
ea aqua est magis indurans ea et sunt magis re-
28
manentia. deinde abluantur in omni die bis postquam
29
fricata sunt cum sale grosso et mundificentur et
30
reducantur ad aquam frigidam vsquequo tran-
31
seant super ea tres hebdomade: deinde extrahan〈-〉
32
tur ex aqua et fundantur super planum aliquod
33
vt tabula et mundificentur cum cultello si iam
34
aliquid computruit ex eis et reducantur ad aquam
35
dulcem et abluantur in extremitatibus diei cum
36
facilitate donec pretereant super ea .XL. dies. de-
37
inde extrahantur ab aqua et abluantur ab om-
38
nibus que adueniunt eis ex putrefactione et cor〈-〉
39
rosione et dimittantur die et nocte donec aufera〈-〉
40
tur ab eis humorositas: deinde ponantur quasi
41
in mane vase habente latum caput: aut patela
42
munda et effundatur super ea tantum aque quod
43
ipsa cooperiat et puluerizetur super ea de zucca-
44
ro contrito quantum est tertia pondus citrorum
45
et decoquantur igne leni et misceantur cum spa〈-〉
46
tula. deinde extrahantur. et abstergantur et mun〈-〉
47
dificentur et ponantur super planum vt est tabu〈-〉
48
la et dimittantur duobus diebus continuis. de-
49
inde raducantur ad patellam et proijciatur su-
50
per ea de zuccaro quantum est medietas ponde〈-〉
51
ris citrorum et aque que cooperiat ea. et si super〈-〉
52
fluat quatuor digitis coniunctis decoquan-
53
tur lento igne sicut coxisti ea prius et caue in
54
hoc ne corrumpantur in igne. quoniam sunt
55
debiliora eorum que condiuntur. et sit mens
56
tua et intellectus tuus totus ad ea cum ignem
57
accendis sub eis vt sit ignis lenis et quietus: de-
58
inde extrahantur et expandantur super tabulam
1
et dimittantur tribus diebus continuis et noctibus
2
suis: et a die quarto mundentur et mundificentur cum
3
capite cultelli et reducantur ad vas et fundatur super
4
ea mellis colati quantitas que cooperiat ea et su〈-〉
5
perfluat .IIII. digitis et decoquantur leni igne .V. ho〈-〉
6
ris aut .VI. donec videatur mel egredi super illud quod
7
apparet de citro sicut similitudo margaritarum
8
et ingrossetur mel ingrossatione aliqua: deinde aufe〈-〉
9
rantur ab igne et infrigidentur et sumantur spice et
10
gariofili et cinamomi et zinziberis et cardamomi et ma-
11
cropiperis et girboe omnium ana pars .I. et sit pon-
12
dus omnium quantitas medietatis decime ponde〈-〉
13
ris citrorum. Et est vt sint duo sextaria pro vna〈-〉
14
quaque emina citrorum et terantur grosse et ponantur
15
in vase viridi vitreato et puluerizetur in eo res
16
parua de medicina et fundantur desuper citra quan〈-〉
17
titate tunice vnius: deinde puluerizentur super ea
18
medicine et fiat cum eis ita donec compleantur am〈-〉
19
bo simul. deinde fundantur super ea in patella de
20
reliquis mellis donec cooperiat ea et superfluat
21
.IIII. digitis et stringatur caput vasis et ponatur in lo〈-〉
22
co in quo non adueniat ei frigus neque humoro〈-〉
23
sitas. ¶ Et scias quod signum maturitatis citri est
24
eius submersio in liurello sub aqua.
25
CYdonia condita que conueniunt ad con-
26
fortandum stomacum et stringunt naturam et ad
27
malitiam digestionis et vomitum propter causam
28
oris stomaci. ¶ Sumantur cydonia bona
29
magna et mundentur interius et excorticentur et in-
30
cidantur in frusta et decoquantur cum aqua: et
31
melle et sint aque partes .II. et mellis pars .I. Qui〈-〉
32
dam vero decoquunt ea cum vino et melle et est
33
melior operatio et infrigidentur: et in die secun-
34
do decoquantur cum melle solo: deinde expan-
35
dantur in liurello et puluerizentur super ea me-
36
dicine predicte in citris: et fundatur super ea mel
37
et seruetur.
38
DEscriptio alia cydoniorum condito-
39
rum que conferunt ad debilitatem sto〈-〉
40
maci et solutionem ventris. ¶ Su-
41
mantur de cydonijs matura et incidan〈-〉
42
tur in .IIII. frusta et mundetur quod est in interio〈-〉
43
re parte eorum ex granis: et abstergantur inte-
44
riora eorum cum mandili et lino et fundantur su-
45
per ea mellis pars .I. et aque partes .IIII. cum quan〈-〉
46
titate que cooperiat cydonia et ferucant duabus
47
ebullitionibus aut tribus. deinde colentur et re-
48
ducantur ad vas et fundantur super ea mellis di〈-〉
49
spumati pars .I. et aque pars .I. ebulliant ebullitio〈-〉
50
nibus duabus aut tribus: deinde colentur et ex〈-〉
51
pandantur super planum aliquod vt est tabula
52
et dimittantur donec exiccentur quod in eis est
53
de humorositate: deinde abstergantur et reducan〈-〉
54
tur ad vas et fundatur super ea mellis quantitas
55
que submergat ea et emineat .IIII. digitis coniun〈-〉
56
ctis: et ebulliant ebullitione vna et puluerizentur
57
super ea species quas diximus in operatione ci〈-〉
58
rorum[*]cirorum corrupt for citrorum et ponantur in vase vitreato viridi et opi〈-〉
1
letur stricte caput eius. quidam vero medici non
2
proijciunt super ea de speciebus nisi cardamomum
3
et gariofilos et crocum.
4
BAucie condite que conferunt ad fri-
5
gora et debilitatem renum et dolorem
6
dorsi et adiuuant ad voluntatem coeun〈-〉
7
di. ¶ Sumantur de baucijs dure clari
8
coloris munde et abscindantur due earum extre〈-〉
9
tremitates[*]extretremitates corrupt for extremitates: deinde proijciatur super eas peni-
10
diorum: aut zuccari pondus ipsarum et funda-
11
tur super eas de aqua quod cooperiat eas: deco〈-〉
12
quantur leni igne donec liniantur et auferantur
13
ab igne et expandantur super planum aliquod
14
vt tabula donec exiccentur et abstergatur ex eis
15
quod supereminet eis ex malo et reducantur ad
16
vas et fundatur super eas mellis dispumati quan〈-〉
17
titas cooperiens eas et supereminens eis quatuor
18
digitis et decoquantur lento igne donec videatur
19
penetrare ex omnibus partibus earum: et aufe-
20
ratur ab igne et ponatur tunica vna ex eis in va〈-〉
21
se vitreato et puluerizentur super eas species et
22
fiat de eis ita vsque ad finem ipsarum.
23
MYrabolani conditi fiunt ex recentibus
24
in seni et india et qui afferuntur inde
25
sunt boni valde et fiunt apud nos hoc
26
secundum hunc modum. ¶ Sumuntur mi〈-〉
27
rabolani kebuli et fiat fouea in terrra in loco hu〈-〉
28
moroso arene dulcis non salse et ponitur de my〈-〉
29
rabolanis tunica .I. et supra eos de arena humi-
30
da tunica vna et sub eis de arena tunica .I. et asper-
31
gitur super eas de aqua et post duos dies accipiun〈-〉
32
tur myrabolani et proijcitur super eos arena alia
33
recens non prima et dimittuntur duobus die-
34
bus donec humectantur. Fit illud decem diebus
35
donec intumescant myrabolani et humectentur
36
et inflentur: tunc ergo ablue eos cum aqua dul-
37
ci: ter aut quater et accipe dactilos et ciperum et
38
decoque eos cum aqua plurima et proijce my-
39
rabolanos in illam aquam decoctam et decoque
40
eos paulatim super ignem leuem. Cum ergo de-
41
cocti sunt ablue eos ablutione mundante. deinde
42
accipe mel et bulli ipsum et aufer spumam eius
43
et coque eos cum eo et accipe medicinas quas
44
diximus in citris conditis et pone eas in panno
45
lini mundo subtili et suspende ipsum in vase et
46
confrica ipsum omni hora donec egrediatur vir〈-〉
47
tus specierum cum myrabolanis. cum ergo decocti
48
sunt: tunc proijce eos in catino vitreato et dimit〈-〉
49
te eos duobus diebus aut tribus donec recipiant
50
myrabolani virtutem medicinarum et proijce eos
51
in vase vitri et proijce in eo mel dispumatum et
52
proijce super eos muschi et croci et parum am-
53
bre quantitatem quam vis et stringe os vasis et vtere
54
eis et quanto plus antiquatur sunt meliores.
55
DEscriptio alia myrabolanorum con-
56
ditorum. ¶ Sumantur de myrabolanis
57
magnis kebuli .C. numero et infun-
58
dantur in aqua et ponantur ad solem .V. die-
1
bus. deinde extrahantur ex aqua et ponantur in
2
fimo humido .V. diebus in omni die extrahan-
3
tur et abluantur ablutione mundante et redu-
4
cantur ad fimum humidum et sepeliantur in eo
5
ita fiat tribus vicibus: deinde extrahantur et la-
6
uentur ablutione mundante et proijciantur in
7
aque rizi et zuccari .ʒ.XXX. et dactilorum quanti-
8
tate cooperiente ipsos et decoquantur leui igne
9
donec consumatur aqua et extrahantur et abster〈-〉
10
gantur cum panno lini et pungantur cum acubus
11
et fundatur super eos mellis arundinum quan-
12
titas cooperiens eos et supereminens .IIII. digitis
13
et decoquantur donec ingrossentur et administrentur.
14
SPecies eorum alia. ¶ Sumantur
15
ex myrabolanis kebulis boni .C. my-
16
rabolani et lauentur ablutione mundan-
17
te et dimittantur nocte donec exiccen〈-〉
18
tur paulatim et fundatur super eos aqua: aut
19
alkisch ordei cum quantitate que cooperiat eos et
20
superemineat .IIII. digitis et decoquantur leni igne
21
donec consumatur aqua et ponantur in furno
22
et quasi mane extrahantur et expandantur super
23
vas planum vt tabula et abstergantur cum pan〈-〉
24
no et pungantur cum acubus: deinde fundantur
25
super eos de rob et decoquantur donec lenian-
26
tur et deponantur ab igne et puluerizentur super
27
eos species et reponantur et administrentur.
28
SEcacul conditum. ¶ Secacul est ve-
29
ne sicut zinziber et affertur ex india et fit de
30
eo cum teneritudine sua conditum in
31
loco suo et est nobile valde. Apud nos
32
autem fit secundum hunc modum. ¶ Humectatur in
33
primis cum aqua calida donec mollificetur cor〈-〉
34
tex eius exterior: deinde excorticatur cum cul-
35
telio. postea infunditur in aqua frigida septem
36
diebus et omni die alteratur aqua: et fit illud de
37
eo donec humectetur interius eius et ipsius ex-
38
terius et leniatur: deinde decoquitur cum aqua
39
et melle postquam humectatur et sunt aque partes
40
.II. et mellis pars .I. deinde ponitur mel solum et
41
bullit ebullitione vna: et proijcitur in vase vitri et
42
cum subtiliatur mel ex humiditate eius extra-
43
hitur ab illo melle et ponitur in vase alio dispu-
44
mato cum speciebus quas diximus.
45
ZInziber conditum. ¶ Zinziber est ve〈-〉
46
ne de ventre terre sicut vene tinctorum
47
et fit de eo conditum in sceni et teneri-
48
tudine sua. Apud nos autem affertur
49
conditum cum melle: aut cum aqua rizi: et fit apud
50
nos cum melle et speciebus cum siccitate sua post-
51
quam infunditur mense vno absque sale. Quidam
52
vero alij sepeliunt ipsum in arena sicut myrabolanos
53
deinde decoquuntur et fit secundum modum quem di〈-〉
54
ximus in myrabolanis.
55
PRuna condita si sunt humida deco-
56
quuntur postquam tolluntur interiora
57
eorum cum melle et aqua: deinde cum
58
melle solo: et proijciuntur super ea
1
species secundum quo diximus ante et si sunt sicca: tunc
2
infundantur in aqua .III. diebus deinde decoquantur.
3
NApi conditi. ¶ Sumantur napi bo-
4
ni et incidantur in quatuor partes et
5
secundum quantitatem magnitudinis et par〈-〉
6
uitatis eorum. excorticentur ex cortice
7
suo exteriore et infundantur in aqua et sale .IIII.
8
diebus: deinde tribus diebus cum aqua calida
9
et decoquantur cum aqua et melle: deinde cum
10
melle solo et fiant odoriferi.
11
AMigdale condite. Eligantur de eis
12
dulces cum teneritate sua et corticibus
13
suis et coquantur ita vt non infundan〈-〉
14
tur et perforentur et ponantur in spe-
15
ciebus boni odoris.
16
SIgna balsami condita. ¶ Et fit ex li〈-〉
17
gnis balsami recentibus quando de-
18
coquuntur duabus vicibus et proij-
19
ciuntur super ea species sicut diximus
20
EMblici conditi. ¶ Eligantur ex em〈-〉
21
plicis[*]emplicis corrupt for emblicis meliores qui non sunt fracti et
22
infundantur .VII. diebus in aqua fri-
23
gida donec liniatur et inflentur et hu-
24
mectentur: deinde decoquantur bis secundum quod diximus
25
et proijciantur super eas species: deinde ferueant
26
duabus ebullitionibus cum aqua et proijcian-
27
tur super eos vel[*]vel corrupt for mel dispumatum et species et ad-
28
ministrentur.
29
MAla condita conuenientia ad vomi-
30
tum: decoquantur poma dulcia de sce〈-〉
31
mi cum duabus partibus aque et par〈-〉
32
te .I. mellis: deinde decoquantur se-
33
cundo cum melle solo et ponantur in vase vitri
34
et proijciatur super ea mel spumatum et proij-
35
ciantur super ea species predicte in operatione
36
citrorum.
37
¶ Tractatus octauus de trociscis.
38
¶ Sermo noster in hac summa est sicut sermo
39
preteritus
40
TRocisi[*]TRocisi corrupt for TROcisci stelle: Iam consecutum est
41
ex magnificatione antiquorum
42
medicorum quod nominauerunt tro〈-〉
43
ciscos stelle almardacanee[*]almardacanee cf. Venice 1564: almardacanec scilicet tro-
44
ciscos stelle qui non permittunt
45
vitam recedere. ¶ Et isti quidem
46
trocisci conueniunt stomaco recipienti superflui〈-〉
47
tates expulsas ex reliquis membris et auferunt
48
eructuationem acetosam et liniuntur super fron〈-〉
49
tem et sedant dolorem capitis et conferunt ad ca〈-〉
50
tarros et dolorem dentium positi cum galbano
51
in corroso ex eis et conferunt ad dolorem auris
52
et conferunt ad sputum sanguinis et cursum eius
53
ex omni membro et ad tussim chronicam et con〈-〉
54
ferunt ad febres periodicas sumpti in poti[*]poti corrupt for potu cum
55
aqua sansuci et ad venena ex percussione ebibi-
56
ta cum aqua ruthe. et ponatur in eis stella terre.
57
¶ Et dixerunt plurimi eorum quod est talk: et qui〈-〉
58
dam eorum quod est lutum scemium et fortasse talk le〈-〉
1
nit asperitatem stomaci et insidet ei et non patitur a calo-
2
re innato donec agat ipsum in alio. Et nos dice-
3
mus eorum permixtionem sicut ipsi dixerunt. quorum
4
hec est permixtio. ¶ Myrrhe et castorei et spice et
5
cassie et terre sigillate et corticum mandragore omnium
6
ana .ʒ.IIII. opij et croci et costi et stelle terre: et est
7
talk omnium ana .ʒ.V. papaueris albi .ʒ.VI. dauci et ani〈-〉
8
si et siseleos et seminis iusquiami albi et storacis liquide et
9
seminis apij omnium ana .ʒ.VIII. infunde gummas in vino
10
odorifero: et tere medicinas et confice cum eo et
11
fac trociscos ponderantes .ʒ.ß exiccentur in vmbra.
12
TRocisci de rosis vniuersitatis qui
13
conferunt ad dolorem stomaci et abstergunt
14
humiditates stomaci et auferunt febres fleg-
15
maticas et chronicas. quorum hec est per-
16
mixtio. ¶ Sumantur rosarum rubearum ablatis capi〈-〉
17
tibus .ʒ.XX. spice odorifere et radicum liquiritie omnium
18
ana pondus .ʒ.X. Et sunt quidam medicorum qui ponunt
19
loco radicum liquiritie succum liquiritie. aggrega has
20
medicinas tritas et cribellatas: et confice cum tripli〈-〉
21
cato et fac trociscos et exicca in vmbra.
22
DEstriptio trociscorum de rosis asclepia〈-〉
23
dis qui extingunt et conferunt ad dolo〈-〉
24
rem stomaci et confortant ipsum et ad disniam
25
et caliditatem et inflammationem et humi-
26
ditatem et subuersionem stomaci et adustionem quorum
27
hec est permixtio. ¶ ℞. rosarum recentium aureos .VI. ra-
28
dicum liquiritie aureos .IIII. spice inde aureos .II. conficiantur cum
29
rob et informentur trocisci ponderis .ʒ.I. et exiccen-
30
tur in vmbra.
31
TRocisci de rosis cum scamonea qui con〈-〉
32
ferunt ad febres et ad difficultatem.
33
¶ ℞. rosarum rubearum ablatis capiti-
34
bus .ʒ.XII. spice odorifere et radicum liqui〈-〉
35
ritie omnium ana .ʒ.VIII. scamonee pondus .ʒ.III. aggre-
36
ga has medicinas tritas et cribellatas et confice
37
et fac trociscos et exicca in vmbra et bibantur cum
38
aqua frigida et iulep et sirupo acetoso.
39
TRocisci de rosis cum spodio qui confe〈-〉
40
runt ad febres commixtas ex flegmate
41
et colera antiquas. ¶ ℞. rosarum rubearum
42
ablatis capitibus pondus .ʒ.V. spice odo-
43
rifere hondus[*]hondus corrupt for pondus .ʒ.II. spondij pondus .ʒ.I. succi eupato〈-〉
44
rij pondus .ʒ.VIII. aggrega has medicinas tri-
45
tas et cribellatas et fac trociscos et exicca et vtere quan〈-〉
46
do necesse fuerit.
47
TRocisci de rosis nominati diaodon[*]diaodon cf. Venice 1564: diarhodon qui
48
conferunt ad opilationes splenis et epatis
49
et febres melancolicas et flegmaticas: quo-
50
rum hec est permixtio. ¶ ℞. rosarum .ʒ.X.
51
et succi liquiritie .ʒ.V. et spice et cassie et floris squinanti
52
et croci et myrrhe et masticis omnium ana pondus .ʒ.II.
53
terantur et cribellentur et infundantur myrrha et
54
crocus in aceto: et conficiantur cum eo et fiant
55
trocisci et si vis confice cum melle.
56
TRocisci de rosis conferentes ad fe-
57
brem tertianam. ¶ ℞. rosarum rubearum
58
partes .V. spice et croci et masticis et anisi
1
et lacce absque lignis omnium ana partes .X. succi
2
eupatorij et absinthij amborum ana partes .II.
3
floris squinanti et myrabolanorum citrinorum amborum
4
ana partem .I. et in descriptione alia: rosarum quantum
5
spice et masticis: tere et confice cum aqua apij et
6
fac trociscos quorum vnusquisque sit aurei .ß.
7
TRocisci de rosis cum spica facientes
8
ad dolorem epatis. ¶ ℞. spice et lacce
9
ablute et radicum liquiritie omnium ana .ʒ.〈-〉
10
IIII. absinthij et keia et croci et succi eu〈-〉
11
patorij et reusini omnium ana pondus .ʒ.III. rosarum .ʒ.VII.
12
tere et cribella et confice cum aqua et fac trociscos.
13
TRocisci de camphora extinguentes in-
14
flammationem febrium conferentes ad ethi〈-〉
15
cam et pthisim et auferunt sitim et an-
16
gustiam et vomitum sanguinis: quorum
17
hec est permixtio. ¶ ℞. spodij .ʒ.IIII. rosarum .ʒ.VII. seminis
18
malue et seminis portulace et seminis dulcis cucurbite et
19
dragaganti et neriden et gummi et liquiritie et xylo-
20
aloes crudi et cardamomi omnium ana .ʒ.III. croci
21
.ʒ.I. zuccari tabarzet et tereniabin omnium ana .ʒ.〈-〉
22
VII. camphore .ʒ.I.ß. terantur et conficiantur cum
23
mucillagine psilij et informentur trocisci.
24
DEscriptio alia trociscorum de campho〈-〉
25
ra qui conferunt ad inflammationem
26
que fit in stomaco et epate et vomitum
27
sanguinis et sitim et febres acutas quo〈-〉
28
rum hec est permixtio. ¶ Sumantur spodij pon〈-〉
29
dus .ʒ.IIII. rosarum rubearum ablatis capitibus
30
pondus .ʒ.X. xyloaloes puri boni cardamomi
31
et succi liquiritie omnium ana pondus .ʒ.III. zuc-
32
cari tabarzet et tereniabin et granorum cucumeris excor〈-〉
33
ticatorum omnium ana pondus .ʒ.II. croci et cam〈-〉
34
phore amborum ana pondus .ʒ.I. aggrega has
35
medicinas tritas et cribellatas: et confice cum
36
mucillagine psilij et informa trociscos drachmeos et
37
exicca in vmbra et vtere.
38
TRocisci de camphora secundum descriptio〈-〉
39
nem aliam qui conferunt ad febres
40
acutas et aperiunt opilationem epa-
41
tis vehementem: quorum permixtio
42
hec est. ¶ Recipe violarum siccarum et nenu-
43
faris amborum ana .ʒ.III. et seminis cucumeris et spodij
44
et croci omnium ana pondus .ʒ.II. rosarum .ʒ.V. et
45
reusini et lacce amborum ana pondus .ʒ.I. et dra-
46
gaganti et gummi arabici et succi liquiritie om-
47
nium ana pondus .ʒ.II. camphore aureum .ß. Et in
48
descriptione alia: camphore aureum .I. tereniabin
49
et zuccari amborum ana pondus .ʒ.X. terantur
50
et fiant trocisci.
51
DEscriptio alia: camphore et xyloaloes
52
crudi amborum ana pondus .ʒ.ß. cro〈-〉
53
ci et spodij amborum ana pondus
54
aureorum .II. seminis cucumeris et seminis alcond et
55
dragaganti et lacce et succi liquiritie et carda〈-〉
56
momi omnium ana .ʒ.II. et rosarum .ʒ.VII. et zuc-
57
cari et tereniabin amborum ana pondus .ʒ.X. te〈-〉
58
rantur et conficiantur et informentur trocisci.
1
TRocisci camphore nostri. ¶ ℞. semi〈-〉
2
nis endiuie et lactuce et portulace om〈-〉
3
nium ana .ʒ.II. et granorum cucurbite
4
excorticatorum omnium ana pondus
5
.ʒ.II. et tertiam. et seminis alkedre si inuenitur. et
6
si non sandali .ʒ.III. et cancri combusti et croci et
7
et succi liquiritie et camphore omnium ana pon-
8
dus .ʒ.I. rosarum .ʒ.IIII. et informentur trocisci.
9
TRocisci de spodio cum tereniabin
10
qui prosunt ad febrem acutam et ex-
11
tinguunt. ¶ Recipe rosarum .ʒ.VI. tere〈-〉
12
niabin .ʒ.IIII. amili .ʒ.II. gummi arabi〈-〉
13
ei et dragaganti et spodij et croci omnium ana .ʒ.II.
14
conficiantur cum aqua tereniabin et mucillagine psilij.
15
¶ Quidam autem addunt in eis seminis citroli et seminis cucu〈-〉
16
meris et seminis portulace et seminis cucurbite dulcis omnium
17
ana .ʒ.II. terantur et conficiantur et informentur trocisci.
18
TRocisci de spodio cum semine ace-
19
tose facientes ad febres colicas et ter〈-〉
20
tianam et precipue quando est illic so〈-〉
21
lutio nature: cuius hec est permixtio.
22
¶ Recipe rosarum .ʒ.VIII. gummi et seminis aceto-
23
se excorticati et amili torrefacti parum omnium
24
ana .ʒ.IIII. spodij .ʒ.III. croci .ʒ.II. tere et confice cum
25
aqua granati acetosi aut cum aqua acreste: et in-
26
forma trociscos: et dentur in potu cum rob de acre〈-〉
27
sta puro aut cum sirupo de ribes. ¶ Quidam
28
vero addunt in eis boli armeni et succi berberis ambo〈-〉
29
rum ana .ʒ.II. castanearum torrefactarum .ʒ.III.
30
TRocisci de berberis facientes ad fe〈-〉
31
brem acutam et apostemata in epate et
32
sitim vehementem. ¶ Recipe succi
33
berberis .ʒ.IIII. seminis citroli et ma-
34
sticis et spodij omnium ana .ʒ.II. lacce et reusini am〈-〉
35
borum ana .ʒ.I. rosarum .ʒ.XII. croci .ʒ.I. et spice et
36
succi eupatorij et radicum liquiritie et tereniabin
37
omnium ana .ʒ.II. informentur trocisci ponderis
38
.ʒ.I. et dentur in potu cum eo quod conuenit ex po〈-〉
39
tibus. Quidam autem addunt in eis succi ab-
40
sinthij .ʒ.II. assari et seminis apij. et seminis feniculi
41
omnium ana .ʒ.I. rubee tinctorum .ʒ.I.ß.
42
TRocisci de berberis descriptione alia
43
qui conferunt ad febres inflammatiuas
44
et apostemata epatis et apostemata stomaci. ¶ ℞. ber〈-〉
45
beris et succi liquiritie et rosarum et seminis
46
cucumeris et seminis melonis excorticati con-
47
triti et cribellati omnium ana pondus .ʒ.III. masti〈-〉
48
cis et spice odorifere et succi eupatorij omnium
49
ana pondus .ʒ.II. rubee et reusini et croci omnium
50
ana pondus .ʒ.I. seminis cuscute et seminis endi-
51
uie omnium ana pondus .ʒ.III. spodij pondus
52
.ʒ.I.ß. tereniabin pondus .ʒ.VI. tere et confice cum
53
aqua tereniabin et informa trociscos quorum vnus-
54
quisque sit aurei .I. et potentur.
55
TRocisci de berberis qui conueniunt ad
56
dolores epatis cum febre et siti et icteritia.
57
℞. rosarum recentium .ʒ.VII. succi ber〈-〉
58
beris et tereniabin amborum ana .ʒ.III.
1
cuscute sicci aut seminis eius .ʒ.I.ß neriden et spo〈-〉
2
dij amborum ana .ʒ.I.ß. croci et lacce et reubarba〈-〉
3
ri omnium ana .ʒ.I. succi liquiritie .ʒ.II.ß. tere et con〈-〉
4
fice cum aqua tereniabin aut cum aqua endiuie.
5
DEscriptio alia trociscorum de berbe-
6
ris qui conueniunt ad febres inflam-
7
matiuas et sitim et angustiam et extin-
8
guunt valde. ¶ ℞. berberis aut succi
9
eius et succi liquiritie aut spodij omnium ana .ʒ.
10
.III. spice .ʒ.I. et seminis citroli pondus .ʒ.III.ß. rosarum .ʒ.〈-〉
11
VI.ß. seminis portulace et croci amili dragaganti
12
omnium ana .ʒ.II. camphore .ʒ.ß. conficiantur cum
13
aqua tereniabin et informentur trocisci.
14
DEscriptio alia trociscorum de berbe-
15
ris qui faciunt ad febrem et tussim et
16
dolorem epatis et sedant sitim. ¶ ℞.
17
berberis pondus .ʒ.XII. et seminis cucumeris
18
et alcond et masticis et spodij omnium ana pon-
19
dus .ʒ.VI. lacce et reusini amborum ana .ʒ.III. et ro〈-〉
20
sarum .ʒ.XL. croci et spice et succi eupatorij et suc〈-〉
21
ci liquiritie et tereniabin omnium ana .ʒ.VI. tere et
22
fac trociscos.
23
TRocisci de berberis descriptione alia.
24
¶ Recipe berberis et spice et semi-
25
nis portulace et succi liquiritie et dra〈-〉
26
gaganti et gummi arabici et amili om〈-〉
27
nium ana .ʒ.III.ß. spodij et camphore et croci om-
28
nium ana pondus .ʒ.I. tere et confice cum aqua et
29
informa trociscos.
30
TRocisci de berberis. ¶ ℞. succi ber〈-〉
31
beris .ʒ.V. eupatorij et spodij amborum
32
ana .ʒ.II. lacce ablute et croci et keder
33
et spice et succi absinthij et reubarba〈-〉
34
ri et buglosse omnium ana .ʒ.II.ß. seminis endi-
35
uie et seminis cuscute omnium ana pondus .ʒ.III.
36
seminis portulace .ʒ.I.ß. croci pondus .ʒ.I. infor-
37
ma trociscos cum aqua endiuie.
38
TRociscus de absinthio conferens ad
39
febres antiquas aperitiuus valde pro-
40
uocatiuus faciens appetere. ¶ Re〈-〉
41
cipe anisi et absinthij et assari et seminis
42
apij. et amigdalarum excorticatarum omnium
43
partes equales conficiantur cum aqua frigida
44
et fiant trocisci et dentur in potu.
45
TRocisci de absinthio alij facientes ad
46
epar et splenem et stomacum et febrem tertia-
47
nam et triangulam. ¶ Recipe anisi
48
aureos .II. assari et absinthij romani et se-
49
minis apij et amigdalarum excorticatarum ex
50
cortice suo et masticis et spice omnium ana aureum
51
.I. aloes scotrensis et folij indi amborum ana aureum
52
.I.ß. succi eupatorij aureum .I. terantur et conficiantur
53
et informentur trocisci.
54
TRocisci de eupatorio qui conferunt
55
ad febres inflammatiuas antiquas et ad si-
56
tim et opilationes et apostemata epatis et sple-
57
nis et icteritiam. ¶ ℞. succi eupato-
58
rij sextaria .VII. rosarum rubearum ablatis capitibus et spi〈-〉
1
ce odorifere omnium ana sextaria .II. tereniabin mun〈-〉
2
date sextaria .VI. spodij pondus .ʒ.IIII. aggrega
3
has medicinas tritas et cribelatas et confice et
4
fac trociscos.
5
TRocisci de cappare qui conferunt ad
6
dolores splenis. ℞. corticum radicis
7
capparis sextaria .IIII. ammoniaci sexta-
8
ria .IIII. reubarbari sextaria .II. seminis agnicasti et pi〈-〉
9
peris omnium ana pondus sextariorum .VI. Ag〈-〉
10
grega has medicinas tritas et confice ammo-
11
niacum cum aceto vini et aggrega cum eo me-
12
dicinas et fac trociscos.
13
TRocisci de lacca. ¶ ℞. lacce lignorum
14
et rubee et anisi et seminis apij et absin〈-〉
15
thij et assari et amigdalarum amara-
16
rum mundatarum et costi et cinnamo〈-〉
17
mi et aristologie longe et succi eupatorij omnium
18
ana .VI.[*]ana .VI. probably corrupt for ana .ʒ.V. [cf. Venice 1564: ana .ʒ.V.] tere et confice trociscos.
19
TRocisci alkekengi conferentes ad
20
dolores renum et vesice et mictum san-
21
guinis et saniei et ad vrinam muco-
22
sam et confert ad scabiem vesice: quo-
23
rum hec est permixtio. ¶ ℞. seminis melonis
24
aureos .XXXVI. opij aureos .VI. seminis iusquiami albi et
25
seminis apij et seminis acetose omnium ana aureos
26
.VI. seminis iusquiami nigri et seminis coriandri
27
amborum ana aureos .XVIII. seminis feniculi et gra-
28
norum pini torrefactorum et croci et amigdala-
29
rum amararum omnium ana aureos .IX. et granorum
30
alkekengi montani grana .LXXV. et confice cum
31
coagulo vue. et fac trociscos: dosis sit a .II. aureis
32
vsque ad tres.
33
TRocisci alkekengi in descriptione alia
34
qui conferunt ad vlcus renum et ve-
35
sice et ad distillationem vrine. ℞. semi〈-〉
36
nis apij et seminis iusquiami albi et sce〈-〉
37
hedenigi omnium ana pondus .ʒ.VI. seminis fe-
38
niculi .ʒ.II. croci et seminis acetose siluestris et amigda〈-〉
39
larum et pini et opij et amigdalarum amararum ex-
40
corticatarum omnium ana .ʒ.III. et granorum alkeken〈-〉
41
gi magnorum numero .XXV. et seminis cucume〈-〉
42
ris .ʒ.XII. tere et confice et fac trociscos.
43
TRocisci de reubarbaro conferentes
44
ad egritudines antiquas et duritiem
45
epatis et grauitatem eius et apostema〈-〉
46
ta ipsius et dolores splenis et percus-
47
sionem euenientem in corpore. ¶ ℞. reusini pon-
48
dus .ʒ.VIII. rubee lignorum lacce mundate om〈-〉
49
nium ana pondus .ʒ.IIII. seminis apij et eupato-
50
rij et anisi omnium ana pondus .ʒ.III. Aggrega
51
has medicinas tritas et cribellatas et fac troci-
52
scos secundum descriptionem.
53
TRocisci quos composuit aminulus qui
54
conferunt ad caliditatem et solutionem ven-
55
tris et dolorem epatis quorum hec est per-
56
mixtio. ¶ ℞. spodij et berberis et xyloaloes
57
et seminis acetose et masticis et galie et spice omnium ana
58
aureum .I. gummi aureos .III. rosarum aureos .V. confician-
1
tur cum aqua rosacea et informentur trocisci.
2
TRocisci alij: anisi et seminis apij am〈-〉
3
borum ana pondus .ʒ.I. amili et amigda-
4
larum amararum et masticis et spice
5
et folij indi omnium ana pondus .ʒ.I.
6
et succi eupatorij et aloes amborum ana .ʒ.II. assa-
7
ri .ʒ.I. tere et confice et fac trociscos.
8
TRocisci alij: amigdalarum amararum
9
et anisi et absinthij omnium ana .ʒ.II. assa-
10
ri .ʒ.I. et tere et confice et fac trociscos.
11
TRocisci meron et sunt cogniti betri-
12
con. ¶ ℞. croci et opij et myrrhe et seminis
13
iusquiami albi et corticum radicis man-
14
dragore partes equales: conficiantur cum succo lactuce: et
15
fiant trocisci: et cum necesse fuerit tere et dissolue
16
cum aqua et line super tempora.
17
PErmixtio trociscorum. ¶ ℞. calami
18
aromatici et melliloti amborum ana
19
.ʒ.III. cardamomi .℥.I. et .ß. foliorum ane-
20
frin .℥.I. rosarum rubearum .℥.ß. mu-
21
schi aureum .I. tere et cribella et fac trociscos.
22
TRocisci valentes ad vlcus intestino〈-〉
23
rum et expulsionem sanguinis vnde-
24
cunque sit. ¶ ℞. superioris rosis[*]rosis corrupt for de rosis [(cf. Venice 1564) or rosarum] opij et
25
acatie et gummi omnium ana .℥.I. gal-
26
larum .℥.ß. seminis luzaharagi[*]luzaharagi corrupt for feluzaharagi .℥.I.ß. confician-
27
tur cum succo alcarcos et fiant trocisci.
28
TRocisci andromachi conferentes ad
29
expulsionem sanguinis. ¶ ℞. arseni〈-〉
30
ci et opij et coralli omnium ana .ʒ.IIII. oli-
31
bani .ʒ.VIII. stelle terre et amili et boli ar〈-〉
32
meni omnium ana .ʒ.III. seminis papaueris .ʒ.II.
33
balaustie .ʒ.ß. tere et confice et fac trociscos.
34
TRocisci andromachi descriptione alia
35
facientes ad dolorem stomaci et ad difficulta〈-〉
36
tem ventris et difficultatem vrine. ¶ ℞.
37
seminis apij .ʒ.VI. anisi .ʒ.III. reusini et
38
piperis albi et floris squinanti et castorei et spi-
39
ce et cinamomi et opij omnium ana .ʒ.I. et .ß. absin-
40
thij .ʒ.III. aloes scotrensis et masticis et croci omnium
41
ana pondus .ʒ.I. tere et cribella et confice et infor〈-〉
42
ma trociscos.
43
TRocisci alkidi qui conferunt epati quod
44
debilitatum est in generando sanguinem
45
adeo quod debilitatus est appetitus cibi et
46
appetitus coitus. ¶ ℞. lacce lignorum partes
47
.V. berberis partes .III. reusini rosarum rubearum et xylo〈-〉
48
aloes indi omnium ana tertiam partis .I. sticados et ve-
49
narum lilij subalbidi amborum ana partem .ß. croci
50
et anisi et seminis apij et keisim romani et petroselini
51
omnium ana quartam partis .I. tere et fac trociscos.
52
TRocisci andromachi abstersiui con〈-〉
53
ferentes ad humorem crudum et co-
54
leram fortes valde. ¶ Recipe myra〈-〉
55
bolanorum et belliricorum et emblicorum et berungi
56
omnium partem .I. post cicotrigonizationem et medulle tur〈-〉
57
bith albi quantum est illud totum et penidiorum
58
quantum omnia: ponantur penidij in patella et fundantur
1
super eos aliquid aque. Cum ergo bulierit au-
2
ferantur et puluerizentur super eos medicine
3
post commixtionem et permisceantur commixtio-
4
ne decenti: deinde fiant trocisci et sit quisque trociscus pon〈-〉
5
deris .ʒ.X. dosis sit trociscus .I. cum aqua in qua infu〈-〉
6
sum est coriandrum siccum a principio noctis: de-
7
inde coletur hora qua potatur medicina in ma-
8
ne: ipse enim faciunt ascellare a decem scellis vsque
9
.XX. et sit cibus eius super ipsos cum fuerit vespe〈-〉
10
re mice in aqua cineris cum oleo abluto. Et si est
11
s necessarium[*]s necessarium corrupt for necessarium [for the redundant letter s, see the line below] vt educatur flegma vitreum visco-
12
um[*]visco-um corrupt for viscosum [for the missing letter s, see the line above] addatur in eis quantum quarta pars myra-
13
bolanorum de pulpa colloquintide.
14
TRocisci almezerion conferentes ad
15
nauseam et singultum et tenasmon.
16
¶ ℞. anisi et seminis apij et calamenti hor〈-〉
17
tulani et mente et petroselini et ameos
18
omnium ana .ʒ.VI. et opij et castorei et piperis al〈-〉
19
bi et macropiperis et sisimbrij et myrrhe et ab-
20
sinthij. omnium ana pondus .ʒ.IIII. et corticum cassie
21
.ʒ.XII. conficiantur cum melle et fiant trocisci.
22
TRocisci mezerion alij. ¶ ℞. seminis
23
apij et anisi et cinamomi omnium ana
24
.ʒ.VI. absinthij romani .ʒ.IIII. myrrhe
25
et piperis et opij et castorei omnium
26
ana .ʒ.II. Aggrega has medicinas tritas et cribel〈-〉
27
latas et fac trociscum cum triplicato et vtere ad de-
28
bilitatem stomaci et fluxum ventris et vomitum.
29
TRocisci alkondion conferentes ad fe〈-〉
30
bres inflammatiuas et apostemata epa-
31
tis et febres compositas ex colera et
32
flegmate et sanguine et humiditate.
33
¶ ℞. rosarum rubearum ablatis capitibus pondus
34
.ʒ.VI. spice odorifere et croci amborum ana .ʒ.II. suc〈-〉
35
ci liquiritie et radicum liquiritie et granorum cu〈-〉
36
cumeris excorticatorum tereniabin mundati om〈-〉
37
nium ana .ʒ.III. dragaganti et gummi amborum
38
ana pondus .ʒ.I. Aggrega has medicinas tritas et
39
cribellatas et confice cum aqua dulci et fac trociscos.
40
TRocisci alkondinon descriptione alia.
41
¶ ℞. granorum melonis et granorum
42
citroli et granorum cucumeris et cu〈-〉
43
curbite dulcis excorticatorum omnium ana
44
pondus .ʒ.X. succi liquirie[*]liquirie i.e. liquiritie pondus .ʒ.VI. dragan〈-〉
45
ti pondus .ʒ.IIII seminis feniculi et rosarum amborum ana
46
.ʒ.II. croci pondus .ʒ.I. tere et confice cum aqua psilij.
47
et fac trociscos et vtere.
48
TRocisci marini conferentes cum ap〈-〉
49
proximat eger ilios[*]ilios corrupt for ileos: valentes ad inflam〈-〉
50
mationem et conferentes ad vomitum:
51
quorum permixtio. ¶ ℞. seminis apij
52
et anisi amborum ana pondus .ʒ.VI. absinthij ro〈-〉
53
mani masticis ana pondus .ʒ.IIII. piperis et myr〈-〉
54
rhe ana pondus .ʒ.II. cynamomi pondus .ʒ.VI. opij
55
.ʒ.II. tere et cribella et confice et fac trociscos.
56
TRocisci de papauere conferentes ad
57
fluxum sanguinis et tussim et febris et do〈-〉
58
lorem pectoris. ¶ ℞. rosarum et gummi ara〈-〉
1
bici amborum ana pondus .ʒ.IIII. amili et dragagan〈-〉
2
ti amborum ana pondus .ʒ.II. papaueris albi et nigri am〈-〉
3
borum ana pondus .ʒ.III. spodij pondus .ʒ.I. suc〈-〉
4
ci liquiritie pondus .ʒ.II. croci pondus tertie .ʒ.〈-〉
5
I. tere et aggrega et fac trociscos.
6
TRocisci de balaustijs conuenientes
7
eis qui habent fluxum ventris et ege-
8
stionem emittunt sangnineam: et sa-
9
niem: et habent tenasmon. ¶ ℞. ba-
10
laustiarum et sumach et corticum glandium tor-
11
refactarum et sauic nabat[*]nabat i.e. nabati et granorum myrti om〈-〉
12
nium ana .ʒ.VIII. et gallarum torrefactarum extin-
13
ctarum cum aceto cymini infusi in aceto torrefa-
14
cti omnium ana .ʒ.IIII. tere et confice cum aqua rosacea
15
aut succo malorum: et informa trociscos drachmeos.
16
TRocisci disulidis conferentes ad vl〈-〉
17
cera renum et vesice et mictum san-
18
guinis et difficultatem vrine: quorum
19
hec est permixtio. ¶ ℞. seminis apij et seminis
20
iusquiami albi et scehedenigi omnium ana pon〈-〉
21
dus .ʒ.VI. seminis feniculi pondus .ʒ.II. croci gra-
22
norum pini et seminis acetose et opij et amigda〈-〉
23
larum amararum excorticatarum omnium ana
24
.ʒ.III. granorum alkekengi montani .ʒ.XV. nume-
25
ro. seminis cucumeris excorticati .ʒ.XII. tere et con〈-〉
26
fice et informa trociscos.
27
TRocisci alandaron descriptione ascele〈-〉
28
nidis. ¶ ℞. capitum granatorum .ʒ.X. alu〈-〉
29
minis iameni .ʒ.IIII. calcadis .ʒ.XII. dra〈-〉
30
gaganti .ʒ.XII. myrrhe .ʒ.IIII. olibani .ʒ.VIII. aristologie
31
.ʒ.XII. confice cum aqua mellis et fac trociscos.
32
DEscriptio alia. ¶ ℞. Aristologie et galla-
33
rum viridium omnium ana .ʒ.VIII. et
34
relique medicine sunt secundum quantitatem
35
zuccari et informentur trocisci.
36
TRociscus alius qui confert ad vlce-
37
ra intestinorum et sputum sanguinis ex
38
pectore et conseruat fetum. ¶ ℞. an〈-〉
39
timonij et scehedenigi et sanguinis draconis omnium ana
40
sextaria .III. sedaran sextarium .I. laudani et zucca〈-〉
41
ri et croci omnium ana .ʒ.IIII. balaustiarum et ga〈-〉
42
larum omnium ana .ʒ.XX. litij et cornu cerui adu〈-〉
43
sti et acatie omnium ana .ʒ.X. conficiantur cum
44
aqua arnoglosse aut cum aqua virge pastoris: et
45
administretur secundum tres modos. ¶ Ad cursum
46
ex inferioribus cum clysteri in receptrice. Et mo〈-〉
47
do secundo supponatur cum lana. Et modo ter-
48
tio detur in potu cum succo citri et cum aqua vir-
49
ge pastoris. ¶ Et ad sputum sanguinis ex pe-
50
petore[*]pe-petore corrupt for pectore cum aqua portulace et dissynterie cum rob
51
cydoniorum puro.
52
TRocisci de aniso aperientes opila-
53
tiones rectificantes epar lenificantes
54
naturam auferentes febres antiquas:
55
quorum hec est permixtio. ¶ ℞. ani
56
si .ʒ.III. absinthij et assari e seminis apij et amigdalarum amara〈-〉
57
rum excorticatarum et spice et masticis et folij et seminis
58
aneti omnium ana .ʒ.I. eupatorij .ʒ.III. aloes .ʒ.IIII. et .ß.
1
conficiantur cum aqua absinthij et fiant trocisci drachmei:
2
et dentur in potu cum sirupo acetoso.
3
TRocisci lenientes naturam auferentes an〈-〉
4
gustiam conferentes ad stricturam anhelitus
5
prohibentes vomitum quorum hec est permixtio.
6
¶ ℞. turbith .ʒ.V. violarum siccarum .ʒ.X. succi liquiritie
7
.ʒ.II. et .ß. conficiantur cum aqua et fiant trocisci: dosis
8
eorum .ʒ.III. aut .IIII. et bibantur cum .ʒ.X. zuccari.
9
TRocisci de seminibus qui conferunt ad
10
resolutionem nature et vlcera que sunt
11
in intestinis et ad illum qui non digerit ci-
12
bos et punctionem vehementem et tenas〈-〉
13
mon et fluxum sanguinis mulierum frequentem:
14
quorum hec est permixtio. ¶ ℞. granorum mir-
15
ti .ʒ.I. seminis feniculi anisi ameos seminis apij seminis iusquia-
16
mi albi et dauci omnium ana .℥.I. opij .ʒ.VI. confician〈-〉
17
tur cum vino et fiant trocisci ponderis .ʒ.ß. et ad〈-〉
18
ministrentur post sex menses.
19
TRocisci ad inceptionem aque et ad
20
duritiem epatis. ¶ ℞. rosarum .ʒ.IIII. berbe〈-〉
21
ris .ʒ.II. spice tantundem masticis et suc〈-〉
22
ci eupatorij et absinthij et squinanti et assari et anisi
23
et seminis apij et seminis feniculi et scolopendrie et fructus
24
tamarisci et radicum capparis omnium ana .ʒ.I.
25
reubarbari et lactuce et succi liquirie[*]liquirie i.e. liquiritie. omnium ana .ʒ.I. et
26
.ß. croci .ʒ.ß. informentur trocisci.
27
TRocisci de rosis qui conferunt ad do〈-〉
28
lorem stomaci et febrem flegmaticam.
29
¶ ℞. rosarum siccarum .ʒ.II. spice et ra〈-〉
30
dicis liquiritie omnium ana .ʒ.I. karabe
31
et masticis amborum ana .ʒ.VII. carpobalsami .ʒ.V. tere et
32
confice cum rob et fac trociscos.
33
TRocisci de rosis lenitiui qui in estate
34
in potu sumuntur. ¶ ℞. rosarum pondus .ʒ.X.
35
spice radicum liquiritie omnium ana .ʒ.V.
36
scamonee .ʒ.III. terantur et confician-
37
tur cum aqua frigida et informentur trocisci.
38
TRocisci de rosis et eupatorio conuenien〈-〉
39
tes ad febres antiquas et dolorem epa-
40
tis et icteritiam. ¶ ℞. rosarum .ʒ.V. spice .ʒ.〈-〉
41
II. spodij .ʒ.I. succi eupatorij .ʒ.VIII. tere
42
et confice cum aqua tereniabin et fac trociscos et da
43
in potu cum aliquo syruporum.
44
TRocisci de lacca conuenientes ad opi-
45
lationes epatis et splenis et febrem assi-
46
duam et prouocat[*]prouocat corrupt for prouocant vrinam: quorum hec est
47
permixtio. ¶ ℞. lacce et rubee et anisi
48
seminis apij et absinthij romani et assari et amigdala-
49
rum amararum excorticatarum et costi et aristo〈-〉
50
logie longe et succi eupatorij et succi liquiritie et suc〈-〉
51
ci berberis omnium ana pars .I. informentur tro〈-〉
52
cisci drachmei: et dentur in potu cum eo quod con〈-〉
53
uenit de sirupis.
54
TRocisci de rubea qui conueniunt ad
55
grauedinem splenis et dolorem epatis
56
et febrem cronicam: quorum hec est per〈-〉
57
mixtio. ¶ ℞. rubee .ʒ.XII. corticum ra-
58
dicum capparis et aristologie longe et radicum liqui-
1
ritie omnium ana .ʒ.I. conficiantur cum syrupo
2
acetoso: et informentur trocisci ponderantes .ʒ.I.
3
dosis sit .I. cum decoctione absinthij.
4
TRocisci de cuscute conuenientes ad
5
febres cronicas et extinguunt eas: quorum
6
hec est permixtio. ¶ ℞. seminis citroli et seminis
7
portulace et seminis alsehesabren omnium
8
ana .ʒ.III. sucaha et bedeoard et fumiterre omnium
9
ana .ʒ.IIII. dragaganti et amili et gummi omnium ana
10
.ʒ.I. et .ß. spodij et turbith et seminis cuscute omnium
11
ana .ʒ.IIII. tereniabin .ʒ.XXX. zuccari alhasir .ʒ.XXX.
12
croci .ʒ.III. conficiantur cum aqua et melle et fi-
13
ant trocisci et administrentur.
14
TRocisci de decem medicinis qui conue〈-〉
15
niunt ad quartanam antiquam et dolorem
16
epatis et mollitiem. ¶ ℞. anisi .ʒ.IIII.
17
assari et folij indi absinthij et seminis
18
apij et spice et amigdalarum amararum excorticatarum et
19
masticis omnium ana pondus .ʒ.I. aloes .ʒ.II. suc〈-〉
20
ci eupatorij .ʒ.IIII. tere et confice cum decoctione
21
absinthij: et informa trociscos drachmeos: et da in po〈-〉
22
tu cum aqua tepida.
23
TRocisci conferentes ad febres antiquas
24
et inflammationem et vomitum et leniunt
25
naturam. ¶ ℞. rosarum rubearum ablatis ca-
26
pitibus pondus .ʒ.VI. granorum cucumeris ex〈-〉
27
corticatorum et masticis et reusini et succi eupato-
28
rij omnium ana pondus .ʒ.III. croci pondus .ʒ.II.
29
aloes scotrensis pondus .ʒ.I. Agrrega[*]Agrrega corrupt for Aggrega has me〈-〉
30
dicinas tritas et cicotrigonizatas: et confice cum
31
aqua dulci et fac trociscos et vtere cum aqua frigida
32
aut citroli aut cum syrupo acetoso.
33
¶ Tractatus nonus de decoctionibus et pillulis.
34
NOs postponemus sermonem de ca〈-〉
35
tarticis quorum quedam sunt apozima〈-〉
36
ta: et quedam pillule et sermonem
37
de gargarismis et obtarmacis[*]obtarmacis i.e. obtarmicis (cf. Venice 1564 and Canon 4)
38
et emplastris et epithimatibus
39
et medicinis oculi et dentis et alio〈-〉
40
rum vsque ad summam secundam: et sigillabimus
41
hanc summam loquendo de oleis et vnguentis:
42
et ante illud afferemus descriptiones apozima〈-〉
43
tum et pillularum quorum narrationem vidi-
44
mus esse ante hanc summam secundam.
45
DEcoctio aque de radicibus conferens
46
ad opilationes et difficultatem vrine
47
et dolorem epatis et stomaci et admi-
48
nistratur cum oleis et alijs. ¶ ℞. cor〈-〉
49
ticum radicum feniculi et corticum radicum apij et
50
radicum squinanti et seminis feniculi et apium et anisi et
51
spice odorifere et capilli veneris et masticis et passularum enu-
52
cleatarum quantum necesse est decoquantur et
53
detur in potu quantum est necesse.
54
DEcoctio aque de radicibus ad dolorem
55
epatis alkindi. ¶ ℞. corticum radicis
56
feniculi et apij amborum ana pondus .ʒ.I. seminis
57
feniculi seminis apij amborum ana pondus .ʒ.ß. rosarum rubearum mollitarum
58
et calamenti et squinanti omnium ana .ʒ.ß. et passularum
1
enucleatarum pondus .ʒ.II. et assari pondus tertie .ʒ.I.
2
et spice pondus tertie .ʒ.I. fundantur super ea aque ter-
3
tie .II. libre .I. decoquantur donec maneant .℥.II. et plus
4
parum: deinde coletur et fundatur super eam ex oleo
5
amigdalino dulci pondus .ʒ.I. deinde potetur.
6
APozima de absinthio conferens ad do〈-〉
7
lorem epatis et stomaci et febres commixtas
8
frigidas flegmaticas et melancolicas: cuius hec
9
est permixtio. ¶ ℞. anisi et seminis apij et ab-
10
sinthij romani et assari et seminis feniculi et radicum squi-
11
nanti omnium quantum necesse est: decoquantur
12
et extrahatur aqua eorum et detur in potu.
13
DEcoctio eupatori[*]eupatori corrupt for eupatorij conueniens ei qui habet
14
febrem quartanam et febrem flegmati-
15
cam et febrem diuersam et lenit naturam.
16
¶ ℞. myrabolanorum nigrorum et passularum mundata〈-〉
17
rum et fumiterre et bedeoard et eupatorij et sucaha
18
omnium equaliter decoquantur et colentur.
19
¶ Capitulum de pillulis.
20
PIllule que conueniunt illi qui habet vento〈-〉
21
sitatem grossam et inflammationem et
22
spasmum neruorum et inflationem testiculo〈-〉
23
rum. ¶ ℞. seminis apij et seminis harmel et anisi et masti-
24
cis et croci omnium ana .ʒ.II. myrabolanorum nigrorum et belliricorum
25
et emblicorum omnium ana .ʒ.II. serapini et bdellij sub-
26
albidi omnium ana .ʒ.I. et .ß. calamenti et petroselini et
27
floris squinanti et assari et costi et zedoarie et li-
28
gni acori omnium ana .ʒ.ß. et informentur pillule.
29
PIllule fetide magne que expellunt hu-
30
mores grossos et aperiunt opilationes
31
et conferunt ad dolores iuncturarum et
32
iliorum et albaras et morpheam et le〈-〉
33
pram et elephantiam: et sunt pillule cognite almhe〈-〉
34
ru[*]almheru cf. Venice 1564: almeheru. ¶ ℞. ammoniaci et serapini et opoponaci et
35
et bdellij et aloes et harmel et myrabolanorum et
36
pulpe colloquintide omnium ana .ʒ.VIII. et alsabram et epi-
37
thymi et euforbij et capsie et hermodactilorum
38
omnium ana pondus .ʒ.IIII. et turbith .ʒ.X. et castorei
39
pondus .ʒ.II. et scamonee pondus .ʒ.III. agarici
40
.ʒ.II. et croci et spice et cardamomi et radicis al-
41
tee albe et alkeia et cynamomum[*]cynamomum i.e. cynamomi et galange om-
42
nium ana pondus .ʒ.I.
43
PIllule fetide maiores conferentes ad
44
dolorem colice et podagre et dorsi et
45
genuum et resoluunt humorem grossum
46
viscosum in corpore: quarum hec est
47
permixtio. ¶ ℞. bdellij serapini ammoniaci opo〈-〉
48
ponaci seminis harmel et pulpe colloquintide et aloes
49
scotrensis et epithymi omnium ana .ʒ.X. scamo-
50
nee .ʒ.VI. cynamomi spice croci et castorei om-
51
nium ana .ʒ.II. euforbij .ʒ.I. infundantur gumme
52
in aqua porri et fiant pillule: dosis .ʒ.II.
53
PIllule fetide minores mundificantes
54
humorem grossum viscosum ex dor〈-〉
55
so et genibus. ¶ ℞. serapini de spahan[*]spahan corrupt for spahani [cf. below and Venice 1564]
56
et ammoniaci et opoponaci et bdellij
57
omnium ana .ʒ.X. turbith .ʒ.XX. pulpe colloquinti〈-〉
58
de .ʒ.XII. infundantur gumme et conficiantur cum
1
eis medicine dosis .ʒ.I. cum aqua tepida.
2
PIllule fetide alkindi que conferunt
3
ad dolorem iuncturarum et podagre
4
et omnem dolorem ex humore crudo et
5
colera et melancolia et paralysim: quarum
6
permixtio hec est. ¶ ℞. aloes et myrabolanorum citrinorum enu-
7
cleatorum et harmel et epithymi cretensis et me-
8
dulle turbith et ammoniaci et opoponaci et se-
9
rapini et bdelli[*]bdelli corrupt for bdellij iudaici omnium ana partes .IIII. pulpe
10
colloquintide partes tres. scamonee partes .II. euforbij et
11
castorei et cynamomi et croci omnium ana partem .I.
12
infunde gummas in aqua porri aut aqua caulis
13
die et nocte: deinde tere medicinas et tere gum-
14
mas donec fiat sicut vnguentum: deinde pulueri-
15
za medicinas super eas: tere donec permisceantur:
16
et fac pillulas similes piperi et exicca in vmbra:
17
dosis earum pondus .ʒ.II. in principio noctis cum aqua
18
tepida. et sit cibus super eas pullus conditus in zibra〈-〉
19
begi. et vinum eius sit vinum mellis aut de passis.
20
PIllule de capsia maiores que sunt con〈-〉
21
ferentes ad dolores humerorum et an-
22
charum et vene sciatice et solutione
23
educunt humorem grossum viscosum.
24
¶ ℞. serapini et ammoniaci et bdellij et eufor-
25
bij et opoponaci omnium ana .ʒ.I. aloes et epithymi
26
et agarici omnium ana .ʒ.I. et .ß. aristologie rotunde et centauree
27
et castorei omnium ana .ʒ.II. macropiperis et zinzibe〈-〉
28
ris et cymini et ameos et seminis apij et anisi et myr〈-〉
29
rhe et croci omnium ana tertias .II.ʒ.I. myrabolanorum citrinorum
30
et hermodactilorum et radicis almeheizaheregi
31
omnium ana .ʒ.II. et .ß. synapis et capsie et pulpe
32
colloquintide et ligni acori et salis indi omnium
33
ana tertias .II.ʒ.I. confice cum aqua.[*]aqua. corrupt for aqua [redundant period] alkekengi: et
34
fiant inde pillule. dosis pondus .ʒ.II.
35
PIllule de capsia minores conferentes
36
ad mollificationem partis et paralysim
37
et dolorem ancharum et genuum et
38
iuncturarum et podagram frigidam
39
et solutione educunt humorem crudum grossum.
40
¶ ℞. myrabolanorum citrinorum .ʒ.X. aloes .ʒ.〈-〉
41
XX. zinziberis .ʒ.II. piperis et macropiperis omnium ana .ʒ.I.
42
synapis .ʒ.IIII. capsie inde et salis indi et pulpe col〈-〉
43
loquintide omnium ana .ʒ.II. penidiarum .ʒ.IIII.
44
conficiantur cum aqua porri et informentur pil〈-〉
45
lule. dosis .ʒ.II. cum aqua tepida.
46
PIllule de capsia descriptione alia. ¶ Re〈-〉
47
cipe aloes et turbith et hermodactilo〈-〉
48
rum omnium ana .ʒ.X. capsie et acori et
49
salis naptici et pulpe colloquintide et
50
agarici et granorum harmel et bdellij et serapi〈-〉
51
ni omnium ana .ʒ.II. zinziberis et macropiperis et piperis et
52
masticis et sinapis et anisi et costi et ameos omnium
53
ana .ʒ.II. epithymi et myrabolanorum nigrorum amborum ana .ʒ.V.
54
conficiantur cum aqua caulis et alkekengi: qua〈-〉
55
rum dosis sit .ʒ.II. aut tres cum aqua calida.
56
PIllule de eupatorio facientes ad do-
57
lorem epatis et icteritiam et ad fe-
58
bres. ¶ Recipe aloes et succi eupa-
1
torij et myrabolanorum citrinorum omnium equaliter: tere et cribel-
2
la: et confice cum aqua apij et fac pillulas. dosis pondus .ʒ.II.
3
PIllule proficue conferentes ad paralysim
4
et torturam et dolorem genuum et dolores
5
iuncturarum ex flegmate. ¶ ℞. albre-
6
dumaru et est medicina inda et satil et
7
asrang: et est medicina alia inda et turbith et gra-
8
norum alnil indi et herbe eupatorij omnium ana
9
aureos .XX. decoquantur cum libris .L. aque donec rema-
10
neat medietas: deinde colentur et reducatur aqua
11
eorum ad ignem et bulliat donec coaguletur et
12
proijciatur super eam dende de sceni mundati a cor〈-〉
13
tice suo exteriore. et est simile lingue auis posite
14
in medio sui. Et sumantur cynami et agarici et ma〈-〉
15
sticis et aloes scotrensis et albrengi excorticati et
16
succi liquiritie omnium ana aurei .XX. tere et cribella
17
cum orali preter dende: deinde tere dende solum
18
et misceatur cum medicinis: quoniam non cribellatur propter
19
vnctuositatem suam. deinde proijciantur super illam
20
aquam decoctam coagulatam et facta est ei spissitu-
21
do mellis et conficiantur cum ea iste medicine et in-
22
formentur pillule. et sumatur de eis pondus tertie.
23
.ʒ.I. vsque ad .ʒ.ß. et quando multiplicas da duas ter〈-〉
24
tias .ʒ.I. cum aqua calida in nocte.
25
PIllule aliathelic et sunt pillule abster-
26
gens[*]abster-gens corrupt for abstergentes flegma et melancoliam et educentes
27
ea ambo et frangunt ventositatem debi〈-〉
28
litatis digestionis: et dantur in potu hyeme
29
et estate. quarum hec est permixtio. ¶ ℞. cinamomi
30
et costi et spice et amomi et camedreos et granorum
31
alben et mahalech[*]mahalech corrupt for mahaleb [cf. Venice 1564 and Canon 2 and 3] et cinamomi et agarici omnium
32
ana pondus .ʒ.II. myrrhe croci et gariofilorum omnium ana
33
pondus .ʒ.III. aloes .ʒ.XVI. fiant pillule in estate cum
34
succo rosaceo et in hyeme cum succo caulis dosis ea-
35
rum pondus .ʒ.II. cum vino ante cibum. et cibe-
36
tur in hora sua cum aqua ciceris.
37
PIllule aldurie ex libro alcalamet que odo-
38
riferum efficiunt oris odorem et abster-
39
gunt visum et consumunt flegma et fa-
40
ciunt appetere cibum et confortant dentes
41
masticantes. ¶ ℞. cynami et piperis et rubee et
42
coriandri et heilbace et condeiati et faufel et ca-
43
breus omnium ana pondus .ʒ.II. et kirat .I. muschi.
44
tere et cribella et confice cum aqua gummi soluti.
45
PIllule que conferunt ad ventositatem et
46
debilitatem stomaci et ad emorroydas: qua〈-〉
47
rum hec est permixtio. ¶ ℞. scorie ferri
48
aureos .C. que infundantur in aqua porri se-
49
ptem diebus continuis et remouetur aqua in ea omni
50
die semel et granorum nasturtij .ʒ.CC. seminis porri et seminis
51
eruce et seminis alfeful et seminis apij et seminis baucie et seminis ra〈-〉
52
phani et fenugreci et seminis cepe omnium ana .ʒ.XXV. tere
53
et confice cum aqua porri et informa.[*]informa. corrupt for informa [redundant period] pillulas sicut cicer.
54
PIllule de dende conferentes ad torturam
55
et colicam et dolores dorsi et genuum et
56
omnem dolorem: cuius causa est flegma grossum
57
viscosum et omnem ventositatem grossam.
58
¶ ℞. cinamomi excorticati a cortice suo supe-
1
riore de quo proijciantur lingue reperte inter duo
2
frustra: et granorum dende et succi liquiritie et aga-
3
rici albi et alkeiati et herbe eupatorij et absinthij
4
aloes partes equales: tere et confice cum aqua
5
apij et informentur pillule parue. Et ille qui de eis
6
facit pillulas inungat manum suam oleo balsa-
7
mi odorifero. dosis earum est quod est a .ʒ.I. vsque
8
ad .ʒ.II. et sit cibus super eas zibrabegi.
9
SAl solutiuus conferens ad torturam et
10
abstergit visum et acuit auditum: et
11
ad dolores splenis et ad podagram et
12
dolores iuncturarum ei mollificatio-
13
num lacerti et nocumenta frigoris et humidita〈-〉
14
tis: cuius hec est permixtio. ¶ Salis gemme .℥.〈-〉
15
VI. piperis .ʒ.VII. zinziberis et seminis apij et ysopi et aniuden
16
et petroselini et semen[*]semen i.e. seminis feniculi et anisi et folij in-
17
di et agarici et scamonee et nasturtij et gariofilo-
18
rum omnium ana .ʒ.IIII. Aggregentur post cribel-
19
lationem et reponantur in vase et administrentur.
20
PIllule stomatice alkindi que confor-
21
tant stomacum et faciunt appetere ci-
22
bum et sunt valentes ad stomacum et epar
23
et splenem et mundificant sensus et in〈-〉
24
testina et educunt superfluitates ex toto corpore
25
et flegma. ¶ ℞. myrabolanorum kebulorum.[*]kebulorum. corrupt for kebulorum [redundant period] partes .VI. salis
26
indi et absinthij romani et agarici leuis scamo-
27
nee subalbide omnium ana partes .III. assari et anisi
28
et seminis apij: omnium ana partes .II. medulle turbith albi
29
partes .XVII. epithimi cretensis rubei mundi re-
30
centis partes .V. hirepigre[*]hirepigre corrupt for hierepigre partes .VII. gariofilorum partem .I.
31
commisceantur medicine iste post cribellationem: de-
32
inde ponatur super eas paulatim: et ipse conterantur
33
aqua in qua bullite sunt partes .IIII. penidiorum
34
sahari donec conuersa sit in substantia succi da-
35
ctilorum: deinde informentur pillule similes pi〈-〉
36
peri: dosis sit pondus aureos .II.
37
PIllule albaramaki[*]albaramaki cf. Venice 1564: albaromaki mundificantes ca〈-〉
38
put et extremitates et conferunt ad apo〈-〉
39
stemata: bibantur et dormiatur super eas
40
propterea quod sunt vltime in attractione: quo〈-〉
41
rum permixtio hec est. ¶ ℞. aloes scotrensis et
42
pulpe colloquintide amborum aureos .VII. croci et spice
43
et cinamomi et granorum balsami et assari et ma-
44
sticis et absinthij romani et scamonee et turbith
45
omnium ana aureos .II. cassie aureum .ß. tere bene et cribella
46
et confice cum qua tepida et fac pillulas et inun〈-〉
47
gat manum suam oleo amigdalino dulci et su-
48
matur de eis secundum quantitatem lenitatis nature et
49
siccitatis eius minus pillule .III. et plus de eis pil〈-〉
50
lule .IX. dosis integra .ʒ.III. cum vadit ad lectum suum.
51
PIllule filij alhair experte ad morpheam
52
fedam: auferunt enim eam in tribus diebus
53
et conferunt ad febrem et ventosita-
54
tem et dolores iuncturarum et omnem
55
passionem flegmaticam et melancolicam. ¶ ℞. myrabolanorum
56
nigrorum et citrinorum et aloes scotrensis et sarcocolle et bdel-
57
lij rubei serapini de spahani et pulpe colloquinti〈-〉
58
de omnium ana partes .V. nasturtij albi et origani persici
1
et nigelle et cymini carmeni et salis gemme et visci
2
romani omnium ana partem .I. Accipe has medicinas
3
post contritionem et cribellationem et commisce perfecte et
4
infunde gummas in aqua porri in vase eri e tante
5
quantitatis qua conficiantur medicine: et ponatur in so-
6
le donec resoluantur gumme: deinde proijciantur me-
7
dicine cribellate desuper: et conficiantur bene vehemen〈-〉
8
ter conterendo donec sit possibile vt fiant pillule similes
9
piperi et exiccentur in vmbra: dosis earum aureus .I. cum
10
aqua tepida et abstineat ante ipsas duobus die-
11
bus ab omnibus rebus nisi pane et alzibrabege.[*]alzibrabege i.e. alzibrabegi
12
PIllule filij hubeire super quibus est conue-
13
nientia manifesti iuuamenti in vento〈-〉
14
sitatibus: et colera et ventositatibus
15
emorroydarum ex humore crudo et
16
morphea et pruritu: et bibuntur in omni die et nocte
17
hyeme et estate. quarum permixtio hec est. ¶ ℞. my〈-〉
18
rabolanorum citrinorum et nigrorum et belliricorum ablatis nucleis omnium ana aureos
19
.XII. emblicorum aureos .VI. capsie inde et macropiperis
20
amborum ana aureos .V. nucis muschate et salis gemme
21
omnium ana aureos .II. turbith albi aloes amborum aureos .III.
22
tere et cribella omnia: et fac confectionem cum oleo violaceo
23
et fac pillulas et exicca in vmbra: dosis earum aurei
24
.VI. apud mediam noctem cum aqua calida: vi-
25
debis enim mirabilia ex iuuamento.
26
PIllule aggregatiue filij hilgeben que
27
conferunt ad superfluitatem existentem in corpo〈-〉
28
re ex flegmate et colera rubea et cole-
29
ra nigra. Et similiter conferunt capiti cum in ipso
30
est superfluitas ex istis humoribus: aut ex vno eo〈-〉
31
rum et resoluunt surditatem accidentem inde: et confe〈-〉
32
runt stomaco et epati et confortant ea et conferunt ad omnem
33
febrem antiquam: et sedant humores omnes et sedant san〈-〉
34
guinem et sanant species vlcerum et pruritum. ¶ Et ille
35
qui habet emorroydas. et indiget potu earum tangat
36
indicem et pollicem suum cum aliquantulo oleo amig〈-〉
37
dalino: deinde tangat illas pillulas digitis suis
38
quantite qua fluant cum oleo: deinde bibat eas.
39
non enim nocebunt ei cum fecerit illud quarum per-
40
mixtio hec est. ¶ ℞. hierepigre .ʒ.XXIIII. myrabolanorum
41
nigrorum et citrinorum amborum ana .ʒ.VI. masticis et anisi et
42
succi eupatorij et succi absinthij omnium ana .ʒ.II. rosarum
43
rubearum .ʒ.IIII. terantur et cribellentur et conficiantur cum aqua
44
et informentur pilule similes piperi: dosis .ʒ.II. vsque
45
ad .ʒ.II. et .ß. et bibantur post .II. horas a principio no〈-〉
46
ctis antequam dormiat vtens eis: deinde surgat et
47
facient ascellare a duabus scellis vsque ad .IIII. et
48
erit earum operatio in die.
49
PIllule facte cum euforbio conferentes
50
ad aquam citrinam et ad dolorem dorsi et
51
anche et podagram et mollificationem
52
membrorum: quarum permixtio hec est.
53
¶ ℞. euforbij et masticis amborum ana .ʒ.IIII. scamo〈-〉
54
nee et agarici amborum ana .ʒ.V. pulpe colloquintide .ʒ.III.
55
aloes et epithimi amborum ana pondus .ʒ.XX. succi
56
absinthij pondus .ʒ.V. salis indi pondus .ʒ.I. et .ß.
57
macropiperis pondus .ʒ.II. anisi pondus .ʒ.IIII.
58
spice pondus .ʒ.X. tere medicinas et cribella et con〈-〉
1
fice cum aqua caulis: et informa pillulas sicut pi〈-〉
2
per dosis huius medicine est .XI. pillule vsque ad
3
quantitatem .ʒ.ß. ante cibum et post ipsum: et bi-
4
batur super eis aqua calida.
5
PIllule alie conferentes ad febrem chroni〈-〉
6
cam et debilitatem splenis et epatis et in-
7
ceptionem aque. ¶ ℞. camepitheos et
8
camedreos et radicum liquiritie et croci
9
et lacce et absinthij omnium ana .ʒ.X. seminis apij et anisi et
10
seminis feniculi omnium ana .ʒ.[*]ana .ʒ. corrupt for ana .ʒ.V. [cf. Venice 1564] et succi eupatorij et reusini et rosarum
11
omnium ana .ʒ.VIII. seminis cuscute .ʒ.XV. polij: et si habue〈-〉
12
rit splenem adde in eis scolopendrie .ʒ.X. radicis
13
capparis et fructus tamarisci amborum ana .ʒ.VIII.
14
PIllule alie ad febrem chronicam ex hu〈-〉
15
moribus commixtis et dolorem epatis et in〈-〉
16
ceptionem aque. ¶ ℞. absinthij et succi eu〈-〉
17
patorij et myrabolanorum citrinorum et aloes et masti-
18
cis et croci et aristologie et lacce et anisi et capsie et hie-
19
re omnium ana partem vnam terantur et informentur pillule
20
PIllule conferentes ad febrem chronicam
21
accidentem ab humoribus commixtis et ad
22
dolorem epatis et inceptionem hydropisis.
23
¶ ℞. absinthij aut succi eius et succi
24
eupatorij et myrabolanorum citrinorum et aloes et masticis et cro〈-〉
25
ci et reubarbari et lacce ablute et anisi et folij sic-
26
ci et hierepigre omnium ana pars .I. terantur et confician〈-〉
27
tur cum succo solatri et informentur pillule: dosis
28
pondus aurei .I. cum aqua tepida in nocte. Quod si fue-
29
rit tussis permisce cum medicinis succi liquiritie quan〈-〉
30
tum est medietas ponderis omnium medicinarum.
31
PIllule que aperiunt opilationes et sub-
32
tiliant humores grossos et faciunt de-
33
scendere humores: et humiditates vi〈-〉
34
scosas et mucillaginosas: quarum hec
35
est permixtio. ¶ ℞. folij indi et myrrhe et floris
36
squinanti floris absinthij romani et masticis et
37
croci omnium ana .ʒ.ß. seminis apij et anisi et bdellij et sera〈-〉
38
pini et opoponaci omnium. ana .ʒ.I. aloes .ʒ.VII. tur-
39
bith agarici amborum ana .ʒ.III.ß. et fiant pillule.
40
PIllule de serapino que conueniunt ad dolo〈-〉
41
rem genuum et ancharum et laterum: quarum:[*]quarum: corrupt for quarum [redundant colon]
42
hec est permixtio. ¶ ℞. seminis apij et seminis
43
harmel amborum ana .ʒ.I. serapini et
44
bdellij amborum ana .ʒ.II. hiere .ʒ.II. pulpe collo〈-〉
45
quintide et agarici amborum ana .ʒ.I. turbith .ʒ.〈-〉
46
VI. fiant pillule: dosis .ʒ.II. cum aqua tepida.
47
PIllule de opoponaco lisalomoni[*]lisalomoni cf. Venice 1564: Salomon con〈-〉
48
uenientes ad dolorem genuum et dorsi et
49
paralysim et torturam. ¶ ℞. zinziberis et pi-
50
peris et macropiperis et capsie inde
51
et myrabolanorum citrinorum belliricorum et
52
emblicorum et myrrhe et turbith et scamonee
53
et croci et castorei omnium ana .ʒ.II. opoponaci
54
et hermodactilorum et serapini et bdellij et am〈-〉
55
moniaci et pulpe colloquintide omnium ana .ʒ.〈-〉
56
X. aloes .ʒ.XX. infundantur gumme in aqua cau-
57
lis et conficiantur cum eis medicine et informen〈-〉
58
tur pillule dosis .ʒ.II.
1
PIllule de euforbio conferetes ad pa-
2
ralysim et mollificationem et humo-
3
res crudos descendentes ad neruos.
4
¶ ℞. agarici pulpe colloquintide euforbij
5
ferapini bdellij omnium ana .ʒ.I. aloes .ʒ.II. terantur
6
et conficiantur cum aqua caulis et fiant pillule.
7
PIllule inde facte cum muscho confe-
8
rentes ad dolorem stomaci et aufe-
9
runt fetorem oris et malum odorem
10
potus vini et exiccant humiditates
11
eorum. ¶ ℞. remisk et capparis amborum ana
12
libram .I. conterantur et abluantur cum aqua et proij〈-〉
13
ciantur in vase et proijciantur super ea aque libre
14
.XL. et decoquantur donec remaneant libre .V. et co-
15
letur: deinde reducatur ad vas mundum et de-
16
coquantur cum aqua secundo sola donec coagule-
17
tur. et tu remouebis eam cum cocleario ita vt non
18
adhereat et aduratur: deinde proijciatur in cati〈-〉
19
no viridi et exiccetur sicut exiccatur aloes ablu〈-〉
20
tum. Cum ergo volueris facere ex eis pillulas
21
sume de eis aureos .XX. et tere et cribella: deinde acci〈-〉
22
pe heil et gariofilorum et nucis muschate et macis et xy-
23
loaloes indi et folij et centauree et sandali albi et
24
girbaugue et cubebe omnium ana aureum .I. muschi
25
aureos .V. camphore aureos .X. tere vnumquodque per se
26
et cribella: deinde permisce postea accipe remisk
27
secundo aureos .V. et proijce super eam aque .℥.VI. et de-
28
coque eam donec remaneant .℥.II. et cola eam et
29
confice cum ea medicinas et informa pillulas si〈-〉
30
cut cicer et exicca eas et vtere eis cum necesse fuerit.
31
¶ Tractatus decimus de oleis.
32
SErmo noster in hac summa de
33
oleis est secundum nostram conditio-
34
nem. ¶ Oleum nardinum. Eius
35
quidem iuuamenta sunt multa
36
et est de nobilioribus oleis confe〈-〉
37
rens ad omnem dolorem qui fit
38
ex frigiditate in ventre et ventositatem intrinse-
39
cam: et sedat dolores auris frgidos et remouet eos:
40
et aufert dolorem capitis et emigraneam facto ca〈-〉
41
putpurgio ex eo. colorem efficit bonum et aufert co〈-〉
42
licam et punctionem ventosam et confert ad do〈-〉
43
lores earum et sedat dolorem epatis et ventris et
44
calefacit matricem et inijcitur in foramen virge
45
et confert renibus et vesice et ad mollificationem
46
vesice: cuius hec est permixtio. ¶ Sumantur
47
calami aromatici et ciperi et folia[*]folia i.e. foliorum lauri et xylobal〈-〉
48
sami et folij indi et enule et sauine et squinanti et
49
myrti et cordumeni et sansuci omnium ana .℥.II.
50
terantur contritione grossa et proijciantur in va〈-〉
51
se et proijciantur super ea vinum et aqua et infun〈-〉
52
dantur super ea olei sisamini kist .V. et decoquan〈-〉
53
tur lento igne in vase et proijciantur in vase du-
54
plici sex horis et moueatur omni hora: deinde au〈-〉
55
ferantur ab igne: et dimittatur donec infrigide-
56
tur et coletur oleum. ¶ Decoctio secunda: cu-
57
ius hec est permixtio. ℞. rosarum rubearum et cassie et succi
58
myrti humide et myrrhe omnium ana .ʒ.II. teran-
1
tur grosse et proijiciantur super ea aqua aut vinum
2
donec humectentur et oleum decoctum et deco-
3
quantur leni igne tribus horis et infrigidetur et
4
coletur. ¶ Decoctio tertia: cuius hec est permix-
5
tio. Spice et gariofilorum et storacis omnium ana .℥.III.
6
nucis muschate .℥.V. olei balsamini .℥.VI. tere me-
7
dicinas grosse et proijce super eas aquam. Cum
8
ergo calefit proijce desuper oleum quod deco-
9
ctum est et oleum balsami et storacem liquidam et
10
moue donec misceantur et ferueant donec con-
11
sumatur aqua et remaneat oleum.
12
OLeum de storace conueniens iunctu〈-〉
13
ris ad quas effunditur materia et cale〈-〉
14
facit lacertos et apostemata frigida et
15
matricem frigidam et calefacit renes
16
et vesicam ex frigiditate. ¶ Recipe olei sisami-
17
ni kist .I. storacis sicce .℥.III. decoquantur lento
18
igne donec sumat oleum virtutem storacis et reponatur.
19
OLeum de camomilla. ¶ Recipe
20
olei sisamini kist .I. fenugreci superio-
21
ris camomille abluti et exiccati in vm〈-〉
22
bra amborum ana .ʒ.II. et repona-
23
tur in vase vitri et ponatur in sole .XL. diebus et
24
administra.
25
OLeum de mastice conueniens ad de-
26
bilitatem stomaci et apostemata eius
27
et lenit duritiem. ¶ Recipe olei sisa-
28
mini kist .II. masticis .℥.VI. teratur mastix
29
et proijciatur super oleum in vase duplici.
30
OLeum de absinthio factum in sole ca〈-〉
31
lefaciens et confortans membra fri-
32
gida. ¶ Recipe olei sisamini dauic
33
.I. proijce ipsum in vase vitri et absin-
34
thij .℥.II. et ponatur in sole .XL. diebus et administretur.
35
OLeum de aneto. ¶ Recipe olei sisa-
36
mini kist .I. seminis aneti exiccati in
37
vmbra vnciam .I. proijciantur in vase vitri
38
et ponantur in sole .XX. diebus et administretur.
39
OLeum de lilio quod confert ad frigus
40
matricis et prefocationem matricis
41
et ad colicam et calefacit renes et vesi-
42
cam. ¶ Recipe cassielignee et carpo〈-〉
43
balsami et masticis omnium ana .℥.I. gariofilorum et cy-
44
namomi amborum ana .℥.ß. croci .℥.I. tere et proij〈-〉
45
ce in vase vitri cum libra .I.ß. olei sisamini et lilijs
46
.XXX. numero postquam proieceris illud quod in eis
47
est de citrinitate et radices foliorum eorum et po〈-〉
48
natur in vmbra in loco temperato vsquequo su-
49
mat oleum virtutem eius et administretur.
50
OLeum de hasce quod confert ad diffi〈-〉
51
cultatem vrine. ¶ ℞. olei sisamini .℥.I.
52
aque libram .I. et quartam zinziberis .ʒ.IIII.
53
hasce .ʒ.X. tere medicinas grosse et proij-
54
ce in vase cum aqua et oleo sisamino et decoquatur
55
donec consumatur aqua et remaneat oleum et di〈-〉
56
stilletur de eo in foramen virge.
57
OLeum de hasce aliud ad iuncturas et colo〈-〉
58
rem efficit bonum. et addit in desiderio
1
coeundi et commouet super coitum et rectificat
2
renes et vesicam et dorsum cum de eo bibitur quan-
3
titas .ß.I.[*].ß.I. cf. Venice 1564: .℥.I. omni die cum rob aut cum vino et ad-
4
ministratur etiam in clysteribus: cuius hec est per-
5
mixtio. ¶ ℞. olei sisamini et lactis vaccini dulcis et
6
succi hasce humidi omnium ana libras .X. penidiorum
7
alborum libras .V. zinziberis libras .II.ß. Terantur penidij et cri-
8
bellentur et proijciantur omnia in vase figuli et ac〈-〉
9
cendatur sub eo ignis lenis donec consumantur
10
aqua hasce et lac et remaneat oleum solum et biba〈-〉
11
tur de eo sicut diximus. Est enim iuuatiuum ad
12
debilitatem renum et addit in desiderio coeun-
13
di et spermate.
14
OLeum hasce aliud conueniens ad dif〈-〉
15
ficultatem ventris et dolorem iliorum
16
et renum et vesice: cuius hec est permixtio.
17
¶ ℞. aque dulcis sacraiati .ʒ.V. zinziberis pondus .ʒ.IIII.
18
contriti hasce pondus .ʒ.X. olei sisamini sacraiati .I. de-
19
coquantur in vase mundo igne leni donec consumatur
20
aqua et remaneat oleum et auferatur et dimittatur do〈-〉
21
nec infrigidetur et coletur et fiat clystere ex eo posterius
22
et ante infundendo in foramen virge.
23
OLeum de serpentibus conferens ad im〈-〉
24
petiginem et mollificationem stomaci.
25
¶ Sumantur olei sisamini kist .III. et po〈-〉
26
nantur in vase figuli et ponantur in eo de
27
serpentibus nigris a .V. vsque ad .X. et stringatur super
28
caput vasis et docoquantur lento igne donec in
29
decoctione dissoluantur et auferantur ab igne et
30
dimittatur donec infrigidetur et aperiatur caput
31
eius et caueatur a vapore eius: quare dimitta-
32
tur donec infrigidetur et respiret et auferatur ab
33
eo vapor et ponatur in vase et administretur in
34
epithimate cum ipsum est necessarium cum pen〈-〉
35
na inunctum.
36
OLeum regis dauid quod est iuuatiuum
37
ad paralysim et torturam et podagram et
38
tremorem et ad dolores iuncturarum et
39
dorsi et ad fistulas et emorroydas et
40
ad colicam et elephantiam: cuius hec est permixtio.
41
¶ ℞. bdellij .ʒ.X. ammoniaci et serapini et oppo〈-〉
42
ponaci et carpobalsami et opij et polipodij et el-
43
lebori albi et zarur et feleniati[*]feleniati cf. Venice 1564: felienati et capsie et amigda〈-〉
44
larum amararum excorticatarum omnium ana .ʒ.〈-〉
45
VI. gariofilorum et nucis muschate et zinziberis et galange et
46
cynamomi et laudani et castorei omnium ana .ʒ.III.
47
kesile et seminis iusquiami albi et siseleos et oli-
48
bani et nigelle et seminis eruce et seminis porri et ame〈-〉
49
os et costi omnium ana .ʒ.V. ciperi et granorum har-
50
mel et myrti et granorum viridium et granorum
51
alkerua et sansuci omnium ana .ʒ.III. foliorum eupato〈-〉
52
rij et vsnee amborum ana .ʒ.V. terantur medicine
53
iste contritione grossa et proijciantur in vase et fun〈-〉
54
dantur super eas libre .VI. succi caulis et decoquatur
55
igne leni donec redeat ad libras .II. et remoueatur ab
56
igne et coletur et exprimatur ita vt non remaneat in eo
57
aliquid de virtutibus harum medicinarum et reducatur
58
ad vas et fundantur super ipsum de oleo oliue libre .VI. et
1
buyri vaccini et olei alrazaki et olei de kerua et
2
olei aldemest decocti cum speciebus et affertur hoc oleum
3
egypto[*]egypto corrupt for de egypto omnium ana .ʒ.X. et farine amigdalaru amararum
4
.ʒ.II. granorum lauri et pini amborum ana .ʒ.VI. olei de
5
lilio et olei de eruca amborum ana .ʒ.V. granorum viri-
6
dium pondus .ʒ.X. olei sisamini aut alrazaki in
7
quo decocte sunt ruthe .ʒ.III. vsnee .ʒ.III. olei de
8
alcanna .ʒ.V. mellis anacardi .ʒ.III. et addantur super
9
olea in vase et dissoluatur cum pauco illius aque de
10
sagzenea pondus .ʒ.X. decoquantur lento igne secundum fa-
11
cilitatem donec remaneat aque quantitas sacra-
12
iati .I. et auferatur ab igne et coletur cum mandi〈-〉
13
li[*]mandili cf. Venice 1564: mantili spisso et reducatur ad vas: et proijciantur am〈-〉
14
moniaci .ʒ.X. et mellis .ʒ.X. et ponatur super pru-
15
nas donec liquefiat et misceantur cum eo de sto〈-〉
16
race liquida et napta alba et olei balsami omnium
17
ana .ʒ.X. et ponatur in ampulla et claudatur stricte
18
caput eius: dosis eius a quarta .ʒ.I. vsque ad aureum
19
.I. cum aqua ciceris tepida.
20
OLeum de costo datur in potu et confert ad
21
frigus lacertorum et proprie epatis et stomaci
22
et aperit opilationes lacertorum confor〈-〉
23
tans eos faciens colorem esse bonum conseruans ni〈-〉
24
gredinem capillorum. ¶ ℞. costi amari .ʒ.X. cassie
25
.ʒ.VI. foliorum almarmacor sextaria .X. terantur
26
grosse et infundantur in vino in nocte et proijcian〈-〉
27
tur super eas olei sisamini libri .I.ß. et decoquatur
28
in vase duplici donec consumatur vinum et re-
29
maneat oleum.
30
OLeum de costo aliud ad dolorem epa〈-〉
31
tis et stomaci: et dolorem iuncturarum
32
ex frigiditate et mollificatione lateris.
33
¶ ℞. gariofilorum .ʒ.I. calami aromatici et spice et fo〈-〉
34
li[*]foli corrupt for folij indi et storacis et radicis lilij celestis et cyna-
35
mi et vsnee et costi omnium ana .℥.II. enule et cas-
36
sie ana .℥.I. myrrhe .℥.ß. tere medicinas grosse et
37
infunde in aceto in nocte et effunde super eas
38
olei et aque amborum ana libras .V. et decoquantur
39
lento igne donec consumatur aqua et remaneat
40
oleum: et coletur et misceatur cum primo.
41
OLeum ierbuet et est medicina inda
42
faciens ad ventositates grossas et ad
43
dolorem matricis frigidum. ¶ ℞. se〈-〉
44
rapini et galbani et ciperi et sinapis el〈-〉
45
lebori omnium ana .ʒ.XV. glutinis alimbat .ʒ.VIII.
46
oppoponaci .ʒ.IIII. cynami et costi et aristologie
47
longe et rotunde omnium ana pondus .ʒ.II. aco〈-〉
48
ri et ammoniaci et sir et est medicina inda et fel
49
et piretri omnium ana .ʒ.II.ß. zedoarie et doronigi et
50
castorei et ruthe et hasce et abrotani et radicis li-
51
quiritie et ruthe montane et maruas de sirem et
52
caulis et sansuci et sisimbrij: et gariofilorum hor〈-〉
53
tulanorum omnium ana .ʒ.ß. myrrhe: et asse odo-
54
rifere et fetide et alaniuden omnium ana quarta
55
.ʒ.I. olei oliue libras .IX. et aque libras .XVIII. decoquan〈-〉
56
tur lento igne: donec consumatur aqua et rema〈-〉
57
neat oleum. dosis eius a media .ʒ. vsque ad duas
58
cum aqua aneti.
1
OLeum sindin quod nominatur abrusened[*]abrusened cf. Venice 1564: abrusemed
2
conferens ad tussim et ventositates gros〈-〉
3
sas et attrahit humores grossos et con〈-〉
4
fert ad emorroydas: cuius hec est per〈-〉
5
mittio. ¶ ℞. sauine et piperis et macropipe-
6
ris et keisim et zinziberis et capsie inde et salis rubei
7
et cymini omnium ana .ʒ.VI. sauic nabac kaficius
8
.I. in aqua coletur super medicinas.
9
OLeum de kerua quod confert ad molli〈-〉
10
ficationem et paralysim et torturam et
11
aperit opilationes epatis et splenis et
12
confert ad colicam: cuius hec est per〈-〉
13
mixtio. ¶ ℞. ameos et origani et calamenti mon-
14
tani et myrrhe: et marmacor et seminis apij et seminis
15
feniculi et anisi et seminis alandacocha et masticis et
16
assari a fenugreci omnium ana .ʒ.VII. et alsel et al-
17
bel et alsel[*]alsel cf. Venice 1564: alfel et acori et capsie inde et bdellij omnium
18
ana .ʒ.V. serapini et ammoniaci et oppoponaci om〈-〉
19
nium ana .ʒ.III. et radicum apij et corticum radi-
20
cum feniculi et squinanti et radicum liquiritie et enu〈-〉
21
le sicce et hasse omnium ana .ʒ.X. et hezerihasen et sin-
22
sider amborum ana .ʒ.III. zinziberis cynamomi et
23
gariofilorum et cardamomi et girbaugue et cube-
24
be et macropiperis et piperis et nucis muscate et
25
macis et nigelle et costi et carui omnium ana .ʒ.IIII. ze〈-〉
26
doarie et doronigi amborum ana .ʒ.V. Tere medi〈-〉
27
cinas grosse et funde super eas de aqua quod sub-
28
mergat eas et decoquantur donec dissoluantur et
29
coletur et fundantur super ea olei de kerua recen-
30
tis libre .VII. decoquantur lento igne donec consu〈-〉
31
matur aqua et remaneat oleum et administretur
32
cum necesse fuerit pondus aureorum .II. aut .III. cum aqua
33
de radicibus.
34
OLeum de kerua simplex. ¶ Deco-
35
quatur cum aqua sola et minoretur a
36
caliditate sua cum decoquitur cum
37
aqua sola et est in loco olei alrazaki cum abluitur
38
cum aqua sola.
39
OLeum de cucurbita quod confert ad
40
omnem caliditatem et ad acuitatem in
41
toto corpore si fuerit membrum inun-
42
ctum cum eo: et si fuerit in vesica: aut
43
renibus innungatur cum eo et olfaciat ex eo et in〈-〉
44
ungat cum eo. Et si fuerit in capite fiat caputpur〈-〉
45
gium ex eo. et si fuerit in intestinis acuitas cole-
46
rica sumere in potu ex eo est iuuatiuum ad omnia il-
47
la. cuius hec est permixtio. ¶ Sumatur cucur〈-〉
48
bita magna integra et excorticetur et teratur et ex-
49
primatur et sumantur de aqua eius partes .IIII.
50
et olei sisamini recentis pars I. decoquatur lento
51
igne donec consumatur aqua. et remaneat oleum
52
deinde coletur in vase vitreato et administretur.
53
OLeum alsehesabren quod confert ad ventosi-
54
tatem in genibus et iuncturis et toto corpore.
55
Sumatur aqua alsehesabren pars .I. et olei
56
sisaminis pars .I. et decoquantur donec consumatur
57
aqua tota et remaneat oleum: coletur ergo et reponatur
58
in vase vitri et claudatur stricte os eius dosis sit ab
1
aureo .I. vsque ad .ʒ.ß. sicut diximus et bibatur super mensu〈-〉
2
ram .℥.II. aque ciceris in aqua cum cicere decoctum
3
sit aliquid cymini et sit cibus super ipsum zibrabegi.
4
et si fiat ex eo inunctio super membra confert.
5
OLeum auris. ¶ ℞. olei sisamini libre .II.
6
origani .ʒ.XV. rubee .℥.II. oppoponaci
7
et serapini et myrrhe bdellij et ammo〈-〉
8
niaci et aloes et olibani omnium ana
9
.ʒ.II. tere medicinas et proijce super eas parum
10
aque et confricentur cum manu bene et proijciatur
11
super eas oleum et decoquatur lento igne donec in-
12
spissetur et coletur. et administretur.
13
OLeum auris descriptione alia. ¶ ℞.
14
sceha .℥.II. que confricentur cum olei
15
libra .I. et aque sansuci libra .ß. decoque omnia
16
lento igne in cocleario ferreo et cola
17
ipsum et distilla de ipso in aurem.
18
OLeum alfalfelud[*]alfalfelud cf. Venice 1564: alfelfelud conueniens ad do-
19
lorem iuncturarum et spasmum et mol〈-〉
20
lificationem membrorum. ¶ ℞. sel et bel
21
et fel et acori et capsie et enule et ma-
22
cropiperis et nucis vomice et radicis lilij et seminis
23
feniculi et costi et myrrhe et zedoarie et doronigi
24
omnium ana .ʒ.V. terantur grosse et proijciantur
25
in ollam et proijciantur super eo olei sisamini et
26
lactis et aque omnium ana emine .II. decoquan-
27
tur in vase duplici donec consumantur aqua et
28
lac et remaneat oleum et coletur et administretur.
29
DEscriptio alia que confert ad dolores
30
vesice matricis frigidarum et ad venam
31
sciaticam et frigus renum et mollifica-
32
tionem membrorum et colicam et tor-
33
turam et paralysim et ad ventositates frigidas gros〈-〉
34
sas que accidunt in neruis et dolorem dorsi et om〈-〉
35
nem dolorem qui fit ex frigore et grossitudine
36
et est oleum indum. ¶ ℞. sel et bel et fel: et aco-
37
ri et capsie radicis lilij celestis et enule et macro〈-〉
38
piperis et nucis vomice et nucis cupressi et pi〈-〉
39
ni et costi et seminis feniculi et zedoarie et buzed
40
et doronigi omnium ana .ʒ.X. terantur omnia gros-
41
se et sumantur lactis dulcis et aque amborum ana
42
libre .X. et olei sisamini libre .V. decoquantur in vase
43
duplici donec consumatur aqua et remaneat oleum.
44
OLeum de ouis sit aut mollendo vitellos
45
elixatorum aut distillando in vase vitreo com〈-〉
46
posito aut cum distillatione sublimata.
47
OLeum alkekengi quod est conueniens ad epi〈-〉
48
lepsiam et paralysim et mollificationem et
49
frigiditatem et spasmum et debilitatem stomaci
50
et venam sciaticam et dolores iuncturarum et dorsi et
51
confert ad colicam et prouocat menstrua et calefacit
52
matricem et frangit lapidem et sedat dolorem ani ape〈-〉
53
rit opilationes corporis. ¶ ℞. myrabolanorum kebulorum et bel-
54
lyricorum et myrabolanorum nigrorum et emblicorum omnium ana .ʒ.X. ra-
55
dicis apij et radicis feniculi amborum ana .ʒ.VII. macro〈-〉
56
piperis et piperis et zinziberis omnium ana .ʒ.V. oppoponaci ius-
57
quiami: et serapini omnium ana .ʒ.V. turbith sextaria
58
.IIII. caulis recentis et ruthe recentis et hascech
1
humidi omnium ana ..I. terantur sicca gros-
2
se et incidantur olera et proijciantur in vas et proijci〈-〉
3
antur super ea aque libre .XXIIII. decoquantur do〈-〉
4
nec remaneat medietas et coletur et proijciantur
5
super ea olei de kerua emine .IIII. et decoquantur
6
donec consumatur aqua et remaneat oleum. qui-
7
dam vero addunt in eo radicum lilij sextaria .II.
8
et capsie .ʒ.IIII. et anisi et edebes et afid et cordume〈-〉
9
ni omnium ana .ʒ.II.
10
Leum[*]Leum corrupt for OLeum [initial is missing] de croco quod lenit neruos et
11
aufert spasmum et confert ad duritiem
12
matricis et colorem efficit bonum. ¶ ℞.
13
croci .ʒ.VI. calami aromatici .ʒ.V. myr-
14
rhe .ʒ.ß. cordumeni .ʒ.VI. et infundantur medici-
15
ne per se et myrrha per se in aceto preter cordu-
16
meni et dimittantur diebus .V. et in sexto die in-
17
fundantur cordumeni in aceto et dimittatur die
18
vno et infundantur super ea in die septimo olei
19
sextaria .V. et decoquantur lento igne donec con〈-〉
20
sumatur aqua et remaneat oleum.
21
OLeum de vsnee. ¶ ℞. vsnee sextaria .V.
22
costi .ʒ.X. cassie et calami aromatici am-
23
borum ana .ʒ.III. marmacor .ʒ.I. stora-
24
cis .ʒ.V. olei myrtini libra .I.ß. terantur me〈-〉
25
dicine et infundantur in aceto et dimittantur tri〈-〉
26
bus diebus continuis et coquantur cum oleo
27
donec consumatur acetum et remaneat oleum
28
et coletur et recondatur.
29
OLeum de euforbio nostrum conferens ad
30
dolores frigidos et proprie in neruis et
31
ad venam sciaticam et dolorem dorsi et
32
pedum: cuius hec est permixtio. ¶ ℞.
33
costi amari pondus .ʒ.X. castorei pondus .ʒ.V. et calamen〈-〉
34
ti sicci pondus .ʒ.XI. et piretri pondus .ʒ.III. terantur om〈-〉
35
nia et decoquantur in vase cum .XL.ʒ. vini odori〈-〉
36
feri postquam infusa sunt in eo die et nocte vsquequo
37
perueniat ad id quod est minus tertia: deinde
38
infrigidentur et confricentur vehementer et co-
39
letur et fundatur super ipsum quantum est medietas
40
ponderis eius. olei sisamini aut olei sambacini
41
aut olei alkeiri et decoquatur vsquequo consumatur
42
vinum et remaneat oleum: deinde sumantur ad omnia
43
.X. pondera olei euforbij albi recentis .ʒ.II. et teratur
44
sicut puluis et misceatur cum oleo et ponatur su〈-〉
45
per ignem donec bulliat et recondatur.
46
OLeum quod romane dicitur demanum et eius
47
expositio est medicina .X. specierum conferens
48
ad frigus neruorum et stomaci confortans mem〈-〉
49
bra repellens superfluitates lenificans
50
neruos. ¶ ℞. storacis .℥.IIII. et masticis pondus
51
.℥.XII. et folij indi et spice amborum ana .IIII. et eufor-
52
bij .℥.III. cinamomi .℥.VI. cere albe .℥.XII. olei de
53
ben .℥.XLVIII. olei balsami .℥.XII. piperis .℥.I. teran-
54
tur sicca et soluantur que sunt preter illa et reponatur.
55
OLeum de floribus papaueris ruffi calefa〈-〉
56
ciens stomacum frigidum et resoluit com〈-〉
57
motionem et apostemationem quan-
58
do commiscetur cum adipe anseris aut
1
galline. ¶ Sumatur olei boni libra .I. et rosarum pa-
2
paueris ruffi .℥.II. ponatur illud in vase et ponatur in
3
sole .X. diebus et reponatur. verumtamen non habet
4
illud oleum odorem.
5
OLea pura de lilio et cydonijs et malis
6
et synapi et cucumere asinino fiunt ita
7
vt sint olei sisaminis pars .I. et aque partes .II. et
8
stet in sole quadraginta diebus et reponatur.
9
¶ Tractatus .XI. de vnguentis et emplastris.
10
VNguentum de cerusa quod confert ad
11
adustionem ignis et excoriationem.
12
¶ ℞. lythargirij .ʒ.I. ceruse .ʒ.V.
13
cere albe .ʒ.VII. olei rosacei .℥.II. lique-
14
fiant cera et oleum et proijciantur su〈-〉
15
per ea cerusa et lithargirium in mor〈-〉
16
tario et misceantur simul antequam infrigidentur et mi〈-〉
17
sceatur cum eo albugo oui vnius et administretur.
18
VNguentum aliud. ¶ ℞. cerusce[*]cerusce corrupt for ceruse .ʒ.IIII. li〈-〉
19
thargirij .ʒ.II. scorie argenti aureus .I. dra-
20
gaganti .ʒ.I. terantur et cribellentur cum orali et su〈-〉
21
matur cere albe .℥.I. que liquefiat cum .℥.III. olei
22
rosacei et proijciantur super ea medicine in mortario et conterantur.
23
VNguentum basilicon magnum conferens ad
24
vlcera et conuenit locis neruosis et vlce-
25
ribus in quibus non est caliditas. ¶ ℞. cere
26
libram .I. picis .℥.VIII. myrrhe et resine om〈-〉
27
nium ana .℥.4. glutini salimbat .℥.IIII. olei libras .VI.
28
VNguentum basilicon minus. ¶ ℞.
29
resine et picis et cere equales partes et
30
administretur cum oleo oliue.
31
VNguentum de cerusa cum aceto. ¶ Su〈-〉
32
me lithargirij quantum vis et cribella et
33
proijce in ciminili et proijce super ipsum
34
acetum et oleum et commisce bene cum manu et vtere.
35
VNguentum de flore eris ad vlcera an-
36
tiqua. ¶ Floris eris .ʒ.II. cere et resine
37
amborum ana .ʒ.V. teratur flos eris et liquefiant
38
relique medicine cum oleo mensura que est
39
necessaria et proijciatur desuper flos eris et commoueatur
40
donec equetur et administretur.
41
VNguentum de calcadis quod nominauit Galienus
42
mutkin conferens ad apostemata pestilentie et
43
consolidat vulnera qui difficile consolidantur
44
et sanguinea et confert ad difficultatem vrine et dif-
45
ficultatem egestionis et omnia apostemata. ¶ ℞. adipis zirbi
46
antiqui libras .III. olei antiqui libras .III. calcadis .℥.IIII. lique-
47
fiat adeps et teratur calcadis et misceatur cum .III. libris
48
olei et terantur libre .III. lithargirij et misceatur cum eis
49
et cum adipe in mortario: deinde ponatur in frixo-
50
rio mundo et permisce ea cum spatula que fit abscis-
51
sa ex palma donec equetur et administretur.
52
VNguentum nigrum lithargyrij .℥.I. ace〈-〉
53
ti forti .℥.III. olei .℥.II. decoquantur omnia
54
cum studio ne adurantur et commo〈-〉
55
ueatur donec coaguletur.
56
VNguentum dyaquilon conferens ad
57
nodos et scrofulas et apostemata:[*]apostemata: corrupt for apostemata [redundant colon] du〈-〉
58
ra: cuius hec est permixtio. ¶ Fenu-
1
greci et seminis lini et altee albe omnium ana keleiati .I. in-
2
fundatur vnumquodque eorum per se die et nocte: dein〈-〉
3
de sumantur de mucilagine vniuscuiusque eorum libra
4
.I. et quarta. et lithagyrij libra .I.ß. et olei libre .II. bulliant
5
mucillagines ebullitione vna: deinde auferatur
6
ab igne postea bulliat oleum cum lithargyrio
7
trito donec coaguletur et alteretur color eius:
8
deinde proijciantur super ipsum mucilagines
9
vna post aliam: et coaguletur igne leni.
10
VNguentum rubeum. ¶ ℞. lithargy〈-〉
11
rij eminam .I. contriti cribellati. olei oli〈-〉
12
ue libras .II. aceti libras .X. concutiatur donec
13
coaguletur et ponatur super ipsum postquam
14
coagulatur libra .I. de venis tinctorum.
15
VNguentum apostolorum et est apostolicon
16
et nominatur vnguentum veneris et
17
est vnguentum rectificans cum facilita〈-〉
18
te fistulas difficiles et scrofulas paruas
19
nec est aliquid simile ei et mundificat vulnera ex
20
carne mortua et pus et consolidat. ¶ Et dicitur
21
quod est medicina .XII. apostolorum: cuius hec est
22
permixtio. ¶ ℞. terebentine cere albe et resine om〈-〉
23
nium ana .ʒ.14. oppoponaci et floris eris ambo〈-〉
24
rum ana .II. ammoniaci pondus .ʒ.XIIII. aristologie longe et
25
thuris masculi amborum ana .ʒ.VI. myrrhe et galba-
26
ni amborum ana .ʒ.IIII. bdellij pondus .ʒ.VI. lithargyrij
27
ponus .ʒ.IX. infundatur bdellium in aceto vini et
28
decoquatur in estate cum duabus libris olei et in hye-
29
me cum libris .III.
30
VNguentum de vzifur conferens ad scro〈-〉
31
sulas et cancrum et apostemata testiculorum.
32
℞. lithagyrij et galbani amborum ana .ʒ.〈-〉
33
V. olibani et ammoniaci amborum ana
34
pondus .ʒ.X. glutinis alimbat .ʒ.VI. cere sextaria .X. vzifur
35
.ʒ.VIII. et olei quantum sufficit.
36
VNguentum karmez et alkermum[*]alkermum cf. Venice 1564: alkarmum confe〈-〉
37
rens ad dolorem ani et ignem persicum.
38
℞. pulpe colloquintide et condisi et vsnen
39
et fulfuris omnium ana .ʒ.III. lythargy-
40
rij et sief memithe amborum ana .ʒ.VI. karmel[*]karmel corrupt for harmel [cf. Venice 1564 and Canon 2, 3 and 4] et
41
marcor et est vermis alkarmez[*]alkarmez or perhaps alkarmem omnium ana .ʒ.XII.
42
sambaci .ʒ.II. picis .ʒ.X. liquefiat almarcor cum
43
oleo et administretur.
44
VNguentum cauterij. ¶ ℞. colcotar
45
assati pondus .ʒ.X. calcis non extincte
46
et storacis liquide omnium ana .ʒ.II.
47
VNnguentum gererati. ¶ ℞. celido-
48
nie et venarum citrinarum et galbani et am〈-〉
49
moniaci et sarcocolle et gummi et san〈-〉
50
guinis draconis omnium ana partem .I. lithargy-
51
rij quantum est pondus medicinarum omnium
52
et olei sisamini et olei oliue quantum est pondus me〈-〉
53
dicinarum omnium liquefiat cera cum oleo in
54
vase testeo nouo et puluerizentur desuper medicine
55
trite et cribellate et misceatur et administretur.
56
¶ Capitulum de emplastris.
57
EMplastrum andromachi quod confert splene〈-〉
58
ticis et hydropicis et qui patitur tensionem
1
laterum et ad dolorem iuncturarum et ad venam sciaticam
2
et ad egritudines chronicas antiquas: cuius per-
3
mixtio hec est. ¶ ℞. cere et picis omnium ana libram .I.
4
gummi pini libram .I. olei cyathi .VIII. arsenici rubei
5
vel aurei aluminis iameni calcis quam aqua non in-
6
uenit omnium ana .℥.II. prepara ipsum secundum quod narratur.
7
EMplastrum mirabile relatum ad andro-
8
macum quod conuenit vbi vult aliquis vt su-
9
gatur ex eo aliquid: frangit enim ipsum et extrahit
10
ossa corrupta: et furunculos et spinas:
11
et confert ad venam sciatam[*]sciatam corrupt for sciaticam et sputum saniei et duritiem
12
viscerum et torsionem membri super membrum et sigillatio-
13
nem vulnerum. ¶ ℞. granorum que inueniuntur in fructu
14
plante que dicitur aumeli et baurac rubei et salis am-
15
moniaci et aristologie cretice et radicis cucumeris asinini et gum〈-〉
16
mi albotin omnium ana pondus aureorum .XX. piperis et macro〈-〉
17
piperis ammoniaci et amomi: et xylobalsami omnium ana
18
aureos .X. thuris masculi et myrrhe et resine sicce et
19
aldabac frigida omnium ana aureos .X. lactis arboris mori
20
aureos .X. cere aureos .XXX. et adipis capre aureos .XV. et fe-
21
cis olei de lilio quantum sufficit ad conficiendum medici〈-〉
22
nam. Terantur medicine sicce: et fricentur etiam et inun〈-〉
23
gat qui fricat eas manus suas cum fece olei de li〈-〉
24
lio ita vt cum permixta fuerint omnia bene reponatur
25
et seruetur: et cum necesse fuerit vti eo ad auferen〈-〉
26
dam laxitudinem tunc sumantur de eo .℥.III. et
27
adipis anatis .ʒ.III. et olei de alcanna .ʒ.III. et per-
28
misceatur et administretur.
29
EMplastrum ad dolorem iuncturarum et
30
podagre: et est medicamen expertum
31
vtile. ¶ Seminis iusquiami kist .I.
32
agarici et fenugreci ana kist .I. baurac .℥.I. cere libram
33
.I. reusini decocte libram .I. olei antiqui libram .I. medulle
34
ossium cerui .℥.IIII. radicis lilij .℥.IIII. Terantur
35
medicine sicce et cribellentur et liquefiant ea que
36
liquefiunt et dimittantur donec infrigidentur et
37
proijciantur super medicinas siccas. et commiscean〈-〉
38
tur et reponatur et administretur.
39
EMplastrum filagrius ad dolorem stomaci et
40
epatis et dolorem matricum et aposte-
41
mata. cum linitur exterius et administra〈-〉
42
tur mulieriribus[*]mulieriribus corrupt for mulieribus in lana liniendo cum eo matri-
43
cem. ¶ ℞. croci .ʒ.II. et in descriptione alia .ʒ.XII.
44
bdellij et masticis et ammoniaci et aloes et stora〈-〉
45
cis humide omnium ana .ʒ.VIII. cere sextaria .III.
46
adipis anseris .ʒ.XII. ysopi sicce: aut humide .ʒ.〈-〉
47
XXX. olei nardini quantum sufficit.
48
VNguentum quod confert ad vehemen〈-〉
49
tiam debilitatis epatis et stomaci et lenit du〈-〉
50
ritiem et retinet ascellationem epithi〈-〉
51
matum. ℞. tortellarum de scemi pondus
52
.ʒ.IIII. alkeia et absinthij et olibani omnium ana pon-
53
dus .ʒ.II. et myrrhe et aloes et aderirati et xyloalo〈-〉
54
es: et acatie omnium ana pondus .ʒ.I. et laudani
55
pondus .℥.II. et cydoniorum excorticatorum de-
56
coctorum mundatorum a granis suis pondus
57
.ʒ.VI. et dactilorum alcabis[*]alcabis cf. Venice 1564: alcabs dactilos .L. numero et
58
cere et olei nardini et olei rosacei quantitate[*]quantitate corrupt for quantitatem cum qua
1
fiat vnguentum. Infunde dactilos et tortellas
2
in vino: et accipe cydonia et munda ea ex cortice
3
et granis suis: deinde coque ea in vino donec
4
mollia sint et cum decocta sunt tere ea bene et per〈-〉
5
misce ipsa cum dactilis et tortellis: deinde con-
6
tere ea cum tortellis donec misceantur et lique-
7
fac ceram cum oleo et tere reliquas medicinas:
8
et cribella eas et pulueriza eas super ceram lique〈-〉
9
factam cum oleo: deinde: aggrega ea simul in
10
mortario et permisce ea in eo donec permiscean〈-〉
11
tur bene. deinde line ex eo super lanam .I. pannum
12
et pone ipsum super epar et stomacum.
13
VNguentum factum cum pulpa collo〈-〉
14
quintide quod confert ad illud quod dictum
15
est: cuius hec est permixto. ¶ Pulpe
16
colloquintide pondus .ʒ.XII. turbith et sca-
17
monee et euforbij omnium ana .ʒ.VIII. seminis aneti et salis
18
et myrrhe et aloes et fellis vaccini et salis indi et
19
nigelle et staphisagrie montanee et piperis et zinziberis
20
et myrabolanorum citrinorum et mezerion et belliricorum
21
omnium ana pondus .ʒ.XII. et amigdalarum et ammo〈-〉
22
niaci opoponaci et serapini omnium ana .ʒ.VII. bau〈-〉
23
rach et sulfuris citri amborum ana .ʒ.XV. fenugreci et
24
camomille et seminis lini omnium ana pondus .ʒ.X. storacis et
25
cere amborum ana sextaria .X. liquefac ea que li-
26
quefiunt de istis medicinis cum butyro vaccino
27
et infunde que ex eis infunduntur in vino et tere
28
que ex eis sicca sunt et cribella ea: deinde tere in〈-〉
29
fusa et permisce ea simul donec fiat vnguentum:
30
deinde lini ex eo stomacum et epar: ipsum enim fa〈-〉
31
cit descendere aquam citrinam: et qui indiget ascel-
32
latione et non potest bibere medicinam liniat
33
ipsum super stomacum quoniam soluat eum.
34
EMmplastrum[*]EMmplastrum corrupt for EMplastrum factum cum cordume-
35
ni quod confert ad dolores antiquos
36
qui sunt in epate et stomaco et splene
37
et duritiem accidentem in eis et frigus.
38
¶ ℞. cordumeni et spice: et amomi et piperis et
39
macropiperis et costi et cassie mundate et thuris
40
et piretri et amigdalarum et ammoniaci et alkeia
41
et myrrhe et storacis et carpobalsami et aristologie
42
longe et rotunde et ciperi et melliloti et laudani et
43
gariofilorum omnium ana pondus .ʒ.IIII. croci pondus
44
.ʒ.II. et ireos et opobalsami et adipis vacce aut ana〈-〉
45
tis omnium ana pondus .ʒ.V. gummi amigdale ama-
46
re pondus .ʒ.V. liquefac ceram cum oleo nardi-
47
no: et fac ipsum sicut narraui tibi.
48
¶ Tractatus .XII. de iuuamento harum medici〈-〉
49
narum appropriato vnicuique membro.
50
AD frigus capitis conferunt sce-
51
lithe et anacardinum et diacymi〈-〉
52
num caputpurgio facto. ¶ Gra〈-〉
53
uitati capitis confert infusio de
54
hiera et pillule alboronal[*]alboronal cf. Venice 1564: alboronaki que mun-
55
dificat caput.
56
AD dolorem capitis frigidum anti-
57
quum sotira scelithe secundum quod
58
dicitur hiera eufratis hierapicra hie-
1
ra archigenis. Theodoricon. hiera cataz[*]cataz cf. Venice 1564: catagini i.e. catageni(?) tro-
2
cisci stelle epithymati super fronte. ¶ Et ad ce-
3
phaleam iterum oleum nardinum. ¶ Ad emi-
4
graneam trocisci stelle liniti super frontem: ole-
5
um nardinum suffuf infusionis hiere: confe-
6
ctio hermetis facto caputpurgio. ¶ Ad verti-
7
ginem sotira pura confectio hermetis: ana-
8
cardinum: hiera archigenis: theodoricon ele-
9
ctuarium de[*]de corrupt for de ambra [cf. Venice 1564] magnum.
10
AD obliuionem et recordationem et
11
mentem anacardinum: electuarium
12
de anacardis: scelithe secundum quod dicitur
13
facto caputpurgio ex ea: suffuf aristo〈-〉
14
tellis: electuarium de ambra sirimos: hierapicra
15
¶ Ad alguesgues et maniam)[*]maniam) corrupt for maniam [redundant bracket] tyriaca et mytri-
16
datum: tyriaca esdre: scelithe secundum quod dicitur.
17
Tyriaca iarbe ramaguem[*]ramaguem(?) see Venice 1564. hiera catagini: medici〈-〉
18
na de muscho et proprie descriptio facta ad me〈-〉
19
lancoliam colericam. Anacardinum quando
20
equatur in sua receptione: confectio de hiacyn-
21
tho nostra. ¶ Que confortant sensus sunt tyria〈-〉
22
ca mitridatum: pillule stomatice alkindi. ¶ Ad
23
epilepsiam tyriaca. mitridatum: tyriaca esdre ty〈-〉
24
riaca diatesseron: et sotira: scelithe. Tyriaca no-
25
stra confectio cesaris: alkeskinengi[*]alkeskinengi cf. Venice 1564: alkelkilengi proprie ad
26
pueros. Theodoricon: hieragarios: hiera nostra
27
medicina de muscho dulcis et amara: hierapi-
28
cra[*]hierapicra i.e. hierapigra: acetum squille: et eximel[*]eximel corrupt for oximel [cf. Venice 1564] eius. ¶ Ad apo-
29
plexiam:) Tyriaca mitridatum: tyriaca esdre oleum
30
alkekengi. ¶ Ad paralysim et mollificationem
31
in membris.)[*]membris.) corrupt for membris. [redundant bracket] Tyriaca mitridatum: tyriaca esdre
32
tyriaca diatesseron medicina de muscho dulcis
33
et amara. anacardinum: diamarte: dedemeregi[*]dedemeregi cf. Venice 1564: bedemeregi:
34
hiera nostra: electuarium de vua: pillule vtilita-
35
tis: oleum harased. Hiera Galieni epatalis: pillule de
36
euforbio: confectio aseimeri: caputpurgium alha〈-〉
37
bis: hierapicra clisteriza[*]clisteriza corrupt for clisterizata [cf. Venice 1564]. ¶ Ad torturam: sceli-
38
the. Medicina de muscho dulcis et amara: ana〈-〉
39
cardinum: electuarium de vua: pillule proficui:
40
pillule de dende sal. ¶ Ad tremorem. Tyriaca
41
mitridatum. tyriaca esdre. sotira electuarium no〈-〉
42
strum: hiera catagini. ¶ Ad spasmum sotira
43
oleum alkekengi: oleum de croco hiera Galieni hie〈-〉
44
ra catagini.
45
Ad dolorem oculi sotira: hierapicra: medici-
46
na keted regis. ¶ Ad cecitatem et aquam
47
que fit in oculo: hiera archigenis in principio.
48
Ad dolorem auris: trocisci stelle oleum nardi〈-〉
49
num. ¶ Ad frigidum acetum squilliticum
50
et oxymel eius ad illam in qua non est vlcus.
51
Ad dolorem dentium sotira sagzenea: confe-
52
ctio de scoria: trocisci stelle. ¶ In coroso.[*]in coroso i.e. in dente coroso
53
Confectio phylosophorum oxymel squilliticum
54
acetum eius restringit sanguinem et detumesce-
55
re facit carnem gingiuarum.
56
Rectificatio nodationis lingue et mollifica-
57
tionis eius: scelithe est electum
58
in hoc confectio philosophorum hierapicra. ¶ Ad apostemata cordis
1
et colores eius. Confectio de muscho medicina
2
keted regis medicina Galieni que confert ad egri〈-〉
3
tudines canne.
4
Ea que confortant cor sunt tyriaca mitridatum:
5
tyriaca esdre. tyriaca diatesseron: nedrech[*]nedrech cf. Venice 1564: nadrech
6
darij: reseus[*]reseus cf. Venice 1564: resus darij confectio alkindi: tyriaca no〈-〉
7
stra confectio de hiacyntho confectio Galieni electuarium de
8
ambra electuarium aliud. ¶ Ad pulsum cordis. Ty-
9
riaca mitridatum scelithe tyriaca nostra: confectio cesa〈-〉
10
ris miua sirupus de malis calidus confectio de
11
muscho: medicina de muscho dulcis et amara.
12
¶ Ad sincopim medicina de muscho mitrida〈-〉
13
tum kelkelengi.
14
Ea que mundificant cannm pulmonis et pectus
15
medicina Galieni et pillule que sunt in .X. tracta〈-〉
16
tibus et medicine loch de alijs trocisci de stoma〈-〉
17
ticis sunt mirabiles sirupus de ysopo. ¶ Ad
18
raucedinem vocis et abscissionem eius. Loch de me〈-〉
19
lone acetum squilliticum et oxymel eius pillule que sunt
20
in .X. tractatus. ¶ Ad abscissionem vocis. tyriaca
21
mitridatum. ¶ Ad difficultatem anhelitus confectio
22
cesaris medicine de muscho pillule dicte in de-
23
cem tractatibus. medicina diamarte de curcu-
24
ma diasulfur filonium medicina keted regis.
25
¶ Ad asma et anhelitum preparationis)[*]preparationis) corrupt for preparationis [redundant bracket] loch de
26
squilla et eius oxymel. ¶ Ad difficultatem et constri〈-〉
27
ctionem.)[*]constrictionem.) corrupt for constrictionem. [redundant bracket] trocisci de papauere. ¶ Ad dolores
28
pulmonis et pectoris et hypocondriorum sotira
29
kakium[*]kakium i.e. kokium (cf. Venice 1564 and Canon 3) tyriaca marduruchos[*]marduruchos cf. Venice 1564: manduruchos tyriaca esdre confe〈-〉
30
cta. ¶ Ad tussim antiquam tyriaca et mitridatum et sce〈-〉
31
lithe secundum quod dicitur et diasulfur oleum asindin et loch
32
de papauere trocisci de papauere. ¶ Ad sputum
33
sanguinis et fluxum eius et ipsius vomitum et saniei.)[*]saniei.) corrupt for saniei. [redundant bracket]
34
Trocisci Galieni proprie conferentes saniei. trocisci arosto-
35
machis[*]arosto-machis corrupt for aristomachis mirabiles loch de papauere. ¶ Ad vo〈-〉
36
mitum sanguinis et sputum eius medicina alchei-
37
ron loch de melone loch de spodio.
38
Ad frigus epatis oleum de aneto alchanzi sehe〈-〉
39
reriaran oleum de hasce pillule que sunt in
40
decem tractatibus. ¶ Ad dolorem epatis con〈-〉
41
fectio de seminibus medicine de gentiana vnguen〈-〉
42
tum de cordumeni trocisci de eupatorio aqua de
43
radicibus trocisci .X. tractatibus confectio de mu-
44
scho confectio de calamento athanasia confectio
45
hermetis cum aqua algeleniabin diacurcuma
46
diacostum filonium kelklengi[*]kelklengi corrupt for kelkelengi suffuf de acoro fa〈-〉
47
cto trocisco pillule de eupatorio theodoricon sal
48
acetum squille. ¶ Debilitas epatis et que con-
49
fortant ipsum dialacca et pillule stomatice alkin〈-〉
50
di et vnguentum cum pulpa colloquintide sal empla〈-〉
51
strum et medicina alindrion diacurcuma medi〈-〉
52
cina quam alkindus et alij dixerunt esse Galieni al〈-〉
53
chanzi confectio de scoria electuarium Galieni oleum
54
de cinamomo. suffuf hubede. ¶ Ad estuationem
55
epatis resus darij est confortatiuum valde. tyria〈-〉
56
ca nostra confectio alkindi confectio de muscho
57
sagzenea singularia fecimus omnia que confe-
58
runt ad dolorem eius. ¶ Ad apostema epatis
1
medicina kiume medici. trocisci de berberis tro〈-〉
2
cisci de reubarbaro trocisci alzedarsion[*]alzedarsion cf. Venice 1564: alzedarfion trocisci
3
de eupatorio. ¶ Ad duritiem epatis et splenis
4
trocisci de reubarbaro electuarium de aniuden.
5
¶ Ad dolorem epatis et splenis. Tyriaca esdre
6
mitridatum diacurcuma dialacca. ¶ Ad hydro〈-〉
7
pisim et initium eius. tyriaca mitridatum confe〈-〉
8
ctio hermetis medicina kiume hiera archige-
9
nis. ¶ Ad malitiam complexionis oleum de
10
euforbio suffuf alkekengi bactissucha diasulfur
11
¶ Ad inceptionem malitie complexionis)[*]complexionis) corrupt for complexionis [redundant bracket] ho〈-〉
12
morusia diacurcuma dialacca trocisci de ber-
13
beris medicina kiume aqua de radicibus pillu〈-〉
14
le alkekengi. et ad fortem iterum alchanzi sehe-
15
rearenfanaios[*]sehe-rearenfanaios cf. Venice 1564: seherearen sanios. et rectificat sanguinem electuarium
16
aliud. ¶ Ad debilitatem stomaci medicina kiu-
17
me. ¶ Unguentum ad debilitatem epatis et sto〈-〉
18
maci electuarium de xyloaloes et sagzenea sal fa〈-〉
19
ctus suffuf donum dei. et ad debilitatem et cor-
20
ruptionem suam electuarium alchanzi electua-
21
rium kameati rectificat corruptionem eius.
22
Ad corruptionem et mollificationem eius oleum
23
afusume[*]afusume cf. Venice 1564: afusme confectio hermetis diacurcuma
24
oleum aliud aqua de radicibus tyriaca mitrida〈-〉
25
tum alkerme tyriaca nostra electurium de am-
26
bra trocisci stelle. et expellunt ab eo superfluitates
27
pillule alkekengi hierapigra diacyminum confe-
28
ctio alkindi infusio picre mundificat eum suffuf
29
aburmaki acetum squille et oxymel eius miua
30
sirupus de malis calidus et sirupus de piris et
31
citrum conditum et cydonia condita et de eis que
32
mundificant ipsum sunt electuarium Galieni pillu〈-〉
33
le stomatice simul trifera de scoria et alia. ¶ Et ad
34
mollificationem eius trifera maior trifera de sco〈-〉
35
ria suffuf hebede oleum de serpentibus. ¶ Ad
36
caliditatem stomaci confert sirupus de acresta.
37
¶ Ad frigus stomaci electuarium de xyloaloes
38
temperatum oleum menum oleum de costo oleum
39
de papauere ruffo electuarium de aniuden ele-
40
ctuarium alfangius fendelicon[*]fendelicon cf. Venice 1564: fendedicon alcanzi seherea〈-〉
41
ren trifera de scoria electuarium talisafar. ¶ Ad
42
infusionem stomaci hierapigra pillule inde hie〈-〉
43
ra Hypocratis trifera suffuf hebede. ¶ Ad dolorem sto〈-〉
44
maci confectio de seminibus dactilicon medici〈-〉
45
na de gentiana aqua de radicibus hiera andro-
46
machi electuarium diapipereon seherearen. Un-
47
guentum de cordumeni pillule inde oleum rosaceum
48
oleum de costo electuarium Galieni confectio her-
49
metis pillule bone ad dolorem ventris empla-
50
strum filagrius araston diacurcuma filonium con〈-〉
51
fectio de calamento. ¶ Ad ventositatem stoma〈-〉
52
ci sotira nedrech darij alharmiu trifera magna
53
oleum nardinum. ¶ Ad apostema stomaci con〈-〉
54
ferunt trocisci de berberis et eupatorio. ¶ Ad du〈-〉
55
ritiem stomaci oleum de mastice. ¶ Ad appe-
56
titum electuarium alkekengi confortant appeti〈-〉
57
tum. ¶ Ad appetitum caninum de curatione
58
eius est diacyminum. ¶ Ad digestionem tyria-
1
ca mitridatum confectio phylosophorum con-
2
fectio cesaris alcanzi diacydonitem proprie mu〈-〉
3
schatum trifera magna confectio de muscho sag-
4
zenea dyaciminum electuarium de ambra suffuf
5
aristologie electuarium suffuf electuarium de gra-
6
nis viridibus confectio de hiacyntho nostra. ele〈-〉
7
ctuarium aliud citrum conditum electuarium.
8
¶ Ad singultum confectio cesaris est bona in
9
eo valde miua sirupus de menta trocisci de me-
10
zerion. ¶ Ad vomitum et nauseam trocisci ari〈-〉
11
stomaci[*]aristomaci i.e. aristomachis confectio de sale indo proprie ad fleg-
12
maticum et melancolicum: sirupus de fructibus
13
et proprie ad colericum trocisci miue sirupus de
14
menta sirupus de prunis et confert ad sincopim.
15
¶ Ad sitim sirupus de agresta camphora tro-
16
cisci de spodio et si fuerit cum resolutione natu-
17
re. ¶ Ad eructuationem acidam diacyminum
18
trocisci stelle diapipereon. ¶ Ad splenem soti-
19
ra homorusia kelkelengi confectio de seminibus
20
anacardinum alcanzi diamarte et aperit opila-
21
tionem eius bedemeregi diacurcuma diasulfur
22
oleum abusume[*]abusume cf. Venice 1564: albusume confectio de hiacyntho nostra
23
theodoricon hiera nostra sal. ¶ Unguentum
24
cordumeni suffuf de trociscis de .X. tractatibus.
25
Ad frigus intestinorum pillule que mundifi-
26
cant intestina pillule stomatice alkindi pil-
27
lule aburmaki. ¶ Ad colicam et siccitatem na-
28
ture araston kelkelengi oleum de nasturtio oleum
29
de kerua fermos sehereanem[*]sehereanem i.e. seherearen dactilicon. ¶ Et
30
ad dolorem eius filonium episcopale diacydonitem
31
solutiuum electuarium indum electuarium ce-
32
saris. ¶ Ea que leniunt naturam sunt hierapicra
33
confectio inda sirupus de prunis parum de bdel〈-〉
34
lio pillule de tapsia trocisci et confectio de alleis.
35
¶ Solutiua grossa pillule stomatice alkindi pil〈-〉
36
lule alie ad melancoliam pillule de capsia hiera
37
Galieni pillule de euforbio attrahunt ex longinquo
38
et ex neruis hiera filagrius electuarium cesaris
39
seherearen pillule filij alharith. ¶ Ad retentio-
40
nem solutionis ventris tyriaca mitridatum dia〈-〉
41
cydonitem muschatum vnguentum alkindi siru-
42
pus de agresta ad colericos suffuf conueniens
43
colericis camehatu. Descriptio ex felangios suffuf
44
aristotelis miua sirupus de malis sirupus de
45
menta sirupus et piris[*]et piris corrupt for de piris cydonia condita trocisci
46
de balaustijs trocisci de spodio trocisci de semi-
47
nibus trocisci de diasacramento. ¶ Ad solutio〈-〉
48
nem ventris cum sanguine et sanie trocisci diasacramenton.
49
¶ Ad difficultatem vrine trocisci de lacca. ¶ Ad
50
vlcera intestinorum et rasuram tyriaca esdre con-
51
fectio hermetis trocisci nostri trocisci asij atha-
52
nasia medicina keted regis trocisci de balaustijs
53
trocisci diasacramento[*]diasacramento i.e. diasacramenton trocisci de seminibus.
54
¶ Ad punctionem trocisci de seminibus. ¶ Ad
55
vehementem punctionem micleta sirdurios[*]sirdurios cf. Venice 1564: firdurios oleum
56
nardinum suffuf. ¶ Ad tenasmon miclete con〈-〉
57
fectio hermetis trocisci de mezerion trocisci de
58
balaustijs suffuf. ¶ Ad colericam passionem
1
tyriaca electuarium filij messemiati[*]messemiati cf. Venice 1564: messeniati: electuarium
2
de granis viridibus.
3
Ad dolorem ani oleum alkekengi. Et ad emor〈-〉
4
roidas electuarium de muscho donum
5
dei suffuf miclete oleum alsindi[*]alsindi cf. Venice 1564: alsindin.
6
Et ad dolorem renum et vesice: tyriaca mitrida〈-〉
7
tum: tyriaca esdre tyriaca nostra: confectio
8
alkekengi electuarium de aniuden ad frigus am〈-〉
9
borum. Conferunt renibus et vesice omnia que
10
confortant ea trocisci alkekengi oleum de ker-
11
ua. ¶ Pillule ad frigus renum trocisci regales
12
electuarium ad dolores amborum confectio her-
13
metis diacurcuma. Et ad dolorem amborum confe〈-〉
14
ctio alkekengi nux condita oleum de storace. ¶ Que
15
mundificant renes et vesicam mitridatum theo〈-〉
16
ridicon[*]theoridicon corrupt for theodoricon anacardinum hiera nostra electuarium
17
de ambra. ¶ Et conferunt ab[*]ab corrupt for ad frigus amborum
18
trocisci alkekengi.
19
Et ad mollificationem vesice hiera Galieni trifera
20
de scoria trifere alie. ¶ Et ad mictum san-
21
guinis et puris confectio de pillulis alkekengi
22
et trocisci alkekengi. ¶ Et ad inuoluntariam
23
emissionem vrine et distillationem eius: confe-
24
ctio phylosophorum scelite secundum quod dicitur hiera
25
Galieni. ¶ Et ad lapidem tyriaca mitridatum ty-
26
riaca esdre homorusia dialacca diasulfur pillule
27
in decem tractatibus. ¶ Educentes arenam in
28
vrina trocisci arcomacris.
29
Ad frigus matricis oleum de storace oleum de
30
beiritar oleum nardinum alkekengi. ¶ Ad
31
ventositatem matricis alkekengi. ¶ Et ad dolo〈-〉
32
res matricis scelite secundum quod dicitur anacardinum
33
diamarte bedemeregi filonum proprie pregnan〈-〉
34
tium fermos archigenis emplastrum filagrius
35
diacurcuma. ¶ Ad prefocationem alkekengi
36
acetum squille et oxymel eius. ¶ Et ad duritiem
37
matricis pillule memithdine[*]memithdine corrupt for memithe diacurcuma oleum
38
de croco. ¶ Ad rectificationem menstruorum re〈-〉
39
ctificant ea theodoricon kelkelengi trocisci de
40
seminibus confectio de scoria. ¶ Ad pregnan-
41
tes et conseruante[*]conseruante corrupt for conseruationem fetus suffuf tyriaca conseruat
42
fetum mitridatum scelite secundum quod dicitur
43
et alcalcataraham[*]alcalcataraham cf. Venice 1564: alcalcatarahan fermos.
44
Ad dolorem iuncturarum et podagram et ve-
45
nam sciaticam: sortira scelithe secundum quod dici-
46
tur confectio phylosophorum confectio herme〈-〉
47
tis anacardinum confectio hiere archigenis theo〈-〉
48
doricon electuarium de massacumia[*]massacumia cf. Canon 3, fol. 348v: messacuina, cf. the variant in Venice 1564: massacuima emplastrum
49
electuarium indum: electuarium cesaris proprie
50
ad podagram: oleum de storace calefacit iunctu〈-〉
51
ras et expellit ab eis superfluitates clisterizatum.
52
¶ Et ad venam sciaticam electuarium flegma〈-〉
53
ticum medicina kebeth regis hierapicra oleum
54
asseled ramised oleum alkised oleum alkeken-
55
gi et proprie ad venam sciaticam kelkelengi et
56
proprie ventositates iuncturarum hiera catagin[*]catagin cf. Venice 1564: catagini
57
et proprie ad tremorem earum pillule de tapsia
58
sal. ¶ Ad dolorem dorsi hiera archegenis[*]archegenis i.e. archigenis pillu-
1
le iuuamenti pillule de dende oleum kemissed
2
oleum kelkelengi oleum de euforbio pillule de
3
tapsia pillule alie de kelkelengi electuarium in-
4
dum: confectio de scoria nuces condite. ¶ Et
5
ad dolorem dorsi clisterizatio. ¶ Et ad dolorem
6
ancharum pillule de tapsia descriptione nostra
7
oleum de euforbio confectio hermetis.
8
¶ Expleta est summa prima antidotarij.
9
¶ Summa secunda incipit.
10
IN hac summa afferemus de me-
11
dicinis compositis illas que sunt
12
magis proprie vnicuique egritu-
13
dini: postquam reiterabimus reme〈-〉
14
morationem eorum que dicta sunt
15
in summa prima vt sit ei qui le-
16
git hunc librum comprehensio omnium cura-
17
tionem[*]cura-tionem corrupt for curationum aut plurium earum valde. ¶ Et illud est
18
quoniam verbi gratia cum comprehendit cura〈-〉
19
tiones scabiei eat ad librum secundum: et est liber me-
20
dicinarum simplicium et sciet in hora vna com-
21
prehensionem omnium medicinarum particu-
22
larium ex tabulis. deinde cum permutatur ad ca-
23
pitula libri tertij et quarti querat capitulum sca-
24
biei: et comprehendat curationes predictas: de〈-〉
25
inde cum permutatur ad antidotarium compre〈-〉
26
hendet reliquas curationes compositas. Erit er〈-〉
27
go ei via ad comprehendendum curationes par〈-〉
28
ticulares omnes aut plurimum earum et diuisi
29
hanc summam in tractatus.
30
¶ Tractatus primus de dispositionibus capi-
31
tis: et de eis que sunt in eo vt cerebrum.
32
STupefactiuum doloris capitis
33
antilis: cuius hec est permixtio:
34
lactis alfarfandin[*]alfarfandin cf. Venice 1564: alfarfandi aureos .XVI. lactis
35
papaueris et est opium aureos .IIII.
36
anisi croci seminis iusquiami albi sca-
37
monee omnium ana aureos .IIII. con〈-〉
38
ficiantur omnia cum aceto: deinde fiant ex eis
39
trocisci et exiccentur in vmbra. cumque indiges eis
40
liquefac et lini super frontem ab vno tempore
41
ad aliud. quod si infirmus fuerit febriens liquefac
42
eos cum aqua et lini eos.
43
TRocisci quibus vtebatur antilis.
44
¶ Recipe baccarum lauri aureos .IIII. sca〈-〉
45
monee et opij et myrrhe et succi aque
46
agreste omnium ana aureos .IIII. seminis
47
apij et croci et amomi omnium ana aureos .VIII. con〈-〉
48
ficiatur illud cum aceto quantitate que sufficit:
49
et fiant ex eo trocisci et administrentur liniendo.
50
CAputpurgium quod mundificat ca-
51
put et confert patienti obthalmiam lon〈-〉
52
gam et cui aduenit dolor capitis et fa〈-〉
53
cit descendere ex capite humiditatem
54
plurimam. ¶ Recipe nigelle aureos .II. salis amo-
55
niaci aureos .II. succi cucumeris asinini aureum .I. teratur illud be-
56
ne et conficiatur cum oleo quod fit ex oleo quod
57
dicitur sicionium aut cum oleo de nigella aut cum
58
oleo de alcanna donec perueniat ad spissitudi-
1
nem cere liquefacte cum oleo liquefactione hu〈-〉
2
mida et pone ipsum in vase et vtere ipso ita vt li-
3
nias ex ipso in concauitate narium et precipe in〈-〉
4
firmo vt naribus attrahat aerem.
5
CAputpurgium aliud quod purgat si〈-〉
6
ne nocumento et sedat dolorem capi-
7
tis statim. ¶ Sumantur bucorma-
8
riem aurei .VIII. radicum lilij aurei .II. bau〈-〉
9
rach rubei aureus .I. misceantur et administrentur.
10
CAputpurgium aliud. ¶ Bucorma-
11
riem .℥.III. succi foliorum lebleb .ʒ.I.ß. al-
12
fedi[*]al-fedi cf. Venice 1564: alfedinon non sextam aureum .I. succi cucumeris asinini sex〈-〉
13
tam aurei .I. permisce ea et conserua ipsum
14
in vase vitri cum ergo indiges eo fac de ipso col〈-〉
15
lyrium et liquefac ipsum cum lacte mulieris et
16
fac caputpurgium cum eo.
17
CAputpurgium quod confert ad para〈-〉
18
lysim et torturam et mollificationem mem〈-〉
19
brorum et tremorem et ad omnes do〈-〉
20
lores frigidos et humidos et opilatio-
21
nes que accidunt ex frigiditate et humiditate in
22
lacertis et neruis: cuius permixtio hec est. ¶ Su-
23
matur succi radicis colloquintide humide et succi radi-
24
cis sicle et succi radicis ratha omnium ana coclea〈-〉
25
rium .I. et nigelle et grana harmel et terantur am-
26
bo bene: deinde confice ea cum his succis ita vt
27
commisceantur: deinde repone ea cumque indiges eo
28
sume de ipso pondus sexte .ʒ.I. et solue caputpurgium
29
cum lacte mulieris lactantis puellam et fac ca-
30
putpurgium infirmo ex eo: ipsum enim aperit opi-
31
lationes et calefacit et confert cerebro et capiti et
32
ad illud quod est in ipso de superfluitatibus.
33
CAputpurgium aliud conferens ad dolo-
34
res capitis antecedentes. ¶ ℞. mumie
35
et nucis muschate et ambre et campho-
36
re muschi omnium ana pondus .ʒ.I. teratur vnum〈-〉
37
quodque eorum per se: deinde minisceantur[*]minisceantur corrupt for misceantur et conficiantur cum
38
oleo sisamino et aliquanto olei de balsamo et su-
39
matur de eo pondus granorum .VI. et soluatur cum ali-
40
qua aquarum et fiat caputpurgium cum eo.
41
COnfectio hiere mundificantis ex par〈-〉
42
te que mundificat caput et expellit ex
43
eo illud quod est in ipso de superfluitatibus
44
et egritudines malas. ¶ Pulpe col〈-〉
45
loquintide mundate ex granis et corticibus suis pondus aureorum .X.
46
thuris et piperis albi et nigri et macropiperis omnium
47
ana aureos .IIII. et croci aureum .I. et aloes et myrrhe et am〈-〉
48
moniaci et asse omnium ana pondus aurei .I. scamonee asse
49
pondus aureorum .VI. et succi absinthij aureos .II. terantur et cri-
50
bellentur et conficiantur. dosis eius sit aurei .IIII.
51
HIera relata ad busicos que confert ad
52
dolorem capitis et tenebrositatem et do〈-〉
53
lorem stomaci et splenis et epatis: cuius hec
54
est permixtio. ¶ Sumantur thuris mun-
55
dati et agarici amborum aurei .XVI. et pulpe colloquintide
56
mundate ex cortice et granis suis pondus aureorum .II. et
57
sticados et piperis albi et nigri omnium aurei .XVI. et
58
myrrhe aurei .III. et croci aurei .VI. et corticum elle-
1
bori nigri et aloes et scamonee et squile assate et
2
spice et cassie omnium ana aurei .XVI. et sandarace
3
et euforbij omnium ana aurei .VIII. terantur medi-
4
cine sicce et infundantur gummi et misceantur et
5
conficiantur et sit dosis eius aurei .IIII.
6
COnfectio hiere relate ad drios.
7
¶ Pulpe colloquintide mundate et
8
excoriate a granis suis et thuris am〈-〉
9
borum ana .ʒ.XX. et aristologie rotunde et seminis apij mon-
10
tani et piperis albi omnium ana .ʒ.V. serapini et op-
11
poponaci amborum ana pondus .ʒ.VIII. et spice odorifere
12
et lingue auis et cinamomi et cassie et croci et zin-
13
ziberis et polij omnium ana .ʒ.III. terantur medicine sicce et
14
infundantur gummi et misceantur.
15
PIllule salue mundificantes caput. ¶ ℞.
16
turbith et aloes amborum ana .ʒ.X. collo〈-〉
17
quintide et scamonee omnium ana .ʒ.〈-〉
18
III. anisi et salis amborum ana .ʒ.II. do-
19
sis eius fortis .ʒ.II. et debilis aureus .I.
20
PIllule conferentes ad dolorem capitis
21
ex melancolia. ¶ Epithymi et agari〈-〉
22
ci amborum ana .ʒ.IIII. polypodij .ʒ.III.
23
hiere .ʒ.VII. salis .ʒ.II.ß. myrabolanorum nigrorum
24
.ʒ.V. lapidis lazuli .ʒ.II. dosis .ʒ.II.ß.
25
PIllule conferentes ad dolorem capitis
26
ex flegmate et melancolia. ¶ ℞. myra〈-〉
27
bolanorum kebulorum et belliricorum
28
et emblicorum omnium ana pondus
29
.ʒ.III. salis .ʒ.IIII. sticados .ʒ.II. hierepigre .ʒ.VIII.
30
pulpe colloquintide .ʒ.IIII. absinthij .ʒ.II. agarici
31
.ʒ.VII. turbith et epithimi amborum ana .ʒ.XV. el-
32
lebori nigri .ʒ.V. dosis earum .ʒ.II.ß.
33
DEcoctio aque de redicibus[*]redicibus corrupt for radicibus cum qua sumitur
34
in potu oleum de kerua ad dolorem ca-
35
pitis ex flegmate et vertiginem et epilepsiam.
36
℞. corticum radicum apij et feniculi omnium
37
ana .ʒ.X. et radicum squinanti et calamenti montani et
38
spice odorifere et aristologie rotunde omnium
39
ana .ʒ.VIII. fumi terre .ʒ.VII. myrabolanorum citri-
40
norum pondus .ʒ.VIII. epithimi .ʒ.IIII. masticis .ʒ.〈-〉
41
III.ß. polij .ʒ.IIII. decoquantur cum .IIII. libris aque do〈-〉
42
nec remaneat libra .I. et infundantur in ea hierepi〈-〉
43
gre .ʒ.IIII. et sumantur de ea omni die .℥.III. cum
44
pondere .ʒ.I. olei de kerua.
45
DEcoctio collecta que solutione educit hu〈-〉
46
mores. ¶ ℞. myrabolanorum nigrorum et citrinorum et
47
kebulorum omnium ana .ʒ.X. pruna .XXX. nu-
48
nero[*]nu-nero corrupt for numero tamarindorum .ʒ.XV. fumi terre .ʒ.〈-〉
49
VII. absinthij .ʒ.III. decoquantur cum tribus libris aque
50
donec remaneat libra .I.ß. et sumantur de ea due ter〈-〉
51
tie libre .ß. et conficiantur in ea .ʒ.I. turbith et aloes
52
due tertie .ʒ.I. agarici tertia .ʒ.I. et bibatur: et si vo〈-〉
53
luerit eam debilem non proijciantur illa tria: sed fricet
54
in ea cassiefistule mundate a granis suis .ʒ.X.
55
EMigranea. ¶ Trocisci qui conferunt
56
et efficiunt operationem cum linitur ex
57
eis bis aut ter ex tempore ad tempus: quorum
58
hec est permixtio. ¶℞. croci aureos .XV.
1
et calcadis aureos .X. et myrrhe et aluminis et opij et
2
succi et agreste sicci et colcotar omnium ana aureos .III.
3
et gummi aureos .XV. terantur illa et proijciantur de-
4
super vini stiptici quantum sufficit et teratur sicut te〈-〉
5
ritur collyrium et fiant ex eo trocisci. Cumque in-
6
digebis eis liquefac eos cum aceto permixto
7
et vtere eis.
8
MEdicamen ad emigraneam antiquam.
9
¶ Piperis albi aureos .II. commixtionis
10
croci aureos .II. euforbij aureum .ß. fimi colum-
11
bini aureum .ß. encaustri scriptorum aureum .ß. tere has
12
medicinas et permisce et confice et line cum eo
13
lacertum temporis et annecte fronti illius partis.
14
¶ Tractatus secundus de oculo obthalmia et
15
attractione materierum ad oculum.
16
COllirium quod composuit vir
17
faciens alcohol de terra persarum.
18
¶ ℞. sief memithe aureos .XLVIII.
19
sarcocolle aureos .XXIIII. sedenigi aureos
20
.XII. opij aureos .XII. succi mandrago〈-〉
21
re aureos .VIII. gummi aureos .XVI. con-
22
ficiantur cum aqua pluuiali et administrentur cum
23
albumine oui.
24
COnfectio medicine aristratis faciens
25
ad scabiem et obthalmiam antiquam
26
et confert auri ex qua currit pus et
27
vlceribus quorum consolidatio est diffi〈-〉
28
cilis: et corrosioni que accidit in ore. ¶ ℞. vitri
29
combusti aureos .II. myrre aureos .II. dragaganti adusti
30
aureum .I. piperis aureos .III. croci aureum .ß. vini .℥.IX. coa-
31
gulati vue .℥.XLV. Tere medicinas siccas et asper〈-〉
32
ge super eas in trituratione vinum. Et cum exiccantur
33
proijce super eas coagulatum vue et terantur cum eo
34
et ponatur in vase et decoquatur lento igne et ser〈-〉
35
uetur in vase eris.
36
Pithima[*]Pithima corrupt for EPithima [initial is missing] quod composuit filodesi-
37
fis conferens ad materiam plurimam
38
et dolorem vehementem. ¶ ℞. rosarum re〈-〉
39
centium aureos .II. seminis iusquiami al〈-〉
40
bi aureos .VIII. thuris aureos .VI. myrrhe aureos .IIII. sauic
41
ordei .ʒ.XVIII. vitellum oui .I. assatum succi man〈-〉
42
dragore aureos .IIII. croci aureos .II. opij aureos .IIII. confi〈-〉
43
ciantur cum vini stiptici quantitate que sufficiat
44
et fiant ex eis trocisci et administrentur.
45
ILlud quod dicitur vuula eris. ¶ ℞.
46
eris vsti abluti aureos .XII. croci aureos .VI.
47
piperis albi aureos .IIII. myrrhe et opij
48
amborum ana aureos .IIII. gummi aureos .XII.
49
teratur cum vino et administretur.
50
COllyrium aliud quod administratur
51
ante balneum conferens ad cursum
52
materierum plurimarum et proprie
53
quando oculus est difficilis hume-
54
ctationis: et est apostema eius ad albedinem
55
decliue in colore suo ita vt sit in eo aliquod de
56
vestigijs obthalmie vehemens in qua eleua-
57
tur albedo oculi super nigredinem eius. Et
58
non est nobis necessarium vt vtamur eo nisi in
1
hora qua precipimus infirmo vt ingrediatur in balneum
2
in successione eius. ¶ ℞. lapidis quod dicitur sahasatos
3
aureos .VIII. thuris aureos .VII. eris vsti abluti et opij et gum〈-〉
4
mi omnium ana aureos .VIII. myrrhe aureos .IIII. conficiantur cum vini
5
quantitate que sufficit et administretur cum albumine oui
6
subtili ita vt distilletur de eo in oculo multotiens.
7
COllyrium aliud quod administratur ante
8
balneum quod composuit hermes factor
9
alcohol faciens ad dolores vehemen-
10
tes et sedat in die suo sedatione pluri-
11
ma et confert ad obthalmiam antiquam etiam.
12
¶ Aloes aureos .VIII. eris vsti abluti opij omnium
13
ana aureos .XVI. myrrhe aureos .XII. croci aureos .VIII. cli-
14
mie aureos .IIII. thuris aureos .III. conficiantur cum vino
15
vel sirupo qui dicitur candinison et administretur cum
16
albumine oui et soluatur subtile: et oportet vt oculo fi〈-〉
17
at alcohol ex eo in horis separatis in eo quod est inter
18
omnes tres horas: aut quattuor: deinde dimittatur ocu〈-〉
19
lus quiescere et pausare et precipiatur infirmo post
20
illud vt ingrediatur balneum.
21
COllyrium valens quod sedat dolorem
22
in die suo et dicitur rabiosum et resoluit
23
apostemata et carminat ipsum in hora sua.
24
¶ ℞. antimonij et acatie amborum ana
25
aureos .XL. climie aureo .VI. eris vsti.[*]vsti. corrupt for vsti [redundant period] abluti aureos .14. ce-
26
ruse de plumbo aureos .VII. spice et lilij amborum ana
27
aureos .IIII. castorei et aloes et apij et colcotar adusti
28
omnium ana aureos .II. gummi aureos .XL. conficiantur
29
cum aqua in qua decocte sunt rose et administren〈-〉
30
tur cum albumine oui et liquefiat declinans ad
31
spissitudinem quandam.
32
COllyrium quod composuit Galienus et cognominatur
33
compositum proprium proficiens ad dolo〈-〉
34
res vehementes et egritudines cum sunt
35
in declinatione sua. ¶ ℞. climie ablute aureos .XVI.
36
acatie aureos .XL. eris vsti abluti aureos .XIIII. opij et li-
37
cij et folij et spice odorifere et croci et aloes et ca-
38
storei omnium ana aureos .II. myrrhe aureos .IIII. ceruse
39
de plumbo et antimonij abluti amborum ana
40
aureos .VIII. gummi aureos .XL. conficiatur cum aqua et
41
administretur in inceptione egritudinis.
42
COllyrium quod dicitur fakis et compo-
43
suit ipsum mulier regina faciens ad
44
dolores vehementes: cuius hec est per-
45
mixtio. ¶ Climie aureos .XVI. ceruse ab-
46
lute aureos .XL. amili et dragaganti et acatie et opij
47
omnium ana aureos .II. gummi aureos .XII. conficiantur cum aqua plu〈-〉
48
uiali. si autem aduenit hora in qua facies ex eo colly-
49
rium proijce super albumen oui recentis et vtere eo.
50
COllyrium quod nominatur estiuum. ¶ Cli〈-〉
51
mie aduste ablute et boli semios[*]semios cf. Venice 1564: sermos ceru〈-〉
52
se de plumbo omnium ana aureos .XX. corti-
53
cum eris ablutorum et acatie et cor-
54
ticum thuris omnium ana aureos .II. dragaganti aureos
55
.V. gummi aureos .XV. conficiantur cum aqua et admini〈-〉
56
stretur cum albumine oui.
57
COllyrium quod dicitur stella quod non vincitur
58
conferens ad dolores vehementes et bo-
1
thor et apertionem pupille. et vlcera sordida et vlce-
2
ra corrosa: et egritudines antiquas et abstergit et au〈-〉
3
fert vestigia. ¶ ℞. climie aduste ablute et ceru-
4
se de plumbo ablute omnium ana aureos .XV. amili et anti-
5
monij amborum ana aureos .XII. cineris de fornace in qua
6
purgatur es stanni adusti abluti boli semios[*]semios cf. Venice 1564 sermos omnium
7
ana aureos .VIII. myrrhe opij amborum ana aureos .II. dra-
8
gaganti aureos .VIII. conficiantur cum aqua pluuiali.
9
COllyrium theocratis est medicamen
10
valens. ¶ ℞. climie croci amborum ana
11
aureos .XII. opij et corticum eris amborum
12
ana aureos .VI. corticum sabrocam mundatorum
13
et plumbi adusti abluti amborum ana aureos .V. myr-
14
rhe aureos .III. spice odorifere aureos .II. acatie aureos .II.
15
succi rosarum et gummi omnium ana aureos .XII. confician-
16
tur cum aqua pluuiali.
17
CQlyrium quod nominatur rosaceum et com〈-〉
18
posuit ipsum biblis faciens ad dolorem
19
vehementem et ad attractionem materie〈-〉
20
rum subtilium plurimarum et bothor et
21
distillationem pupille: cuius hec est permixtio.
22
¶ Rosarum recentium ablatis capitibus aureos .IIII.
23
croci aureos .IIII. opij sextam aurei .I. spice odorifere
24
sextam aurei .I. gummi aureos .III. conficiantur cum aqua plu〈-〉
25
uiali et administretur cum albumine oui.
26
COllyrium aliud rosaceum quod nominatur
27
bonum et confert ad has egritudines-[*]egritudines- corrupt for egritudines [redundant hyphen]
28
predictas. ¶ ℞. rosarum mundatarum aureos
29
.XXIIII. croci aureos .XII. amili aureos .VI. balaustiarum aureos
30
.IIII. opij aureos .IIII. dragaganti aureos .VIII. conficiantur
31
cum succo foliorum cupressi.
32
COllyrium rosaceum quod composuit tarenti-
33
os. ¶ ℞. rosarum recentium aureos .XII. ci〈-〉
34
neris de fornace in qua purificatur es
35
et spice odorifere et croci et opij et gummi omnium
36
ana aureos .IIII. conficiantur cum aqua pluuie.
37
COllyrium rosaceum quod compo-
38
suit debigorus et nominatur collyrium
39
magnum conferens ad dolorem ve-
40
hementem in locis bothor et vlcera pro〈-〉
41
funda saniosa accidentia in tunica cornea et di-
42
latationem pupille et materiam que attrahitur
43
tempore longo et obthalmiam antiquam: cuius
44
sanatio est difficilis. ¶ ℞. rosarum recentium abla-
45
tis capitibus aureos .LXXII. climie aduste ablute aureos
46
.VI. opij aureos .III. antimonij aureos .II. et quidam ponunt
47
de eo aureos .VI. corticum eris spice odorifere ana
48
aureos .IIII.[*]ana aureos .IIII. cf. Venice 1564: ana aureos .II. myrrhe aureos[*]myrrhe aureos corrupt for myrrhe aureos .IIII. [cf. Venice 1564]. ¶ Et quidam homines
49
ponunt de ea aureos .VI. floris eris aureos .II. et qui-
50
dam ponunt de eo aureos .III. gummi aureos .XXIIII.
51
conficiantur cum aqua pluuiali et administretur
52
cum lacte.
53
COllyrium iuuatiuum factum cum ieufemin[*]ieufemin cf. Venice 1564: ieusemin con〈-〉
54
ferens ad attractionem materierum. ¶ ℞.
55
acatie et succi sambac amborum ana
56
aureos .XLIII. cineris fornacis in qua purgatur es et cro-
57
ci amborum ana aureos .XXIIII. opij aureos .IIII. et descriptio〈-〉
58
ne alia aureos .VI. myrrhe aureos .IIII. succi iusquia-
1
mi albi aureos .IIII. eris vsti abluti aureos .IIII. gummi
2
aureos .XL. conficiantur cum vino.
3
COllyrium quod dicitur pomale conue-
4
niens ei cuius non tolerat oculus ta-
5
ctum medicinarum et confert ad bo-
6
thor et vlcera profunda et sordida ac-
7
cidentia in tunica cornea et ad dilationem pu-
8
pille et ad materiam plurimam et egritudines proxi〈-〉
9
mi temporis. ¶ ℞. climie aduste extincte in la-
10
cte aureos .XVI. ceruse de plumbo ablute aureos .VIII. cro〈-〉
11
ci aureos .IIII. dragaganti aureos .II. conficiantur cum
12
aqua pluuiali et administretur cum albumine oui.
13
COllyrium quod nominatur nomine de〈-〉
14
riuato a nomine illius qui composuit
15
ipsum suribes et est collyrium vtile con〈-〉
16
ferens ad dolores antiquos et consu-
17
mit carnem additam que est in angulo maiore
18
de angulis oculi: et est egritudo que dicitur lachry〈-〉
19
ma et ad vulnera que exeunt in hoc angulo et sunt
20
fistule. ¶ ℞. climie ablute et sedenegi adusti ab〈-〉
21
luti omnium ana aureos .XXVIII. cineris de fornace in qua
22
purgatur es aureos .XXIIII. myrrhe aureos .XLIX. croci
23
aureos .IIII. opij aureos .VIII. piperis albi grana .XXX. nume-
24
ro: gummi aureos .VI. conficiantur cum vino et admi〈-〉
25
nistretur cum albumine oui in locis propinqui
26
temporis et sit subtile. et quidam homines sunt
27
qui ponunt in eo croci aureos .XII.
28
COllyrium aereum quod nominatur
29
indum: de proprietate cuius est vt pro〈-〉
30
hibeat generationem omnis speciei
31
obthalmie et confert ad corruptionem
32
et pruritum et corrosionem anguli maioris ocu-
33
li et delet et conseruat oculum cui ex eo fit alcohol:
34
ita vt non conturbetur cum eo post ipsum. ¶ ℞.
35
ceruse de plumbo aureos .XLVIII. climie cabrusie aureos
36
.XXIIII. encaustri indi aureos .V. armenios et commixtio〈-〉
37
nis que dicitur kesuricon et eius expositio est
38
hedus et succi agreste sicci et opij omnium ana aureos
39
.V. piperis albi aureos .VI. olei balsami aureos .VIII. Et in
40
descriptione alia aureos .VI. gummi arabici aureos .XVI.
41
cinamomi aureos .II. conficiantur cum aqua pluuia〈-〉
42
li et administretur.
43
MEdicamen conferens ad apostema vehemens et
44
apostema oculi quod excitatur ex attractione ca〈-〉
45
liditatis. ¶ ℞. opij et dragaganti et fe〈-〉
46
luzeharagi et ceruse omnium ana .ʒ.VI. gummi arabi-
47
ci .ʒ.XII. tere omnia et contere: deinde:[*]deinde: corrupt for deinde [redundant colon] accipe sehesa-
48
bren recens et decoque ipsum cum libra .I. aque pluuia〈-〉
49
lis donec perueniat ad tertiam: deinde cola aquam
50
eius ei[*]ei corrupt for et confice cum ea medicamen. deinde fac ipsum
51
in pillulas similes ciceri et exicca eas in vmbra.
52
Cumque volueris facere oculo alcohol ex ipsis fri〈-〉
53
ca eas cum aqua frigida: aut cum lacte mulieris: aut cum
54
albumine oui: aut cum aqua fenugreci decocti super
55
frustum ostraci: aut super cotiem[*]cotiem corrupt for cottem viridem: deinde fac
56
oculo alcohol ex eo in mane duodecies imponen-
57
do cum radio aut septies: et in vesperis totidem:
58
ipsum enim frangit caliditatem et abscindit in-
1
fusionem que attrahitur ad ipsum et confortat
2
oculum et delet apostema.
3
MEdicamen conferens ad obthalmiam ve-
4
hementem sedans apostema et remouet infu-
5
sionem et sedat caliditatem. ¶ ℞. sief me〈-〉
6
mithe .ʒ.XLVIII. croci pondus .ʒ.LXXIIII. et
7
opij pondus .ʒ.XII. et feluzeharagi et trociscorum succi
8
iusquiami albi sicci omnium ana .ʒ.VI. et foliorum rosarum
9
humidarum quorum foliorum radices albe abscisse sunt
10
pondus .ʒ.XL. et gummi arabici pondus .ʒ.XLVIII. tere totum
11
illud et contere ipsum cum aqua pluuiali et aqua melli-
12
loti. si fuerit humidum et exprime ipsum. Si vero
13
fuerit siccum decoque ipsum: deinde cola aquam
14
eius et contere medicinas et confice eas cum aqua
15
eius: deinde fac de eo pillulas similes ciceri et
16
exicca eas: deinde frica ipsas super cottem: aut
17
ostracum cum aqua frigida aut cum lacte mu-
18
lieris: aut cum albumine oui: deinde fac oculo
19
cum eo alcohol mane et in sero.
20
MEdicamen quod nominatur duo maiora
21
rubeum faciens ad vlcera que sunt in
22
oculo et ad ardorem vehementem et mun〈-〉
23
dificat oculum ex humorositate que at〈-〉
24
trahitur in eo ex multitudine humiditatis et super-
25
fluitatum et confortat tegmentum oculorum. ¶ ℞. opij
26
et sedenigi eris vsti et ostracorum adustorum et me-
27
dulle tritici omnium ana pondus .ʒ.VIII. gummi arabi-
28
ci pondus .ʒ.XLVIII. ceruse pondus .ʒ.LXIIII. climie
29
.ʒ.XXVIII. tere sedenigi et es vstum per se cum aqua
30
contritione bona deinde permisce omnia et con〈-〉
31
tere ea que sunt sicca: deinde fac ex eo alcohol ocu〈-〉
32
lo sicut fit alcohol cum antimonio.
33
COnfectio emplastri quod ponitur super
34
oculum conferens ad vehementem calorem
35
et exiccationem oculi et abscindit ab
36
eo humiditatem que attrahitur ad ipsum et confortat
37
oculum et sedat dolorem. ¶ ℞. foliorum rosarum siccarum
38
et corticum granatorum dulcium humidorum et lentium
39
omnium ana pondus .ʒ.V. et funde super ea libram .I. aque
40
et decoque ea bene et cola ipsa ex aqua et contere
41
ea bene et confice ea cum aliquantulo aque rosacee
42
et olei rosacei. deinde pone ea super oculum.
43
MEdicamen conferens ad dolores oculi ca〈-〉
44
lidos. ¶ ℞. croci et olibani et aloes et
45
myrrhe et opij et sarcocolle omnium ana
46
.ʒ.V. disrumpe et contere ea et lini super oculum in prin〈-〉
47
cipio doloris cum aceto et aqua endiuie: aut aqua
48
portulace: aut aqua iusquiami albi aut aqua co〈-〉
49
riandri humidi. Cum autem portenditur dolor lini ex eo
50
super oculum et frontem et cornua frontis cum vino et
51
calefac ipsum aliquantulum: aut sume de sauic ordei
52
pondus .ʒ.IIII. et croci hortulani et siluestris pon-
53
dus .ʒ.II. et opij pondus .ʒ.I. tere ipsa bene et confi-
54
ce ea cum oleo rosaceo et pone ipsum super oculum pa〈-〉
55
tientem obthalmiam et apostema calidum.
56
COhol quod nominatur astaliticon con〈-〉
57
ferens ad conturbationem oculi et ru〈-〉
58
bificationem eius cum distillatur et cum
1
fit ex eo alcohol ad inceptionem catarrorum. Et
2
quando miscetur cum eo alcohol. ¶ ℞. tutie et eris
3
vsti et aloes omnium ana partem .I. et myrrhe et spi〈-〉
4
ce omnium ana quintam partis .I. et croci et opij
5
amborum ana partem .I. et acatie pure partes .IIII.
6
et litij quintam partis .I. et gummi arabici partes
7
.IIII. tere tutiam et es et aloem et acatiam cum aque
8
dulcis sextarijs .IIII. deinde tere licium et crocum
9
et opium in tabula alia quinque diebus: deinde
10
commisce cum eis et infunde aloem in aqua ita
11
vt liquefiat et funde super medicinas et permisce
12
conterendo: deinde fac trociscos aut pillulas: fac
13
cum eis alcohol.
14
COhol conferens ad omnes dolores
15
oculi accidentes ex catarris. ¶ Su〈-〉
16
mantur folia rubi et exprimatur aqua
17
eorum et coletur et teratur in tabula donec ingros〈-〉
18
setur et teratur paulatim: deinde sumatur quantum
19
ipsa est de gummi arabico et fundatur cum aqua
20
pauca ita vt liquefiat et fiat sicut mel deinde mi-
21
sceatur cum aqua rubi et conficiatur cum ea ali-
22
quot diebus ita vt sit possibile fieri ex eis pillu-
23
las: deinde fiant pilule: et exiccentur in vmbra
24
et fiat cum eis alcohol.
25
VLcera oculi et bothor eius et pus in
26
eo. Scias quod collyrium stelle predictum
27
est vehementis iuuamenti in eis et si〈-〉
28
militer collyrium iuuatiuum et collyrium
29
pomale est vltimum.
30
COllyrium quod refertur ad macur
31
faciens ad egritudines et pus que sunt
32
in oculo. ¶ ℞. tutie aureos .XXXII. eris
33
vsti aureos .XXII. croci aureos .XVI. myrrhe au〈-〉
34
reos .XVI. sedine aureos .X. piperis albi grana .XL. numero.
35
gummi aureos .XL. conficiantur cum vino. et in de-
36
scriptione alia ponuntur in eo opij aurei .X.
37
CIsruptio[*]CIsruptio corrupt for DIsruptio cornee. ¶ Collyrium rosaceum
38
confert ad omnes egritudines et spe〈-〉
39
cies dilatationis pillule.
40
PUluis replens foueas cornee. ¶ ℞.
41
ostracorum magnorum adustorum et
42
scedenigi amborum ana .ʒ.I. terantur et
43
puluerizetur cum eo oculus.
44
ALgarab. ¶ Collyrium quod composuit su-
45
ribes est iuuatiuum ad algarab.
46
ALbedo vestigiorum vlcerum conferunt ad
47
albedinem medicamen egyptium et col〈-〉
48
lyrium indum: et alcohol cum sterco〈-〉
49
re stellionis est iuuatiuum.
50
COllyrium citrinum aliud scitur kiles
51
almatran conferens ad caliginem et te〈-〉
52
nebrositatem visus et ad egritudines
53
acutas et delet vestigia et durities.
54
¶ ℞. climie aureos .XXIIII. succi acreste sicci aureos .XII.
55
salis ammoniaci tantundem opij aureos .VIII. gum〈-〉
56
mi aureos .XXIIII. ceruse de plumbo tantundem croci
57
aureos .XVI. piperis albi aureos .XXIIII. confice cum aqua
58
pluiuali.
1
COhol aliud mirabile quod expertum
2
est et laudatur in albedine et lachryma
3
et est mesie et abstergit caliginem et om-
4
nem grossitudinem que est in palpe-
5
bra et acuit visum valde. ¶ ℞. tutie inde .ʒ.II.ß.
6
antimonij de saphani .ʒ.IIII. marchasite pondus
7
.ʒ.II.ß. eris vsti pondus .ʒ.II. et duarum tertiarum
8
.ʒ.I. climie aurei et climie argenti amborum ana
9
aureum .I. scedenigi pondus .ʒ.I. coralli et margarita〈-〉
10
rum paruarum et corticum eris omnium ana pon〈-〉
11
dus .ʒ.II. sceha armene pondus .ʒ.II. et duarum ter〈-〉
12
tiarum .ʒ.I. aque distillationis nitri pondus .ʒ.ß.
13
et nitri pharaonis pondus .ʒ.ß. tere has medici〈-〉
14
nas cum aqua pluuiali: et quando contrite sunt
15
proijce super eas camphore trite pondus sexte
16
.ʒ.I. muschi pondus silique .I. et misce conterendo
17
et fac pillulas et exicca in vmbra et frica in ostra-
18
co cum aqua et fac alcohol cum eo.
19
ALiud iuuatiuum ad albedinem exper〈-〉
20
tum mirabile. ¶ Sumantur limature
21
acus pondus .ʒ.II. et sambaci pondus
22
.ʒ.I. deinde terantur ambo simul et po-
23
nantur in concauitate arundinis et stringatur os cannu-
24
le opilando cum massa et cooperiatur arundo tota
25
cum massa et desuper inuoluatur luto confecto cum capil-
26
lis et inuoluantur super ipsum et cooperiatur post illud
27
cum luto alio: deinde apponatur carbonibus donec
28
vertatur in lapidem et fit sicut testa et extrahatur: et au〈-〉
29
feratur medicina illa et accipiatur climie albe tri-
30
te pondus .ʒ.III. et misceatur cum hac medicina
31
et reducatur ad cannulam aliam deinde fiat ex ea si-
32
cut factum est ex prima. Cum ergo in lapidem conuer-
33
titur extrahatur et intendatur ad folia lini collecta
34
antequam aduenerit eis pluuia et exiccata et suma-
35
tur de eis pondus .ʒ.I. et margaritarum non perfo〈-〉
36
ratarum pondus .ʒ.ß. et terantur bene cum reli-
37
quis medicinis et terantur omnia simul contritione vlti-
38
ma donec fiant sicut puluis. Cum ergo volueris
39
curationem facere cum eo tunc fac oculo alco-
40
hol cum succo radicis lilij tribus diebus conti〈-〉
41
nuis: deinde fac ei alcohol post cum hac medi-
42
cina et fac alcohol post illud vno die ex hac me〈-〉
43
dicina et vno die ex succo lilij.
44
PUluis ad albedinem. ¶ ℞. floris eris et
45
ammoniaci et cancri marini adusti om〈-〉
46
nium ana .ʒ.V. pulpe colloquintide .ʒ.II.ß. fel-
47
lis tauri et baurac armeni omnium ana .ʒ.II. salis
48
gemme .ʒ.III. piperis albi .ʒ.XX. spume maris .ʒ.〈-〉
49
IIII. corticum ouorum ex quibus egressi sunt pul-
50
li sub galina .ʒ.III. limature cotis .ʒ.V. stercoris
51
lacerti .ʒ.X. margaritarum .ʒ.IIII.
52
SEbel. ¶ Cohol bonum ad sebel de
53
eis que experta sunt et laudata. Su-
54
mantur cortices ouorum hora qua
55
aperiuntur sub gallina et bulliant cum
56
aceto forti decem diebus continuis: deinde co〈-〉
57
lentur et ponantur in ampulla vitri: aut in va〈-〉
58
se vitreato et ponatur vas in loco qui sit vt ni-
1
dus sub sole donec exiccetur quod in ipso est:
2
deinde sumatur et teratur et fiat alcohol cum eo.
3
LAchryma. ¶ Collyrium quod dixit
4
mesias ad albuginem factum ex tutia
5
confert ad eas.
6
GRossitudo palpebrarum et grauitas
7
earum confert ad eam alcohol cogno〈-〉
8
minatum missandros et dicam ipsum
9
in capitulo scabiei et confert medica-
10
men aristratis predictum et collyrium de tutia
11
quod dixit mesias ad albedinem.
12
COllyrium expertum kebime egyptium
13
conferens ad durities et albedinem et
14
abscindit corticem durum statim.
15
¶ Recipe floris eris et ammoniaci
16
amborum ana .ʒ.VI. salis defossi aureos .III. pulpe col〈-〉
17
loquintide aureos .III. et duas tertias aureos .I. fellis vac〈-〉
18
cini aureos .II. baurach nigri aureos .I.ß. piperis albi grana
19
.XL. numero. mellis boni cyathos .VI. et .℥.IX. per-
20
misceatur et ponatur in vase et recondatur.
21
COllyrium quod dicitur arastusemon
22
conferens ad attractionem materie-
23
rum chronicam et ad grauitatem pal〈-〉
24
pebrarum et asperitatem earum et li-
25
quefactionem lachrymalis oculi et seiunctionem
26
eius et corrosionem ipsius et ad humiditatem plu〈-〉
27
rimam que est in oculo et ad augmentum panni〈-〉
28
culi et aufert vestigia et durities. ¶ ℞. antimonij
29
aureos .IIII. eris vsti et ceruse de plumbo amborum
30
ana aureos .II. croci et myrrhe et corticum thuris et flo〈-〉
31
ris eris et lentium rubearum omnium ana aureum .I.
32
piperis albi aureum .ß. gummi aureos .II. conficiatur cum
33
vino et administretur dissolutum cum eo.
34
COllyrium citrinum quod dicitur fa-
35
naratis et est collyrium iuuatiuum con〈-〉
36
ferens ad scabiem et corrosionem in
37
vtrisque lachrymalibus et pruritum ve-
38
hementem et grauedinem palpebrarum. ¶ ℞.
39
climie aureos .LXXX. colcotar albi aureos .XXX. conficia〈-〉
40
tur cum aqua pluuiali.
41
SCabies oculi et pruritus eius. ¶ Col-
42
lyrium indum confert ad pruritum.
43
COhol non errans quod composuit
44
cesar factor alcohol faciens ad pruri-
45
tum et ad grossitudinem palpebrarum.
46
¶ Recipe clinie[*]clinie corrupt for climie cabrusie aureos .XXIIII.
47
sedine aureos .VI. ¶ Et in descriptione alia aureos .XVI.
48
terantur donec fiat in loco sauic et conficiatur cum
49
melle et aduratur et infundatur vinum quod
50
extinguat ipsum et exiccetur: deinde teratur et
51
fiat cum eo alcohol.
52
COhol mesiton ad pruritum et humi〈-〉
53
ditatem oculi et corrosionem lachry〈-〉
54
malium et scabiem vehementem in
55
palpebris: climia frangatur in frusta
56
parua et conficiatur cum melle et ponatur in vr〈-〉
57
ceolo figuli et opiletur os eius et luto liniatur et
58
fiat foramen in medio coopertorij vt sit fumo
1
eleuato ex adustione medicine spiraculum per
2
quod egrediatur: deinde ponatur vrceolus pre-
3
paratus in medio carbonum accensorum. Cumque
4
inceperit climia aduri tunc considera fumum ascen〈-〉
5
dentem: tunc si videris eum decliuem adhuc ad
6
nigredinem dimitte medicinam comburi do-
7
nec videas illum fumum fieri album: tunc enim
8
scias quod medicine iam confirmata est combustio.
9
tunc ergo remoue vrceolum ab igne et extrahe
10
climiam et funde super eam vini quantitatem
11
qua infrigidetur: deinde pone eam in mortario
12
et contere eam bene et exicca et serua eam donec
13
commisceas ipsam in alcohol cum quo permi-
14
scetur: et hec est descriptio alcohol. Recipe cli-
15
mie huius aureos .VII. et antimonij tantundem: tere
16
omnia et conserua et fac ire ex eo super palpe-
17
bras mane et sero.
18
COllyrium apolonij ad scabiem et ca〈-〉
19
sum palpebrarum et egritudines an-
20
tiquas. ¶ Sedenegi adusti abluti au〈-〉
21
reos .XXXII. eris adusti abluti aureos .XVI. la-
22
pidis saialistos adusti abluti aureos .XXXII. floris
23
eris fricati aureos .XVI. opij aureos .III. Et in descri-
24
ptione alia aureos .VI. climie aureos .IIII. colcotar adu〈-〉
25
sti aureos .IIII. gummi aureos .XVI. conficiatur cum aqua
26
pluuiali.
27
MEdicamen quod composuit cassios
28
ad aquam que descendit in oculum.
29
Sumatur fel tauri et euacua ipsum
30
in vase eris et dimitte ipsum decem
31
diebus: deinde same[*]same corrupt for sume ab ipso aureos .XII. croci et
32
olei balsami et opoponaci omnium ana aureos .II.
33
piperis grana .II. numero: mellis boni duplum
34
quantitatis fellis. misce omnia et decoque in vase
35
eris: deinde pone ipsum in pyxide eris et conser〈-〉
36
ua ipsum.
37
MEdicamen aliud quod composuit
38
polonisos. ¶ Sume spumam maris
39
et adure ipsam super testam et tere ci-
40
nerem eius et confice ipsum cum san-
41
guine tince[*]tince cf. Venice 1564: tice et pone in vase de cornu. ¶ Cumque
42
euelluntur pili tunc lini supra locum eorum de
43
hoc medicamine.
44
EPithyma quod composuit fuluke-
45
sanis conferens ad materiam pluri-
46
mam et dolorem vehementem. ¶ Re〈-〉
47
cipe rosarum recentium aureos .II. semi-
48
nis iusquiami albi aureos .VIII. thuris aureos .VI. myr-
49
rhe aureos .IIII. sauic de ordeo aureos .XVIII. vitellum
50
oui .I. assatum succi mandragore aureos .IIII. croci
51
aureos .II. opij aureos .IIII. conficiantur cum vini stipti-
52
ci puri quantitate que sufficit et fiant ex eo troci〈-〉
53
sci et administrentur.
54
COllyrium quod dicitur indum et
55
regium conferens ad inceptionem
56
descensus aque et ad omnem cali-
57
ginem humidam existentem in ocu-
58
lo. et aufert vestigia vlcerum in oculo. ¶ Cli-
1
mie rubee aduste ablute .℥.XVI. encaustri indi .ʒ.〈-〉
2
VI. ceruse de plumbo .℥.IIII. piperts[*]piperts corrupt for piperis albi .℥.VI. fellis de-
3
boha .I. fellis safer: et existimauerunt quod est subot
4
.VII. fellium elcubugi .IIII. lactis papaueris .℥.I. olei
5
balsami .℥.II. opoponaci et serapini amborum.
6
ana .℥.II. gummi .℥.XII. confice cum succo feniculi aut
7
cum succo plante que dicitur abradies.
8
COhol conferens ad tenebrositatem
9
et inceptionem aque in oculo. ¶ Fellis
10
vrsi .ʒ.IIII. opoponaci et piperis am-
11
borum ana .ʒ.III. olei antiqui et oppo-
12
balsami et succi feniculi humidi omnium ana .ʒ.〈-〉
13
II. climie pondus .ʒ.I. mellis .℥.[*]mellis .℥. corrupt for mellis .℥.I. [cf. Venice 1564] tere ipsum et misce
14
et pone ipsum in ampulla vitri munda et pone
15
ipsum in sole diebus .VII. deinde fac oculo:[*]oculo: corrupt for oculo [redundant colon] alco〈-〉
16
hol ex ipso cum extremitate radij mane et sero.
17
MEdicamen quod confert ad tenebrosita-
18
tem et ad illum qui videt rem ex lon-
19
ginquo et non videt eam ex proximo
20
et ad aggregationem aque in oculos:
21
cuius hec est permixtio. ¶ Fellis corui nigri et fellis
22
perdicis et fellis gruis et fellis adhoba et fellis capre
23
omnium ana pondus .ʒ.II. mellis colati pondus
24
.ʒ.III. et olei balsami .ʒ.I. et .ß. tere ea simul et per-
25
misce ipsa et fac oculo alcohol cum eo mane et sero.
26
DEstructio visus: collyrium citrinum
27
est iuuatiuum ad debilitatem super-
28
fluam in visu et collyrium de tutia quod
29
dixit mesias in albedine.
30
COllyrium quo vtebatur floris. ¶ ℞.
31
acatie et rosarum siccarum et mellilo〈-〉
32
ti omnium ana aureos .XLVIII. cineris for-
33
nacis in qua purgatur es aureos .XXIIII.
34
mandragore aureos .XII seminis iusquiami albi aureos .XVIII.
35
opij aureos .VI. gummi aureos .XL. vini .℥.IX. aque pluuia-
36
lis .℥.IX. commisceatur aqua cum vino et proijciantur
37
super ea rose et mellilotum et iusquiamum et po〈-〉
38
stea mandragore aut cortices mandragore et di〈-〉
39
mitte ea donec infundantur tribus diebus aut
40
quinque et exprime ea et accipe expressionem eorum et confi〈-〉
41
ce cu ea medicamen et fac ex eo collyria et vtere eis.
42
MEdicamen basilicon regum et ipsum
43
est abstersiuum oculi ex quo fit alco-
44
hol in dispositione sanitatis in omni
45
die semel aut in omnibus duobus se-
46
mel: et abstergit visum et conseruat visum sanum
47
secundum dispositionem suam. ¶ ℞. climie et spume
48
maris omnium ana .ʒ.X. eris vsti .ʒ.V. ceruse et sa-
49
lis gemme omnium ana .ʒ.III. salis ammoniaci et ma〈-〉
50
cropiperis omnium ana .ʒ.II. gariofilorum et vsnee am〈-〉
51
borum ana .ʒ.I. piperis .ʒ.IIII. camphore .ʒ.ß. tere
52
optime et fac oculo alcohol cum eo.
53
BAsilicon aliud conferens ad omnia
54
que diximus. ¶ ℞. climie .ʒ.VII. sede-
55
negi et macropiperis amborum ana
56
.ʒ.II. salis ammoniaci .ʒ.II. eris vsti et
57
ceruse et salis gemme omnium ana ʒ.IIII. spume
58
maris .ʒ.IIII. salis indi et gariofilorum et heil et vsnee et
1
spice omnium ana .ʒ.I. confringe et contere ipsum
2
et fac ex ipso oculo alcohol.
3
MEdicamen quod confortat visum et con-
4
seruat ipsum secundum sanitatem suam et au-
5
fert multitudinem lachryme que cur〈-〉
6
rit ex oculo. ¶ Sume de antimonio
7
et infunde ipsum .XXI. nocte in aqua pluuiali aut
8
in aqua que distillat ex cisterna deinde accipe de eo
9
pondus .ʒ.XII. et marchasite .ʒ.VIII. et tutie et cli-
10
mie omnium ana .ʒ.XII. et margaritarum parua-
11
rum non perforatarum .ʒ.II. et muschi tertiam
12
.ʒ.I. et camphore sextam .ʒ.I. et croci et sedenegi
13
amborum ana .ʒ.I. tere vnumquodque per se deinde ag〈-〉
14
grega antimonium et marchasitam et climiam
15
et tutiam et margaritas et tere bene ea omni die
16
cum aqua multotiens donec exiccetur aqua eo
17
rum. deinde accipe sedenegi et crocum et proij-
18
ce ipsa simul in mortario et tere ea bene deinde
19
tere cum eis muschum et camphora: deinde re〈-〉
20
pone ipsum in vitreata et fac ex eo alcohol mane
21
et sero in dispositionibus sanitatis. ipsa enim confor〈-〉
22
tat visum debilem et conseruat eum.
23
BUrod fugitiuum abstersiuum et con〈-〉
24
fortatiuum. ¶ ℞. sedenegi et eris vsti
25
amborum ana .ʒ.V. aloes scotrensis et
26
baurach armeni amborum ana .ʒ.I. flo〈-〉
27
ris eris et piperis albi et macropiperis et pulpe
28
colloquintide et croci et ameos omnium ana .ʒ.ß.
29
confringe et contere et vtere.
30
¶ Tractatus tertius de aure. dolor auris et apo〈-〉
31
stema eius. et pus et grauitas eius.
32
MEdicamen aristotelis predictum
33
in capitulo oculi est iuuatiuum
34
ad aurem ex qua currit pus.
35
MEdicamen conferens ad omnes do-
36
lores in aure et omnia vlcera acciden〈-〉
37
tia in ea. ¶ ℞. myrrhe aureum .I. olibani
38
aureos .III. nitri aureos .III. croci aureos .IIII. suc-
39
ci papaueris aureos .II. galbani aureos .II. amigdalarum
40
excorticatarum .XX. numero teratur illud totum
41
et conficiatur cum aceto et fiant ex eo trocisci.
42
Cum ergo fuerit ipsum necessarium soluatur si
43
fuerit in aure dolor vehemens cum oleo rosaceo et
44
distilletur in aure: et si fuerit in ea grauitas in au〈-〉
45
ditu soluatur cum aceto et distilletur.
46
COnfectio medicaminis quam narra〈-〉
47
uit Galienus. ¶ ℞. myrrhe aureos .IIII. aloes
48
aureos .IIII. olibani aureos .III. Et in descri-
49
ptione alia aureos .II. croci aureos .III. nitri
50
aureos .III. succi papaueris aureos .III. amigdalarum
51
amararum .XXX. numero galbani aureos .II. aceti
52
boni quantum sufficit.
53
Edicamen ad aurem ex medicinis.[*]medicinis. corrupt for medicinis [redundant period]
54
MGalienis conferens ad apostemata et dolo〈-〉
55
res vehementes clamosos: cuius hec
56
est permixtio. ℞. galbani et est albezar
57
aureos .II. cinamomi aureos .II. myrrhe aureos .VIII. croci
58
aureos .VIII. olibani aureos .IIII. nitri aureos .II. aceti quan-
1
tum suffici[*]suffici corrupt for sufficit ad hoc vt fiat in spissitudine mellis.
2
MEdicamen aliud ad apostemata auris
3
et ad sanitatem et ad pus venientia ex
4
aure et ad dolores auris antiquos:
5
cuius hec est permixtio. ¶ ℞. ventris
6
fabe egyptie amari saporis et aluminis iameni et
7
piperis albi et nitri et croci et opij et corticum gra〈-〉
8
natorum et olibani et spice omnium ana aureos .II.
9
castorei aureum .I. mellis et aceti quantitatem qua con〈-〉
10
ficiatur medicamen: et quidam homines ponunt
11
in eo mellis aureos .VI.
12
MEdicamen aliud de medicinis bero-
13
tas. ¶ ℞. croci et myrrhe et spice om〈-〉
14
nium ana aureum .ß. eris vsti medietatem
15
et tertiam aurei .I. opij aureum .ß. castorei ter〈-〉
16
tiam aurei .I. aluminis iameni aureum .I. aluminis ro-
17
tundi aureum .I. Si ergo fuerit in aure virtus cura
18
cam ex hoc medicamine cum decoctione tripli〈-〉
19
cati. Et si in ea fuerit dolor vehemens cura eam
20
cum oleo rosaceo et si generatur[*]generatur corrupt for generantur in ea vermes permi〈-〉
21
sce cum hoc medicamine ellebori nigri aureos .II.
22
MEdicamen auris ex qua currit pus.
23
¶ ℞. capitum granatorum et aristo-
24
logie et colcotar et draganti cabrusij et
25
gallarum et corticum eris omnium ana
26
aureum .I. myrrhe olibani et calcanti assati et aluminis
27
iameni omnium ana aureum .ß. terantur cum aceto. et
28
fiant trocisci et administrentur.
29
MEdicamen anticates ad dolorem diffi〈-〉
30
cilem vehementem. ¶ Croci .℥.II. et
31
quidam homines ponunt de eo .℥.I.
32
myrrhe et salis ammoniaci amborum
33
ana .℥.I. aluminis iameni ammoniaci ana .ʒ.ß. sedi〈-〉
34
minis olei de lilio aut fecis olei aluisci .℥.II. teran〈-〉
35
tur cum vino mellito aut vino dulci quantitate
36
qua fiat in spissitudine mellis et administretur.
37
MEdicamen ad grauitatem auditus et
38
somnitum et tinnitum existentem in aure.
39
¶ ℞. ellebori albi aureum .I. castorei aureum
40
.ß. nitri aureos quartam[*]aureos quartam cf. Venice 1564: aureos .IIII.: misceatur et administretur
41
cum aceto et confidat in eo vtens ipso quoniam
42
est medicamen vtile.
43
MEdicamen aliud quod dicitur algelarij ad
44
egritudines antiquas que sunt de egri〈-〉
45
tudinibus auris. ¶ Ellebori albi et
46
myrrhe et olibani et croci et castorei et
47
opij omnium ana aureos .IIII. alcanti aureos .VI. piper[*]piper i.e. piperis aureos
48
.II. infundantur myrrha et opium et castoreum et oliba-
49
num in aceto in quo decocti fuerint cortices gra〈-〉
50
natorum donec dissoluti fuerint: deinde ponantur elle〈-〉
51
borus et crocus et piper et calamentum trita et conte〈-〉
52
rantur omnia bene. Cum ergo completur proijciatur super ipsum
53
de vino mellito quantitas qua fiat in spissitudine
54
mellis subtilis. Cumque ipsum est necessarium tunc tepidetur
55
et distilletur in aurem: est enim medicamen mirabile.
56
COnfectio medicaminis quod confert ad
57
omnes dolores auris et omnia vlcera euenien〈-〉
58
tia in ea. ¶ ℞. myrrhe aureum .I. olibani
1
aureos .III. et quidam homines ponunt in eo aureos .VII. nitri
2
aureos .III. croci aureos .IIII. et quidam homines ponunt in eo
3
aureum .I. papaueris aureos .II. galbani aureos .II. amigdala〈-〉
4
rum excorticatarum .XX. numero. Teratur illud to-
5
tum et conficiatur cum aceto et fiant ex eo trocisci.
6
Cumque necessarij fuerint soluantur si fuerit in aure do-
7
lor vehemens cum oleo rosaceo et distillentur in aurem:
8
et si fuerit in ea grauitas in auditu soluantur cum
9
aceto et distillentur.
10
COnfectio scorie ferri et est medicamen
11
forte. ¶ Sumatur scoria ferri et conteratur
12
et abluatur cum aceto: deinde proijciatur su〈-〉
13
pra testam et exiccetur: deinde proijciatur secundo
14
et tertio et fiat illud septies: deinde decoquatur cum
15
aceto forti decoctione vehementi donec fiat sicut
16
mel et auferatur et distilletur de eo in aurem cum indigetur eo.
17
VLcera nasi. ¶ Confectio facta mosos[*]facta mosos cf. Venice 1564: sacramos; mosos cf. Canon 3 and 4: almosos and almososat
18
et est medicamen eradicans omnem addi〈-〉
19
tionem que oritur in corpore. ℞. draganti adusti
20
et colcotar adusti aut calcanti adusti
21
aut draganti rubei et corticum eris omnium partes equa-
22
les. Tere ergo ea et cura cum eis siccis et oportet vt
23
frices additionem antequam medices eam cum hoc me〈-〉
24
dicamine per diem: deinde medica cum eo in ma〈-〉
25
ne postquam patiens egritudinem comederit cibum
26
suum. Et cum tu curas cum eo fistulas nasi tunc
27
lini ante curationem interiora nasi aspalto aut pi-
28
ce humida aut pinguedine myrrhe.
29
¶ Tractatus .IIII. de dentibus et doloribus eorum.
30
COnueniens est ad dolores diffi〈-〉
31
ciles vehementes et ad corrosio〈-〉
32
nem dentium et confert iterum ad tussim
33
medicamen quod. ¶ ℞. opij aureos
34
.II. myrrhe tantundem hasce tantundem
35
piperis albi galbani ana tantundem confi-
36
ciantur cum coagulati vue quantitate que sufficit et
37
terantur simul et fiant ex eis collyria et liniatur ex eis su〈-〉
38
pra dentes et ponantur de eis supra locum corrosum.
39
MEdicamen quod narrauit andromacus ad
40
omnem dolorem dentium et ad omnes egritudines
41
accidentes ex eo et ad stuporem. ¶ ℞. pipe〈-〉
42
ris et piretri et lactis titimali et galbani
43
omnium ana partem .I. terantur et conficiantur cum storace et
44
ponatur super locum corrosum.
45
MEdicamen iuuatiuum ad pulsationem
46
dentium. ¶ ℞. pulpe collloquintide partem .I. et aloes
47
partem .I. et bulliant in pixyde lapidis aut
48
coclearij de ferro ebullitione vehementi
49
cum oleo et aceto vini: deinde auferatur ab igne et
50
distilletur de eo in aurem que sequitur molarem
51
dolentem distillatione post distillationem.
52
CAuterium molaris. Intende ad mola-
53
rem in quo non valet medicamen ve〈-〉
54
hementis pulsationis. Et assume ex oleo
55
quantitatem .℥.I. et aque sansuci sicci et har-
56
mel omnium ana .ʒ.ß. terantur bene. deinde proijciantur in
57
oleo: deinde intende ad duas acus magnas qui〈-〉
58
bus vtuntur scellarij et igni eas in loco foraminis ea-
1
rum: deinde aperi os egri: considera dentem quem vis
2
cauterizare: et tunc si fuerit in eo aliquid munda ipsum
3
et pone supra ipsum cannulam ferri aut arundinis aut
4
argenti et submerge vnam duarum acuum in oleo illo:
5
deinde intromitte eam in cannulam et pone eam supra mo〈-〉
6
larem. Cumque infrigidatur illa accipe aliam. Fac illud septem
7
vicibus numero: nam dolor eius sedatur et egre〈-〉
8
ditur ex molari aqua coloris dentium.
9
DEntifricium quo fricantur dentes quod narra〈-〉
10
uit democritus in libro suo. ¶ ℞. cornu
11
cerui adusti quartam librarum .XVI. sal .℥.II. ammo〈-〉
12
niaci sicci quod non est amari saporis fru〈-〉
13
stum .I. magnum vel masticis libras .III. aut plus parum
14
squinanti albi tantundem piperis albi .℥.I. folij .℥.II.te〈-〉
15
rantur omnia et administrentur.
16
MEdicamen quod nominatur surmalen[*]surmalen cf. Venice 1564: surmale conferens
17
ad apostemata gingiue et mollificationem eius
18
et mundificat dentes. ¶ ℞. corticum gra〈-〉
19
natorum pondus .ʒ.II. et venarum et balaustie et
20
sumac omnium ana .ʒ.I. confringe et contere illud: deinde affer ex
21
eo cum digitis tuis et frica cum eo locum doloris: deinde
22
accipe ex eo cum panno lini et pone ipsum supra eum.
23
DEntifricium mundificans dentes et stringit
24
gingiuam et efficit bonum oris odorem. Su〈-〉
25
matur sal gemma et teratur et conficiatur cum mel〈-〉
26
le et ligetur in charta et proijciatur in pru〈-〉
27
nis et dimittatur ibi donec fiat sicut prune: deinde
28
auferatur ab igne et extinguatur cum kitran et proijciatur in
29
vino bono aut meisus et dimittatur donec infrigidetur
30
et teratur et sumatur de eo pars .I. et spume maris pars .I.
31
et ponatur cum illo cinamomi pars .I. et myrrhe pars .I. et ci〈-〉
32
neris sceha et ciperi et floris squinanti omnium ana sexta
33
partis .I. fragmentorum xyloaloes medietas partis .I. et
34
zuccari partes .III. et camphore decima partis vnius te〈-〉
35
ratur illud et misceatur et fiat dentifricum[*]dentifricum corrupt for dentifricium in omni mane.
36
MEdicamen quod confortat dentes et mola〈-〉
37
res cum est in eis debilitas. ¶ ℞. cere
38
et mellis amborum ana partes .II. liquefiant in
39
sole aut cum aqua calida et commisceatur cum eis
40
picis pars .I. et ponatur in termino vnguenti et precipiatur
41
vtenti eo vt masticet ipsum. Quod si videris medica〈-〉
42
men exiccatum permisce in eo aliquantum olei. et mastix
43
iterum cum masticatur facit in hoc vltimam operationem.
44
ALliud quod confortat dentes et gingiuam. Cor〈-〉
45
nu cerui adusti pondus .ʒ.X. et foliorum cupressi
46
adustorum pondus .ʒ.V. et nuncium cupressi non adu〈-〉
47
starum pondus .ʒ.V. et radicis centauree pondus .ʒ.X.
48
et capilli veneris adusti pondus .ʒ.V. et rosarum abla-
49
tis capitibus et spice odorifere omnium ana pondus
50
.ʒ.III. tere et cribella cum orali et vtere.
51
¶ Tractatus quintus. de ore et gutture et ven-
52
tre superiore sinantia et squinantia.
53
INquit Galienus quidam existimauerunt quod
54
pulli hyrundinum siue sint recentes
55
siue sicci saliti sedant sinantiam statim et
56
permiscentur pueris et senibus
57
cum radice liquiritie.
58
DE vua et duabus amigdalis. ¶ Me〈-〉
1
dicamen conueniens ad vuam mollificatam apostemosam. Pi〈-〉
2
peris albi aureus .I. myrrhe aureus .I. aluminis iameni aurei .II.
3
gallarum viridium aurei .II. terantur et administretur.
4
VEnter superior humiditas pectoris. Me〈-〉
5
dicamen iuuatiuum ad humiditatem factam
6
in pectore. ℞. galbani et storacis liquide
7
amborum ana .℥.II. opij quartam .℥.I. radicum liqui〈-〉
8
ritie .℥.II. terantur que ex eis teruntur et miscean〈-〉
9
tur cum storace et galbano et aliquantulo mellis
10
dispumati et lambatur ex eo.
11
DE tussi medicamen gutturale. Dixit
12
Galienus quod ipse medicabatur cum eo. ¶ ℞. oli-
13
bani aureum .I. et in descriptione alia aureos .IIII.
14
myrrhe aureum .I. et in descriptione alia aureos
15
.III. croci aureum .I. et in descriptione alia aureos .III. squille
16
aureos .II. vini dulcis sacraiati .III. decoquatur squilla
17
cum vino donec vinum inspissetur: deinde proijciatur
18
squilla et ponantur relique medicine super vinum.
19
MEdicamen gutturale quod refertur tellusa-
20
tis: dixit Galienus quod ipse medicatus est cum
21
eo illum qui habebat vlcus in pulmone: et est
22
medicamen iuuatiuum valde. ¶ ℞. spice
23
cretensis aureos .IIII. ammoniaci aureos .VIII. folij indi aureos
24
.IIII. spice inde aureos .III. squinanti aureos .II. cassie aureos .VIII.
25
cinamomi aureos .X. olibani aureos .III. myrrhe aureos .IIII.
26
costi aureos .IIII. commixtionis assedegi aureos .IIII. succi li-
27
quiritie aureos .III. succi mandragore aureos .V. masti-
28
cis aureos .III. croci aureos .VII. ¶ Aggrega has medi〈-〉
29
cinas: deinde accipe dactilos et decoquantur in
30
aqua mellis aut vino bene et sume de eo sacraia〈-〉
31
ti .I. et proijce in eo de granis pini maioris contritis
32
grana .XX. et commisce cum eo d[*]d corrupt for de medicamine quantitatem
33
auellane .I. et da in potu de ea diebus aliquot: deinde
34
da in potu post ipsam de medicamine duobus diebus
35
aut tribus: ita vt non commisceatur cum oleo aliud preter
36
ipsum: deinde sumat in potu post ipsum de hiera facta cum
37
aloe quatitatem coclearij .I. in die vno cum aqua: et cura
38
cum hac medicina illum in canna pulmonis cuius est
39
egritudo cum lacte asinino: et precipe ei vt gargari-
40
zet cum ea: deinde dimitte eum aliquot diebus et cura eum
41
per hoc medicamen cum assiduatione medicinarum que
42
sedant dolorem. quod si materierum cursus fuerit fortis: tunc
43
permisce in hac medicina opium et castoreum.
44
ALiud de medicinis Galienus faciens ad
45
egritudinem canne pulmonis et vlcera
46
pulmonis et sputum puris et sanguinis
47
et materiam attractam ad pectus. et ad illud:
48
cuius sputum est difficile et est medicamen valde
49
forte. ¶ ℞. gummi albotin aureos .IIII. croci aureos .IIII.
50
olibani tantundem myrrhe tantundem cynamomi
51
tantumdem: amomi aureos .III. granorum pini magne aureos .IIII.
52
radicum lilij excorticatarum tantumdem: spice de scemi aureos
53
.II.ß. cassielignee nigre aureos .II. dragaganti aureos .III.
54
carnis dactilorum de scemi aureos .III. prasen trusemus[*]prasen trusemus cf. Venice 1564: trusezus
55
quod dicitur stella aureos .IIII. galbani clari mundi .II. tertias
56
aurei costi aureos .III. Et inueni in descriptione alia
57
aureum .I. mellis boni cotilas .IIII. decoquantur mel
58
et gummi albotin in vase duplici. Cumque fit in
1
termino spissitudinis tunc permisce cum eo gal〈-〉
2
banum et decoque ipsum donec perueniat ad ter〈-〉
3
minum: vt cum de eo distillatur stilla aliqua non
4
dilatetur: deinde infrigida ipsum et proijce super
5
ipsum medicinas contritas et vtere eo. et cum su-
6
gitur de aqua caulis masticando et proijciatur fex et
7
deglutitur succus valet ad illud valde.
8
PIllule que ponuntur sub lingua et confe〈-〉
9
runt ad asperitatem canne pulmonis et
10
abscissionem vocis et reliquas egritudi〈-〉
11
nes canne. ¶ ℞. dragagantum et gummi am〈-〉
12
borum ana aureos .III. myrrhe et olibani amborum ana
13
aureum .I.ß. croci aureum .I. et succi liquiritie aureum .ß. carnem
14
dactilorum trium vini dulcis quantum sufficit
15
ad conficiendum cum eo et ponatur sub lingua
16
de hac medicina quantitas fabe et precipiatur egro
17
vt deglutiat quod liquefit de ea.
18
NAtif ad illum qui habet tussim. ¶ ℞.
19
seminis lini torrefacti contriti et passularum
20
carnosarum enucleatarum amborum
21
ana kist .I. granorum pini magni torre〈-〉
22
factorum et auellanarum excorticatarum ambo〈-〉
23
rum ana cotillam .I. piperis albi .℥.II. croci .℥.I. mel〈-〉
24
lis boni libras .IIII. confringantur et terantur et de-
25
coquantur semen lini et mel donec inspissetur: de-
26
inde proijciatur super ipsum relique medicine
27
et permisce eas et confice et da de eo quantum sufficit.
28
OLeum diumi[*]diumi(?) probably corrupt for diuinum [cf. Venice 1564] conferens ad tussim et
29
est medicina nobilis de qua dixit Galienus quod
30
ipse medicatus est cum ea. ℞. opij aureos
31
.X. seminis lactuce aureos .XX. castotei[*]castotei corrupt for castorei aureos
32
.XVIII. ruthe hortulane sicce aureos .XIIII. seminis lini
33
aureos .XVI. radicum oppoponaci aureos .XXXVI. myr-
34
rhe aureos .XIIII. croci aureos .VII. conficiatur cum melle et
35
detur de eo in potu quantitas fabe vnius. et oportet vt
36
sumat de eo in potu ille qui habet febrem cum aqua: et
37
qui febrem non habet cum vino et illud in sero.
38
Illule[*]Illule corrupt for PIllule [initial is missing] ad tussim. ¶ ℞. storacis et myr-
39
rhe et opij omnium ana aureos .IIII. olei
40
balsami et croci amborum ana aureos .II.
41
tere simul et confice et vtere.
42
MEdicamen quod confert ad omnem
43
tussim et ad omnem materiam currentem et
44
dubellet interiores quod narrauit abu-
45
lucos. ℞. serapini gentiane myrrhe op〈-〉
46
poponaci piperis albi omnium ana aureos .II. bacca-
47
rum lauri mumdatarum[*]mumdatarum corrupt for mundatarum aureos .IIII. terantur et confici-
48
antur cum aqua.
49
MEdicamen ad sputum sanguinis quod
50
narrauit andromachus. ¶ ℞. acatie
51
aureos .IIII. rosarum siccarum aureos .VIII. fructus gra-
52
nate agrestis aureos .VIII. myrrhe aureos .II.
53
dragaganti aureum .I. conficiantur cum aqua et fiant
54
ex eo trocisci et sit pondus cuiusque trocisci aureus .I. et
55
detur in potu cum aqua pluuiali.
56
MEdicamen aliud ad tussim conferens ad
57
species tussis in abscissionem vocis. ¶ ℞.
58
granorum papaueris et sunt papauera
1
cum cortice suo .L. numero et apij montani triti
2
libras .III. et sucoton mundati et reusini et rosarum sicca-
3
rum et radicum lilij et balaustiarum omnium ana
4
.℥.III. et cinamomi pondus .ʒ.II. et spice pondus .ʒ.〈-〉
5
I.ß. contere has medicinas et infunde in aqua plu〈-〉
6
uiali acsat .V. et dimitte tribus diebus: deinde deco〈-〉
7
que super ignem lenem donec remaneat aque
8
tertia pars: deinde exprime et cola et proijce fe-
9
cem eius. deinde tere gummi arabici et draga-
10
ganti amborum ana libram .I. myrrhe libram .ß. et succi li-
11
quiritie libram .I. et masticis et croci amborum pon-
12
dus .ʒ.I. teratur totum illud vltime et imbibatur
13
ex illa aqua paulatim donec compleatur tota: dein-
14
de fundantur super ipsum rob libre .XXIIII. et de-
15
coquatur leni igne donec coaguletur et repona〈-〉
16
tur in vase vitri et medicetur cum eo omnis spe〈-〉
17
cies tussis.
18
LOch de pino quod confert illis super
19
quos tussis fit vehemens: et quando
20
excitatur in eis expellunt pus et super-
21
fluitates: cuius hec est permixtio.
22
¶ Seminis lini torrefacti et amigdalarum dul-
23
cium mundatarum et granorum pini et gummi
24
arabici et dragaganti omnium ana pondus .ʒ.IIII.
25
et dactilorum albeiron decem numero tere me-
26
dicinas et dactilos et funde super eas mellis et bu-
27
tyri quantum sufficit et teratur donec fiat sicut
28
mel spissum: cius[*]cius corrupt for cuius dosis sit sicut galla mane et sero.
29
LOch quod fit cum glutino alimbat
30
faciens ad asperitatem gutturis: et ab-
31
scissionem vocis et sputum sanguinis
32
et pus: et aperit opilationes. cuius hec
33
est permixtio. ¶ Seminis lini torrefacti et pas〈-〉
34
sularum ablatis granis amborum ana libram .I. gra〈-〉
35
norum pini et amigdalarum dulcium et amig-
36
dalarum amararum omnium ana .℥.VI. et ireos et
37
assari et glutinis alimbat et venarum liquiritie et
38
gummi arabici omnium ana .℥.IIII. et fenugreci
39
cocti et dragaganti omnium ana .℥.IIII. et piperis
40
albi et eruce emollite et ciceris molliti et aristolo〈-〉
41
gie et medulle tritici et ameos et nasturtij et ficuum
42
omnium ana .℥.I. et myrrhe et croci olibani om-
43
nium ana .℥.ß. confrange totum et contere ipsum
44
bene et confice cum melle aut cum vino deco〈-〉
45
cto et fac lambere de ipso mane et sero quantum
46
est galla .I. et ponat ipsum sub lingua sua quan-
47
do dormit.
48
MEdicamen quod confert ad tussim et
49
vehementiam siccitatis pectoris. Amig〈-〉
50
dalarum dulcium amararum et se-
51
minis lini torrefacti et granorum pini omnium
52
ana .ʒ.V. et anisi et dragaganti et gummi arabici
53
omnium ana .ʒ.II. et succi liquiritie aut venarum
54
eius pondus .ʒ.I. et zuccari et penidiorum ambo〈-〉
55
rum ana .℥.II. Tere ea et pulueriza et confice ipsum
56
cum aqua feniculi humidi et fiant de ipso pillu〈-〉
57
le et ponat sub lingua sua ille qui vult dormire
58
vnam aut duas.
1
LOch ad tussim quando fit ex chimo
2
frigido viscoso. ¶ Cynamomi et se-
3
minis feniculi amborum ana .ʒ.V. stora-
4
cis liquide .ʒ.X. fistici et amigdalarum
5
emborum[*]emborum corrupt for amborum ana pondus .ʒ.X. olibani et gummi amig〈-〉
6
dalarum et glutin omnium ana .ʒ.V. kesmes et sunt
7
passule paruule siue granis .ʒ.XX. agarici .ʒ.V. sto-
8
racis et aloes amborum ana .ʒ.IIII. tere storacem
9
cum melle et infunde olibanum et aloen et alkes-
10
mes in rob: et tere reliqua et confice cum melle
11
storacis dosis .ʒ.I.
12
AD sputum sanguinis. Trocisci quos
13
composuit medicus de illis de tebu-
14
lis conferentes patientibus sputum
15
sanguinis et patientibus vlcus in pul〈-〉
16
mone et habentibus saniem aggregatam in pe-
17
ctore et patientibus egritudines que sunt ex ge-
18
nere materierum attractarum: quorum hec est
19
permixtio. ¶ Seminis iusquiami albi et corti-
20
cum mandragore amborum ana aureos .V. masticis
21
aureos .X. karabe et radicum lilij et croci omnium ana
22
aureos .XXX psilij aureos .XLV. aque dulcis acsati .III. per〈-〉
23
misceantur et administretur.
24
TRocisci alij qui nominantur piper con〈-〉
25
ferentes patientibus sputum sangui-
26
nis et habentibus fluxum ventris et vl-
27
cera in intestinis et ei ad cuius stoma-
28
cum attrahitur materia. ¶ ℞. florum caducorum
29
granatorum et spinarum egyptiarum et granatorum
30
siluestrium et succi barbe hirci et succi acatie om〈-〉
31
nium ana aureos .VI. litij et reubarbari et opij omnium ana
32
aureos .IIII. myrrhe aureos .II. terantur bene et confician〈-〉
33
tur cum aqua in qua decocta sunt grana myrti
34
aut cum aqua frigida et administrentur.
35
COnfectio que refertur arastomacis
36
et est medicina mirabilis conferens pa-
37
tientibus sputum sanguinis et haben〈-〉
38
tibus tussim et qui habet vlcus in pul〈-〉
39
mone et ei in cuius pectore est sanies congregata:
40
et ad disruptionem antecedentem in lacertis: et
41
ad stomacum qui expellit cibum et coliricam pas〈-〉
42
sionem et fluxum ventris: et vlcera in intestinis
43
et egritudines vesice et prefocationem matricis:
44
et febres que habent paroxismos: cum de ea su-
45
mitur in potu parum ante horam periodi per ho〈-〉
46
ram vnam et ad malitiam complexionis et extenuatio〈-〉
47
nem et medicinas pernitiosas et morsum reptilium
48
habentium venenum: cuius permixtio hec est. ¶ Cyna〈-〉
49
momi et costi et galbani et castorei et opij et mela〈-〉
50
nopiperis et macropiperis omnium ana .℥.I. mellis kist
51
.I. terantur medicine et cicotrigonizentur et decoqua〈-〉
52
tur galbanum cum melle donec liquefiat: deinde co〈-〉
53
letur et proijciantur desuper relique medicine et repona〈-〉
54
tur in vase vitri aut argenti: et detur in potu de ea
55
quantitas fabe cum aqua mellis et distillentur super ipsum
56
de oleo sisamino tres gutte.
57
SIrupus qui refertur faciens ad diffi-
58
cultatem anhelitus et est medicamen vti〈-〉
1
le. ¶ Sumantur passularum enucleatarum ac-
2
sunen .I. et est pars et fenugreci abluti tantundem et
3
aque pluuialis kist .I. decoquantur donec dissoluan〈-〉
4
tur et coletur aqua eorum et seruetur et sumatur de ea in
5
potu multotiens continuo postquam calefit.
6
MEdicamen conferens ad sputum san〈-〉
7
guinis et pus et superfluitates que at〈-〉
8
trahuntur ad pectus. ¶ ℞. granorum
9
iusquiami albi et corticum radicum man〈-〉
10
dragore et vini boni et olibani albi et storacis li-
11
quide et opij et granorum pini et cupressi omnium
12
ana pondus .ʒ.X. et masticis et karabe et alesfius
13
omnium ana .ʒ.XXX. infundatur alesfius in aqua ca-
14
lida nocte vna: deinde exprimatur et sumatur aqua
15
eius et terantur relique medicine bene et miscean-
16
tur adinuicem et fiant trocisci. Sitque vnusquisque
17
trociscus .ʒ.ß. et detur in potu apud mansionem
18
trociscus vnus cum aqua frigida.
19
MEdicamen quod confert ad sputum
20
sanguinis. ¶ Opij pondus .ʒ.I. et cyna-
21
momi pondus .ʒ.I. et castorei et pipe-
22
ris et macropiperis et myrrhe omnium
23
ana .ʒ.I. et croci pondus .ʒ.II.ß. et karabe pondus
24
.ʒ.ß. et balaustiarum et gummi et anisi omnium ana
25
.ʒ.I. terantur medicine et conficiantur cum succo
26
auricule hedi et fiant trocisci et sit omnis trociscus
27
.ʒ.ß. et exiccentur in vmbra et bibatur de eis tro-
28
ciscus vnus cum aqua tepida.
29
TRociscus alius. ¶ ℞. karabe et co-
30
ralli amborum ana .ʒ.III. acatie et succi
31
barbe hircine amborum ana .ʒ.II. ba-
32
laustie .ʒ.II. seminis portulace .ʒ.VII. pa-
33
paueris albi et nigri et rosarum et spodij omnium ana
34
.ʒ.II. cornu cerui adusti .ʒ.II.ß. reusini .ʒ.I.ß. coclea〈-〉
35
rum adustarum .ʒ.II. terre sigillate .ʒ.IIII. fiant tro-
36
cisci aurei .I. et administretur.
37
TRociscus alius ad sputum sanguinis
38
cum est ex humiditate et mollificatio〈-〉
39
ne venarum. ¶ Corcicum[*]Corcicum corrupt for Corticum thuris et thu-
40
ris amborum ana .ʒ.V. radicis squinanti .ʒ.〈-〉
41
VII. reusini et masticis amborum ana .ʒ.IIII. darsisahan
42
et cymini torrefacti et calamenti montani omnium
43
ana .ʒ.V. myrrhe et croci amborum ana .ʒ.VII. calcadis
44
.ʒ.IIII. spice et castorei et succi barbe hircine et aca〈-〉
45
tie et rosarum omnium ana .ʒ.IIII. tere et confice cum de-
46
coctione gallinarum et fac trociscos aurei .I.
47
COagulatio saniei in pectore. ¶ Me〈-〉
48
dicamen conferens ad illud. Fenu-
49
greci melliloti .ʒ.II. aristologie pondus .ʒ.I.
50
myrrhe pondus .ʒ.III. anisi rosarum amborum ana .ʒ.〈-〉
51
II. radicum liquiritie et piperis et salis omnium
52
ana .ʒ.I. Confringantur et conterantur et confician〈-〉
53
tur cum aqua frigida et fiant trocisci quorum vnus-
54
quisque sit pondus .ʒ.I. et exiccentur in vmbra et
55
detur in potu de eis trociscus vnus cum aqua ra-
56
dicum feniculi et radicum apij decoctarum quan-
57
titate sacraiati .I. et teratur trociscus et misceatur
58
cum ea et sumatur in potu: est enim medicamen
1
bonum quoniam liquefacit sanguinem conge〈-〉
2
latum et educit ipsum et mundificat locum eius.
3
PThisis et vlcera pulmonis. ¶ Medi〈-〉
4
camen conferens ad vlcera que sunt
5
in pectore et pulmone et consolidat ea
6
et sanat ea. ℞. balaustiarum et rosarum sic-
7
carum ambarum ana .ʒ.IIII. sanguinis draconis et
8
medulle tritici et olibani omnium ana .ʒ.II. gummi
9
arabici et dragaganti et masticis omnium ana pondus
10
.ʒ.III. acatie et croci amborum ana .ʒ.ß. karabe et
11
myrrhe amborum ana .ʒ.I. anarcine .ʒ.V. terantur
12
et conficiantur cum rob cydoniorum aut rob myr-
13
ti: deinde fiant trocisci: sitque omnis trociscus aurei
14
.I. et exiccentur in vmbra et dentur in potu.
15
MEdicine que sunt ad cor. ¶ Confe-
16
ctio in qua ponitur harmel iuuatiua.
17
¶ ℞. seminis harmel et nigelle et camphore
18
et castorei et seminis iusquiami albi et aristo〈-〉
19
logie et ciperi et asserine[*]asserine cf. Venice 1564: alfesire et alfesiresim et piretri et
20
piperis et origani et colloquintide et spice et seminis apij et
21
seminis ruthe et carui et croci et nucis muschate et cassie et
22
costi omnium ana .ʒ.ß. et serapini et oppoponaci am〈-〉
23
borum ana .ʒ.IIII. et zuccari pondus .ʒ.I. et mellis
24
quantum necesse est. Dosis eius forti pondus
25
.ʒ.I. et debili pondus .ʒ.ß.
26
MEdicamen aliud conferens ad pulsum
27
cordis et timorem et epilepsiam. ¶ Spi〈-〉
28
ce et cinamomi et zedoarie et doronigi
29
omnium ana .ʒ.II. seminis aneti .ʒ.I.ß. me-
30
dicine terantur et permisceantur et detur in potu
31
de eo pondus .ʒ.I. cum .ʒ.I. vini in quo infufa[*]infufa corrupt for infusa fuit
32
lingua bouis et bibatur de illis in omni mense
33
tribus diebus continuis.
34
¶ Tractatus .VI. de ventre inferiore. Debili-
35
tas stomachi.
36
OLeum iuuatiuum ad mollifica〈-〉
37
tionem stomachi et eius debili-
38
tatem: cuius hec est permixtio.
39
¶ Masticis et aloes et succi ab〈-〉
40
sinthij et opij et olei nardini et olei
41
de cydonijs quantum sufficit per-
42
misceatur et inungatur cum eo stomacus cum lana le〈-〉
43
ni. Quod si volueris vt adijciatur huic medicine
44
calor: adde in ea laudani partem vnam et stora〈-〉
45
cis partes .II. Si volueris facere ipsam stipticam
46
confortatiuam tunc adde super illud de succo agre-
47
ste aut succo hipoquistidos.
48
MEdicamen ad debilitatem stomaci et
49
malitiam digestionis. ¶ Kebulorum
50
bullitorum cum aqua cydoniorum et
51
bulliant .ʒ.IIII. belliricorum et embli-
52
corum et cymini infusi in aceto et torrefacti et ciperi et
53
masticis omnium ana .ʒ.II seminis apij et anisi infusorum in
54
aceto amborum ana .ʒ.I. xyloaloes et galie amborum ana .ʒ.〈-〉
55
I.ß. menthe .ʒ.III. magudinis[*]magudinis cf. Venice 1564: mugdunis .ʒ.I.ß. rosarum .ʒ.IIII. gra〈-〉
56
norum granatorum .ʒ.VIII. sumac .ʒ.IIII. cynami et cor〈-〉
57
ticum thuris et spice omnium ana .ʒ.I.
58
LAchlachatum confortans stomacum. Aque
1
aloes et aque rosarum et aque malorum et aque cydonio〈-〉
2
rum et aque salicis omnium ana pars vna: sanda〈-〉
3
li albi et rubei et rosarum et croci et camphore et lau〈-〉
4
dani et balaustiarum et ramich et xyloaloes et ga〈-〉
5
lie omnium ana pars .ß.
6
EMplastrum ad apostema stomaci durum. ¶ ℞ ab-
7
sinthij et spice et cassie omnium ana .ʒ.VIII.
8
aloes et storacis amborum ana .ʒ.IIII. croci .ʒ.〈-〉
9
II. xylobalsami et carpobalsami et myrrhe omnium
10
ana .ʒ.I. olei nardini quantum necesse est.
11
HD[*]HD corrupt for AD stomaticos. ¶ Hiera que refertur
12
antiforos confert stomaco. ℞. aloes aureos .IIII.
13
masticis .ʒ.II. assari .℥.ß. rosarum siccarum et
14
floris squinanti et cassie omnium ana .℥.ß.
15
vtatur sicca ea sicut vtitur hiera.
16
TRocisci qui dicuntur amedunis facientes
17
ad inquietudinem stomaci propinquam ileos et
18
ad omnem inflationem et est conueniens qui euo〈-〉
19
mit cibum suum et ad egritudines intrin〈-〉
20
secas. ¶ ℞. seminis apij aureos .VI. anisi aureos .VI. absinthij
21
aureos .IIII. Et inueni in descriptione alia masticis
22
iterum aureos .IIII. piperis aureos .II. myrrhe aureos .II. cina〈-〉
23
momi aureos .VI. opij aureos .II. castorei aureos .II. confician-
24
tur cum aqua et fiant de eis trocisci et dentur in
25
potu. dosis eius equalis est aureo .I. ad stomaticos
26
cum vino mixto.
27
HIera que refertur menison conferens ad
28
inquietudinem stomaci et ei qui inuenit inflatio-
29
nem et aufert omnem inflationem et confert ad
30
tarditatem digestionis et ad egritudines matricum et
31
ipsa iterum prouocat vrinam et est medicina mirabilis
32
ad epaticos et ad illum qui habet dolorem renum et prouocat
33
menstrua. ¶ ℞. aloes aureos .C. masticis .℥.I. et croci
34
.℥.I. spice .℥.I. cinamomi et assari et carpobalsami omnium
35
ana .ʒ.I. Tere et cribella et serua eam siccam et vtere
36
ita vt des in potu illi cuius digestio tardatur pondus
37
aureus .I. cum aqua frigida. et illi qui euomit coleram et
38
effunditur ad stomacum eius materia da in potu de ea aureum
39
.ß. et illi qui habet apostema in aliquo membrorum interio〈-〉
40
rum confert cum sumit de ea in potu cum aqua mellis. et
41
ille qui indiget vt prouocetur vrina eius aut prouocen〈-〉
42
tur menstrua sumat de ea in potu cum aqua fe-
43
niculi contriti bulliti et colati.
44
EMplastrum poloarchis[*]poloarchis cf. Venice 1564: polyarchis conferens ad omnes
45
egritudines humidas intrinsecas.
46
¶ ℞. ciperi cordumeni minuti thu-
47
ris cere omnium ana eminam .I. gummi albotin emi-
48
nam .I.ß. olei de alcanna quantum sufficit: et quandoque
49
additur bdellij iudaici eminam .I.
50
MEdicamen quod dicitur ad diaireos
51
faciens ad omnes corruptiones com-
52
plexionis stomaci et aggregationem aque
53
et lenit ventrem. ¶ ℞. ireos pondus
54
.ʒ.XXIIII. piperis pondus .ʒ.XX. zinziberis et aniu〈-〉
55
den amborum ana .ʒ.XII. anisi et masticis et semi〈-〉
56
nis feniculi omnium ana .ʒ.IIII. ameos et seminis
57
apij omnium ana .ʒ.VIII. Tere et confice cum melle
58
dosis eius si sicut galla cum aqua.
1
ELectuarium de carui conferens ad do〈-〉
2
lorem stomaci et opilationes que sunt
3
in eo et in epate et paruitatem digestio〈-〉
4
nis. ¶ Sumantur carui et ameos et
5
et seminis apij et zinziberis et passularum enucleatarum et sise〈-〉
6
leos et seminis baucie omnium ana .ʒ.III. amigdalarum
7
amararum mundatarum ex cortice suo pondus
8
ʒ.VI. tere et confice cum melle: dosis eius quan-
9
tum nabaca cum aqua tepida.
10
ELectuarium de galanga conferens ad
11
vehementiam frigoris in stomaco et
12
epate et digerit cibum et fugat vento〈-〉
13
sitates et stomacum efficit bonum. ¶ ℞.
14
galange et cinami et piperis albi omnium ana .ʒ.〈-〉
15
II. heil et cinamomi et neremisch omnium ana .ʒ.〈-〉
16
III. macropiperis .ʒ.VI. zinziberis .ʒ.VIII seminis apij et
17
anisi et cymini et carui et talisafar omnium ana .ʒ.I.
18
penidiorum et zuccari triplum medicine: tere com〈-〉
19
misce et sit dosis eius .ʒ.II.
20
APpetitum[*]APpetitum i.e. APpetitus (cf. Venice 1564). Confectio abscindens ap-
21
petitum luti. ¶ ℞. hiere .ʒ.VI. myra-
22
bolanorum nigrorum et belliricorum et em〈-〉
23
blicorum omnium ana .ʒ.III. nucis henden
24
.ʒ.V. conficiantur cum melle dispumato et dentur in
25
potu de ea .ʒ.III. de aqua in qua decocta sunt ma-
26
stix et mentha et scoria decocta.
27
VOmitus et nausea. Sirupus abscin-
28
dens vomitum flegmatis. ¶ Reci-
29
pe cymini .ʒ.IIII. masticis .ʒ.III. grano〈-〉
30
rum granatorum .ʒ.XX. menthe et si-
31
simbrij amborum ana tunicas .V. decoquantur
32
cum aque libris .IIII. donec remaneat libra .I. et cole-
33
tur et proijciatur galie .ʒ.I. et detur in potu de eo
34
in mane et sero.
35
SIngultus medicamen ad singultum
36
mirabile forte. ¶ Uini boni odoris
37
libre .VIII. mellis dispumati libre .II. deco-
38
quantur donec bulliat et consumatur
39
eius sexta: deinde auferatur ab igne et proijcian-
40
tur in eo costi et masticis amborum ana .ʒ.IIII. ab-
41
sinthij pondus .ʒ.VII. squinanti et spice et folij et
42
rosarum et aloes et agarici et croci omnium ana .ʒ.II. as-
43
sari et xyloaloes indi et cassie omnium ana .ʒ.IIII.
44
tritorum et sit dosis eius coclearium.
45
EPar et apostemata epatis. ¶ Unguen〈-〉
46
tum de muradasacrim conferens ad
47
apostema quod accidit ex corrosio-
48
ne aut alijs cuius permixtio hec est.
49
¶ Recipe almuradasacri .ʒ.IIII. et xyloaloes et cro〈-〉
50
ci et baccarum lauri et ammoniaci et myrrhe et
51
alkeiati omnium ana pondus .ʒ.III. et cere pon-
52
dus .ʒ.IIII. confringe ea et contere et aggrega ipsa
53
et liquefac ceram cum sufficienti quantitate olei
54
de lilio et alrazaki pondere .ʒ.III.
55
DUrities epatis. ¶ Confectio facta cum
56
epate adib conferens ad dolorem epatis
57
et splenis et stomaci et ventositates et dissyn〈-〉
58
teriam et tussim chronicam et illis qui
1
euomunt sanguinem. ¶ ℞. croci et myrrhe et
2
opij et castorei et seminis iusquiami albi et castorei cordu-
3
meni et papaueris et spice et eupatorij et epatis adib et
4
cornu dextri de cornibus capre adusti omnium partes
5
equales terantur que ex eis teruntur et soluantur que
6
soluenda sunt in vino et conficiantur cum melle dispu〈-〉
7
mato et administretur post .VI. menses. et sit dosis si〈-〉
8
cut cicer cum eo qui conuenit de potibus.
9
MAlitia complexionis. ¶ Oleum de meze〈-〉
10
rion .ʒ.X. infundatur libra .I. aque die et no〈-〉
11
cte et ponatur in vase et bulliat lento
12
igne donec remaneat de aqua libra .ß. et
13
auferatur ab igne et dimittatur donec infrigide〈-〉
14
tur et coletur et reducatur ad vas: et fundatur supra
15
eam olei amigdalini dulcis quarta libre .I. et bulliat do〈-〉
16
nec consumatur aqua et remaneat oleum et inuoluantur
17
medicine contrite et cribellate cum hoc oleo. ¶ Et
18
sunt myrabolanorum citrinorum et bellyricorum et emblicorum omnium ana
19
.ʒ.X. tamarindorum .ʒ.LXXX. prunorum .XXX. numero:
20
iuiubarum tantundem cassiefistule libra .I. passularum libra .ß. ag-
21
grega has medicinas tritas preter cassiamfistulam
22
et pone in vase lapidis et funde super eas aque libras
23
.X. et decoquatur donec remaneat tertia et coletur super
24
cassiamfistulam et confricetur manibus et coletur et re-
25
ducatur ad vas et proijciatur supra eam penidiorum
26
emina .I. et decoquatur donec fiat ei spissitudo mel〈-〉
27
lis et fundatur supra ipsam olei amigdalini libra .ß.
28
et puluerizentur desuper medicine cribellate deli-
29
nite oleo predicto et bulliat donec coaguletur et depo〈-〉
30
natur ab igne et ponatur in vase vitri: cuius dosis sit .ʒ.VI.
31
SUffuf ad inceptionem aque factum cum la〈-〉
32
cte camelarum aut cum aqua casei aut cum
33
aqua olerum. Cuius hec est permixtio.
34
¶ ℞. succi eupatorij .ʒ.I.ß. lacce .ʒ.II.
35
aristologie .ʒ.I.ß. floris squinanti .ʒ.I.ß. seminis cuscute .ʒ.II. seminis
36
cucumeris et portulace amborum ana .ʒ.I. scamo〈-〉
37
nee .ʒ.II. dosis aurei .I.
38
SPlen icteritia. medicine splenetice
39
¶ Medicamen iuuatiuum quod no〈-〉
40
minatur medicamen vomitus. ¶ ℞.
41
dabach glandium libras .II. calcis libram .I. ponatur alda-
42
bach in vase figuli et ponatur supra prunas do-
43
nec liquefiat. Cumque liquescit puluerizetur supra
44
ipsum calx et permisceantur ambo simul et liniatur
45
ex eo dum perseuerat calidum supra cutem adib et po〈-〉
46
natur. Et oportet quando administratur hoc medica-
47
men vt ingrediatur eger vtens eo balneum et di〈-〉
48
mittat emplastrum supra se et non auferat ipsum
49
donec cadat per seipsum et oportet vt sit solici〈-〉
50
tus ita vt abscindat illud quod augmentatur de
51
corpore in primis.
52
ALiud. operatio iuuamenti eius ad sple〈-〉
53
neticos est manifesta in die suo. Et
54
oportet antuquam[*]antuquam corrupt for antequam cum eo emplastretur vt
55
regatur eger regimine quo oportet tribus diebus: cu〈-〉
56
ius hec est peamixtio[*]peamixtio corrupt for permixtio. ¶ ℞. myrrhe .ʒ.III. thu-
57
ris minuti .℥.III. synapis alexandrine cordumeni
58
amborum ana .℥.II. aceti squille quatum[*]quatum corrupt for quantum sufficit te-
1
rantur synapis et cordumeni et cribellentur. Minu〈-〉
2
tum vero thuris et myrrha tyrantur et proijciatur super
3
ea ambo medicamen siccum et conficiatur et fiat simile
4
vnguento et ponatur ab hora duarum horarum vsque ad
5
horam nouem horarum: deinde ingrediatur eger balneum
6
et emplastrum supra eum. cum ergo mollificatur fac eum in-
7
gredi tinam et precipe ei vt prolonget moram in tina et
8
egrediatur illud quod est in eo de aqua et vt non super〈-〉
9
ueniat ei syncopis et approximetur naso eius ace-
10
tum et calamentum siluestre que ipse olfaciat et sol〈-〉
11
ue pannos quibus ligatum est emplastrum paulatim. Cumque
12
egreditur de balneo ciba eum piscibus salitis sine pa-
13
ne et da ei in potu die primo et die tertio et preci〈-〉
14
pe ei vt exercitetur ante illud exercitio in quo possi〈-〉
15
bile est vt fiat anhelitus frequens continuus.
16
ALiud sugitiuum forte et est medicamen
17
vtile et confert hydropicis et spleneticis
18
habentibus egritudines antiquas. ¶ ℞.
19
resine decocte libras .IIII. cere libras .II. sulfu-
20
ris quem non inuenit ignis libram .I. minuti thuris libram .I.
21
picis libras .II. aluminis humidi libram .I. baurac libram .I. ari-
22
stologie .℥.III. radicis cucumeris asinini .℥.III. aloes .℥.VI. pi-
23
retri .℥.VI. lactis mori .℥.III. aceti kisch .I.ß. vini ita〈-〉
24
lici kist .ß. et nos ponimus loco aceti olei cotilas
25
.III. prepara ipsa secundum illud exemplum.
26
ALiud sugitiuum forte de illis que effi-
27
ciunt operationem vltimam est hoc medicmen[*]medicmen corrupt for medicamen.
28
¶ Sumatur de cancris fluuialibus et
29
abscindantur pedes eorum et caude ipsorum
30
et exicca ipsos et contere eos et accipe de eis pondus
31
aurei .I. et commisce cum eo opij sextam aurei .I. et solue
32
ipsum cum aqua illius fluuij de qua sumptus fuit
33
cancer et da ipsum in potu habenti egritudinem et po〈-〉
34
ne in quibusdam horis cum opio de oleo balsami
35
cum pondere sui secundum egritudinem.
36
DUrities splenis. Unguentum quod confert
37
ad duritiem existentem in splene et sanat.
38
¶ ℞. cordumeni et synapis et piretri
39
et fenugreci decocti omnium ana partem .I. tere
40
ergo ea bene et contere ipsa cum aceto: deinde funde su〈-〉
41
pra ea oleum deinde line cum eo splenem et habens ipsum
42
abluat se in balneo: deinde ponatur emplastrum.
43
¶ Capitulum de intestinis.
44
CListere conferens ad vlcera in ventre ex
45
quibus habens ea emittit sanguinem et no-
46
minant ipsa romani dissynteriam. ¶ Ac〈-〉
47
cipe de adipe renum capre iuuenis et
48
decoque eam cum kisch: deinde accipe de aqua
49
kisch et pinguedine adipis sacraiati .II. accipe de
50
aqua rizi decocti et oleo rosaceo de vnoquoque sacra-
51
iati .I. et acatie trite pondus .ʒ.I.ß. et gummi arabici triti
52
et ceruse trite amborum ana pondus .ʒ.I. et vitellum oui
53
permisce ergo simul omnia donec fiant in loco vnguen〈-〉
54
ti et clysteriza cum eo. aut accipe sacraiati .I. aque
55
albersandaru humidi. et sacraiati .ß. olei rosacei et inij〈-〉
56
ce illud per clystere et fac vt cibus eius sit ius ci-
57
ceris cum oleo amigdalino et granis granatorum
58
et fac ipsum bonum quantum potes et ciba ipsum
1
de fructibus cydoniorum.
2
SOlutio ventris. Suffuf conferens ad
3
fluxum ventris chronicum. ℞. balaustiarum
4
et glandium infusarum in aceto et torrefa-
5
ctarum et sumach et granorum myrti et
6
corath et hypoquistidos omnium ana .ʒ.II. cymini et
7
gallarum torrefactarum in aceto et capitum granatorum
8
dulcium et fructus tamarisci et ramich omnium ana .ʒ.I.
9
xyloaloes et galie et masticis et spice omnium ana .ʒ.I.
10
seminis acetose et gummi et boli et succi barbe
11
hyrcine et granorum passularum torrefactarum
12
et xylocaracte et iect[*]iect corrupt for inest [cf. Venice 1564] omnium ana .ʒ.ß.
13
ELectuarium ad abscindendum fluxum
14
ventris factum a frigore et ventositate.
15
¶ ℞. seminis apij et calami aromatici et ci〈-〉
16
peri et ameos et xylobalsami et lauda-
17
ni et macis omnium:[*]omnium: corrupt for omnium [redundant colon] ana .ʒ.V. anisi .ʒ.III. piperis albi
18
.ʒ.II. cynami .ʒ.III.ß. croci .ʒ.VII. camphore .ʒ.II. bla-
19
cte bizantie .ʒ.III.ß. radicum squinanti .ʒ.IIII. cordu-
20
meni .ʒ.II. sandali albi .ʒ.IIII. dauci .ʒ.III. zinziberis .ʒ.III. gra〈-〉
21
norum myrti .ʒ.VII. conficiatur cum rob malorum.
22
SIrupus de fructibus abscindens flu〈-〉
23
xum ventris et superans coleram. ¶ ℞.
24
acetositatis citri et berberis: et ribes
25
omnium ana libram .I. zarur granorum granato〈-〉
26
rum et sumach omnium ana libras .III. cydoniorum et malorum
27
granatorum et pirorum omnium ana libras .IIII. aque tantumdem in〈-〉
28
fundantur duobus diebus et decoquantur donec sint disco〈-〉
29
cta et coletur et coquatur secundo et ponatur super ipsam zuccarum.
30
RAsura et vlcera intestinorum. ¶ Medi〈-〉
31
camen quod dicitur sanguisuga conferens ad
32
vlcera intestinorum. ¶ ℞. acatie aureos .XV.
33
corticum granatorum aureos .LXXV. gallarum
34
aureos .XXV. opij aureos .XV. seminis iusquiami albi aureos .LVI.
35
auellanarum tritarum aureos .CLX. sumach scemij aureos .LXX.
36
succi sumach scemij aureos .II.ß. thuris aureos .XXV. te-
37
rantur et aggregentur et commisceantur cum vino
38
nigro. dosis eius integra aureus .I.
39
MEdicamen quod bibitur et refertur ad
40
lukios tarsensen et est medicamen iu〈-〉
41
uatiuum ad omnem materiam qua attrahitur
42
et ad omnem inflationem. ¶ ℞. anisi et seminis
43
apij amborum ana aureos .II. seminis feniculi et seminis baucie silue-
44
stris et seminis atardilon et est species siseleos omnium ana
45
aureos .IIII. opij et seminis iusquiami albi amborum ana aureum .I.ß.
46
conficiantur cum aqua et administretur.
47
CLystere quo vtebatur Galienus et est clyste〈-〉
48
re seus[*]seus corrupt for eius et est conueniens ad descriptiones
49
plurimas antiquorum. ¶ ℞. succi agre〈-〉
50
ste sicci aureos .VI. aluminis iameni tantum-
51
dem calcis quam non inuenit aqua corticum thu〈-〉
52
ris omnium ana aureos .VI. arsenici rubei aureos .III. ar〈-〉
53
senici cytrini aureos .VIII. carte combuste aureos .XV. con〈-〉
54
ficiantur cum sirupo de granis myrti et fiant ex
55
eis trocisci et sit pondus trocisci aurei .III. aut .IIII.
56
et clysterizetur ex eo cum vino permixto cum
57
aqua quantitate cyathorum .II. et in quibusdam
58
clysterizatur ex eo cum aqua pluuie.
1
TRocisci alfenginati qui conferunt ad
2
fluxum ventris et ad vlcera intestino〈-〉
3
rum et nominantur trocisci beritos et sunt
4
ex medicinis vtilibus abscindentes
5
fluxum ventris statim: quorum:[*]quorum: corrupt for quorum [redundant colon] hec est permixtio.
6
¶ Croci aurei .IIII. myrrhe aurei .II. aloes indi suc-
7
ci barbe hircine litij indi succi eupatorij opij gal〈-〉
8
larum recentium dragaganti piperis albi omnium
9
ana aurei .II. conficiantur cum vino et fiant ex eis
10
trocisci quorum cuiusque pondus sit aureus .ß.
11
SUffuf ad rasuram ex flegmate salso.
12
¶ ℞. nasturtij torrefacti .ʒ.X. seminis alsehe〈-〉
13
sabrem .ʒ.VII. masticis .ʒ.V. seminis maru .ʒ.〈-〉
14
X. seminis porri .ʒ.V. bdellij tantumdem gummi
15
frixi .ʒ.VII. boli armeni .ʒ.X. dosis .ʒ.III.
16
CLystere ad rasuram propter medicinam ebi-
17
bitam et clysterizatur cum butyro et san〈-〉
18
guine dragonis[*]dragonis i.e. draconis et est clystere ad inceptio-
19
nem rasure et coleram et expulsionem materiei.
20
¶ ℞. lentium .ʒ.X. granorum myrti et corticum grana-
21
torum et zarur omnium ana .ʒ.VII. cydoniorum munda〈-〉
22
torum a granis suis et pirorum omnium ana .ʒ.XV. deco〈-〉
23
quantur cum tribus libris aque et .℥.IIII. aque grana〈-〉
24
torum muzorum et aque agreste emina .I. donec rema〈-〉
25
neat libra .I. et coletur et sumatur de ea tertia et miscea〈-〉
26
tur cum ea boli armeni aureus .I. gummi tantumdem car-
27
te combuste et acatie et ceruse omnium ana .ʒ.I.
28
COnfectio medicine ad colicam mira-
29
bilis qua vsus est Galienus in eo cui adue-
30
nit egritudo que dicitur ileos et in eo qui
31
euomit stercus suum et datur in potu de
32
ea cum dolor est vehemens quantitas fabe cum
33
quantitate .III. aureorum .IIII. ciatorum aque frigide. ¶ ℞.
34
seminis iusquiami albi piperis albi amborum ana aureos .XL.
35
opij aureos .XX. croci aureos .X. spice odorifere euforbij
36
piretri omnium ana aureos .II. conficiatur cum melle decocto.
37
MEdicamen ad colicam secundum quod inuenit
38
ipsum Galienus in libro iab eo socratis[*]iab eo socratis probably corrupt for what was originally in Greek Nicostratus et no-
39
minatur albobeis et confert stomaticis et
40
pateintibus[*]pateintibus corrupt for patientibus obthalmiam quando in eis ve-
41
hemens fit dolor: et ad dolorem matricum quando bibitur
42
cum aqua et melle in qua decocta est rutha: cuius
43
permixtio. ¶ Croci aureum .I. spice aureos .II. myrrhe
44
aureos .II. costi piperis albi macropiperis galbani
45
omnium ana aureos .II. olei balsami aureos .IIII. cynamomi
46
et corticum radicis mandragore. Et inueni in de〈-〉
47
scriptione alia. succi mandragore castorei omnium
48
ana aureos .II. seminis dauci aureos .IIII.ß. serapini aureos .II. cassie
49
aureos .IIII. conficiatur cum melle.
50
MOllificatio ani et egressio eius. Me-
51
dicamen Galieni conferens ad exitum ani.
52
¶ ℞. fructus plante que dicitur arbei.
53
gallarum ceruse de plumbo acatie succi
54
barbe hircine corticum pini que dicitur santis
55
thuris et myrrhe omnium ana aureos .IIII. pul-
56
uerizentur sicca postquam abluitur anus cum
57
vino pontico.
58
¶ Capitulum de lapide renum.
1
DIco quod omne quod frangit lapidem
2
vesice non est dubium quin frangat la-
3
pidem renum: sed non conuertitur.
4
COfectio conferens illi qui habet lapidem:
5
quoniam est medicina que frangit lapidem
6
et prohibet generationem eius post ipsum.
7
¶ ℞. cassie aureos .II. seminis apij aureos .III. myr-
8
rhe aureos .IIII. piperis albi aureos .II. thuris aureos .III. lapidis
9
scemij masculi aureum .I. seminis baucie anisi amborum ana
10
aureum .I. storacis .℥.III. radicis lilij alozonkiu aureos .III.
11
seminis papaueris albi aureos .II. spice tantumdem: amigdalarum
12
amararum excorticatarum assari amborum aureos .III. seminis
13
lini ciperi amborum ana aureos .II. mellis boni quan-
14
tum sufficit sumatur in potu de ea omni die.
15
MEdicamen aliud vtile. Inquit Galienus.
16
Scio plurimos de illis quorum renes
17
erant egri qui medicati cum eo et sana〈-〉
18
ti sunt a suis egritudinibus. Et oportet quidem
19
vt assiduetur vsus huius medicine diebus pluri-
20
bus. est enim medicamen sanans illum qui habet lapidem
21
et qui habet egritudinem colice et sanat iterum egritudi〈-〉
22
nem vesice: et est iste modus artificij eius. ¶℞.
23
auellanarum excorticatarum et semini cucumeris hortulani ex〈-〉
24
corticati seminis carui mundati omnium ana aureos .III. iusqui〈-〉
25
mi[*]iusquimi corrupt for iusquiami nigri et croci seminis citroli albi omnium ana aureos .VI. seminis iusqui-
26
mi albi seminis apij amborum ana aureos .XII. conficiantur cum mel〈-〉
27
le et fiant de eis trocisci et detur in potu de eis aureus .ß.
28
cum aqua mellis tepida mundata quantitate cya〈-〉
29
thorum .III. et inueni in descriptione alia quod po-
30
nuntur in eo harmel aureos .VI.
31
LApis vesice. Quod dictum est in hoc capitulo et
32
testificantur et est quod cum lepus comburitur
33
subtiliter sicut scis: et conseruatur combustum
34
eius et sumitur de eo in potu diebus ali-
35
quot pondus .ʒ.II. cum aqua tepida frangit lapidem.
36
ARs medicamenti quod fit cum scorpioni〈-〉
37
bus frangens lapidem qui generatur in reni〈-〉
38
bus: et saluat illum qui eo vtitur a generatione
39
lapidis in renibus suis: et hoc medica〈-〉
40
mentum facit suam operationem cum propritate[*]propritate corrupt for proprietate non per com-
41
plexionem. ¶ Sumantur de scorpionibus viuis .III.
42
numero et ponantur in olla noua munda et liniatur
43
olla ex massa tritici: deinde deferatur ad furnum et
44
calefiat cum lignis vitis donec rubeat et ponatur
45
olla in illo furno sero: et dimittatur in eo in nocte:
46
deinde extrahatur: post illud et sumatur quod inuenitur in
47
olla de cinere scorpionum postquam infrigidata fuerit: et
48
reponatur in vase et administretur de eo mane et ve-
49
spere in hora curationis dolorum renum pondus sili-
50
quarum .II. cum vino quod dicitur nardicon: frangit enim la-
51
pides et facit eos descendere in vrina frustatim. Et
52
illud ideo quoniam scorpiones in naturis suis sunt con〈-〉
53
trarij lapidibus generatis in renibus et vesica si〈-〉
54
cut carnes vipere sunt contrarie venenis serpen〈-〉
55
tum et reliquorum reptilium venenosorum.
56
COnfectio trociscorum qui frangunt la-
57
pidem generatum in vesica et renibus. ¶ ℞.
58
seminis baucie siluestris et seminis cucumeris alrekij et
1
anisi et myrrhe et seminis apij montani et seminis hor-
2
tulani et cassie et cynamomi et spice omnium ana partem
3
.I. tere has medicinas et cicotrigoniza et confice
4
cum aqua et fac trociscos in vnoquoque quorum sit pondus .ʒ.I.
5
aut aureus .I. aut fac pillulas magnas sicut cicer et da
6
in potu de eis pillulas .X. in ieiunio cum aqua calida.
7
COnfectio que frangit lapidem. ¶ ℞.
8
spice inde darkimet .III. zinziberis darkimet
9
.IIII. macropiperis tantumdem assari .ʒ.I. dau〈-〉
10
ci tantumdem: cassie siliquas .XII. cynamomi
11
darkimet .IIII. polij darkimet .III. assari .ʒ.I. dauci
12
tantumdem: croci darkimet .II. castorei darkimet .IIII.
13
floris squinanti tantumdem scordeon tantumdem costi darki-
14
met .II. piperis albi tantumdem petroselini tantumdem carpobalsami
15
darkimet .IIII. acori darkimet .II. conficiantur cum melle.
16
DIstillatio vrine. ¶ Trociscus conferens
17
ad distillationem et dyariam. ¶ ℞. casto-
18
rei .ʒ.II. et sansuci et ruthe et seminis iusquiami
19
albi et anisi omnium ana pondus .ʒ.I. et grano〈-〉
20
rum granatorum grana .XV. terantur et fiant trocisci et sit do〈-〉
21
sis pondus .ʒ.I. et da ei in potu pondus .ʒ.I. de granis cu-
22
cumeris mundati cum albumine oui et subtili.
23
DEbilitas erectionis et desiderij confert
24
ad illud hoc medicamen. ¶ ℞. seminis ce-
25
pe .ʒ.II. et granorum eruce pondus .ʒ.IIII. et seminis
26
alsehedenigi et buziden[*]buziden i.e. buzeiden et alfahasdaron
27
et squille assate omnium ana pondus .ʒ.VI. et secacul pondus
28
.ʒ.III. sisamini mundati pondus .ʒ.V. et alaniuden et al-
29
naricu albi amborum ana pondus .ʒ.IIII. penidio〈-〉
30
rum pondus .ʒ.VI. tere ea et permisce: et sit dosis
31
pondus .ʒ.II. cum vino permixto.
32
ET confert ad illud hoc medicamen.
33
¶ Summe venarum alfarsunigi et est
34
asparagus et lactis vaccini et butyri
35
vaccini omnium ana libras .III. et seminis eruce et seminis
36
baucie et seminis napi omnium ana .℥.III. tere medicinas
37
siccas et permisce cum lacte et butyro. dosis eius
38
pondus sextaria[*]sextaria corrupt for sextariorum .V. aut .X. postquam decoxeris ipsum
39
donec consumatur lac et remaneat butyrum et
40
cola ipsum et da ipsum in potu.
41
ARs electuarij indi quod addit in sper-
42
mate et confortat appetitum. ¶ ℞. zinziberis
43
et piperis et macropiperis: et cynamo〈-〉
44
mi et folij et spice nucis muschate et san〈-〉
45
dali rubei et cardamomi minoris et macis et ta-
46
gamed et talisafar et kerfeteni et ciperi et spodij et
47
nucis inde omnium ana .ʒ.III. muschi et campho〈-〉
48
re amborum ana aureos .X. zuccari tabarzet quantum
49
medicine omnes. tere et cribella quantum suffi〈-〉
50
cit cum melle dispumato. dosis eius sit pondus .ʒ.II.
51
COnfectio medicaminis alterius quod
52
addit in spermate et conuenit regibus.
53
¶ ℞. caude stinci .℥.I.ß. seminis napi et seminis
54
baucie et allest[*]allest cf. Venice 1564: alleft et seminis cepe albi dulcis et seminis
55
vrtice et seminis eruce omnium ana .℥.I. et melanopiperis et
56
leucopiperis et macropiperis omnium ana .ʒ.V. et cepe
57
muris assate pondus .ʒ.IIII. pinearum excortica〈-〉
58
tarum .℥.II.ß. et piretri pondus .ʒ.IIII. et lingue auis
1
pondus .ʒ.LXI. et cerebellorum passerum masculo〈-〉
2
rum qui nidificant in parietibus pondus .ʒ.IIII.
3
et testiculorum galli .℥.I. tere has medicinas et con〈-〉
4
fice cum butyro vaccino et melle: et sit butyri ter-
5
tia et mellis tertie due et repone in vase dosis il-
6
lius sit .ʒ.ß. cum vino dulci post cibum.
7
ARs olei cum quo inungitur pectem[*]pectem corrupt for pecten
8
et virga et quod est coram renibus et
9
errumpere facit desiderium coeundi
10
et addit in eo. ¶ ℞. eupatorij et galbani
11
amborum ana pondus .ʒ.II. macis pondus .ʒ.I. macropiperis .ʒ.I.ß.
12
piretri pondus .ʒ.II.ß. seminis eruce et castorei ambo-
13
rum ana .ʒ.ß. olei de narciso[*]narciso i.e. narcisco .℥.I.ß. et cere .ʒ.ß. tere me〈-〉
14
dicinas siccas et liquefac ceram cum oleo et proij-
15
ce super eam medicinas et permisce bene et inun〈-〉
16
gatur cum illo.
17
DUrities matricis. ¶ Pessarium ad
18
matricem frigidam et apostema durum
19
resolutiuum vnguentum dyaquilon
20
vnguenti basilicon et adipis tauri et
21
gummi amigdalini et adipis galline et adipis
22
anatis et medulle cruris cerui et stercoris ouini
23
et storacis liquide romane et olei nardini om-
24
nium ana .℥.I. myrrhe pure .℥.ß. croci .ʒ.II. liquefac
25
adipes cum oleo: et aggrega omnia et pone de
26
eis super pessarium de lana et administra.
27
¶ Tractatus . VIII[*]VIII corrupt for VII. de doloribus iuncturarum et
28
podagra et vena sciatica.
29
EMplastrum ad dolorem iunctu〈-〉
30
rarum et podagram factum cum
31
iusquiamo nigro et agarico et est
32
medicamen vtile. ¶ Seminis iusquiami
33
nigri kist .I. agarici kist .I. fenugreci
34
kist .I. baurac .℥.I. cere libram .I. resine
35
decocte libram .I. olei antiqui libram .I. medulle ossium
36
cerui .℥.IIII. radicum lilij alurikiu .℥.IIII. tere me-
37
dicinas siccas et cribella: cum cicotrigonicinio et
38
liquefac medicinas que liquefiunt: et dimitte do〈-〉
39
nec infrigidetur: et proijce super medicinas sic-
40
cas permisces[*]permisces corrupt for permisce et repone et vtere.
41
ET confert ad illud hoc medicamen.
42
¶ ℞. hermodactilorum .ʒ.XII. et elle-
43
bori albi pondus .ʒ.III. et piperis et cy-
44
mini amborum ana .ʒ.IIII. tere et pulue〈-〉
45
riza. dosis eius pondus .ʒ.I. cum aqua mellis.
46
EMplastrum quod confert ad debili-
47
tatem que accidit in pedibus. ¶ ℞.
48
assari et aloes et scief memithe et capsie
49
et gutte .I. costi et sarcocolle et myrrhe om-
50
nium ana .ʒ.III. castorei .ʒ.IIII. contere ea et tere ipsa
51
cum vino boni odoris: deinde lini ipsum desuper.
52
ARs medicaminis pillularum que
53
fiunt cum alfesire et est medicamen fa〈-〉
54
ctum cum hezeribasen[*]hezeribasen corrupt for hezerihasen et est iuuatiuum
55
ad podagram et dolorem genuum et
56
dolorem iuncturarum. ¶ ℞. medicine que dici〈-〉
57
tur alfesire pondus .ʒ.I. et hermodactilorum pon〈-〉
58
dus .ʒ.XX. cymini carmeni pondus .ʒ.I. cinamo-
1
mi et origani persici et aristologie rotunde et zinziberis
2
et foliorum capparis et cineris hyrundinum omnium ana
3
pondus .ʒ.I. tere has medicinas et pulueriza et confi〈-〉
4
ce cum vino et fac pillulas paruas et exicca in vm〈-〉
5
bra. dosis illius pondus .ʒ.ß. cum aqua in qua deco〈-〉
6
ctum est anetum: aut fiat de eo suffuf pondere
7
.ʒ.ß. cum aqua mellis calida in qua decoctum est
8
anetum coclearijs duobus et olei cocleario vno.
9
PIllule alie que fiunt cum alcanna ad po〈-〉
10
dagram laudate. ¶ ℞. myrabolanorum nigrorum abla〈-〉
11
tis nucleis pondus .ʒ.X. belliricorum et emblicorum et
12
capsie et cinamomi e zinziberis et macropiperis et
13
salis indi omnium ana pondus .ʒ.III. aloes pondus .ʒ.XXX.
14
origani persici et radicis capparis et bdellij et al〈-〉
15
canne omnium ana pondus .ʒ.II. hermodactilorum quantum
16
medicine omnes. tere medicinas et cicotrigoniza et
17
infunde bdellium in vino et permisce et confice
18
et fac pillulas paruas. et sit dosis earum pondus .ʒ.II.
19
VEna sciatica. ¶ Medicamen ad ve-
20
nam sciaticam quod sedat eam vltime: cu〈-〉
21
ius hec est permixtio. ¶ Picis partes .II.
22
sulfuris quod non inuenit ignis.[*]ignis. corrupt for ignis [redundant period] pars .I.
23
terantur simul et permisceantur et puluerizentur super lo-
24
cum infirmum postquam ingressus fuerit habens eam
25
balneum vt adhereat ei medicamen et conglutinetur
26
super ipsum carta et dimittatur vsquequo cadat per seipsum.
27
POdagra. ¶ Medicamen de iusquia〈-〉
28
mo nostrum predictum in capitulo dolorum
29
iuncturarum est vltimum ad eam.
30
¶ Tractatus octauus de alopitia.
31
COnfectio lococh ad alopitiam.
32
¶ ℞. euforbij et gumme rute agre〈-〉
33
stis et olei laurini omnium ana aureos
34
.II. et sulfuris quod non inuenit ignis
35
et ellebori nigri aut albi quodcunque duo-
36
rum est repertum omnium ana pondus aurei .I.
37
Aggrega has medicinas tritas et cribellatas et
38
permisce cum pondere .ʒ.IX. cere liquefacte cum oleo
39
laurino aut oleo alkerua aut oliue oleo antiquo
40
et vtere hoc medicamine secundum quod ipsum est forte val-
41
de in curatione alopitie cum prolongatur et difficilis fit eius
42
cura. Inquit Galienus. Ego permiscui cum eo in quibusdam ho〈-〉
43
ris nasturtij pondus aurei .I. et spume aduste pondus aurei .I.
44
ALkdob[*]ALkdob cf. Venice 1564: alkidob nigrum in quo inuoluuntur ca-
45
pilli vel manus vel aliquod membrorum.
46
Existimauit Galienus quod cum sumitur vri-
47
na canis et putrefit .V. diebus aut .VI.
48
deinde fit cum ea illud conseruat nigredinem.
49
¶ Descriptio ponderum et mensurarum ex bre-
50
uiario alseir .I. vigilis.
51
INquit: kist ordei est .℥.XVIII. kist vini
52
est libre .LXX. kist mellis est lib. .CVIII. Chous
53
vini est libre .IX. Chous mellis est lib.
54
XXIII. et .ß. Corboni olei est .℥.IX. Cor-
55
boni vini .℥.X. Corboni mellis .℥.XIII. et .ʒ. Mesi〈-〉
56
trum magnum olei est .℥.III. Mesitrum magnum
57
vini est .℥.IIII. gormie[*]gormie cf. Venice 1564: gurmie .VIII. Mesistrum[*]Mesistrum i.e. Mesitrum mellis .℥.〈-〉
58
IIII.ß. Acsunef olei darkimet .XVI. Acsunef vini
1
.℥.II et quarta darkimet .I. Acsunef mellis .℥.III. et
2
quarta et .VIII. Choatus olei darkimet .XII. Choa-
3
tus vini .℥.I. et medietas darkimet et tertia. Choa〈-〉
4
tus mellis pondus .℥.II et quarta. Mesitiron olei est
5
darkimet .VI. Mesitiron vini est gormie[*]gormie cf. Venice 1564: gurmie .XX.
6
Mesitiron mellis darkimet .VII.
7
¶ Descriptio mensurarum et ponderum ex bre-
8
uiario.[*]bre-uiario. corrupt for breuiario [redundant period] filij Serapionis. inquit.
9
EXceptum est ab hoc capitulo in hoc aggre-
10
gato: quoniam non dixi omnem men〈-〉
11
suram quam in ipso attuli nisi que co〈-〉
12
gnia est apud eos qui lingua vtuntur
13
arabica in capitulis suis. Uerum quidam coe-
14
gerunt me ad transferendum querentes me transla〈-〉
15
tionem eius vt iuuamentum fiat per illud in alijs
16
ab isto libro. kist apud gentes que lingua greca
17
loquuntur cognitum est: super mensuram vero
18
non conueniunt omnes: et illud est quoniam qui〈-〉
19
dam eorum vtuntur alia quam vtantur alij. kist enim
20
apud romanos capit libram .I.ß. et sextam: quare est
21
.℥.XX. Et kist italicum libram[*]libram i.e. capit libram .I.ß. Et libra est .℥.XII. Et
22
mina romana est .℥.XX. Et mina italica et egyptia〈-〉
23
ca est .℥.XVI. Et mina est sextaria .XL. Et libra est sex〈-〉
24
taria .XX. Sextarium est .ʒ.VI. et dauic duo aut aurei
25
.IIII. Et darkimet est aureus .I. Et dorach italicum est
26
iohein octo. Et iohein est acsat romana sex. Et co〈-〉
27
tila .I.℥.IX. Mestron magnum est .℥.III. Et paruum est
28
darkimet .VI. acsinesim[*]acsinesim cf. Venice 1564: acsumesi est darkimet .XVIII. Choa〈-〉
29
tos est .℥.I.ß. Gormia est quarta .ʒ. vsque ad duos da〈-〉
30
uic. Aumius et andanikis est .℥.I. vnaqueque earum est
31
aurei septem. Adar .℥.I. Euib mellis libre .II.ß. Euib
32
olei mina .I.ß. Aldorac libre .III. kist mellis libre .II.ß.
33
Alhemen sextaria .V. et .ʒ.XXX. et antulij quatuor.
34
Semimet mine .X. et .ß. Faba egyptiaca seminet[*]seminet i.e. semimet
35
quatuor. Obulus[*]Obulus i.e. Obolus est dauic .I.ß. sicut inuenit alexan〈-〉
36
drinus antulij tres. Auellana id est[*]id est corrupt for .I. [cf. Venice 1564] est darkimet
37
.I. Nux est .XIIII. semimet. Alsacraiati parua est
38
semimet .VII. Alsacraiati magna est semimet .XIIII.
39
Faba greca est duo semimet aut duo oboli. Alsa〈-〉
40
craiati est sextaria sex et quarta. Coclearium mellis
41
est aurei quatuor. Coclearium medicinarum est
42
aureus .I. et .ʒ.I. Alsatil .I. est est sextaria duo. Darkimet
43
est oboli sex. Et omnis obolus est kirat .III. Et
44
omnis kirat est quatuor grana ordei. Et oboli
45
quatuor sunt krirat .IX. Alcautus est .℥.I.ß. Choa〈-〉
46
ti duo sunt .℥.III. Oboli octo sunt kirat .XXIIII.
47
¶ Completus est liber quintus libri canonis
48
qui est antidotarium senis regis aboali hassen
49
fili hali abinsceni. Et eius complemento com-
50
pletus est liber totus.