26
<Capitulum in operatione spermatis>[*]in ms. Würzburg sine tit., in P tit. scr. in marg.
27
Quod generator menbrorum et formator[*] formator] formatorum P eorum est unum duorum uel est
28
res animata extrinseca uel res in spermate[*] spermate] spermare P est etiam pars animati[*] animati] animatis P scilicet
29
quod sit in spermate aliquod menbrum(!)[*] menbrum(!)] membrorum P actualiter et illud infor-
30
mat alia menbra sed dicere quod generator animati est animatum
31
extrinsecum est error manifestus siue ponatur informator membrorum
32
apparencium uel menbrorum interiorum. t<ame>n dicere quod est formator interior[*] interior] membrorum maiorum P
33
est maior error quia inpossibile est quod aliquid extrinsecum
34
alteret aliud sine contactu et quando erit contactus non erit
35
ibi alteratio quia oportet necessario ut sit hec uirtus uel in spermate
36
uel in re separata[*] uel in re separata] uel in re separato si ponamus quod sit in re separata P a spermate oportet quod uel sit contingens
37
nato usque conpleatur generacio eius uel corrumpatur ante con-
38
plementum sue generacionis et manifestum est quod non est res[*] quod non est res] quod non est res quod non est res P
39
animata extrinseca contingens nato usque dum[*] dum] om. P conpleatur
40
generacio nec in animalibus que generant animalia illa[*] animalia illa] alia animalia P nec
41
in animalibus que generant oua uel illa res extrinseca for-
42
mat aliquod menbrum et post ea recedit et[*] et] om. P post ea uenit[*] uenit] ueniet P
43
alia[*] in ms. [aliqua] alia, aliqua del., alia scr. sup. lin.] alia P res extrinseca et formabit illud menbrum et recedet
44
et sic[*] sic] sic donec P conpleatur generatio nati uel illa res extrinseca forma-
45
bit omnia menbra simul uel illa res extrinseca format
46
unum menbrum et illud menbrum format alia sed prima
47
pars istarum trium manifesta[*] manifesta] manifestum P est quod est inpossibile[*] inpossibile] inpossibilis P. Secunda uero
48
scilicet dicere quod generator generat omnia menbra simul sensus
49
et ratio contradicit. ratio uero quia apparet nobis quod debet[*] debet] om. P
50
esse dispositio in rebus naturalibus sicut in artificialibus scilicet sicut in
51
rebus artificialibus. una pars sequitur aliam. ita debet esse in
52
rebus naturalibus. Sensus autem quia apparet quia[*] quia] quod P menbra nati in
53
generatione eius non generantur simul immo unum antequam
54
aliud et istud manifestum est inspicienti. et nullus potest
55
nobis contradicere dicendo quod omnia menbra generantur simul
1
sed propter prauitatem aliquorum in respectu aliorum non apparent
2
sensui[*] sensui] sensus P in principio generationis et apparent magna quia uidemus
3
multa maxima menbra apparere post multa parua sicut pulmonem
4
qui est multo[*] multo] om. P maior corde et apparet post cor[*] in ms. apparet// cor //post sc. apparet post cor] apparet post cor P et ita similiter est[*] est scr. sup. lin. inpo-
5
ssibile quod aliquod menbrum grauetur post aliud ita quod primum
6
generet secundum et secundum tertium quia[*] quia] quod P non potest illud quod est in perso-
7
na nisi ab illo[*] in ms. [illud] ab illo, illud del., ab illo scr. sup. lin.] ab illo P quod est in actu nec in artificialis nec in naturali-
8
bus et non a quolibet qui est in actu. sed ab illo quod est cum illo quod[*] quod] quia P
9
generatur ab eo unum in genere[*] in genere] in genere uel in specie P si posuerimus[*] posuerimus] posumus P ergo quod generator aliorum
10
menbrorum est unum menbrum. verbi gratia cor sequitur quod sunt[*] sunt] est P in
11
eo actualiter forme omnium menbrorum. contingeret ergo quod esset
12
illud[*] illud] aliud P menbrum cor cerebrum et epar actualiter insimul quod est
13
inpossibile et tertium. si esset in spermate menbrum generans alia
14
menbra non generaretur natum ex spermate. et similiter si omnia men-
15
bra exirent[*] exirent] errent P cum spermate sicut dixerunt multi antiquorum
16
et iam mirauimus[*] mirauimus] munerauimus P inpossibiltates que secuntur hanc opinio-
17
nem quia sperma generatum est[*] generatum est] est res generata P ab eo qui habet sperma et si sperma
18
non posset generare non haberet in se unum menbrum uel[*] uel] om. P plura
19
actualiter. oporteret[*] oporteret] oportet P quod illud menbrum esset pars prohicientis illud
20
sperma et pars non conuenit toti in menbris officialibus nec in
21
descriptione nec in nomine et cum generator non sit ille qui habet
22
sperma et animatum extrinsecum non sit menbrum animatum
23
in spermate generantur[*] generantur] generans P alia menbra et oportet necessario quod sit unum
24
eorum. conuenit ergo nos delere hanc opinionem[*] hanc opinionem] istam dubitationem P et ista[*] ista] ita P dubi-
25
tatio accidit propter hoc quod narrabo et illud quod est[*] illud quod est] illud est quod P sermo
26
noster in animato extrinseco quod generat uel non generat si accipia-
27
tur simpliciter sequentur inpossibilitates predicte eum scilicet quod[*] quod] quia P si ponatur
28
quod[*] quod scr. sup. lin. natum generetur ex animato extrinseco. tamen sequentur inpo-
29
ssibilitates ille predicte. et cum nos diximus quod ipsum[*] ipsum] ipsum generetur P ex extrinseco
30
mediante spermate nulla[*] nulla] ullam P sequitur ex hoc inpossibilitas et similiter
31
si nos attribuimus operationem spermati simpliciter. sequitur quod sit in[*] in scr. sup. lin. sperma-
32
te aliquod menbrum actualiter animatum uel quod ipsum sperma sit
33
animatum et sequentur ex hoc alie inpossibilitates predicte et
34
quando posuimus[*] posuimus] possumus P quod sperma agit illud per uirtutem quanta[*] quanta] quem P acquirit ex
35
eo qui habet sperma. cum illo qui habet sperma inueniatur paratum[*] paratum] pactum P
36
generacionis quod sit cum generatiuo ab eo unum in specie. verbi gratia
37
homo generat hominem uel unum in genere. uerbi gratia equs(!)[*] equs sc. equus et asina ge-
38
nerant mulum[*] mulum] multum P non sequitur ex illo ut sit in spermate menbrum[*] menbrum] membrorum P
39
actualiter quia ille qui habet sperma confert spermati uirtutem que[*] que] quod P
40
est in eo ut agat sperma per illam uirtutem accionem habentis sperma
41
et habens sperma separatur a paciente sicut accidit in rebus miraculosis
42
scilicet[*] scilicet] om. P quod aliquid mouet aliud et post ea quiescit illud mouens et re-
43
manet secundum motum per se[*] per se] om. P et mouet illam mocionem quam acquisiuit
44
ex primo[*] primo] prima P et hoc modo debet esse in natura. quod habens sperma confert
45
spermati uirtutem naturalem cum qua mouet materiam ad perfectionem
46
et post ea quiescit et remanet sperma mouens per illam uirtutem
47
et non sequitur hoc quod mouens sit[*] sit] om. P contingens motum ab eo
48
usque ad finem generandi. sed primum contingit et recedit postea
49
remanebit secundum contingens macteriam[*] macteriam] materiam P usque ad finem genera-
50
cionis. et propter hoc si dictum fuit in extrinseco quod est operans non erit[*] erit] esse P
51
sicut dicitur <in arte carpentaria>[*] in arte carpentaria scr. in marg. quod agit archam. Si uero animatum extrinsecum sit ge-
52
nerans et sperma sit loco instrumenti et hiis[*] hiis] is P modus per quem[*] quem] quam P de-
53
lemus dubitacionem predictam apparebit ex hoc quod dicam[*] dicam] dicta P quod<libet>[*] quod<libet>, libet scr. sup. lin., sc. quodlibet] quod quodlibet P ge-
54
neratum per artificium ex rebus artificialibus non generatur nisi ab instru-
55
mento quod inpossibilia operans artificiatum[*] artificiatum] artificium P et ab artificio que
1
est in actu forma artificiali[*] artificiali] artificiati P et quia natura est simillima artifi-
2
cio oportet quod sit uirtus spermatis in generatione naturali loco
3
instrumenti et uirtus habentis sperma loco artificii. Vnde dicimus[*] dicimus] dico P quod[*] quod] quod est P
4
sperma habet uirtutem cum qua mouet matteriam[*] matteriam] materia P usque sit
5
natum[*] natum] narum P animatum in actu quia sperma fuit ex animato. et illud
6
est quod inpossibile est inuenire menbrum nati inanimatum
7
nec simile nec officiale. oportet quod sperma non generet[*] quod sperma non generet] quod sit sperma non genera P menbra
8
nisi in eo quod est pars animati et sicut dicere non possumus[*] sicut dicere non possumus] sicut non possumus dicere P quod gladius
9
et dolabrum generentur per ignem tantum immo ipsa ars gladium[*] gladium] generat gaudium P per
10
ignem et alia[*] alia] illa P instrumenta sic non possumus dicere quod aliquod
11
menbrum ex menbris officialibus[*] officialibus] officia|alibus P aut consimilibus. Verbi gratia ma-
12
nus et caro generantur per caliditatem et frigiditatem tantum quamuis ca-
13
liditas sic primum operans. et illud quod est[*] illud quod est] illud est quod P caliditas et frigiditas non operan-
14
tur per suas essencias et in eo quod sunt qualitates. quid nisi differencias[*] differencias] differas P
15
que inueniuntur in consimilibus partibus sicut duricies et mollicies et
16
alia sed conplexio et humor generant[*] generant] ex quo generantur P menbrum quoddam os[*] os] est os P quoddam
17
caro[*] caro] est caro P non est illud ex operatione caliditatis et frigiditatis immo ex
18
operacione quod habet se ad naturam sicut forma artificii ad arti-
19
ficiatum[*] artificiatum] artificium P et istud est habens sperma et sicut caliditas ignis conuertit ferrum
20
in artificio molle. Forma uero gladii non generatur nisi permotum in-
21
strumenti quod mouetur terminato motu artificis[*] artificis] artificiis P sicut[*] sicut] sic P figure men-
22
brorum et[*] et] om. P forme eorum non generantur <ex spermate>[*] ex spermate scr. sup. lin. nisi per uirtutem quam acquisiuit
23
ex habenti sperma. et illud est quod sicut principium mouendi in artifi-
24
cio est proprium forme artificium[*] artificium] artificii sicut principium P generandi in natura est proprium
25
rei in qua est actualiter forma rei generate et ex quo ita est forte
26
queret[*] queret] quare P aliquis utrum habet animam sperma et huiusmodi quo est[*] quo est] questionem P quereret[*] quereret] queret P
27
aliquis in menbris generatis. et manifestum est quod anima una est
28
et communis ad omnia menbra. et non potest esse menbrum sine anima
29
nisi uocetur menbrum per equinocacionem sicut oculus qui dicitur
30
oculus mortui et oculus uiui. et etiam manifestum est[*] manifestum est] est manifestum P quod in quolibet
31
menbro est anima operans[*] operans] operans per potentia P siue longiorem siue propinquiorem. et uide-
32
tur quod[*] quod] om. P potencie longiores in aliquo illorum sunt sicut dicimus
33
de geometro dormiente quod est geometrum quia potencia geome-
34
triandi que est in eo remocior est ab actu quam potencia que est
35
in geometro uigilante. dum non geometriat et quia nec necesse
36
est quod unumquodque habeat principium augmentandi et cibandi siue
37
fuerit ouum siue <fuerit>[*] fuerit scr. sup. lin. aliud sequitur quod sit in uno[*] uno] unum P quoque nato uirtus
38
pascitiua et augmentatiua. et oportet quod sit hoc principium
39
scilicet proprio menbro generato in eo. et illud est cor uel aliud conueniens[*] conueniens] uenientis P
40
cordi quia[*] quia] quod P non generantur omnia simul menbra preter consimilia
41
et officialia que sunt in uno menbro que generantur simul quia
42
tunc non generantur[*] non generantur] generantur P ossa nec uerni nec humiditates que sunt
43
in manu. immo oportet quod omnes generentur[*] omnes generentur] omnis generetur P simul. et propter hoc fuit
44
necessarium quod primum menbrum generatum fuisset et ita res con-
45
pleta scilicet ac si fuisset animal per se et est inpotencia omnia men-
46
bra et hec est dispositio cordis aut quod est in loco cordis in anima-
47
libus. Iam declaratum est ex hoc sermone quid est res generans
48
quodlibet animalium. et quid est motor mouens primus in generando
49
et per illum sermonem fuit soluta dubitacio accidens in hoc
50
deinde querit Aristoteles unam questionem difficilem ex spermate[*] ex spermate] expermate P
51
et dicit quod uisum est <de spermate>[*] de spermate scr. sup. lin. quod exit de animalibus spissum et album
52
et quando informatur foris conuertetur uel uidebitur[*] uidebitur] uidi??? P aquosum et dis-
53
soluetur ab eo illa spissitudo et quomodo inpissetur[*] inpissetur] inspissetur P per calorem
54
et partes aquose faciunt e contrario scilicet quod congelantur per
55
calorem et illud quod inspisat[*] inspisat] spissat P calor congelat frigus quia
1
nichil inpissatur[*] inpissatur] inspissatur P per calorem nisi illud quod uincit in eo terrestria.
2
et propter hoc congelat ipsum frigiditas sicut ferrum es[*] es] et es P et alia et uniuer-
3
saliter non inpissantur[*] inpissantur] inspissatur P per calorem nisi res terrestres sicut lac sperma
4
non est aquosum non terrestre. Aristoteles respondit ad hoc quod non inpis-
5
satur[*] inpissatur] inspissantur P per calorem in quo conuinciant[*] conuinciant] uinciant P etiam aqua et uentus. <et argumentum>[*] et argumentum scr. in marg. huius est spu-
6
ma que inpissatur[*] inpissatur] inspissatur P admistionem[*] admistionem sc. admixtionem] admixtionem P partis aeree[*] aeree] aere P ad ipsam propter
7
motum et similiter oleum[*] oleum] propoter oleum P quia oportet de eo quod quando mouetur
8
cum aqua inpissatur[*] inpissatur] inspissatur P et albatur et manifestum est in natura spume
9
et olei uictoria partis aeree in eis et propter hoc[*] hoc scr. sup. lin. asscendit super aquam
10
et dicit tum[*] tum] om. P quod propriarum rerum aerearum que inpissantur[*] inpissantur] inspissatur P
11
per calorem quod ipse fiunt albe. Vnde si aliquis commisceat li-
12
targium cum aqua et[*] et] in P oleo et ceratur conponetur[*] conponetur] componitur P ex eis corpus
13
maius quam prius fuerit[*] fuerit] fuit P et erit spissum. fuerat humidum et erit
14
album postquam fuerat ingrum et causa huius est admistio[*] admistio] admixtio P par-
15
tis aeree propter quam fuit spuma et fit album et clarum sicut
16
accidit niui quia nix habet spumam[*] habet spumam] aliqua spuma est P. et propter hoc sit album oleum
17
quando[*] quando] quoniam ei P commiscetur aqua et motum fuit quia aer intercipitur partibus
18
suis donec iunctum ampule ascendens in eo super ipsum et o-
19
leum ita inpissatur[*] inpissantur] inspissatur P calore sicut frigore et iam dicta est causa
20
huiusmodi. et cum ita est est sperma[*] est sperma] sperma erit P spissum a corpore album propter uicto-
21
riam partis aeree in eo quod est calida et humida. Cum ergo mo-
22
uetur extra corpus dissoluitur ipsa[*] ipsa] illa P uentositas calida et[*] in ms. et [humida], humida del.] et humida om. P
23
et exit[*] exit] est P pars aerea ab eo et remanet pars aquosa et fit humidum
24
et nigrum quia non remanet in eo nisi aqua et pars terrestritatis.
25
in natura ergo spermatis uincit aqua et uentus. et propter hoc est
26
falsum quod[*] quod] et P dixerunt quidam antiquorum quod sperma elefantis de-
27
siccatur[*] desiccatur] disinatur P foris ut sic siccum. tamen non prohibemus quod sperma ani-
28
malium diuersificatur[*] diuersificatur] non? diuersificatur P in quantitate partis et diuersitas sequitur di-
29
uersitatem illorum corporum in parte terrestri quia sperma est superflui-
30
tas. et superfluitas est similis rei cuius est superfluitas et similiter
31
est falsus sermo quorundam antiquorum scilicet quod sperma ociopum[*] ociopum sc. aethiopium] ethiopum P est
32
nigrum. et non putatur illud nisi propter nigredinem collorum[*] collorum(!)] colorum P eorum ac
33
si nunquam uidissent albedinem suorum dencium. causa uero albedinis
34
spermatis non est nisi in spuma et precipue in re que est
35
substantia eius[*] eius] eius et P in minimis partibus et in ampullis multis. Accidens
36
accidit oleo et aque cum commiscentur motu et cum antiqui
37
intellexerunt hoc et a peripateticis quod unus habet effectum mag-
38
num in coitu. Vnde uocabant eam deam coitus pre aliis diis
39
et uocauerunt eam spumosam. Iam declarauimus quia[*] quia] quare P sper-
40
ma non congelatur frigore et inpissatur[*] inpissantur] inspissatur P calore cum uincit
41
in eo terrestritas et cum conpleuit Aristoteles sermonem de spermate
42
ad questionem quam primum. quia enim ceperat scilicet[*] quia enim ceperat scilicet] querere inceperat P utrum in spermate[*] spermate] sperma P concep-
43
to sit anima uel[*] anima uel] animalis P non et si est in eo anima si sit creata in
44
eo uel extrinsecus adueniens[*] adueniens] aueniens P ita quod sint extracta[*] extracta] abstracta P et non substen-
45
stata[*] substenstata sc. substentata] sustentata P corpora. et manifestum est quod non potest aliquis dicere quod sperma
46
conceptum non habet animam quasi[*] quasi] quia P ex spermate concepto generatur animal
47
et ex semine plancta. dum tamen in spermate non fuerit[*] fuerit] fuit P inuenta
48
operario[*] operario] operatio P cibandi[*] in ms. cibandi [et operandi], et operandi del.] cibandi P et augmentandi. non habet nisi animam
49
pascitiuuam[*] pascitiuuam sc. pascitiuam] pascitiuam P potencialiter non actualiter. cum ergo inuenta fuerit
50
operacio cibandi. habet[*] habet] habebit P tunc animam nutritiuam actualiter et de-
51
clarabimus in libro de anima quod primum quod[*] quod scr. sup. lin. creatur[*] quod creatur] creatum P in em-
52
brione est[*] est] eius P uirtus nutritiua dei non uirtus sensitiua anima-
53
lis post ea racionalis est. ita quod sit homo et animal simul
54
sed quod differencia hominis perfectiua creetur[*] creetur] creatur P in animalitate sicut
55
differencia equi creetur in animalitate[*] in ms. differencia// creetur in animalitate equi//] differencia equi in animalitate P (creetur om.) sed utrum membrum[*] utrum membrum] utrum creatum membrum P uirtutibus
1
anime sit[*] uirtutibus anime sit] om. P creatus aut adueniens extrinsecus est dubium et non
2
oportet nos hic ponere uirtutes creatas non inter eas de quibus
3
uel[*] in ms. [dictum est] uel, dictum est del.] om. P manifestum est esse creatas et de quibus est dubium re-
4
liquimus libro de anima. Dicamus ergo quod si posuerimus istas animas
5
non esse in spermate masculi ita quod sit sperma animatum eis
6
animalibus quia manifestum est de spermate quod est superfluitas
7
cibi non animatum. necessarium est quod omnes anime aduenientes
8
extrinsecus in generatum et non generate aut sint generate eius aut
9
quedam generate et quedam non. et manifestum est quod[*] quod] quod impossibile est P in quibusdam
10
uirtutibus istarum quod sunt abstracte et sunt contrarium operacio-
11
nes non conplentur nisi per instrumentum uip<ereu>m quia inpossibi-
12
le est ire sine pedibus[*] pedibus] om. P et uidere sine oculis. et hoc est manifestum
13
in uirtute nutritiua. quia impossibile est digestio sine stomacho. de
14
intellectu uero dubium est quod non oportet quod operacio eius
15
sit per communitatem[*] communitatem] communicationem P instrumenti uiperei. et cum ita est ratiocinatur
16
quod quelibet anima mota est[*] mota est] est mota P communicans cordi[*] cordi] corpori P nobiliori ele-
17
mentis quam est conpositum corpus ex eis. et sic debemus dicere
18
cum qualibet uirtute anime. uirtutes per quas agit sperma forma-
19
cionem et figurationem quia sicut diuersantur in nobilitate anime et
20
in priuatione illius. ita debemus opinari naturam recipientem animam
21
et uniuersaliter non possumus dicere quod[*] non possumus dicere quod] non possumus dicere quod anima est in spermate nec possumus dicere quod P non sit in eo aliquo modo
22
sed debemus dicere quod sit in eo uirtus anime. et est dicere quod
23
uirtus agit formatiue et figuratiue quod non possumus dicere[*] quod uirtus agit formatiue et figuratiue quod non possumus dicere] om. P
24
quod sit in spermate uirtus pascitiua actualiter cum non sit dua-
25
bus actu. nec possumus dicere quod sit ignis tantum aut generata ex
26
igne sicut dicit Aristoteles quia apparet de igne quod nullum animal
27
generatum nec animatum[*] animatum] animatura? P quia non habet naturam dandi formam
28
quia[*] quia] quod P nulli dat nisi inquantum corrumpit ipsum non[*] non] nisi P inquantum
29
facit ipsum substare et tunc non rem inuentam in natura
30
sua ne dum daret ei formam. caliditas uero animalis et cali-
31
ditas solis apparet ex[*] ex] om. P eis quod sunt sustinentes corpora a-
32
nimata et generantes ea et per corpus in quo apparet isti duo
33
colores forte erit sperma et illud in animalibus generantibus et forte
34
erit illa superfluitas et illud in animalibus non genera(?)[*] genera(?)] genere P. ex[*] ex] et ex P hoc
35
uidemus sicut dicit Aristoteles quod in spermate est uirtus principii uite.
36
non est ignis nec res generata ab[*] ab] ex P igne nec possumus dicere quod[*] quod] et P
37
sit substantia abstracta cum effectus eius sit per instrumentum corporale
38
et motum est quod illud est quod est abstractum actus eius in sua
39
substantia et[*] et] om. P non aliud. et illud quod agit per instrumentum habet actio-
40
nem diuersam a se et est uirtus[*] a se et est uirtus] anime et hoc uirtus est P uocata a R (a Rasi???)[*] a R (a Rasi???)] a G<alieno> P infirmatiua[*] infirmatiua] informata P
41
et non est anima pascitiua[*] pascitiua] passitiua P sicut dixit Auicenna[*] Auicenna] Auincena P nec[*] nec] nende??? P est intellectus
42
abstractus sicut apparet ex libro de anima ab nasu. sed est uirtus
43
tributa anime et est illa uirtus quam tetigit Aristoteles cum dixit
44
quod in elementis est uirtus anime dispersa per partes corporales
45
uirtus nota que est in corpore spermatis et generans ea[*] ea] eas P. putabatur ab a-
46
liquibus quod esset[*] esset] est P uirtus abstracta quia in spermate non est anima
47
actu nec etiam si ibi esset anima actu quia non est datum quod
48
anima sed generat animam. sicut patet de caliditate et ista est opinio
49
Anachayr[*] Anachayr] Abnacayre P. et dicit quod est opinio Aristotelis. et hec opinio est opini-
50
o formarum quia si forma abstracta generaret[*] generaret] generet P mattertialem[*] matterialem, matt- passim] materialem P fieret ens
51
ex non ente forma non indigeret subiecto nisi eodem modo
52
quod corpus indiget loco et generacio non est nisi per aggregacionem matterie
53
et forme. et iam declarauit hoc Aristoteles in VII[*] VII] septimo P methaphisice
54
quod est altera matteria in qua est forma posita usque sit[*] usque sit] usque c<ontrari>o/c<onclusi>o sit P in ea actu[*] actu] actione P
55
sed si aliquis dixerit quod alterans materiam[*] materiam] naturam P est aliud a datore formarum
1
dicetur quod forma est finis alteracionis matterie cum fuit una altera-
2
cio. Illud ergo quod dabit principium alteracionis dabit finem necessario
3
si dixerit quod finis forte quam dat alterator materie est forma complexio-
4
nalis et intellectus operans est dator forme alteracionis. dicemus
5
quod istud non posset esse nisi esset possibile quod forma conplexio-
6
nalis esset ante[*] esset ante] inuocaretur quod se ante P infusionem anime et[*] et] non P forma complexionalis post
7
uni uocaretur. et non est ita quia nomen carnis ante uirtutem
8
eius et post equiuocum si dixerit quomodo generat calor[*] In ms. calor [naturalis], naturalis del.] calor P
9
uel[*] uel] om. P animalis qui est in spermate animati et dictum est quod condicio opera-
10
toris est quod sit rei operate in nomine et in diffinitione. dicemus
11
quod non est conditionis eius quod sit conueniens in specie solum immo
12
et in genere sicut mulus quod qui est generatus ex natura commu-
13
ni[*] communi] coinit??? P asini et equi et calor animacionis et de genere anime et
14
nunquam operans debet conuenire in nomine et diffinitione cum re
15
operata nisi dator forme ponat formam in materia et non est ita
16
sed intencio operantis ut sit extractor illius quod est inposita in
17
effectum[*] quod est inposita in effectum] quod est in potencia et effectum P. et propter hoc motus generat ignem. operator ergo proprius rei est propor-
18
cionalis et est illud quod extrahit de potencia ad actum. et propter
19
hoc uidemus quod anime animalium non generancium[*] generancium] generatum P non habent opera-
20
torem[*] operatorem in P sequ. del.: varei proportcionalis et est illud extrahit de potentiacat nisi uirtutem anime infuse in aqua et aere et est
21
anima que generatur secundum Aristotelem ex caliditate solis et stellarum
22
et orbium declinium. Dubitacio que cadit in predicta questione
23
agrauauit[*] agrauauit] aggrauauit P homines multum quod Galienus contradicit Aristotelem in eo quod di-
24
xit scilicet quod sperma non est pars concepti <quia dicit si non fuerit pars conceptum>[*] quia dicit si non fuerit pars conceptum scr. in marg.] qui dicit si non fuerit pars concepti P oportet ut exeat a matrice <et quomodo exibit a matrice>
25
matrix[*] matrix] et matrix P desiderat ipsum et continet ipsum et narrauit fabulam sal-
26
tatricis que abortiuit cum Ypocrates precepit eam saltare pau-
27
cis diebus transactis postquam conceperat et cecidit sperma et iam
28
texta[*] texta] texta P erat super ipsum quedam telarum circumdancium
29
embrionem. Auicenna[*] Auicenna] Annicanna(!) P uero concedit quod est pars concepti tamen pars
30
forme non tamen[*] tamen] om. P pars materie quia ipse opinatur quod est[*] est] in P ipsum calidum calidum[*] in ms. calidum calidum bis!
31
naturaliter uel alterabitur in calidum naturale per paruam alteracionem. Aristoteles autem
32
opinatur quod pars spermatis conueniens generacionem est pars uento-
33
sa tamen in quo est uirtus animacionis infusa[*] infusa] om. P in elementis et quod[*] quod] om. P
34
iste[*] iste] iste est P uentus intrat sanguinem menstruum et admiscetur
35
ei mistione que[*] mistione que] ad mixtio neque P generat in eo digestionem et ebullitionem[*] ebullitionem] ebulicionem P et
36
ampullas. et quod prima ampulla que apparet in eo est illa am-
37
pulla ex qua procedit[*] procedit] procedit cor P et cum hoc uento fit formacio menbrorum
38
et figuracio eorum et dacio formarum conplexionalium singulis menbris
39
cum conpleatur generacio separabitur pars uentosa[*] in ms. pars uentosa [et], et del. a concepto et cor-
40
runpetur alteracione in aere infusum in menbris et in uacuita-
41
te telarum circumdancium embrionem. pars autem aquosa
42
alterabitur et exibit in superflutatibus matterie cum necessarie sit materiam[*] sit materiam] fit naturam P
43
habere superfluitates que[*] superfluitates que] superfluitatem quem P exibunt in fine partus a matrice. qualiter uero appa-
44
rebit uerificacio[*] uerificacio] uificacio P huius opinionis concedendo propositiones[*] propositiones] proporciones P quas declara-
45
uit Aristoteles quia declaratum est ex rebus predictis quod sperma est instrumen-
46
tum et in[*] in] om. P instrumento in eo quod est instrumentum inueniuntur
47
tres[*] tres] om. P proprietates. in duabus ex eis communicant res[*] res] vis P artificiales et naturales
48
et[*] et] in P una ex eis propria est in rebus naturalibus. Vna uero ex illis duabus est
49
quod non sit instrumentum pars artificiati nec materia nec forma nec pars
50
matterie. Secunda est quod fit instrumentum separatum post conplementum
51
artificiati[*] artificiati] artificiti P. Tertia est[*] est] om. P que propria est rebus naturalibus[*] naturalibus] naturalibus est P quod instrumentum con-
52
tingat omnes partes artificiati manifestas et ocultas[*] ocultas] occultas P secundum eun-
53
dem modum quia instrumentum artificiale non contingit ex
54
partibus artificiati nisi apparentes et cum nos inpexerimus[*] inpexerimus sc. inspexerimus] inspexerimus P istas propri-
55
etates et[*] et] om. P instrumenti. eo[*] eo] in eo P quod instrumentum apparebit quod non est sperma
1
nisi[*] instrumentum apparebit quod non est sperma nisi] est P instrumentum uirtutis informate cum parte uentosa que est in eo
2
quia si esset humor mixtus cum sanguine menstruo[*] menstruo] menstruatio P oporteret ubi[*] ubi] ut P esset
3
pars generati siue pars materie siue forme. et propter hoc putauit Auicenna[*] Auicenna] Annicenna P
4
quod esset pars forme concepti. cum conceptum generatum diuidatur
5
in materiam[*] materiam] naturam P et formam. et secundum hoc inpossibile est ut separetur et si
6
hoc[*] hoc] ita P esset necessario haberet motorem qui moueret[*] moueret] mouet P illum donec admis-
7
ceatur cum sanguine menstruo. oportet quod sit ille motor contingens
8
et sequitur quod sit ibi menstruum uel corpus prius et non errauit
9
Auicenna[*] Auicenna] Auincenna P nisi propter illud exemplum quo utitur[*] utitur] unitur P Aristoteles scilicet coagulatum
10
ut lac pars uentosa non potest admisceri corporibus caris[*] caris] uiris P et sub-
11
intrabit ea et istud facit ipsa per se non quod moueatur ab alio
12
corpore sed a uirtute informatiua tantum et iterum quia inpossibile est
13
cum humor admisceatur quod ipse remaneat. sed alteratur siue in
14
substantiam corporis cui se commiserat siue in aliud corpus. Iste ergo propri-
15
etates uniuersales que inueniuntur in instrumento. in eo quod est
16
instrumentum non est ex parte[*] non est ex parte] non in parte P uentosa spermatis. unde non oportet
17
quod sit instrumentum nisi per istam partem tantum. et nomen <species>[*] species scr. in marg. quod
18
dicitur[*] in ms. dicitur [species], species del. pro parte uentosa et pro spiritu qui est in corde est equino-
19
cum quia si non esset. esset sp<irit>o[*] sp<irit>o(!)] sp<iritu>s or sp<ecie>s P spermatis pars animalis sine corde
20
uniuersaliter et[*] uniuersaliter et] et universaliter P sine menbris animalis. et si ita esset posset inue-
21
niri animal simplum. non haberet una forma eumdem
22
subiectum sed duo subiecta diuersa. Vnde esset cor reliqum[*] reliqum(!)] reliquum P esset
23
sperma in quo pars[*] in quo pars] in quo est pars P uentosa admiscetur cum isto humore[*] isto humore] humore isto P in
24
quantum generatur ex eo sed quod[*] sed quod] et separatur ab eo sed quia P separantur partes uentose a rebus
25
hu<midis>. et hec separatio non erit nisi quando pars uentosa adiunget se
26
cum sanguine menstruo. tunc separabitur ab illo humore et pro-
27
fundabitur[*] profundabitur] fundabitur P in sanguinem donec det ei formacionem et figuracionem
28
et tunc saparabitur ab embrione per dissolucionem insensibilem non
29
sicut dicit Galienus quod debebat contingere non sicut dolor ex illa dis-
30
solucione in matrice et illa[*] illa] ipsa P pars uentosa ipsa generalis est in sensibus et
31
in animalibus generatis ex putrefactione et priuatio huius partis uento-
32
se et primi humoris qui inuenitur in matricibus est causa quia ali-
33
qua menbra quando sunt decisa non crescunt post ea non quia
34
dicit Galienus quod[*] quod] quia P illa sunt generata ex spermate quia si ita esset non
35
inueniremus[*] inueniremus] inueniemus P iram[*] iram] ira P et idem menbrum crescens in quibusdam
36
animalibus et non crescens in aliis et in una etate et non
37
in alia quia datur quod pulli oculi quando aufferuntur[*] aufferuntur] auferuntur P naruntur[*] naruntur] om. P
38
vnde et ossa senum si aufferantur ante[*] ante] om. P non crescent. aut cum
39
grauitate crescent. illud nota quod dicit Galienus quod sperma est pars concepti
40
quia apparet in principio concepcionis et propria tela texta super
41
ipsum est sermo falsus quia instrumentum necessarie est non ut saparetur
42
ab artificiato toto tempore[*] in ms. corpore del., tempore scr. sup. lin. generationis et iam Aristoteles quod ipse
43
uidit illud quod uidit Ypocrates[*] Ypo<crates>] Ypocras P de muliere saltatrice. Iam de-
44
claratum est quod pars spermatis sit operans et quomodo possumus dicere
45
quod separatur post generationem et quod[*] quod] om. P ipsum non est pars conceden-
46
do quod ipsum non admiscetur et nunc dicamus qualiter est generacio
47
menbri embriorii et menbrorum eorum in singulis generibus
48
et incipiamus de nobiliori eorum scilicet sanguinearum[*] sanguinearum] sanguinarum P et sanguineorum
49
de nobiliori non scilicet illius quod generat animal intra[*] intra] intus P se
50
et ponamus principium sermonis nostri in causis generacionis super-
51
fluitatis maris et femine in corporalibus animalibus et in
52
causa exitus eorum[*] eorum] earum P. dicamus ergo quod iste due superfluitates scilicet
53
spermatis[*] spermatis] spermati P et menstrui uadunt ad suum locum proprium per
54
motum uirtutum naturalium et exitus eorum in quamtum[*] in quamtum(!)] in quantum P sunt
55
superfluitates quia in quolibet corpore sunt uirtutes ex eis
1
ergo uirtus actiua cibi[*] cibi] sibi P conuenientis et ex eis est uirtus
2
est uirtus[*] in ms. est uirtus | est uirtus bis!] est uirtus P expulsiua superfluitatis inconuenientis[*] inconuenientis] non conuenientis P in qua
3
aut in quo siue in[*] in] non P ambobus et ex eis uirtus retentiua cibi
4
donec conpleatur digestio et assimileretur cibando et eis uirtus
5
digestiua cibi et eis uirtus separatiua superfluitatis a nutrimento
6
et cum ita est iste due superfluitates non expellentur a corpore[*] non expellentur a corpore] non expellenta corpore P nisi per
7
uirtutem expulsitiuam. non sicut dicunt antiqui quod iste super-
8
fluitates non mouentur in corporibus in istis locis nisi propter nataturas[*] nataturas sc. naturas] naturas P
9
earum scilicet ponderositatem et leuitatem uel propter proprias qua
10
eorum scilicet qualitatem[*] qualitatem] caliditatem P et frigiditatem et humiditatem et sic<citatem> uerbi gracia
11
quod siccus attrahit humorem. et leuius mouetur sursum et grauis de-
12
orsum quia ista opinio iam destruta[*] destruta sc. destructa] destructa P est a nobis et quod acci-
13
dit istis[*] istis] in istis P duabus superfluitatibus. et simile ei quod accidit in ali-
14
is superfluitatibus[*] et simile ei quod accidit in aliis superfluitatibus] om. P sicut superflua humida et sicca. et iste uirtutes
15
sunt cause motus arboris ad generandum fructus. tamen debemus scire
16
quod una queque istarum uirtutum parcium utitur loco instru-
17
menti alia qualitate prout conuenit et causa expulsio-
18
nis istarum superfluitatum in tempore etatis que est quia
19
menbra dum crescunt nichil superest de sanguine superflu-
20
itatis quia uadit ad menbra crescentia sed quando finitur crementum
21
natura istam superfluitatem reducet ad menbra generacionis
22
et expellit superfluitates cibi maris ad testiculos et expel-
23
letur[*] expelletur] expellitur P superfluitas sanguinis femine ad matricem per duas
24
uenas scilicet uenam maiorem et uenam minorem que dicitur
25
ab orba[*] orba] ora P quia iste due uene ramificantur in plurimas uenas par-
26
uas et finiuntur in matrice et ista superfluitas uadit ad matri-
27
cem duabus de causis. Vna est necessitas et alia melioritas. necessi-
28
tas uero quia frigiditas mulierum generat earum[*] earum] in sanguine earum P superfluitates multas
29
et post congregacionem earum prohicientur[*] prohicientur] proicientur P a natura et
30
propter hoc contingit istud decrescente. quia corpora tunc sunt
31
frigida et humida. et quando exitus illarum superfluitatum fuerit
32
secundum naturalem cursum saluabuntur femine a multis egritu-
33
dinibus. et si non infirmabunt[*] infirmabunt] infirmabuntur P et istarum superfluitatum
34
retentio. Aut nimia expulsio non contingit nisi ex in-
35
digestione et quando fiunt[*] fiunt] fuerit fuerit P magis aquosa retinebitur[*] retinebitur] retinebit P et quando
36
exibit causa melioritatis est propter generacionem filii quia si non
37
ueniret ad matricem fieri non generaretur filius.