25
Caputulum de corde[*]Caputulum de corde] Liber de concordia inter Aristotelem et Galienum de generatione sanguinis ed. princ., f. 43ra; Incipit liber Aueroys de concordia inter Galienum et Aristotelem de generatione V, ff. 109rb-110vb, Capitulum de corde begins here on f. 110rb, l. 29
26
In corde autem fuit[*] autem fuit] fit ed. princ., V secundum Aristotelem nutrimenti cibalis et spiritus et uenarum
27
principium quatenus[*] quatenus] quare ed. princ., V in uno eodem esset calor[*] esset calor] calore ed. princ., ? V agens et patiens
28
sanguinis et uene illius actionis et passionis essent[*] essent] om. ed. princ. et V fundamentum
29
et cor omnium istarum operacionum[*] operacionum] actionum V esset[*] esset V] esse fundamentum uel ed. princ. origo. et multi dixerunt
30
ad istud operte[*] operte] operantia ed. princ. operatiua V duo membra et alii plura et Aristoteles unum scilicet cor
31
eo quod dixit[*] dixit] dicit ed. princ., V Aristoteles principium digestionis nutrimenti[*] digestionis nutrimenti] nutrimenti digestionis ed. princ., V esse a corde et
32
ab illo[*] esse a corde et ab illo] tantum in corde et ab isto ed. princ. tantum in corde et ab illo V esse principium crementi per uniuersum[*] uniuersum] totum ed. princ., V corpus. et Galienus dixit[*] dixit] dicit ed. princ., V
33
principium uenarum et sanguinis esse epar et principium arteriarum
34
et spiritus coraruta(!) omnium principium dixit esse cor[*] et spiritus coraruta(!) omnium principium dixit esse cor] et spiritus esse cor omnium: tamen dixit Aristotiles ed. princ., et spiritus esse cor omnium: tamen dicit Aristotiles V; et spiritus cor Aristoteles omnium principium dixit esse cor P. et illud est
35
quod non uidemus in homine supra communi creacione illius copula-
36
ta[*] supra communi creacione illius copulata] scilicet comunitatem eius cum planta ed. princ., V; supra communicationem illius cum planta P nisi sensum et motum. sed secundum Galienum sensus et motus[*] sensus et motus] sensum et motum ed. princ., V habent princi-
37
pium[*] principium] om. ed. princ., V a cerebro, principium digestionis nutrimenti ab epate[*] nutrimenti ab epate] nutrimenti ab epete(!) ed. princ., ab epate nutrimenti V nutrimenti est ab epate P. cuius ergo[*] ergo] igitur V
38
principium erit cor[*] cor] cor id est cuius operationis uniuersalis cum ipsum sit membrum principale: secundum quod conceditur ab omnibus sapientibus ed. princ., V et si dicatur quoniam[*] quoniam] quod ed. princ., V erit[*] erit] sit V principium motus qui
39
est secundum pulsum[*] qui est secundum pulsum] pulsus ed. princ., sed plurimum V tunc omnia membra communicabunt cum illo in
40
pulsu[*] cum illo in pulsu] cum illo pulsu ed. princ. cum illo motu pulsus V. aliter enim non esset principium corporis quod falsum est[*] aliter enim non esset principium corporis quod falsum est] causa enim uniuersalis debet facere effectum uniuersalem: unde nisi effectum influeret in omnia membra corporis tunc non esset principium uniuersale: et illud quidem falsum est: immo est principium uniuersale ed. princ., causa enim uniuersalis debet facere effectum uniuersalem: unde nisi effectum influeret in omnia membra corporis tunc non esset principium uniuersale V
41
et nulla utilitas secundum hoc a corde nisi solum[*] a corde nisi solum] est a communitate nisi /f. 43rb/ solummodo ed. princ. a communitate nisi solummodo V pulsus aut
42
si aliqua uirtus haberet principium a corde que non pertinet ad
43
digestionem nutrimenti nec ad sensum nec ad motum. tunc
44
illa uirtus preter sensum motus[*] preter sensum motus] per sensum et motum ed. princ., V preter sensum motum P et proprietatem in quid(!)[*] in quid(!)] in qua ed. princ., V, P commu-
45
nicant animalia cum plantis et conueniret[*] et conueniret] communicaret ed. princ., conueniret V conueniet P omnibus membris
46
et non uidemus tale in animali. et si dicat quod cor quia habet fila
47
in longum ad unam operacionem motiuam[*] tale in animali et si dicat quod cor quia habet fila in longum ad unam operacionem motiuam] tales in anima: ut si dicamus quod habet uilos suos in longitudine: propter operacionem motiuam ed. princ. tales in anima: ut si dicatur quod habet uilla sua in longum ad unam partem operacionem motum V. et alia[*] alia … alia] alium … alium V in latum
48
ad alium motum et alia in transuerso[*] transuerso V] transuersum ed. princ. propter tertium secundum quem[*] quem] quod ed. princ., V que P attrahit
49
et expellit qui est non uoluntarius. iam[*] non uoluntarius iam] iam ut uoluntarius ed. princ. iam non uoluntarius V iste motus conuenit[*] conuenit V] conueniret ed. princ. aliis
50
membris ut[*] ut] nisi ed. princ. non V stomacho quare autem cor non est[*] non est V] erit ed. princ. principium alicuius quod est
51
falsum aut est principale[*] est principale] est princium ed. princ. esset principale V membrum digestionis nutrimenti et sensus[*] et sensus V] et spiritus ed. princ. et mo-
52
tus prout patebit inferius. et propter hoc accidit quoniam alius est[*] quoniam alius est] quandoque ed. princ. quod alius V pul-
53
sus in dormiente qui[*] qui] om. ed. princ. quoniam V est coniunctus cum digestione nutrimenti et alius
54
in uigilante et alius in mouente[*] et alius |in uigilante et alius in mouente] quam in uigilante et aliter in mouente ed. princ., V. et Aristoteles dixit[*] dixit V] induxit ed. princ. rationes ad
55
ostendendum quia[*] quia] quod ed. princ., VP cor est principium uenarum in corpore et sanguinis
1
et primum[*] et primum] et prima illarum rationum ed. princ. et prima istarum rationum V fuit quia est principium caloris et digestionis nutrimenti[*] principium caloris et digestionis nutrimenti] principium digestionis caloris nutrimenti ed. princ., V
2
per calorem facte(?) quare sequitur quia uenarum in quibus deffertur
3
sanguis. et hoc tamen explanauimus melius et illud quod[*] per calorem facte(?) quare sequitur quia uenarum in quibus deffertur sanguis. et hoc tamen explanauimus melius et illud quod] id est caloris uniuersalis: per quam fit uniuersalis digestio nutrimenti totius: est ergo principium uenarum per quas deffertur nutrimentum. et ed. princ.; id est caloris uniuersalis: per quam fit uniuersalis digestio nutrimenti totius: est ergo principium uenarum per quas deffert nutrimentum. Et V; per calorem facte quare sequitur quia uenarum in quibus defertur sanguis. et hoc tamen explanauimus quam explanabimus melius et hoc quod P dixit Aristoteles
4
quoniam illud ad quod[*] quoniam illud ad quod P] quod ab illo ed. princ. quoniam ab illo a quo V nulla uena uadit[*] uadit] exit uel uadit ed. princ., V et ad quam[*] quam] quod ed. princ., V omnes
5
tendunt debet esse principium uenarum et[*] et V] sed ed. princ. nullum membrum re-
6
peritur tale[*] reperitur tale] tale reperitur ed. princ., V in corpore nisi cor quare[*] quare] quia ed. princ., V cor est principium uenarum et si
7
concessit quia[*] et si | concessit quia] et ideo concessit Galienus quod ed. princ., V ad cor[*] in ms. [cor] ad cor non uenit aliqua uena nisi illa[*] nisi illa] om. ed. princ., nisi ipsa vera V que me-
8
dia est inter ipsum et epar. sed non intellexit Galienus quomodo aliquid
9
est mediatum principium et aliquid est immediatum sicut cor[*] est mediatum principium et aliquid est immediatum sicut cor] est principium immediatum: et quomodo aliquid est principium mediatum sicut cor ed. princ. est principium intrinsecum sicut cor V est[*] est] est enim ed. princ., V prin-
10
cipium neruorum licet mediante eo quod ipse dixit quod quia cerebrum[*] licet mediante eo quod ipse dixit quod quia cerebrum] om. ed. princ., licet mediante unde dixit Galienus quod cerebrum est principium neruorum V
11
continuatur[*] continuatur] qui continuatur ed. princ. quia continuatur V cum neruis quod ideo est principium neruorum et aliud[*] cum neruis quod ideo est principium neruorum et aliud] cum illo et illud ed. princ. cum illo. Et aliud V quod dixit
12
Aristoteles quod omne quod nascitur[*] quod omne quod nascitur] est quod illud quod nascitur essentialiter et per se ed. princ. est quod omne quod nascitur essentialiter et per se V ab aliquo debet esse simile ei a quo
13
nascitur. et hoc concedit[*] concedit V] concessit ed. princ. Galienus quia[*] quia] et quia ed. princ., V epar est ex toto carnosum sed[*] sed] est enim sanguis coagulatus sed ed. princ. cum enim sanguis coagulatus V
14
Aristoteles[*] Aristoteles] om. V non potuit ideo[*] ideo] om. ed. princ., VP esse principium uenarum et Auicenna
15
dat instantiam utrique[*] utrique] om. ed. princ., V eo quod dicit quod[*] dicit quod] om. ed. princ., V corallus nascitur
16
in mari in terra[*] in mari in terra] ex mari et terra ed. princ., V molli. et tamen est arbor durissima[*] durissima] diuersimode V ad modum
17
lapidis[*] lapidis] lapis ed. princ.. et dico ego[*] dico ego] ego dico ed. princ., V quamuis[*] quamuis] quod licet ed. princ., VP Auicenne contradixit[*] Auicenne contradixit] Auicenna contradicat ed. princ., V Aristoteles. et Galienus
18
in hoc[*] in hoc] ex eo ed. princ., V quod omne crescens debet assimilari ei ex[*] ex] a V quo crescit
19
cogitur[*] cogitur] cogetur ed. princ., V tamen concedere dicta illorum[*] illorum] eorum ed. princ., V inquantum illi concedunt quod
20
ramus crescens ex radice[*] quod omne crescens … crescens ex radice] quod omne crescens excepta radice sequ. oportet quod assimiletur in natura radici debet assimilari ei ex quo crescit cogitur tamen concedere dicta illorum inquantum illi concedunt quoniam ramus crescens ex radice P oportet[*] illi concedunt quod natura crescens ex radice oportet] rami nascuntur a radice et crescunt ex ea: apparet ed. princ., V quod assimiletur in natura radici[*] quod assimiletur in natura radici P] quod illud asimilatur radici in natura ed. princ. quod asimilantur radici in natura V et[*] et] om. ed. princ., V si
21
enim ex radice generetur[*] ex radice generetur] in radice generaretur ed. princ. ex radice generaretur V ex radice generatur P ramus et ex radice eadem[*] ex radice eadem] ex eadem radice ed. princ., V per fortitudinem[*] ramus et ex radice eadem per fortitudinem] ramus ex eadem radice propter fortitudinem ed. princ.
22
uirtutis expulsiue generetur[*] generetur] generaretur ed. princ., V; in V generaretur//110v//in eadem radice in eadem radice aliqua superfluitas
23
stipica[*] stipica] stipticha ed. princ. stiptica V que apparet de natura arboris unde est neque de natura
24
rami est neque de natura radicis[*] radicis] radicum ed. princ., V tamen[*] tamen] neque ed. princ., V intelligendum est istud[*] istud] om. ed. princ., V in
25
alia significatione generari id est quam[*] id est quam] om. ed. princ., VP ramus ex radice et arbor ex terra[*] et arbor ex terra] et arbore et terra ed. princ. et arbore ex terra V.
26
et sic manifestum est quod aliter uena a radice uenarum[*] uena a radice uenarum] ex radice rami ed. princ. ex radice uenarum V et aliter
27
corallus ex terra molli et quia maior est assimilacio[*] assimi//43v//latio ed. princ. substantie[*] substantie] om. V cor-
28
dis que est filosa(!)[*] filosa(!)] fumosa P cum uenarum substantia quam epatis[*] que est filosa cum uenarum substantia quam epatis] quae est phylosa substantiis uenarum quam epar id est quam substantie epatis ed. princ. que est in filosa substantiis venarum V. dixit[*] dixit] ideo dicit ed. princ.; om. V dicit P
29
Aristoteles ortum[*] ortum] causam ed. princ.; Aristoteles ortum om. V et principium uenarum esse cor[*] et principium uenarum esse cor] om. V. et illud in quo
30
Galienus uoluit ponere radium multum[*] multum] multe ed. princ., V pecunie quod monstra-
31
ret per anatomiam[*] per anatomiam] ex anothomia ed. princ., V quod ille neruus qui reperitur in latere cordis non
32
habet principium a corde. Relinquatur[*] Relinquatur] et relinquitur ed. princ., V nunc in dubio sed illud
33
quo[*] quo] quod ed. princ., V explanauit Aristoteles quia[*] quia] quod ed. princ., V cor est principium uenarum pulsati-
34
lium et non pulsatilium[*] et non pulsatilium] om. V est quia cor est in medio[*] est in medio] est principium in medio P sicut rex in regno
35
et principium uniuscuiusque corporis perfecti equaliter habet distare a suis
36
extremitatibus. Galienus tamen[*] tamen] uero ed. princ., V quia[*] quia] om. V anathomici incoant[*] anathomici incoant] ab anothomia incoauit ed. princ. ab anothomia incohauit V anatomia incoauit P in ana-
37
tomia uenarum ab epatis sima dixit quia[*] ab epatis … dixit quia] ab epate dicit quod ed. princ. ab epate. Et dicit quia V epar est principium
38
uenarum et sillogicauit[*] sillogicauit] silogizauit ed. princ. silloyçauit V sillogizauit P istud[*] istud] illud ed. princ., V per duas rationes[*] per duas rationes] per duas rationes uel intentiones ed. princ., per duas intentiones V quarum prima[*] prima V] una ed. princ.
39
est hec[*] hec] om. ed. princ.; hoc V vena media[*] media] om. V que est inter simam[*] inter simam] inter sima ed. princ., inter symam V epatis et cor est ra-
40
mus porte epatis. et omnis ramus habet originem ab aliquo
41
maiore se cuius[*] ab aliquo maiore se cuius] manifeste V est ramus. ergo uena que est inter cor et epar[*] inter cor et epar] inter epar et cor Vnon
42
nascitur a corde sed a porta epatis[*] epatis] om. V. Si enim a ramo[*] a ramo] a ramo qui est ed. princ., V inter cor
43
et epar nasceretur sima[*] sima] syma V epatis iam esset homo quasi arbor in-
44
uersa[*] in | uersa] uersa ed. princ. contrarius in operatione naturali arboribus quoniam a ramo nascitur[*] nascitur] sed hic nascitur ed. princ. sed hoc nascitur V
45
radix. et dico eo[*] eo] om. ed. princ., V quoniam primum[*] primum V] principium ed. princ. in anathomia est epar sed non
46
in ratione quoniam similitudo crementi[*] crementi] lineamenti ed. princ., V uenarum in homine et
47
in plantis non est eadem[*] est eadem ed. princ.] eadem est V. Vene[*] Vene] vene enim ed. princ., VP multipliciter cresscunt(!)[*] cresscunt(!)] crescunt ed. princ., P crescentur V in ani-
48
malibus. quedam enim tortuose et[*] tortuose et] ramose ed. princ., V quedam recte et quedam in
49
circuitu. et hoc quod ramus est maior radice non est mirum. sicut
50
uidemus in cucumeribus in quibus etiam reperiuntur ramuli[*] reperiuntur ramuli] inueniuntur rami ed. princ., V tortuosi
51
sicut[*] sicut] sicut etiam ed. princ. in uitibus et quod ramus sit grossior radice contingit etiam in
52
quibusdam plantis. et propter hoc quod[*] hoc quod] om. ed. princ. hoc V quod P illud orti quod tangit ferti-
53
lior[*] tangit fertilior] tangitur subtilius ed. princ., V est in nutrimento quam locus in quo habet situm[*] habet situm] fuit haec ed. princ., V radix et quod facit
54
incrementum totum dicunt.[*] quod facit incrementum totum dicunt] quod facit in tertium: totum illud quod dicit ed. princ. quod facit interimi communiam quam facit V Galienus est illud[*] illud V] id ed. princ. quod est uidere in grano[*] grano ed. princ.] generatione V
55
ordei quia quando granum ordei[*] quia quando granum ordei] om. V proicitur in terra facit ex se[*] proicitur in terra facit ex se ed. princ.] prohicitur in terra et facit// quedam ramum //ex se V quedam
1
ramulum[*] ramulum] ramum passim ed. princ., V et ex illo ramulo nascitur quedam radix grossas[*] grossas] grossa ed. princ., V
2
emittens ex se[*] ex se] om. ed. princ., V uenulas per quas suggit[*] suggit P] sumit ed. princ. sugit V nutrimentum et ex illa
3
radice nascitur spica et arista[*] et arista V] om. ed. princ. et canna ordei et quod primo
4
exiuit ab ordeo est ramulus illius radicis et hoc uidi et mon-
5
straui sociis meis et letatus sum quod manifestauit dictionem
6
Aristoteles[*] manifestauit dictionem Aristoteles P] monstraui dictionem Aristotelis ed. princ. demonstraui demonstrationem Aristotelis V. Sed Galienus dicit contra hoc quod uene oriantur a dextro[*] a dextro V] a sinistro ed. princ. latere
7
cordis. hoc[*] hoc] dicimus ed. princ., V quod quedam animalia[*] animalia] animalia sunt que ed. princ., V non habent dextrum latus
8
in corde. sicut reperitur in eis et[*] et V] que ed. princ. non habent distinctionem in corde.
9
et dico ego quod hoc quod demonstrauit[*] et dico ego quod hoc quod demonstrauit] et hoc monstrauit ed. princ. et hoc scrutauit V Aristoteles de corde non
10
loquebatur[*] non loquebatur] sed ipse non loquebatur ed. princ. sed non loquebatur V de partibus cordis sed de corde simpliciter et nunc[*] et nunc] quare nos ed. princ. sed nunc V. reutamur(!)
11
ad ostensionem illam[*] illam] om. ed. princ., V qua Aristoteles usus est[*] qua Aristoteles usus est ed. princ.] quam usus est Aristoteles V quod sanguis
12
et uena habent ortum a corde. et dicamus quoniam triplici probatio-
13
ne usus est[*] quod sanguis et uena habent ortum a corde. et dicamus quoniam triplici probatione usus est] om. ed. princ., V et primum quod[*] et primum quod] et prima est quoniam ed. princ., V et primum est quod P cor est principium uirtutis cibalis et
14
ubi est uirtus illa[*] uirtus illa] illa uirtus ed. princ., V ibi est principium generationis sanguinis. cum
15
ille sanguis sit principaliter cibum membrorum[*] cum ille sanguis sit principaliter cibum membrorum] cum sanguis sit cibus uniuersalis membrorum ed. princ. cum sanguis sit uirtus uniuersalis membrorum. ergo principium[*] ergo principium] principium ergo ed. princ., V
16
generationis sanguinis est in corde. secunda probatio[*] probatio] probatio Aristotelis ed. princ., V est[*] est V] est quod illud ed. princ.
17
quod[*] quod] quod est ed. princ., V principium uene est principium sanguinis et cor est principium
18
uene ergo et sanguinis. et Galienus concessit secundam probationem
19
prime probationis et nagauit alias et concessit probationem
20
secundam[*] prime probationis et nagauit alias et concessit probationem secundam] om. P secunde probationis. et denegauit minorem sed te-
21
netur concedere conclusiones harum propositionum iuxta terti-
22
am probationem que talis est[*] et cor est principium | uene ergo et sanguinis. et Galienus concessit secundam probationem | prime probationis et nagauit alias et concessit probationem | secundam secunde probationis. et denegauit minorem sed tenetur concedere conclusiones harum propositionum iuxta tertiam probationem que talis est] om. ed. princ., V quoniam[*] quoniam] propterea ed. princ., prima V quod est principium uenarum
23
non[*] non] om. ed. princ., V debet nutriri ex uenis in ipso. sed ipsum[*] ex uenis in ipso. sed ipsum] ex uenis quae sunt in ipso sed hoc ed. princ. ex uenis quae sunt in ipso sed si hoc ipsum V habere debet
24
concauitatem recipientem sanguinem. quem sanguinem mittat
25
per uenas extra et[*] et V] om. ed. princ. quem sanguinem ipsum digessit[*] digessit] digexit ed. princ. in suis uen-
26
triculis. cum ergo[*] ergo] enim V non sit tale epar[*] non sit tale epar] sequ. in ed. princ., V: non enim habet concauitatem uene maioris: idest profunde: sine qua est in sima sed solum cor erit[*] erit] cor ergo erit ed. princ., V prin-
27
cipium uenarum solum cor[*] cor] om. ed. princ., V. et Galienus contra hoc dixit[*] hoc dixit] haec dicit ed. princ. hoc dicit VP
28
quoniam nos uidemus quoniam[*] quoniam nos uidemus quoniam] dicimus quod ed. princ. dicens V sanguis generatur in epate et significatio
29
super hoc est quia menbra(!) deputata superfluitatibus sangui-
30
nis sunt in circonstantiis epatis[*] significatio | super hoc est quia menbra(!) deputata superfluitatibus sanguinis sunt in corconstantiis epatis] significauit: similiter haec est quod membra deputantia superfluitatem sanguinis sunt circunstantia epati ed. princ. significatum super hoc est quod membra deputantia superfluitatem sanguinis sunt circunstantia epati V. et non sunt in circum-
31
stanciis cordis[*] in cibum stanciis cordis] ita circunstantia cordi ed. princ. circunstantia cordi V quare uidetur quod generatio sanguinis sic[*] sic] erit ed. princ., V
32
in epate non in corde[*] in epate non in corde] in epate non in corde: sequ. ubi enim quid deputatur a suis superfluitatibus: ibi recipit complementum et finem. remanet enim formale et simplex: idest cum separatum fuerit a suis contrariis ed. princ., in epate et non in corde sequ. ubi enim quid depuratum(!) a suis superfluitatibus perfecte ibi recipit complementum et finem. quod remanet enim formale est et simplex: idest cum separatum fuerit a contrariis V. et significatio secunda est quod[*] quod] om. ed. princ., V quia non uide-
33
mus quod precedat aliqua uena[*] aliqua uena ed. princ.] aliqua uene V de[*] de] a V corde ad aliquod men-
34
brum[*] menbrum] membrorum ed. princ. membrum V corporis deferens secum aliquod[*] secum aliquod] om. ed. princ., V nutrimentum ad illud[*] illud] aliquod aliud om. ed. princ. aliud V
35
menbrum nisi ad solum pulmonem et panniculi qui
36
sunt in foramine[*] in foramine] om. ed. princ., V dextri lateris[*] lateris] om. ed. princ., V cordis sunt interius.
37
ergo tunc[*] tunc] om. ed. princ., V uidetur quod nullum menbrum nutriatur a sanguine
38
digesto in corde[*] digesto in corde] deiecto de corde P nisi solus pulmo[*] nutriatur a sanguine digesto in corde nisi solus pulmo (in V nutritur)] a sanguine digesto in corde nutriatur nisi solum pulmo ed. princ.. et incipiamus nos[*] nos] om. ed. princ., V nunc
39
determinare contrarietatem que est[*] que est] om. ed. princ., V inter Aristotelem et Galienum quoniam[*] quoniam] et dicamus quod ed. princ., V
40
in ueritate queddam est preparacio ad digestionem nutrimenti
41
in epate et hoc secundum Aristotelem. sicut est etiam in stomacho. Sed illa preparatio
42
non potest facere quod illa materia possit esse cibum corporis antequam
43
illa materia recipiat formam a calore cordis[*] sicut est etiam in stomacho. Sed illa preparatio | non potest facere quod illa materia possit esse cibum corporis antequam |illa materia recipiat formam a calore cordis] sicut est secunda digestio in epate. sed illa materia sic preparata quae dicitur sanguis secundum malam transmissam ad membra corporis siue non transmissa. non nutrit donec recipiat formam et complementum a calore cordis. qui est sicut efficiens et dans formam uniuersalem sanguini quam inuenit in epate. dat enim calorem per quam possit transire ad membra singula. et disponit ut possit esse materia et cibus omnium membrorum. Motoris enim uniuersalis est facere effectum uniuersalem. non ergo debet attribui haec operatio cordi. nam sicut non debet attribui percutienti aliquem cum baculo. ipsi baculo sed percutienti. est enim epar motor motus et seruiens cordi. praeparat enim materiam. quae est massa ptisanaria et conuertit in illam ratione caloris influentis a corde in sanguinem secundum materiam. ed. princ. sicut est in stomacho. sed illa materia sic preparata quae dicitur sanguis secundum materiam transmissa ad membra cordis siue non transmissa. non nutrit donec recipiat formam et complementum a calore cordis. id est a sanguine digesto ultimo in corde qui est sicut efficiens et dans formam sanguini quam inuenit in epate. dat enim calorem per quem possit transire ad membra singula. et disponit esse materia et cibus membrorum. Motoris enim uniuersalis est facere officium et formam uniuersalem. non ergo debet attribui haec operatio epati sed cordi. nam sicut non debet attribui baculo aliquo percutiente cum baculo sed percutienti. est enim epar motor motus et seruiens cordi. praeparat enim materiam. quae dicitur massa ptisanaria et conuertit illam ratione caloris influentis a corde secundum in sanguinem secundum materiam. V. quoniam ergo sanguis
44
suscipit[*] quoniam ergo sanguis suscipit] et hic sanguis recipit ed. princ., V formalem essenciam a[*] a] in V corde et hoc ut osten-
45
debat Aristoteles per rationem manifestum est quia uene deferen-
46
tes sanguinem similiter suscipiunt generationem a corde et prin-
47
cipium[*] generationem a corde et principium] generationem et principium a corde ed. princ., V quia in quo principaliter cibum primus[*] principaliter cibum primus] primum principaliter cibum V in eo[*] in eo] in ipso est ed. princ. est in ipso V principaliter
48
defferens[*] defferens] est deferens V ipsum et a corde procedit nutrimentum iam digestum
49
per totum corpus per uenas pulsatiles[*] pulsatiles//44r//in quibus ed. princ. in quibus magis est de spiritu
50
quam de sanguine quia non in pulsantibus[*] quia non in pulsantibus] et quia in non pulsatilibus ed. princ., V quia in non pulsatilibus P magis[*] magis scr. sup. lin. est de sanguine quam de
51
spiritu. et propter hoc contingit quod in doloribus[*] doloribus] dolore ed. princ., V capitis multoci-
52
ens[*] multociens] om. ed. princ., V confert minutio non solum[*] non solum /110vb/a uena V a uena non pulsatili.
53
Et[*] Et] Sed ed. princ., V (sequ. etiam om. V), P etiam a pulsatili et hoc non posset esse[*] esse] fieri ed. princ., V nisi in non pulsan-
54
tibus[*] nisi in non pulsantibus] nisi in pulsantibus ed. princ. nisi | nisi in pulsatilibus V esset nutrimentum membrorum[*] esset nutrimentum membrorum] sequ. immo in hiis est sanguis calidissimus id est qui est calidior omnibus humoribus corporis: ut confirmat Auicenna. dixit enim quod cor est calidius membrum quod sit in toto corpore et spiritus est res magis calida secundo et tertio sanguis arterialis siue cordis ed. princ. Et manifestum quod in hiis est sanguis calidissimus id est qui est calidior omnibus humoribus cordis: Et confirmauit Auicenna. dicit enim quod cor est calidius membrum quod sit in toto corpore et spiritus est secundo res magis calida et tertio sanguis artificalis(!).. et Galienus dicit[*] et Galienus dicit] ed Galienus dixit ed. princ. Et ideo dixit V de se quoniam habebat
55
egritudinem multam[*] egritudinem multam] magnam egritudinem ed. princ. multam egritudinem V in uena que est inter diafragma et
1
epar. et sompniauit quod liberaretur si minueret sibi[*] sibi] om. VP de uena
2
pulsatili[*] pulsatili] om. ed. princ., V que est inter pollicem et indicem et postea minuit
3
et liberatus est et pro aliis doloribus in aliis menbris[*] pro aliis doloribus in aliis menbris] pro aliis membris in aliis doloribus ed. princ., V multum con-
4
fert similiter et quia in eis est[*] similiter et quia in eis est] et quia eis est simile ed. princ. quia in eis est similiter V multum de spiritu et calore[*] multum de spiritu et calore] de spiritu et calore multum ed. princ., V. ideo sanguis
5
non bene digestus ut sit cibum corporis decurrit per uenas non[*] non] om. ed. princ., V pul-
6
satiles quatenus[*] quatenus] qui sanguis ed. princ., V quatinus P ex spiritu pulsatilium sanguis crudus[*] sanguis crudus] fit magis calidus: et ed. princ., V qui est in non
7
pulsantibus accipiat[*] accipiat] accipit ed. princ., V digestionem ut sit sufficiens nutrimentum
8
corporis quoniam ergo uirtus preparata nutrimenti que est in epate non ui-
9
get[*] uiget VP] indiget ed. princ. nisi calore naturali[*] naturali P] om. ed. princ., V qui uenit[*] uenit ed. princ.] prouenit V a corde tunc[*] tunc] et tunc ed. princ., V manifestum est
10
quod epar uindicat[*] uindicat] mondificatur ed. princ. mendicat V a corde et non cor ab epate quare[*] quare] quia ed. princ., V in corde
11
debet poni principium digestionis[*] digestionis] om. ed. princ., V nutrimenti cibalis et non in epate
12
et principium uene que est inter cor et epar erit cor non epar[*] erit cor non epar] est cor et non epar ed. princ., V
13
licet tamen contrarius fuerit auicerne(!)[*] licet tamen contrarius fuerit auicerne(!)] licet contrarius fuerit Auicenna ed. princ., V. tamen Galienus qui dixit or-
14
tum eius esse[*] esse add. in marg. ab epate quam Aristotelis qui dixit ortum eius esse] esse ab epate quam Aristotelis qui dixit ortum eius esse P <ab epate quam Aristotelis qui dixit ortum eius esse> a corde[*] tamen Galienus qui dixit ortum eius esse <scr. in marg. ab epate quam Aristotelis qui dixit ortum eius esse> a corde] cum Aristotile qui dixit ortum esse a corde quod Galienus quidem dixit ab epate ed. princ. quod Galienus quidem dixit ab epate V eo quod ipse dixit quod uirtus informatiua
15
potuit quando dedit[*] potuit quando dedit P] deducit ed. princ. quando deducit V unam portionem materie cordi[*] portionem materie cordi] portationem cordis ed. princ. partem cordi V in generatione
16
animalis et aliam epati. potuit etiam extrassisse portionem[*] potuit etiam extrassisse portionem] potest extraxisse in portatione ed. princ. potuit extrassisse ex prouisione V
17
eiusdem materie ex qua fieret illa uena[*] eiusdem materie ex qua fieret illa uena] eiusdem materia ex qua faceret illam uenam ed. princ., V et sic nec uena illa
18
haberet[*] et sic nec uena illa haberet] et haec neque habuit ed. princ. et haec neque haberet V et sic nec illa uena haberet P ortum a corde nec ab epate et contra hoc est quoniam si
19
hoc modo[*] modo] quoque ed. princ., V esset epar[*] epar] om. ed. princ., V per se formatum et cor per se[*] et cor per se] in corde ed. princ., V ex sua materia
20
tunc contingeret etiam quia epar per se posset[*] etiam quia epar per se posset] quod epar posset ed. princ., V exercere[*] exercere] extrahere animal per se et ed. princ. extrahere [uel exercere] per se V suam opera-
21
tionem sine corde et cor sine epate uirtutes corporis humani
22
essent partite nec reducerentur ad unum principium cum tamen
23
sensu[*] cum tamen sensu] secundum quod ed. princ., V uidemus quod id quod primo formatum est[*] quod id quod primo formatum est] quoniam quod primum est formatum ed. princ. quoniam quod primo est formatum V in corpore
24
humano[*] humano V] om. ed. princ. est cor. et preterea quod crementum[*] et preterea (quod crementum scr. sup. lin.)] et propterea est elementum ed. princ. et propterea est crementum V et preterea cum crementum P plantarum et crementum animali-
25
um et generationes eorum sunt similia[*] in ms. generationes eorum sunt similia [animalia] (similia scr. sup. lin., animalia del.)] generatio eorum est consimilis ed. princ. generatio eorum similis V generationes eorum sunt similia P. et non[*] non] ut V uidemus
26
quod natura ita operetur in planctis quod primo ex[*] ex] in ed. princ., V una
27
parte materie faciat unam partem plancte[*] plancte] plante ed. princ., VP et semel[*] semel] postea ed. princ., V similiter P ex alia aliam
28
et postea illa duo coniungat[*] coniungat] coniungatur ed. princ. coniunguntur [simul] V tunc simile uidetur esse[*] simile uidetur esse P] uidetur simile ed. princ., V in animali-
29
bus quia natura non diuisim faciet[*] diuisim faciet] dimisit facere ed. princ. diuisim facit V primo[*] primo] om. ed. princ., V duas partes in a-
30
nimali[*] in animali V] in animalibus ed. princ.. et postea illa duo coniunget[*] coniunget P] coniungere ed. princ. coniungit V. licet aliquando secundum
31
accidens[*] aliquando secundum |accidens] om. ed. princ., V duo rami[*] duo rami] rami duo ed. princ., V alicuius arboris iam facti rami post-
32
ea simul coniungantur per aliquem casum[*] coniungantur per aliquem casum P] coniungantur per aliquam causarum ed. princ. coniunguntur propter aliquam causam V. illa enim coniunctio
33
non est de intentione nature. sicut nec est nisi per[*] per] propter V casum
34
quod ramus quando inferitur in stipitem iuvatur quod[*] in stipitem iuvatur quod P] in stiptice mutatur ed. princ., V utatur
35
cum illo[*] quod unitur cum illo P] et unitur cum illa V et de utilitatibus particularibus[*] de utilitatibus particularibus] de particularibus utilitatibus ed. princ., V hic non intendo
36
sed de communibus sicut Aristoteles in tractatu[*] tractatu] libro ed. princ., V animalium. et dixit
37
Aristoteles quod illud os quod reperitur in corde sicut[*] in corde sicut] om. V in cordibus ceruorum[*] in cordibus ceruorum V] in corde cerui ed. princ.
38
non fuit alia utilitate[*] alia utilitate] alia utilitate factum ed. princ. utilitatis V nisi ut esset fundamentum et
39
sustentamentum in suo motu. et dixit[*] dixit] dicit ed. princ. Aristoteles quod quedam anima-
40
lia habent in corde suo tres uentriculos et quedam duos
41
et quedam unum et dixit quod ea[*] ea V] illa ed. princ. que habebant[*] habebant] habent ed. princ., V tres habebantur
42
propter hoc[*] habebantur propter hoc] propterea habent ed. princ. propter habent V ut in medio mediocris esset digestio nutrimenti ci-
43
balis. et dixit Galienus[*] Galienus ed. princ., P] Aristoteles V quem[*] quem] quod ed. princ., VP nullum animal habebat[*] habebat] habet ed. princ., V cor trium
44
uentriculorum[*] uentriculorum] sequ. om. V: et etiam animal secundum Aristotelem quod habet cor duorum |uentriculorum non habebat tale et etiam animal secundum Aristotelem[*] et etiam animal secundum Aristotelem] et secundum ed. princ. et animal secundum Aristotelem P quod habet cor duorum
45
uentriculorum non habebat tale nisi propter duas partes corporis et
46
Galienus dixit[*] dixit] dicit ed. princ., VP quod omne animal non habens pulmonem[*] omne animal non habens pulmonem] cor animalis non habentis pulmonem V non habet
47
dextrum uentriculum cordis. et omne animal habens cor
48
magnum[*] cor magnum] magnum cor ed. princ., V supra res sui generis est timorosum quem uie
49
cordis[*] uie cordis P] in corde ed. princ., V sunt sunt(!)[*] sunt sunt(!)] sunt uene ed. princ. et uene V sunt P ample et locus cordis est magnus et calor
50
paucus[*] paucus] paruus ed. princ., V sicut accidit in quodam animali[*] in quodam animali] in animali quodam ed. princ., V quod est simile
51
cato[*] cato] cancro ed. princ., V care P et omne animal cordis mediocris[*] cordis mediocris] mediocris cordis ed. princ., V est animal[*] animal] om. ed. princ., V au-
52
dax et animal[*] animal] omne animal V habens cor magnum et calorem multum
53
non est multum pingue[*] non est multum pingue P] non est pingue multum ed. princ., om. V eo quod calor multus per uias
54
cordis exiens amplas[*] per uias cordis exiens amplas P] exiens per uias amplas corporis ed. princ. exiens per uias amplas cordis V consumit superfluitatem illius
55
animalis[*] superfluitatem illius animalis P] superfluitates membrorum ipsius animalis ed. princ., V et omne animal parui cordis contrario[*] contrario] e contrario ed. princ. modo
1
se habet et omne menbrum receptile[*] receptile] receptibile ed. princ., VP lesionis est preter solum cor
2
et in hoc ostenditur esse recte principium uite[*] lesionis est preter solum cor et in hoc ostenditur esse recte principium uite] om. ed. princ., V et animalia subtilis
3
nature habent in corde suo subtilem figuram: et grosse contrario[*] subtilem figuram: et grosse contrario] subtilem et grosse habent grossum ed. princ. subtile et grosse nature grossum V subtilem suturam: et grosse contrario P et anima-
4
lia mollis nature[*] nature] cordis P sunt uelocis capacitatis et animalia duri
5
e contrario[*] et animalia mollis nature sunt uelocis capacitatis et animalia duri e contrario] om. ed. princ., V. et Aristoteles dixit[*] dixit V] dicit ed. princ. quod maior calor fuit[*] fuit] sit ed. princ. fit V in dextro uentricu-
6
lo cordis et Galienus dixit quia in sinistro et[*] cordis et Galienus dixit quia in sinistro et] cordis animalis quam in sinistro et dixit quod si in sinistro est ed. princ. cordis animalis et dixit quod in sinistro est V cor parum declinabat[*] declinabat] declinabit ed. princ., V ad sinis-
7
trum propter frigiditatem[*] ad sinistrum propter frigiditatem P] ad sinistram partem ed. princ., V illius partis quem splen situm est in illa parte.[*]In ed. princ. sequ. Explicit liber Auerrois de concordia inter Aristotilem et Galienum de generatione sanguinis. In Vat. lat. 4454 sequ. Explicit Deo gratias. In Würzburg et P sequ. ‘Sermo in diuersitate uocis’.